Chứng thư giám mục Bá Đa Lộc gởi trưởng đoàn thám hiểm Côn Đảo nói gì?
Tết Nguyên đán là thời điểm đầu của chu kỳ năm mới. Khi căn cứ vào các sử liệu và văn hóa dân gian, chúng ta khó xác định người Việt bắt đầu ăn tết vào dịp lập xuân từ khi nào; tuy nhiên, nhắc về nguồn gốc tết chúng ta lại có nhiều thông tin thú vị.PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ, Giảng viên cao cấp Viện Phát triển năng lực lãnh đạo, Đại học Quốc gia TP.HCM cho biết, người Việt cổ sớm hiểu và xác định Tết Nguyên đán là mở đầu cho một năm nông lịch nhờ vào khả năng nhận thức sự tuần hoàn của thời tiết và sự thích ứng của vụ mùa ngoài đồng. Từ thời cổ đại, khi tổ tiên người Việt nhận thức được sự chuyển giao của thời tiết và chu kỳ thời gian trong năm đã có một số hình thức sơ khai về việc xác lập chu kỳ tuần hoàn và tổ chức đón tết. Khảo cứu về phong tục của người Bách Việt cổ, trong đó có tổ tiên Lạc Việt, cho thấy ngày tết đầu năm trước đây rơi vào đầu tháng 11 âm lịch (ứng với tháng Tý), chứ không phải đầu tháng giêng (tháng Dần). Cụ thể, người Việt xưa không dùng số đếm để gọi ngày, tháng mà dùng Thiên can – Địa chi để gọi tên, chẳng hạn hết tháng Tý thì tới tháng Sửu, rồi đến Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi là hết một năm. Giờ Tý là giờ chuyển giao giữa hai ngày trong đêm, tháng Tý là tháng lạnh nhất trong năm - tháng 11, ứng với thời điểm Đông chí, thời điểm để bắt đầu một chu kỳ đếm mới. Lúc này mùa màng cũng đã kết thúc, người Việt xưa nghỉ ngơi để chờ đến khi thời tiết ấm lên mới tính tới việc gieo cấy mùa sau. Vì vậy, họ đã chọn đầu tháng Tý (tức tháng 11 âm lịch) để ăn tết. Tính từ đầu tháng 11 cho tới đầu tháng 5 năm sau là trọn 6 tháng; do đó, người Việt gọi Tết Đoan ngọ ngày mùng 5.5 âm lịch là Tết nửa năm. "Có giả thuyết cho rằng, tháng 11 ở Việt Nam trời chưa quá lạnh, người Việt cổ có thể tổ chức các hoạt động đón tết. Trong khi đó, ở Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản… tháng 11 là bắt đầu vào chính đông, quá lạnh không ăn tết được nên họ phải tính toán lựa chọn thời điểm tiết lập xuân để ăn tết, chính vì thế họ xác định tết âm lịch vào tháng Dần (tức tháng giêng, ngay trước hoặc sau tiết lập xuân). Họ xác định tháng Dần là tháng đầu năm, gọi là "Chính nguyệt" (tức tháng chính trong năm). Quá trình này diễn ra rất sớm trong lịch sử, dưới nhãn quan "di phong định tục" . Trong quá trình tiếp xúc văn hóa và hội nhập, người Việt cổ đã dần chuyển đổi tổ chức đón tết từ đầu tháng Tý (tháng 11) sang đầu tháng Dần (tháng giêng) như ngày nay vậy", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ chia sẻ.Trước đây không lâu, một số làng quê ở Vĩnh Phúc, Phú Thọ - nơi được cho là vùng đất kinh đô xưa của nhà nước Văn Lang xưa của các vị vua Hùng còn lưu lại một số tập tục cổ (như tục ăn đất khoán hun khói, tục làm lễ mở cửa rừng...) gợi về ký ức của ngày tết cổ xưa vào đầu tháng 11 của người Việt cổ. Một số gia đình người Việt gốc Hoa ở Đồng bằng