Võ Bokator, Kun Khmer và cờ Ốc: 3 môn truyền thống của Campuchia có gì hay?
Tết Nguyên đán là thời điểm đầu của chu kỳ năm mới. Khi căn cứ vào các sử liệu và văn hóa dân gian, chúng ta khó xác định người Việt bắt đầu ăn tết vào dịp lập xuân từ khi nào; tuy nhiên, nhắc về nguồn gốc tết chúng ta lại có nhiều thông tin thú vị.PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ, Giảng viên cao cấp Viện Phát triển năng lực lãnh đạo, Đại học Quốc gia TP.HCM cho biết, người Việt cổ sớm hiểu và xác định Tết Nguyên đán là mở đầu cho một năm nông lịch nhờ vào khả năng nhận thức sự tuần hoàn của thời tiết và sự thích ứng của vụ mùa ngoài đồng. Từ thời cổ đại, khi tổ tiên người Việt nhận thức được sự chuyển giao của thời tiết và chu kỳ thời gian trong năm đã có một số hình thức sơ khai về việc xác lập chu kỳ tuần hoàn và tổ chức đón tết. Khảo cứu về phong tục của người Bách Việt cổ, trong đó có tổ tiên Lạc Việt, cho thấy ngày tết đầu năm trước đây rơi vào đầu tháng 11 âm lịch (ứng với tháng Tý), chứ không phải đầu tháng giêng (tháng Dần). Cụ thể, người Việt xưa không dùng số đếm để gọi ngày, tháng mà dùng Thiên can – Địa chi để gọi tên, chẳng hạn hết tháng Tý thì tới tháng Sửu, rồi đến Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi là hết một năm. Giờ Tý là giờ chuyển giao giữa hai ngày trong đêm, tháng Tý là tháng lạnh nhất trong năm - tháng 11, ứng với thời điểm Đông chí, thời điểm để bắt đầu một chu kỳ đếm mới. Lúc này mùa màng cũng đã kết thúc, người Việt xưa nghỉ ngơi để chờ đến khi thời tiết ấm lên mới tính tới việc gieo cấy mùa sau. Vì vậy, họ đã chọn đầu tháng Tý (tức tháng 11 âm lịch) để ăn tết. Tính từ đầu tháng 11 cho tới đầu tháng 5 năm sau là trọn 6 tháng; do đó, người Việt gọi Tết Đoan ngọ ngày mùng 5.5 âm lịch là Tết nửa năm. "Có giả thuyết cho rằng, tháng 11 ở Việt Nam trời chưa quá lạnh, người Việt cổ có thể tổ chức các hoạt động đón tết. Trong khi đó, ở Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản… tháng 11 là bắt đầu vào chính đông, quá lạnh không ăn tết được nên họ phải tính toán lựa chọn thời điểm tiết lập xuân để ăn tết, chính vì thế họ xác định tết âm lịch vào tháng Dần (tức tháng giêng, ngay trước hoặc sau tiết lập xuân). Họ xác định tháng Dần là tháng đầu năm, gọi là "Chính nguyệt" (tức tháng chính trong năm). Quá trình này diễn ra rất sớm trong lịch sử, dưới nhãn quan "di phong định tục" . Trong quá trình tiếp xúc văn hóa và hội nhập, người Việt cổ đã dần chuyển đổi tổ chức đón tết từ đầu tháng Tý (tháng 11) sang đầu tháng Dần (tháng giêng) như ngày nay vậy", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ chia sẻ.Trước đây không lâu, một số làng quê ở Vĩnh Phúc, Phú Thọ - nơi được cho là vùng đất kinh đô xưa của nhà nước Văn Lang xưa của các vị vua Hùng còn lưu lại một số tập tục cổ (như tục ăn đất khoán hun khói, tục làm lễ mở cửa rừng...) gợi về ký ức của ngày tết cổ xưa vào đầu tháng 11 của người Việt cổ. Một số gia đình người Việt gốc Hoa ở Đồng bằng sông Cửu Long vốn có nền tảng Bách Việt cổ cũng tổ chức cúng tết Đông chí bằng chè trôi nước, bánh ngọt và trái cây, coi tết Đông chí là ngưỡng thêm tuổi mới của mọi người. Như đã nói, trên đây là một giả thuyết cần có