Dưa hấu vụ tết hứa hẹn bội thu
Hiệp 1 và 2 là quãng thời gian hai đội bóng ở thế giằng co và khép lại với lợi thế 6 điểm nghiêng về đội khách. Bước vào hiệp 3, Denver đã có sự thăng hoa khi rút ngắn tỷ số xuống còn 56-94Không thể tin nổi, giá vàng nhẫn đã lên gần 79 triệu đồng/lượng
Trang Newsweek ngày 28.2 đưa tin những con “tàu bạc” là một phần trong kế hoạch của Trung Quốc nhằm ứng phó tình trạng già hóa dân số. Theo đó, những chuyến tàu này sẽ có thiết kế những tiện nghi như giường ngủ, nhà vệ sinh dành riêng cho người cao tuổi. Ngoài ra còn có bình oxy, nút gọi khẩn cấp và đội ngũ nhân viên y tế được đào tạo bài bản.Trong khi đó, tờ Hoàn Cầu thời báo cho hay những chuyến đi trên tàu bạc sẽ đáp ứng thay đổi trong sở thích du lịch của người lớn tuổi, tập trung vào trải nghiệm văn hóa sâu rộng. Đây cũng được xem là một loại hình kinh tế mà Trung Quốc đang đầu tư nguồn lực, đó là “kinh tế bạc”, với việc phát triển công nghệ nhằm hiện đại hóa chăm sóc người cao tuổi, cùng những mô hình dịch vụ hướng đến nhóm đối tượng này. Hiện có khoảng 1 phần 5 dân số Trung Quốc từ 60 tuổi.Một số chuyên gia kinh tế cho rằng những người đã về hưu có thời gian và nguồn tài chính cho những trải nghiệm du lịch, do đó xây dựng hạ tầng và phương tiện tập trung vào người cao tuổi có thể mang lại nguồn thu cho địa phương đón tiếp những vị khách lớn tuổi.Ông G.A. Donovan, từ Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc (trụ sở tại Mỹ), nói với Newsweek rằng nhiều doanh nghiệp ở Trung Quốc đang nhắm đến nhóm nhân khẩu học lớn tuổi, là sự thay đổi lớn so với thế hệ trước đây, khi Trung Quốc còn chính sách một con và những gia đình sẽ dành phần lớn nguồn lực đầu tư cho đứa con duy nhất của họ.Song, ông Donovan nhận định "nền kinh tế bạc" tại Trung Quốc là xu hướng mang tính thời điểm và Trung Quốc vẫn sẽ cần chính sách kinh tế sâu rộng nhằm duy trì mục tiêu tăng trưởng khoảng 5% GDP.
Nỗ lực bất thành của taekwondo, thể thao Việt Nam chưa giành thêm vé đến Olympic Paris
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Tại Đại hội, các cổ đông cũng thông qua phương án trả cổ tức 2023 với tỷ lệ 16%, trong đó 5% bằng tiền mặt và 11% bằng cổ phiếu.
Chuyện người con dâu “đi lạc” đến làng
Kể từ 1.1.2025, Nghị định 168/2024 chính thức có hiệu lực, nâng cao mức phạt tiền đối với hàng loạt hành vi vi phạm giao thông. Cũng vì tiền phạt tăng rất cao, đây là chủ đề "nóng" được trao đổi trên nhiều diễn đàn mạng xã hội.Một số ý kiến thắc mắc: nếu tài xế thực hiện hành vi vi phạm giao thông từ cuối năm 2024 nhưng sang đến năm 2025 mới bị "phạt nguội", vậy chế tài xử phạt sẽ áp dụng theo Nghị định 100/2019 hay Nghị định 168/2024?Trả lời câu hỏi trên, luật sư Hà Công Tâm, Đoàn luật sư TP.Hà Nội, cho biết điều 54 Nghị định 168/2024 có nêu rõ về quy định chuyển tiếp.Theo đó, nếu hành vi vi phạm giao thông xảy ra và kết thúc trước ngày nghị định này có hiệu lực thi hành, sau đó mới bị phát hiện hoặc đang xem xét giải quyết, thì áp dụng nghị định đang có hiệu lực tại thời điểm thực hiện hành vi vi phạm để xử phạt.Nếu hành vi vi phạm hành chính đang được thực hiện, thì áp dụng nghị định đang có hiệu lực tại thời điểm phát hiện hành vi vi phạm để xử phạt.Cũng cần lưu ý, Nghị định 168/2024 quy định về xử phạt và trừ điểm giấy phép lái xe đối với vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Còn Nghị định 100/2019 quy định về xử phạt đối với vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt.Điều này có nghĩa Nghị định 168/2024 không thay thế hoàn toàn Nghị định 100/2019. Hành vi mà người tham gia giao thông vi phạm còn tùy thuộc tại điều, khoản đã được bãi bỏ, sửa đổi hay chưa. Nếu chưa thì tiếp tục áp dụng theo chế tài được quy định tại Nghị định 100/2019, nếu đã bãi bỏ, sửa đổi thì áp dụng theo Nghị định 168/2024.Đại diện Cục CSGT (Bộ Công an) cho biết, trong quá trình soạn thảo Nghị định 168/2024, ban soạn thảo đã nghiên cứu, kế thừa những kết quả đạt được của việc thực hiện Nghị định 100/2019, đồng thời tham khảo kinh nghiệm của nhiều quốc gia…Thực tế cho thấy cần phải tăng mức xử phạt đủ mạnh nhằm bảo đảm tính răn đe đối với một số nhóm hành vi, hành vi vi phạm với lỗi cố ý nguy hiểm, là nguyên nhân trực tiếp gây tai nạn giao thông.Điển hình như: lỗi vượt đèn đỏ (ô tô) nâng từ 4 - 6 triệu đồng lên 18 - 20 triệu đồng, vi phạm nồng độ cồn ở mức từ 0,25 - 0,4mg/lít khí thở nâng từ 16 - 18 triệu đồng lên 18 - 20 triệu đồng, các hành vi vận chuyển hàng trên xe không chằng buộc chắc chắn, không chấp hành yêu cầu kiểm tra, kiểm soát của người thực thi công vụ hoặc không chấp hành hiệu lệnh chỉ dẫn của người điều khiển giao thông... sẽ có mức phạt cao gấp 3 - 30 lần.Đại diện Cục CSGT khẳng định, việc tăng nặng mức phạt tiền kèm theo các hình thức xử lý (tịch thu phương tiện, tước giấy phép lái xe, trừ điểm giấy phép lái xe…) sẽ là một trong những biện pháp ngăn chặn hữu hiệu vi phạm pháp luật giao thông.
