Tồn tại hay không tồn tại?
minh họa: ShutterstockViệt Nam lọt Top 12 quốc gia sản xuất thép thô lớn nhất thế giới
Tấm hình do FIFA World Cup đăng tải được ghép từ các hình ảnh đội tuyển Việt Nam vô địch AFF Cup các năm 2008, 2018 và mới nhất là kỳ AFF Cup 2024 cùng dòng chú thích: "Những kí ức ngọt ngào của một thời và mãi mãi". Đáng chú ý, Duy Mạnh là người xuất hiện ở 2 trong số 3 tấm ảnh khoảnh khắc vô địch này. Ngoài Duy Mạnh, còn có Tiến Linh, Quang Hải, Bùi Tiến Dũng và Văn Toàn cũng đã có 2 lần được nâng cao chiếc cúp danh giá. Hiện bài đăng này đã nhận được hơn 68.000 lượt yêu thích cùng hàng trăm bình luận. Bên dưới phần bình luận, FIFA World Cup còn "thả meme" tấm hình Duy Mạnh hôn Tuấn Hải sau bàn mở tỷ số ở chung kết lượt về. Trong suốt hành trình vừa qua của đội tuyển Việt Nam tại AFF Cup, FIFA World Cup cũng thường xuyên đăng tải hình ảnh vui nhộn của các tuyển thủ kèm những lời khen rất trending theo đúng phong cách giới trẻ Việt Nam. Bên dưới phần bình luận, nhiều người dùng mạng xã hội cũng bày tỏ sự hoài niệm với những kỷ niệm đẹp của bóng đá Việt Nam. Trận chung kết AFF Cup 2008 giữa đội tuyển Việt Nam và đội tuyển Thái Lan là một cột mốc đáng nhớ trong lịch sử bóng đá Việt Nam. Trước đó, Việt Nam từng vào chung kết Tiger Cup 1998 nhưng không giành được chức vô địch. Đối đầu với Thái Lan, đội bóng được coi là "nỗi ám ảnh" của bóng đá Việt Nam thời bấy giờ, luôn là thử thách lớn.Trong trận lượt đi tại sân Rajamangala, Việt Nam giành chiến thắng 2-1 với các bàn thắng của Công Vinh và Vũ Phong; Thái Lan rút ngắn tỷ số nhờ pha lập công của Ronnachai. Trận lượt về trên sân Mỹ Đình, Teerasil Dangda mở tỷ số cho Thái Lan ở phút 21, tạo áp lực lớn lên đội chủ nhà. Tuy nhiên, phút 94, từ đường chuyền của Minh Phương, Công Vinh đánh đầu ngược, ghi bàn gỡ hòa 1-1. Kết thúc hai lượt trận, Việt Nam thắng chung cuộc 3-2, lần đầu tiên đăng quang AFF Cup.Chiến thắng này gắn liền với HLV Henrique Calisto và sự tỏa sáng của các cầu thủ như Công Vinh, Dương Hồng Sơn, Minh Phương, Tài Em, cùng nhiều tên tuổi khác. Người hâm mộ Việt Nam đã có một đêm ăn mừng đáng nhớ, tràn ngập niềm vui và tự hào.Dưới sự dẫn dắt tài tình của HLV Park Hang-seo, đội tuyển Việt Nam đã thể hiện phong độ xuất sắc tại AFF Cup 2018, vượt qua hàng loạt đối thủ mạnh để giành ngôi vương khu vực Đông Nam Á.Hành trình chinh phục chức vô địch bắt đầu tại vòng bảng, nơi đội tuyển ghi dấu bằng những chiến thắng quan trọng trước Lào, Malaysia, Campuchia và một trận hòa kịch tính với Myanmar. Tiến vào vòng bán kết, Việt Nam chạm trán Philippines và xuất sắc đánh bại đối thủ sau hai lượt trận để ghi tên mình vào trận chung kết với Malaysia.Trong trận chung kết lượt đi tại Bukit Jalil, Việt Nam cầm hòa Malaysia với tỷ số 2-2, tạo lợi thế lớn trước khi trở về sân nhà. Tại Mỹ Đình, Nguyễn Anh Đức đã ghi bàn thắng quyết định, mang về chiến thắng 1-0 cho đội tuyển, giúp Việt Nam giành ngôi vô địch với tổng tỷ số 3-2 sau hai lượt trận.Chức vô địch này không chỉ là niềm tự hào to lớn của người hâm mộ, mà còn khẳng định vị trí của bóng đá Việt Nam trên đấu trường khu vực. Nguyễn Quang Hải, người được vinh danh là cầu thủ xuất sắc nhất giải, đã để lại ấn tượng mạnh mẽ và ghi dấu trong lòng công chúng. Nếu như 2 lần trước, Việt Nam đều nâng cúp trên sân nhà thì đến lần gần nhất, đội tuyển đã thắng lợi vẻ vang cả trên sân khách. Năm 2024, đội tuyển Việt Nam đã trải qua một hành trình ấn tượng để giành chức vô địch ASEAN Cup, đánh dấu lần thứ ba