sông Cửu Long vốn có nền tảng Bách Việt cổ cũng tổ chức cúng tết Đông chí bằng chè trôi nước, bánh ngọt và trái cây, coi tết Đông chí là ngưỡng thêm tuổi mới của mọi người. Như đã nói, trên đây là một giả thuyết cần có nhiều khảo cứu hơn nữa để làm rõ hơn vấn đề.Theo PGS.TS. Nguyễn Ngọc Thơ, khó có thể biết rõ người Việt xưa ăn tết thế nào nhưng cơ bản tết không thay đổi về ý nghĩa. Tết xưa còn lưu lại trong ký ức người Việt Nam hôm nay chỉ có thể là ký ức tết từ thời bao cấp hay ở giai đoạn đầu của cải cách – mở cửa mà thôi. Phong tục ngày tết xưa về cơ bản thể hiện sinh động các ý nghĩa tạ ơn đất trời, thần linh và tổ tiên, củng cố mối quan hệ vốn có của gia đình - dòng tộc, thực hiện các nghi lễ cổ truyền để chào đón năm mới và truyền dạy văn hóa cho các thế hệ con cháu, củng cố và mở rộng giao tiếp với láng giềng xung quanh, tổng kết – đúc kết kinh nghiệm của năm cũ và gửi gắm mong ước cho năm mới, chuẩn bị tâm thế mới cho năm làm việc tiếp theo. Nhìn chung, dù là tết xưa hay tết nay gì đi nữa thì ngày tết vẫn là dịp để chúng ta nhìn lại những thành quả của năm cũ và rút ra bài học cho năm mới (đối với cá nhân) và củng cố truyền thống gia đình và các mối quan hệ (đối với xã hội). Ông Thơ cho rằng, trước đây, cuộc sống hằng ngày chưa thật đủ đầy nên người ta mong đến tết để được nghỉ ngơi, ăn ngon, mặc đẹp. Vậy nên mới có câu:Cu kêu 3 tiếng cu kêuMong mau tới tết dựng nêu ăn chè.Còn ngày nay, cuộc sống no ấm hơn nên việc ăn mặc không là vấn đề nữa. Thay vào đó, sau một năm làm việc vất vả, dịp tết được nghỉ dài ngày, nhiều người quay về gia đình đoàn tụ và đón tết với gia đình trong khi không ít người muốn được nghỉ ngơi, giải trí, giao tiếp (không muốn các nghi lễ theo họ là "rườm rà"), hoặc đi du lịch..., nên dường như có sự chuyển dịch từ "ăn tết" sang "chơi tết". Dù vậy, dù là "ăn tết", "chơi tết" hay gì đi nữa thì các nghi lễ truyền thống trong dịp tết như cúng ông Táo, cúng tất niên và đ1n ông bà tổ tiên về ăn tết, cúng giao thừa, mừng tuổi ông bà cha mẹ, lì xì trẻ thơ, chúc tết dòng họ, láng giềng, thăm viếng thầy cô cũ thưở thiếu thời, tạ ơn những quý nhân đã giúp đỡ trong đời... vẫn được ưu tiên gìn giữ. Nói cách khác, các ý nghĩa cơ bản của ngày tết vẫn được giữ nguyên trạng qua phong tục và nghi lễ, việc tổ chức "ăn tết" hay "chơi tết" chỉ là hình thức thích ứng của cuộc sống đương đại. Cũng cần nhấn mạnh rằng, các phong tục, nghi lễ quan trọng trong mấy ngày tết chỉ đẹp khi chúng ta không tạo gánh nặng các thành viên gia đình, nhất là phụ nữ (chẳng hạn bắt buộc phải mâm cao cỗ đầy, nấu nướng phải tươm tất nhiều món, gánh nặng con cháu làm ăn xa quay về phải "lễ nghĩa" đầy đủ với cả họ, cả làng...). Tết là dịp sum vầy để củng cố hay xây đắp truyền thống gia đình, chúng ta cần chú ý đến nhu cầu được nghỉ ngơi, chơi tết của phụ nữ trong nhà và những người trẻ vốn đã vất vả ngược xuôi mưu sinh trong suốt năm qua. Theo nhà nghiên cứu văn hóa, dù là ăn tết hay chơi tết chúng