Lật lại hồ sơ vụ đắm tàu Wilhelm Gustloff: Số tử vong cao nhất lịch sử
Thời gian gần đây, Ốc Thanh Vân quyết định cùng các con trở về Việt Nam, sau hơn một năm sinh sống ở Úc. Nữ diễn viên 8X nhanh chóng quay lại với các dự án ở sân khấu kịch Hồng Vân, đồng thời tham gia các sự kiện giải trí để vừa ủng hộ đồng nghiệp, vừa thỏa tình yêu dành cho nghề. Trong cuộc trò chuyện với Thanh Niên, bà mẹ 3 con đã có những phút trải lòng về cái tết đặc biệt sau quãng thời gian dài xa quê hương. Trước đó, trong quãng thời gian sinh sống ở Úc, Ốc Thanh Vân từng trải qua những giai đoạn áp lực, căng thẳng. Tuy nhiên, nữ diễn viên cảm thấy may mắn khi Trí Rùa - người bạn đời đã luôn bên cạnh động viên, hỗ trợ cô. Cũng theo Ốc Thanh Vân, chính sự thấu hiểu, cảm thông cho nhau là chìa khóa giúp cô và Trí Rùa duy trì được tổ ấm hôn nhân trọn vẹn.Nữ diễn viên chia sẻ: "Thật sự Trí Rùa là người chịu rất nhiều biến động từ chính tôi, nhưng được cái anh thấu hiểu và lắng nghe. Ở ngoài, anh ấy là người ngoại giao nhưng trong người đàn ông này rất ủng hộ vợ trong mọi quyết định".TP.HCM tư vấn việc làm miễn phí tại bến xe
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
'Đại án' kit test Việt Á: Được án treo nhưng vẫn kháng cáo, muốn miễn tội
Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa ký quyết định phê chuẩn kết quả bầu chức vụ Chủ tịch UBND TP.HCM đối với ông Nguyễn Văn Được, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó bí thư Thành ủy TP.HCM.Thủ tướng cũng phê chuẩn kết quả miễn nhiệm chức vụ Chủ tịch UBND TP.HCM đối với ông Phan Văn Mãi để nhận nhiệm vụ mới. Cả 2 quyết định trên được Thủ tướng ký ngày 28.2.Trước đó, ngày 20.2, tại kỳ họp lần thứ 21, HĐND TP.HCM bỏ phiếu bầu ông Nguyễn Văn Được, Phó bí thư Thành ủy TP.HCM giữ chức Chủ tịch UBND TP.HCM nhiệm kỳ 2021 - 2026 với 83/84 phiếu bầu.Ông Nguyễn Văn Được làm Chủ tịch UBND TP.HCM thay thế ông Phan Văn Mãi vừa được bầu làm Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội từ ngày 18.2.Hiện Thường trực UBND TP.HCM gồm ông Nguyễn Văn Được (Chủ tịch) và 5 phó chủ tịch là các ông, bà: Dương Ngọc Hải (thường trực), Võ Văn Hoan, Nguyễn Văn Dũng, Bùi Xuân Cường và Trần Thị Diệu Thúy.Ông Nguyễn Văn Được, 57 tuổi, quê H.Bến Lức, tỉnh Long An, trình độ thạc sĩ địa chất học, cử nhân địa chất, cao cấp lý luận chính trị. Ông là cán bộ trưởng thành từ cơ sở trong lĩnh vực đất đai, từng giữ chức Giám đốc Sở TN-MT tỉnh Long An, Bí thư Huyện ủy Tân Thạnh, Phó chủ tịch UBND tỉnh Long An, Phó bí thư thường trực Tỉnh ủy Long An.Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Long An lần thứ XI diễn ra tháng 10.2020, ông Được giữ chức Bí thư Tỉnh ủy, rồi được bầu vào Trung ương Đảng từ tháng 1.2021. Đến tháng 2.2025, Bộ Chính trị phân công ông Được giữ chức Phó bí thư Thành ủy TP.HCM.
Cụ thể, HAGL từng đánh bại Quảng Nam 4-0 ở vòng 1, thắng SLNA 2-0 ở vòng 2, thắng CLB Công an Hà Nội (CAHN) 1-0 ở vòng 7 và thắng Hà Nội FC 1-0 ở vòng 11. Trong số này, chiến thắng của HAGL trước đội CAHN bị HLV Mano Polking của CLB CAHN phàn nàn vì cầu thủ HAGL có dấu hiệu câu giờ vì nằm sân nhiều.Còn với chiến thắng 4-0 của HAGL trước Quảng Nam ở vòng 1, giải đấu khi đó vừa mới bắt đầu, các đội chưa bắt nhịp ngay với cường độ cao, nên bất ngờ dễ xảy ra. Còn lại, 2 trận thắng của HAGL trước SLNA ở vòng 2 và Hà Nội FC ở vòng 11, xảy ra trong bối cảnh các đối thủ đang khủng hoảng. Không lâu sau những trận thua này, SLNA và Hà Nội FC thay HLV.Chi tiết này chứng minh Giám đốc kỹ thuật của HAGL, ônh Vũ Tiến Thành rất giỏi tận dụng cơ hội đối thủ đang gặp muôn vàn khó khăn, để đánh bại họ. Nhưng ở chiều ngược lại, không khó để nhận ra trước các đội bóng đang đồng lòng, giàu quyết tâm siết chặt tay nhau để vượt qua sóng gió, HAGL hầu như không có cơ hội giành chiến thắng.Bình Định là đội như thế. Đội bóng đất võ không quá mạnh. Nhiều ngôi sao của Bình Định đã ra đi sau mùa giải trước, khiến cho đoàn quân của HLV Bùi Đoàn Quang Huy suy giảm đáng kể sức mạnh. Tuy nhiên, chưa bao giờ Bình Định thiếu sự quyết tâm trong thi