Mía đắng trên đồng
Theo BGR, trong khi cả thế giới đang đổ dồn sự chú ý vào sự kiện CES 2025 đang diễn ra tại Las Vegas (Mỹ), thì Samsung âm thầm chuẩn bị cho một công bố lớn với sự kiện Galaxy S25 Unpacked sắp tới.Theo đó, bên cạnh bộ ba điện thoại cao cấp Galaxy S25, S25 Plus và S25 Ultra, 'gã khổng lồ' công nghệ Hàn Quốc còn dự kiến tung ra một vũ khí bí mật khác, đó là dịch vụ thuê thiết bị phần cứng mang tên 'AI Subscription Club' cho phép người dùng sở hữu điện thoại Galaxy và các thiết bị khác như robot AI Ballie với một mức phí trả theo tháng.AI Subscription Club ra mắt lần đầu tại Hàn Quốc vào tháng trước, ban đầu chỉ dành cho các thiết bị gia dụng. Với việc mở rộng sang smartphone và tablet, Samsung mong muốn mang đến cho người dùng cơ hội trải nghiệm các sản phẩm công nghệ mới nhất mà không cần phải bỏ ra một khoản tiền lớn để mua.Ý tưởng này không mới, trước đây Apple từng ấp ủ kế hoạch tương tự cho iPhone nhưng sau đó đã hủy bỏ. Mô hình cho thuê này được cho là sẽ kết hợp dịch vụ bảo trì với trả góp. Đặc biệt, việc nâng cấp lên các mẫu điện thoại mới nhất cũng sẽ trở nên đơn giản hơn.Dự kiến ra mắt cùng gói thuê thiết bị, dòng Galaxy S25 hứa hẹn sẽ là tâm điểm của sự kiện Unpacked. Tuy nhiên, người dùng cũng lo ngại về việc giá bán của Galaxy S25 Ultra có thể sẽ tăng. Liệu gói dịch vụ này có phải là 'chiêu bài' của Samsung để xoa dịu người dùng?Mặc dù Apple đã từ bỏ ý tưởng này, nhưng với tiềm lực và sự quyết tâm của mình, Samsung hoàn toàn có thể 'lội ngược dòng' và tạo ra một xu hướng mới trên thị trường công nghệ. Gói đăng ký phần cứng được kỳ vọng sẽ là bước tiến chiến lược, giúp Samsung củng cố vị thế dẫn đầu và thu hút thêm người dùng.Lộ diện 'ông vua' tiêu dùng bán lẻ Việt Nam
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Bỏ tiền tỷ may lễ phục - khi tín ngưỡng và thời trang hòa nhịp
Hai vệ tinh nói trên, mỗi chiếc nặng 220 kg, đã được phóng vào tháng trước trên một tên lửa duy nhất từ địa điểm phóng Sriharikota của Ấn Độ. Sau đó, hai vệ tinh tách ra, theo AFP.Đến hôm nay 16.1, hai vệ tinh đã được điều khiển ghép lại với nhau trong một quá trình "chính xác" dẫn đến "việc ghép nối tàu vũ trụ thành công", theo Tổ chức Nghiên cứu Không gian Ấn Độ (ISRO). ISRO gọi đó là "khoảnh khắc lịch sử".Ấn Độ trở thành quốc gia thứ tư thực hiện được sứ mệnh trên, được gọi là SpaDeX hay Thí nghiệm Ghép nối Không gian, sau Nga, Mỹ và Trung Quốc. Mục tiêu của SpaDeX là "phát triển công nghệ cần thiết để gặp gỡ, ghép nối và tách ghép hai tàu vũ trụ nhỏ", theo ISRO. Hai nỗ lực ghép nối trước đó đã bị hoãn lại do các vấn đề kỹ thuật.Công nghệ ghép nối đóng vai trò quan trọng đối với các nỗ lực không gian trong tương lai, chẳng hạn như dịch vụ vệ tinh và khi cần phóng tên lửa nhiều lần để đạt được mục tiêu của sứ mệnh, theo CNN.Công nghệ ghép nối sẽ đóng vai trò quan trọng nếu Ấn Độ muốn thành công trong việc thúc đẩy tham vọng đưa một công dân Ấn Độ lên mặt trăng và xây dựng một trạm không gian, theo ISRO. Công nghệ này sẽ cho phép Ấn Độ chuyển vật liệu từ vệ tinh hoặc tàu vũ trụ này sang vệ tinh hay tàu vũ trụ khác, như mẫu vật mặt trăng và cuối cùng là con người trong không gian.Ấn Độ, quốc gia đông dân nhất thế giới, đã thể hiện tham vọng du hành vũ trụ của mình trong thập niên qua với chương trình không gian phát triển đáng kể, sánh ngang với các cường quốc với mức giá thấp hơn nhiều, theo AFP. Vào tháng 8.2023, Ấn Độ trở thành quốc gia thứ tư hạ cánh tàu không người lái lên mặt trăng.