ta cũng cần chú ý yếu tố về sự ấm cúng của gia đình, đặc biệt là những người có tuổi, ông bà cao tuổi vì ngày tết là khoảng thời gian thiêng liêng để các bậc cao niên được sống trong không gian thiêng liêng của gia đình, được tương tác, đối thoại và thể hiện lòng tôn kính, kính nhớ với tổ tiên. Đối với nhiều gia đình Việt Nam, bàn thờ tổ tiên những ngày tết phải đầy đủ lễ phẩm và nhang khói, có như vậy họ mới cảm thấy ấm cúng, an lòng. Vậy nên người trẻ mong muốn tổ chức chơi tết (như mời bố mẹ đi du lịch xa nhà chẳng hạn) phải lưu ý việc này."Do đó, nếu người trẻ mong muốn mời ba mẹ rời quê lên thành phố ăn tết hay cùng nhau đi du lịch đó đây mà ba mẹ từ chối thì không nên buồn, bởi ba mẹ và những người lớn trong nhà còn có những nhiệm vụ phải làm để giữ lửa, giữ phong tục, giao tiếp với người tổ tiên đã khuất", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ lưu ý.Thêm vào đó, những ai đang làm bố làm mẹ cần chú ý tạo điều kiện để con trẻ được trải nghiệm không khí tết qua những tập tục cổ truyền như cùng bố mẹ tảo mộ ông bà, bài trí bàn thờ, dán liễn xuân, quây quần bên nồi bánh chưng/bánh tét và sum họp đêm giao thừa, được mặc trang phục đẹp nhất chúc tết ông bà cha mẹ, mừng tuổi dòng họ, láng giềng, khuyến khích các con biết thể hiện lòng biết ơn đối với gia đình, thầy cô, láng giềng. Tất cả những hình ảnh ấy sẽ kết thành ký ức tuổi thơ thật đẹp về ngày tết, sẽ theo các con suốt cuộc đời, và sẽ thôi thúc chúng thực hiện những điều tương tự đối với thế hệ sau nữa khi chúng trưởng thành.TP.HCM phát động đợt cao điểm an toàn, vệ sinh lao động
Từ hôm 6.3 đến nay, thông tin về sự ra đi của NSƯT Quy Bình thu hút sự quan tâm của đông đảo khán giả. Theo cáo phó, lễ tang của sao phim Sông dài được tổ chức tại Nhà tang lễ Quốc gia phía Nam (Phạm Ngũ Lão, quận Gò Vấp, TP.HCM). Thời gian qua, gia đình thắt chặt an ninh, không để người ngoài tiếp cận khu vực bên trong, chỉ người thân và một số ít đồng nghiệp thân thiết ra vào.Theo ghi nhận của chúng tôi từ sáng 8.3, ngay tại khu vực nhà tang lễ, lực lượng an ninh túc trực trước cổng, không để tình trạng tụ tập thành đám đông trước khu vực cổng, những người ra vào đều được kiểm soát chặt chẽ. Bên ngoài, một số người dân bày tỏ nguyện vọng được vào trong nhưng bị từ chối và được thông báo quay lại vào buổi chiều. Một số YouTuber, TikToker, đơn vị đưa tin tiếp cận để quay phim đều bị lực lượng bảo vệ yêu cầu rời đi. Dựa trên thông tin từ cáo phó, từ 14 giờ hôm nay lễ viếng nghệ sĩ Quý Bình mới bắt đầu. Chia sẻ lý do thắt chặt an ninh tại khu vực tổ chức tang lễ của nam diễn viên trong thời gian qua, nguồn tin thân cận với gia đình cố nghệ sĩ tiết lộ với Thanh Niên rằng tang quyến muốn chuẩn bị chu toàn mọi thứ trước khi diễn ra lễ viếng chính thức. Theo lịch của nhà tang lễ, trưa nay linh cữu nghệ sĩ mới chuyển vào khu vực chính. Trước thông tin rằng nghệ sĩ bị làm khó khi vào viếng Quý Bình, người thân cho biết gia đình đang trong thời gian