lên ngôi tại giải đấu khu vực. Dưới sự dẫn dắt của HLV Kim Sang-sik, đội tuyển thể hiện phong độ xuất sắc với chuỗi 7 trận thắng và 1 trận hòa, không để thua trận nào trong suốt giải đấu.Thành công này là sự đóng góp công sức của toàn đội nhưng để nói ai là người ghi dấu ấn mạnh mẽ nhất thì chắc chắn phải là HLV Kim Sang-sik và tiền đạo Nguyễn Xuân Son - những người mới của đội tuyển Việt Nam. Trong khi chiến lược gia người Hàn Quốc gây ấn tượng bởi những quyết định mạnh tay trong việc lựa chọn nhân sự, thay đổi người hợp lý và chiến thuật tổng thể, chiến thuật cụ thể cho từng trận vô cùng chặt chẽ thì Xuân Son - tiền đạo nhập tịch lại gây "sốt" toàn Đông Nam Á với phong độ không thể ngăn cản. Anh ghi bàn tằng tằng, kiến tạo như cơm bữa và ẵm luôn 2 danh hiệu cá nhân quan trọng của giải là "vua phá lưới" và "cầu thủ xuất sắc nhất giải". Điều đáng tiếc là Xuân Son gặp chấn thương nặng ở trận chung kết lượt đi và sẽ phải vắng mặt trên sân đấu trong thời gian khá dài. Asean Mitsubishi Electric Cup 2024 được trình chiếu trực tiếp và trọn vẹn trên FPT Play, tại: http://fptplay.vn
Lúa trời
Đặc biệt, trong khuôn khổ chương trình, UNDP và TCCF sẽ triển khai Chương trình Sáng tạo Giảm Thiểu Rác Thải Nhựa 2025 tại Việt Nam. Sáng kiến này sẽ tài trợ lên đến 30.000 USD cho các dự án xuất sắc và 10.000 USD cho các dự án tiềm năng, tạo cơ hội cho phụ nữ, thanh niên, tổ chức phi chính phủ, cộng đồng địa phương và doanh nghiệp nhỏ tham gia giải quyết ô nhiễm nhựa.Bên cạnh đó, ông Carlos Pagoaga, Chủ tịch Quỹ Coca-Cola Foundation, chia sẻ: "Cộng tác là chìa khóa giúp cải thiện hệ thống quản lý chất thải và tăng cường cơ sở hạ tầng tái chế. Thông qua sự hợp tác với Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc, Quỹ Coca-Cola Foundation hướng đến việc thúc đẩy các giải pháp giảm thiểu rác thải bao bì, hỗ trợ các phương pháp thu gom tốt hơn và nâng cao khả năng xử lý rác thải".Với sự đồng hành của các tổ chức và cộng đồng, chương trình kỳ vọng sẽ tạo ra những tác động mạnh mẽ, hướng tới một tương lai xanh hơn, sạch hơn cho Việt Nam và toàn khu vực.
Ngày đầu tiên của năm mới Ất Tỵ 2025, Hà Nội lại khoác lên mình một tấm áo khác hẳn ngày thường. Nếu những ngày cuối năm, thành phố ngập trong sự hối hả, tấp nập của dòng người lo toan cho cái tết đủ đầy, thì sáng mùng 1 lại là một hình ảnh đối lập hiếm hoi trong năm: tĩnh lặng, yên bình đến lạ kỳ.Phố phường Hà Nội lúc này không còn tiếng còi xe, không còn những bước chân vội vã. Nơi tấp nập nhất có lẽ là ở các đền, chùa, đình - nơi người dân đi lễ cầu bình an, may mắn cho năm mới. Một số tiểu thương vẫn còn mở cửa buôn bán sáng mùng 1 tết để người dân sắm lễ dâng. Không còn cảnh chen chúc, xô bồ, người Hà Nội tĩnh lặng sáng mùng 1 nhìn thành phố chuyển mình trong khoảnh khắc đầu tiên của năm mới. Sáng mùng 1 Tết Ất Tỵ, Hà Nội đẹp theo một cách rất riêng – đẹp bởi sự vắng lặng hiếm hoi, bởi không khí trong trẻo, bởi những điều giản dị nhưng lại chứa đựng cả hồn cốt của một cái tết truyền thống. Đó là lúc mà mỗi người có thể dừng lại, hít thở sâu một hơi, cảm nhận sự chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, lặng nghe những nhịp đập chậm rãi của thủ đô nghìn năm văn hiến. Và rồi, chỉ ít ngày nữa thôi, Hà Nội lại trở về với nhịp sống quen thuộc, với những con đường đông đúc, những tiếng còi xe và sự hối hả. Nhưng khoảnh khắc sáng mùng 1 ấy – khoảnh khắc Hà Nội bình yên đến lạ – vẫn sẽ mãi là một nét đẹp khó quên trong lòng những ai yêu mến mảnh đất này.