Chưa đầy nửa năm sau khi mở bán tại Philippines - thị trường quốc tế đầu tiên, mẫu xe điện cỡ nhỏ VinFast VF 3 vừa tiếp tục gây chú ý, khi chính thức đặt chân đến Indonesia; thông qua Triển lãm Ô tô Quốc tế Indonesia (IIMS) 2025.Tại "xứ vạn đảo", mẫu xe "hạt tiêu" nhà VinFast sẽ phân phối với duy nhất tùy chọn mua xe kèm pin. Mức giá niêm yết 227.650.000 IDR (tương đương khoảng 360 triệu đồng), cao hơn đáng kể so với cùng tùy chọn tại thị trường Việt Nam 322 triệu đồng) và thị trường Philippines (745.000 peso, tương đương 328 triệu đồng). Mặc dù vậy, với 1.000 khách hàng đầu tiên, hãng áp dụng thêm chương trình ưu đãi trị giá 7.850.000 IDR (tương đương khoảng 12 triệu đồng).Đáng chú ý, tương tự tại Việt Nam, VinFast cũng triển khai chương trình miễn phí sạc tại hệ thống trạm sạc của hãng do V-GREEN vận hành. Áp dụng từ nay đến hết 1.3.2028 đối với chủ xe VF 3 và hết ngày 31.12.2027 đối với chủ sở hữu các mẫu xe VF 5 và VF e34. Hãng xe Việt cho biết sẽ cùng V-GREEN đặt mục tiêu phát triển 30.000 cổng sạc VinFast trên toàn lãnh thổ Indonesia đến cuối năm 2025.Đặc biệt, cùng với 2 mẫu xe "đàn anh", đây cũng là lần đầu tiên VF 3 được bố trí tùy chọn tay lái nghịch nhằm tương thích với thị trường Indonesia. Các thông số và trang bị khác về cơ bản vẫn giống với VF 3 tại quê nhà Việt Nam.Cụ thể, mẫu mini-SUV này sở hữu kích thước các chiều dài, rộng, cao lần lượt 3.190 x 1.679 x 1.652 (mm), khoảng sáng gầm xe 175 mm. Thiết kế nổi bật với biểu tượng hình đôi cánh dang rộng ở đầu xe. VF 3 trang bị bộ mâm hợp kim kích thước 16 inch.Bên trong ca-bin, mẫu xe của VinFast bố trí 2 cửa với 4 ghế ngồi; gồm hai ghế riêng biệt ở hàng trước và một ghế đôi cho hành khách phía sau. Ngoài ra, xe nổi bật với màn hình giải trí cảm ứng cỡ lớn 10 inch, cùng cần gạt chuyển số sau vô-lăng.Ở khả năng vận hành, VF 3 sử dụng động cơ điện có công suất tối đa 43 mã lực và mô-men xoắn cực đại 110 Nm, bộ pin lithium-ion dung lượng 18,64 kWh, có thể di chuyển tới 215 km sau mỗi lần sạc đầy, khả năng sạc nhanh từ 10% - 70% trong 36 phút. VF 3 tăng tốc từ 0 - 50 km/giờ trong vòng 5,3 giây và đạt vận tốc tối đa lên đến 100 km/giờ.Tại Indonesia, VinFast áp dụng chính sách bảo hành hấp dẫn lên tới 7 năm hoặc 160.000 km cho xe (tùy điều kiện nào đến trước) và 8 năm không giới hạn km cho pin.Ngoài ra, xe cũng có nhiều tùy chọn màu khác biệt cho thị trường "vạn đảo". Cụ thể, ngoài các màu cơ bản thường thấy như trắng, đỏ và xám; mẫu mini-SUV của VinFast cũng có thêm màu đen (độc quyền tại thị Indonesia), cung cấp bốn tùy chọn hai tông màu gồm vàng, xanh lá, xanh dương và hồng phấn, tất cả đều kết hợp với nóc xe sơn trắng.Những chiếc VinFast VF 3 tay lái nghịch đầu tiên dự kiến sẽ được bàn giao đến khách hàng tại Indonesia từ tháng 4.2025. Như vậy, dù chỉ chính thức ra mắt lần đầu tiên từ tháng 8.2024, nhưng đây đã là thị trường quốc tế thứ 2 mẫu "xe hạt tiêu" thương hiệu Việt đặt chân đến.Tại Việt Nam, VF 3 đã ghi nhận thành công ngoài mong đợi với doanh số lũy kế năm 2024 đạt hơn 25.000 xe sau 5 tháng mở bán. Mẫu xe này cùng "đàn anh" VF 5 giúp VinFast ghi dấu một năm "bùng nổ" với lượng xe bàn giao đạt gần 87.000 chiếc.
SUV đô thị 'so găng': Chọn Hyundai Kona, Honda HR-V hay Ford EcoSport?
Bóng rổ Việt Nam đã kết thúc các sự kiện thi đấu trong năm 2023 từ cấp độ đội tuyển đến các CLB nên nhiều VĐV tranh thủ làm thêm để thỏa đam mê. Họ cũng duy trì tập luyện, thi đấu ở các giải mời để duy trì phong độ, sẵn sàng cho mùa giải mới 2024.