nhiều khảo cứu hơn nữa để làm rõ hơn vấn đề.Theo PGS.TS. Nguyễn Ngọc Thơ, khó có thể biết rõ người Việt xưa ăn tết thế nào nhưng cơ bản tết không thay đổi về ý nghĩa. Tết xưa còn lưu lại trong ký ức người Việt Nam hôm nay chỉ có thể là ký ức tết từ thời bao cấp hay ở giai đoạn đầu của cải cách – mở cửa mà thôi. Phong tục ngày tết xưa về cơ bản thể hiện sinh động các ý nghĩa tạ ơn đất trời, thần linh và tổ tiên, củng cố mối quan hệ vốn có của gia đình - dòng tộc, thực hiện các nghi lễ cổ truyền để chào đón năm mới và truyền dạy văn hóa cho các thế hệ con cháu, củng cố và mở rộng giao tiếp với láng giềng xung quanh, tổng kết – đúc kết kinh nghiệm của năm cũ và gửi gắm mong ước cho năm mới, chuẩn bị tâm thế mới cho năm làm việc tiếp theo. Nhìn chung, dù là tết xưa hay tết nay gì đi nữa thì ngày tết vẫn là dịp để chúng ta nhìn lại những thành quả của năm cũ và rút ra bài học cho năm mới (đối với cá nhân) và củng cố truyền thống gia đình và các mối quan hệ (đối với xã hội). Ông Thơ cho rằng, trước đây, cuộc sống hằng ngày chưa thật đủ đầy nên người ta mong đến tết để được nghỉ ngơi, ăn ngon, mặc đẹp. Vậy nên mới có câu:Cu kêu 3 tiếng cu kêuMong mau tới tết dựng nêu ăn chè.Còn ngày nay, cuộc sống no ấm hơn nên việc ăn mặc không là vấn đề nữa. Thay vào đó, sau một năm làm việc vất vả, dịp tết được nghỉ dài ngày, nhiều người quay về gia đình đoàn tụ và đón tết với gia đình trong khi không ít người muốn được nghỉ ngơi, giải trí, giao tiếp (không muốn các nghi lễ theo họ là "rườm rà"), hoặc đi du lịch..., nên dường như có sự chuyển dịch từ "ăn tết" sang "chơi tết". Dù vậy, dù là "ăn tết", "chơi tết" hay gì đi nữa thì các nghi lễ truyền thống trong dịp tết như cúng ông Táo, cúng tất niên và đ1n ông bà tổ tiên về ăn tết, cúng giao thừa, mừng tuổi ông bà cha mẹ, lì xì trẻ thơ, chúc tết dòng họ, láng giềng, thăm viếng thầy cô cũ thưở thiếu thời, tạ ơn những quý nhân đã giúp đỡ trong đời... vẫn được ưu tiên gìn giữ. Nói cách khác, các ý nghĩa cơ bản của ngày tết vẫn được giữ nguyên trạng qua phong tục và nghi lễ, việc tổ chức "ăn tết" hay "chơi tết" chỉ là hình thức thích ứng của cuộc sống đương đại. Cũng cần nhấn mạnh rằng, các phong tục, nghi lễ quan trọng trong mấy ngày tết chỉ đẹp khi chúng ta không tạo gánh nặng các thành viên gia đình, nhất là phụ nữ (chẳng hạn bắt buộc phải mâm cao cỗ đầy, nấu nướng phải tươm tất nhiều món, gánh nặng con cháu làm ăn xa quay về phải "lễ nghĩa" đầy đủ với cả họ, cả làng...). Tết là dịp sum vầy để củng cố hay xây đắp truyền thống gia đình, chúng ta cần chú ý đến nhu cầu được nghỉ ngơi, chơi tết của phụ nữ trong nhà và những người trẻ vốn đã vất vả ngược xuôi mưu sinh trong suốt năm qua. Theo nhà nghiên cứu văn hóa, dù là ăn tết hay chơi tết chúng ta cũng cần chú ý yếu tố về sự ấm cúng của gia đình, đặc biệt là những người có tuổi, ông bà cao tuổi vì ngày tết là khoảng thời gian thiêng liêng để các bậc cao niên được sống trong không gian thiêng liêng của gia đình, được tương tác, đối thoại và thể hiện lòng tôn kính, kính nhớ với tổ tiên. Đối với nhiều gia đình Việt Nam, bàn thờ tổ tiên những ngày tết phải đầy đủ lễ phẩm và nhang khói, có như vậy họ mới cảm thấy ấm cúng, an lòng. Vậy nên