sắp xếp, hoàn thiện khâu chuẩn bị sao cho chỉn chu nhất trước khi lễ viếng bắt đầu. Vì diễn viên phim Dù gió có thổi mong giữ hình ảnh đẹp cho đến phút cuối, người thân cố gắng chuẩn bị tươm tất nhằm thực hiện tâm nguyện của anh. Trong cáo phó được đăng tải trước đó, nghệ sĩ Quý Bình qua đời lúc 11 giờ ngày 6.3. Lễ viếng được tổ chức vào 14 giờ, ngày 8.3 đến 12 giờ ngày 9.3. Lễ truy điệu diễn ra lúc 13 giờ ngày 9.3, lễ động quan vào 13 giờ 30 cùng ngày. Sau đó linh cữu được hỏa táng tại tháp Long Thọ, xã Phú Hòa Đông, huyện Củ Chi, TP.HCM. Gia đình sao phim Sông phố nhà ghe cho biết "xin miễn chấp điếu, không nhận hoa, phẩm vật, không tiếp xúc, trả lời phỏng vấn của báo chí". Những bài hát của quán quân Tình bolero 2016 sẽ được phát tại tang lễ của anh. Ngoài ra, an ninh cũng được siết chặt để tránh những ồn ào không đáng có.Quý Bình ra đi sau thời gian âm thầm chống chọi với bạo bệnh, để lại niềm tiếc thương sâu sắc trong lòng người thân, bạn bè, đồng nghiệp và những khán giả yêu mến diễn xuất, giọng hát của anh trong gần 20 năm hoạt động nghệ thuật. Quãng thời gian điều trị bệnh, nam nghệ sĩ khá kín tiếng, chỉ chia sẻ với một số đồng nghiệp thân thiết và hạn chế cập nhật mạng xã hội, vắng bóng tại các sự kiện giải trí trong khoảng 2 năm qua. Trao đổi với chúng tôi, anh trai NSƯT Quý Bình cho biết những ngày cuối đời, nam diễn viên từng chia sẻ tâm nguyện muốn tổ chức tang lễ yên tĩnh, nhẹ nhàng.
Doanh nhân Bích Cao: Bản lĩnh vì thương hiệu riêng
Những chiếc xe lưu động được trang trí sặc sỡ với màu sắc trẻ trung, năng động, bắt mắt, sắp xếp gọn gàng, là điểm nhấn của khu vực này. Ngoài ra, cổng chợ Bình Tây về đêm cũng được giăng đèn sáng, làm nổi bật kiến trúc của công trình với màu sơn vàng tươi, mái ngói truyền thống. Nếu cần một điểm check-in đẹp về đêm thì đây cũng là lựa chọn mới lạ cho bạn trẻ.
Các đảng đối lập tại Ấn Độ đã chỉ trích lời đề nghị bán tiêm kích F-35 cho nước này của Tổng thống Mỹ Donald Trump với lý do chi phí cao, theo Reuters đưa tin hôm 17.2.Chỉ trích được đưa ra trong bối cảnh Nga đã thảo luận về việc sản xuất máy bay phản lực tiên tiến nhất của mình tại Ấn Độ, theo mục tiêu của Thủ tướng Narendra Modi.Đề nghị từ Mỹ và Nga được đưa ra vào thời điểm các phi đoàn của Không quân Ấn Độ đã giảm xuống còn 31 từ con số 42 phi đoàn.Sau cuộc gặp với ông Modi vào tuần trước, ông Trump nói rằng Mỹ sẽ tăng các thương vụ quân sự với Ấn Độ từ năm nay và sẽ dần cung cấp tiêm kích thế hệ thứ 5 F-35 của hãng Lockheed Martin.Đảng Quốc đại Ấn Độ viện dẫn những chỉ trích trước đây của tỉ phú Elon Musk về mẫu tiêm kích này để nhắm vào chính phủ của Thủ tướng Modi."Chiếc F-35 mà ông Elon Musk mô tả là rác, tại sao ông Narendra Modi lại nhất quyết mua?", theo một bài đăng trên tài khoản X chính thức của đảng Quốc đại, đồng thời nói rằng máy bay này đắt tiền và có chi phí vận hành cao.Chính phủ Mỹ ước tính một chiếc F-35 có giá khoảng 80 triệu USD.Chính phủ Ấn Độ chưa nói rằng họ có ý định mua máy bay này. Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ đã nói với báo giới vào tuần trước rằng lời đề nghị của Mỹ đang ở "giai đoạn đề xuất", đồng thời nói thêm rằng quá trình mua sắm vẫn chưa bắt đầu.Bộ Quốc phòng Ấn Độ đã không trả lời ngay lập tức đề nghị đưa ra bình luận liên quan.Tuần trước, Nga đề nghị sản xuất tại Ấn Độ mẫu tiêm kích thế hệ thứ 5 Sukhoi Su-57, trong đó có dùng các bộ phận tại Ấn Độ, đồng thời cho biết việc sản xuất có thể bắt đầu sớm nhất là vào năm nay nếu Ấn Độ đồng ý."Nga chưa bao giờ ngại chuyển giao công nghệ", theo ông Amit Cowshish, cựu cố vấn tài chính về mua sắm tại Bộ Quốc phòng Ấn Độ."Vấn đề không phải là Nga đề nghị chuyển giao công nghệ, chúng tôi sẽ tiếp tục giao dịch với Nga như mua dầu và có thể mua một vài thứ khác, nhưng một thỏa thuận (quốc phòng) lớn như vậy có thể sẽ tạo ra những khó khăn riêng đối với Mỹ", ông Cowshish cho biết.
Nhiều hãng xe không tham gia, triển lãm ô tô Việt Nam mất dần sức hút?
Mặc dù được xếp hạng là một trong những ứng dụng Google được tải xuống nhiều nhất, nhưng một sự cố gần đây của Google Maps đã khiến hàng trăm du khách lâm vào tình huống khó xử.Vấn đề xảy ra khi nhiều khách du lịch ở Ấn Độ, thay vì đến Đền Kollur Mookambika nổi tiếng, lại bị dẫn lạc đến ngôi làng Nandalike. Nguyên nhân của sự nhầm lẫn này là do Google Maps đã gán nhãn sai cho một ngôi đền nhỏ hơn ở Nandalike, khiến tài xế tin rằng họ đang đến đúng địa điểm.Chandan, một du khách từ Hyderabad, bức xúc chia sẻ: "Chúng tôi đã đi từ Hyderabad đến Udupi theo chỉ dẫn của Google Maps, nhưng lại kết thúc ở Nandalike. Điều này thật rắc rối, đặc biệt là vào ban đêm. Sự nhầm lẫn này đã gây ra rất nhiều bất tiện cho chúng tôi".Đáng chú ý, một cư dân địa phương cho biết "hàng trăm phương tiện" đã bị chuyển hướng sai trong 3 tháng qua và một số người đã báo cáo sự cố với Google, mặc dù vậy công ty này vẫn chưa thực hiện khắc phục lỗi. Đây chắc chắn là một điều khó chịu cho người dùng, đặc biệt cho một trong những địa điểm du lịch phổ biến tại Ấn Độ.Sự cố nói trên cũng cho thấy, ngay cả khi Google Maps đã trở thành một công cụ hữu ích cho việc tìm đường, độ chính xác của nó cần được cải thiện để đảm bảo an toàn và thuận tiện cho người dùng. Các chuyên gia khuyến cáo người lái xe nên chú ý đến các biển báo đường bộ và thông tin địa phương để tránh những tình huống tương tự trong tương lai.Vào ngày 23.11.2024, một sự cố đặc biệt nghiêm trọng xảy ra khiến 3 người đàn ông ở Ấn Độ thiệt mạng do rơi xuống sông khi lái xe trên cây cầu bị sập ở bang Uttar Pradesh. Báo cáo cho thấy nguyên nhân tai nạn đến từ việc nhóm người này đi theo chỉ dẫn trên Google Maps và đi nhầm vào một phần của cây cầu đã bị sập do lũ lụt xảy ra hồi đầu năm 2024. Trong khi người dân địa phương biết rõ tình trạng nên không sử dụng, ba nạn nhân không nắm được thông tin do đến từ nơi xa, kết hợp với việc đoạn cầu sửa chữa không có rào chắn hoặc biển báo nào nên dẫn đến tai nạn.