đấu. HLV Bùi Đoàn Quang Huy có giai đoạn ở mùa giải năm nay phải tạm rời đội Bình Định để chữa bệnh, nhưng ông vẫn không bỏ cuộc. Vị HLV này vẫn trở lại từ giường bệnh để sát cánh bên các học trò. Điều đó càng thôi thúc các cầu thủ của đội bóng đất võ thêm quyết tâm, chứng tỏ mình xứng đáng với niềm tin và nhiệt huyết của người thầy.Cặp đấu giữa HAGL và Bình Định cũng là cặp đấu giữa sức trẻ và kinh nghiệm. HAGL sở hữu rất nhiều cầu thủ trẻ, có thể khoác áo đội tuyển U.22 Việt Nam trong thời gian tới, như thủ môn Trần Trung Kiên, trung vệ Phạm Lý Đức, Nguyễn Văn Triệu, cộng thêm một vài gương mặt ở độ tuổi 24 – 25 như Phan Du Học, Dụng Quang Nho, Trần Bảo Toàn, biến HAGL thành 1 trong những đội bóng giàu sức trẻ nhất nước. Ngược lại, Bình Định xây dựng bộ khung dựa trên những cầu thủ dày dạn kinh nghiệm, hầu hết bước qua tuổi 30, như thủ môn Huỳnh Tuấn Linh (34 tuổi), hậu vệ Dương Văn Khoa (31 tuổi), Lục Xuân Hưng (30 tuổi), tiền vệ Phạm Đức Huy (30 tuổi), Mạc Hồng Quân (33 tuổi), Cao Văn Triền (32 tuổi), tiền đạo Vũ Minh Tuấn (35 tuổi)…Đội bóng đất võ là 1 trong những CLB tại giải V-League có dàn cầu thủ nội thường xuyên đá chính là có độ tuổi trung bình cao nhất giải. Ở vòng 13 sắp diễn ra, dàn cầu thủ giàu kinh nghiệm của Bình Định sẽ tìm cách hóa giải sức trẻ bên phía HAGL, trên sân Pleiku của đối thủ. Đây cũng là trận đấu HLV Bùi Đoàn Quang Huy của Bình Định đối đầu với ông Vũ Tiến Thành phía bên kia chiến tuyến. Ông Huy muốn chứng minh ông không hề kém các đồng nghiệp nội, từng khiến ông Vũ Tiến Thành vất vả, hoặc nếm mùi thất bại trong mùa này, như Hoàng Anh Tuấn (cựu HLV CLB Bình Dương), Nguyễn Đức Thắng (Thể Công Viettel), Chu Đình Nghiêm (Hải Phòng), Phùng Thanh Phương (CLB TP.HCM), Nguyễn Thành Công (Hà Tĩnh).
Hai tài tử Hollywood nói gì khi CLB Wrexham viết tiếp câu chuyện cổ tích?
Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, sự suy giảm testosterone này có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe lâu dài. Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo giảm testosterone ở nam giới.Testosterone thấp có thể dẫn đến tăng cân, đặc biệt là tích tụ mỡ thừa quanh bụng. Tình trạng mỡ thừa tích tụ trên cơ thể quá nhiều sẽ ức chế khả năng tiết testosterone, dẫn đến sự mất cân bằng nội tiết. Không những vậy, các tế bào mỡ có thể chuyển đổi testosterone thành estrogen, khiến mức testosterone càng giảm nhiều hơn, theo chuyên trang sức khỏe Healthline (Mỹ).Để ứng phó, nam giới cần áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh, ăn các loại thực phẩm chất lượng như rau lá xanh, protein nạc, các loại hạt cùng các thực phẩm giàu kẽm, vitamin D. Bên cạnh đó, các món nhiều đường và thực phẩm chế biến như xúc xích, thịt nguội, lạp xưởng cần phải hạn chế. Nâng tạ sẽ giúp tăng cơ, đốt mỡ và tăng testosterone.Nồng độ testosterone thấp khiến nam giới cảm thấy mệt mỏi, mức năng lượng thấp. Tình trạng này vẫn xảy ra ngay cả khi họ ngủ đủ giấc. Nguyên nhân là do mức testosterone chịu trách nhiệm điều chỉnh mức năng lượng của cơ thể.Để xử lý, nam giới cần ngủ đủ giấc từ 7-8 tiếng/đêm. Giảm căng thẳng vì căng thẳng sẽ kích thích cơ thể tạo hoóc môn cortisol. Cortisol quá cao sẽ ức chế testosterone.Testosterone thấp sẽ tác động trực tiếp đến giảm ham muốn tình dục. Nguyên nhân có thể do suy tinh hoàn, lão hóa, mất cân bằng nội tiết ở tuyến yên hay vùng dưới đồi.Cách khắc phục là cần tập thể dục thường xuyên vì tập luyện sẽ giúp cải thiện lưu thông máu, tăng cường sức khỏe tình dục. Nếu nguyên nhân giảm ham muốn có liên quan đến mất cân bằng nội tiết hay tiểu đường, suy giáp, cường giáp, xơ vữa động mạch, trầm cảm, lo âu thì cần sớm đến bác sĩ khám.Testosterone là loại hoóc môn rất cần thiết để phát triển cơ bắp. Vì vậy, mức testosterone thấp sẽ dẫn đến mất khối lượng cơ, khiến nhiều hoạt động thể chất trở nên khó hơn. Đặc biệt, những người có mức testosterone thấp sẽ khó tăng cơ khi tập gym. Ngoài đi bác sĩ khám, họ cần tăng cường các bài sức mạnh, nạp đủ protein, ngủ đủ giấc và tránh lối sống ít vận động, theo Healthline.