người trẻ mong muốn tổ chức chơi tết (như mời bố mẹ đi du lịch xa nhà chẳng hạn) phải lưu ý việc này."Do đó, nếu người trẻ mong muốn mời ba mẹ rời quê lên thành phố ăn tết hay cùng nhau đi du lịch đó đây mà ba mẹ từ chối thì không nên buồn, bởi ba mẹ và những người lớn trong nhà còn có những nhiệm vụ phải làm để giữ lửa, giữ phong tục, giao tiếp với người tổ tiên đã khuất", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ lưu ý.Thêm vào đó, những ai đang làm bố làm mẹ cần chú ý tạo điều kiện để con trẻ được trải nghiệm không khí tết qua những tập tục cổ truyền như cùng bố mẹ tảo mộ ông bà, bài trí bàn thờ, dán liễn xuân, quây quần bên nồi bánh chưng/bánh tét và sum họp đêm giao thừa, được mặc trang phục đẹp nhất chúc tết ông bà cha mẹ, mừng tuổi dòng họ, láng giềng, khuyến khích các con biết thể hiện lòng biết ơn đối với gia đình, thầy cô, láng giềng. Tất cả những hình ảnh ấy sẽ kết thành ký ức tuổi thơ thật đẹp về ngày tết, sẽ theo các con suốt cuộc đời, và sẽ thôi thúc chúng thực hiện những điều tương tự đối với thế hệ sau nữa khi chúng trưởng thành.Truy xuất nguồn gốc hàng hóa: Cách làm mới, yêu cầu cũ
Trước vòng đấu thứ 13 V-League 2024-2025, CLB Thanh Hóa có 22 điểm, kém đội đầu bảng Nam Định 2 điểm. Nếu đánh bại CLB TP.HCM, thầy trò HLV Popov sẽ đòi lại vị trí số 1 nhưng kịch bản này đã không xảy ra. Trong buổi họp báo sau trận đấu, ông Mai Xuân Hợp, trợ lý HLV trưởng của CLB Thanh Hóa tỏ ra không hài lòng với trọng tài chính Lê Vũ Linh, người đã truất quyền chỉ đạo của HLV Popov và rút thẻ đỏ cho ông Hoàng Thanh Tùng, thành viên ban huấn luyện đội khách. Ông Hợp tỏ ra bức xúc: "Hôm nay, CLB Thanh Hóa khát khao giành 3 điểm tại Thống Nhất. Chúng tôi rất muốn chiến thắng để lấy lại ngôi đầu bảng. Nhưng trọng tài đã xé nát trận đấu, thật đáng buồn. Một số tình tiết trên sân đã rõ rồi, không cần phải nhắc lại nữa. Nó làm ảnh hưởng trực tiếp đến tính chất trận đấu. Với chúng tôi, chỉ giành được 1 điểm là vấn đề. Bởi CLB Thanh Hóa đang cố gắng từng trận một với mong muốn đạt được điều tốt nhất trong mùa giải này". Cựu tuyển thủ Việt Nam nói thêm: "Việc thiếu vắng HLV Popov ảnh hưởng lớn đến CLB Thanh hóa. Ông ấy là người nhiệt huyết, luôn thúc đẩy, động viên cầu thủ trong từng pha bóng. CLB Thanh Hóa thiệt thòi lớn khi không có sự chỉ đạo của HLV Popov trong hiệp 2". Bên kia chiến tuyến, HLV Phùng Thanh Phương không bất ngờ về việc HLV Popov bị truất quyền chỉ đạo. Thuyền trưởng CLB TP.HCM nói: "Một trận đấu mà trọng tài cần tham khảo VAR nhiều thì ảnh hưởng đến nhịp độ, tinh thần cầu thủ 2 đội. Không chỉ ở trận này, những trận khác đều có VAR và tôi cũng như các đối thủ đều bị ảnh hưởng. Nhưng trong bóng đá, các đội cần phải tuân thủ, thực hiện theo điều lệ. Còn về Popov, đó là cá tính của ông ấy rồi. Đây không phải trận đầu tiên HLV Popov có những phản ứng như vậy". HLV Phùng Thanh Phương cũng tỏ ra vui mừng với 1 điểm có được: "Với chúng tôi, 1 điểm này cũng rất quý giá, đặc biệt là khi đối đầu một đối thủ đang thuộc nhóm dẫn đầu như CLB Thanh Hóa. Chúng tôi đã đạt được mục tiêu ban đầu đề ra. Các cầu thủ đã thi đấu với một tinh thần tốt. Đây là tiền đề để chúng tôi hướng đến các trận đấu tiếp theo".
Tuổi trẻ Quảng Ninh hưởng ứng cuộc vận động 'Tự hào một dải non sông'
Ngày 18.1, Công an TP.Cần Thơ tổ chức lễ ra mắt CLB pickleball và khánh thành sân thi đấu. Đây là một trong những hoạt động công an thành phố hướng tới chào mừng kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống Công an nhân dân Việt Nam (19.8.1945 – 19.8.2025), 20 năm ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc (19.8.2005 – 19.8.2025) và tiếp tục thực hiện hiệu quả cuộc vận động toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại.Dịp này, Công an TP.Cần Thơ cũng chính thức đưa vào hoạt động với 3 sân thi đấu pickleball khang trang. Ngay sau lễ ra mắt, CLB pickleball Công an TP.Cần Thơ đã tổ chức thi đấu giao lưu giữa các lãnh đạo, đại diện quận, huyện, sở, ban, ngành.... Không khí thi đấu diễn ra sôi nổi, tươi vui trên tinh thần giao lưu, học hỏi, kết nối để thắt chặt thêm sự đoàn kết giữa các đơn vị.Thượng tá Nguyễn Hoàng Phúc, Trưởng phòng An ninh chính trị nội bộ Công an TP.Cần Thơ, Chủ nhiệm CLB pickleball, cho biết, CLB sẽ có sự phân công, có chương trình, kế hoạch tập luyện cụ thể, để chọn ra những vận động viên có tiềm năng tham gia thi đấu ở các chương trình đại hội thể thao của ngành công an nói chung.Bên cạnh đó, CLB pickleball Công an TP.Cần Thơ cũng sẽ tăng cường tổ chức, thi đấu giao lưu với những đơn vị bạn, nhằm phát động hiệu quả hơn nữa phong trào tập luyện thể dục, thể thao, rèn luyện sức khỏe cũng như thực hiện hiệu quả cuộc vận động toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại.
Theo đó, giải Bình Phước Marathon- Trường Tươi Group lần thứ II với thông điệp "Bước chạy của những chiến binh xanh" sẽ diễn ra trong ngày 23 và 24.11.2024, tại Quảng trường TP.Đồng Xoài (khai mạc vào tối 23.11).
Lần đầu phong Kiện tướng VĐV thể thao điện tử Việt Nam
HLV Huỳnh Quốc Anh là câu chuyện về cầu thủ tài năng, đứng lên từ những sai lầm bồng bột tuổi trẻ trong "đại án Bacolod" ở SEA Games 2005, trở lại mạnh mẽ và làm lại sự nghiệp với đỉnh cao là danh hiệu Quả bóng vàng Việt Nam 2012 khi giúp CLB Đà Nẵng vô địch V-League và Siêu cúp Việt Nam 2012.Sau khi treo giày, "cu Tí" theo nghiệp gõ đầu trẻ ở các đội nhí U.15 và U.17 Đà Nẵng, trước khi chuyển sang Quảng Nam làm trợ lý cho HLV Văn Sỹ Sơn.Mùa bóng này, Quốc Anh chấp nhận rời vùng an toàn, nhận lời mời của người đồng đội cũ ở đội tuyển quốc gia, quyết định Nam tiến đến TP.Đồng Xoài làm "phó tướng" cho HLV Nguyễn Anh Đức.Sau khi HLV Nguyễn Anh Đức quyết định rút lui khỏi chiếc ghế thuyền trưởng CLB Bình Phước vì tự nhận "chưa hoàn thành nhiệm vụ", lãnh đạo đội bóng có biệt danh "Chiến binh xanh" đã vận động Quốc Anh tiếp tục ở lại.Thậm chí, bầu Sơn đã tin tưởng trao vai trò tạm quyền cho cựu Quả bóng vàng Việt Nam 2012, thay vì những trợ lý Nhật Bản như Ohara Kazunori hay Ueno Nobuhiro.Thuận lợi của Quốc Anh là anh hiểu biết rõ và có tiếng nói với những cầu thủ nội trong đội bóng như Tấn Trường, Tuấn Tài, Thanh Bình, Ngọc Đức… Đặc biệt, anh có sức ảnh hưởng lớn đến nhạc trưởng Hoàng Minh Tâm vốn là người Đà Nẵng và từng đeo băng thủ quân đội bóng sông Hàn, hay cựu cầu thủ CLB Quảng Nam Huỳnh Tấn Sinh.Sau trận hòa 2-2 giữa CLB Bình Phước và PVF-CAND ở vòng đấu trước, 2 đội bóng giàu tham vọng này đang tạm so kè quyết liệt nhau ở vị trí nhì bảng với cùng 21 điểm. Mọi chuyện đều có thể xảy ra trong 10 vòng đấu còn lại của mùa giải.Do vậy, việc bầu Sơn bổ nhiệm Huỳnh Quốc Anh vào vai trò HLV trưởng tạm quyền được kỳ vọng sẽ giữ được sự ổn định cho đội bóng, hướng đến 3 điểm trong cuộc hành quân đến Bà Rịa - Vũng Tàu ngày 8.3 tới.Được biết, CLB Bình Phước đang cân nhắc kỹ càng để tìm ra "chiến tướng" phù hợp cho giai đoạn sắp tới, với hàng loạt ứng cử viên sáng giá như Lê Huỳnh Đức, Trương Việt Hoàng, Phan Thanh Hùng, Võ Đình Tân...Xem Gold Star V.League 2-2024/25 đỉnh nhất trên FPT Play, tại https://fptplay.vn