Cuối năm đi 'săn' nhà đất 'ngộp'
Tết Nguyên đán là thời điểm đầu của chu kỳ năm mới. Khi căn cứ vào các sử liệu và văn hóa dân gian, chúng ta khó xác định người Việt bắt đầu ăn tết vào dịp lập xuân từ khi nào; tuy nhiên, nhắc về nguồn gốc tết chúng ta lại có nhiều thông tin thú vị.PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ, Giảng viên cao cấp Viện Phát triển năng lực lãnh đạo, Đại học Quốc gia TP.HCM cho biết, người Việt cổ sớm hiểu và xác định Tết Nguyên đán là mở đầu cho một năm nông lịch nhờ vào khả năng nhận thức sự tuần hoàn của thời tiết và sự thích ứng của vụ mùa ngoài đồng. Từ thời cổ đại, khi tổ tiên người Việt nhận thức được sự chuyển giao của thời tiết và chu kỳ thời gian trong năm đã có một số hình thức sơ khai về việc xác lập chu kỳ tuần hoàn và tổ chức đón tết. Khảo cứu về phong tục của người Bách Việt cổ, trong đó có tổ tiên Lạc Việt, cho thấy ngày tết đầu năm trước đây rơi vào đầu tháng 11 âm lịch (ứng với tháng Tý), chứ không phải đầu tháng giêng (tháng Dần). Cụ thể, người Việt xưa không dùng số đếm để gọi ngày, tháng mà dùng Thiên can – Địa chi để gọi tên, chẳng hạn hết tháng Tý thì tới tháng Sửu, rồi đến Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi là hết một năm. Giờ Tý là giờ chuyển giao giữa hai ngày trong đêm, tháng Tý là tháng lạnh nhất trong năm - tháng 11, ứng với thời điểm Đông chí, thời điểm để bắt đầu một chu kỳ đếm mới. Lúc này mùa màng cũng đã kết thúc, người Việt xưa nghỉ ngơi để chờ đến khi thời tiết ấm lên mới tính tới việc gieo cấy mùa sau. Vì vậy, họ đã chọn đầu tháng Tý (tức tháng 11 âm lịch) để ăn tết. Tính từ đầu tháng 11 cho tới đầu tháng 5 năm sau là trọn 6 tháng; do đó, người Việt gọi Tết Đoan ngọ ngày mùng 5.5 âm lịch là Tết nửa năm. "Có giả thuyết cho rằng, tháng 11 ở Việt Nam trời chưa quá lạnh, người Việt cổ có thể tổ chức các hoạt động đón tết. Trong khi đó, ở Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản… tháng 11 là bắt đầu vào chính đông, quá lạnh không ăn tết được nên họ phải tính toán lựa chọn thời điểm tiết lập xuân để ăn tết, chính vì thế họ xác định tết âm lịch vào tháng Dần (tức tháng giêng, ngay trước hoặc sau tiết lập xuân). Họ xác định tháng Dần là tháng đầu năm, gọi là "Chính nguyệt" (tức tháng chính trong năm). Quá trình này diễn ra rất sớm trong lịch sử, dưới nhãn quan "di phong định tục" . Trong quá trình tiếp xúc văn hóa và hội nhập, người Việt cổ đã dần chuyển đổi tổ chức đón tết từ đầu tháng Tý (tháng 11) sang đầu tháng Dần (tháng giêng) như ngày nay vậy", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ chia sẻ.Trước đây không lâu, một số làng quê ở Vĩnh Phúc, Phú Thọ - nơi được cho là vùng đất kinh đô xưa của nhà nước Văn Lang xưa của các vị vua Hùng còn lưu lại một số tập tục cổ (như tục ăn đất khoán hun khói, tục làm lễ mở cửa rừng...) gợi về ký ức của ngày tết cổ xưa vào đầu tháng 11 của người Việt cổ. Một số gia đình người Việt gốc Hoa ở Đồng bằng sông Cửu Long vốn có nền tảng Bách Việt cổ cũng tổ chức cúng tết Đông chí bằng chè trôi nước, bánh ngọt và trái cây, coi tết Đông chí là ngưỡng thêm tuổi mới của mọi người. Như đã nói, trên đây là một giả thuyết cần có nhiều khảo cứu hơn nữa để làm rõ hơn vấn đề.Theo PGS.TS. Nguyễn Ngọc Thơ, khó có thể biết rõ người Việt xưa ăn tết thế nào nhưng cơ bản tết không thay đổi về ý nghĩa. Tết xưa còn lưu lại trong ký ức người Việt Nam hôm nay chỉ có thể là ký ức tết từ thời bao cấp hay ở giai đoạn đầu của cải cách – mở cửa mà thôi. Phong tục ngày tết xưa về cơ bản thể hiện sinh động các ý nghĩa tạ ơn đất trời, thần linh và tổ tiên, củng cố mối quan hệ vốn có của gia đình - dòng tộc, thực hiện các nghi lễ cổ truyền để chào đón năm mới và truyền dạy văn hóa cho các thế hệ con cháu, củng cố và mở rộng giao tiếp với láng giềng xung quanh, tổng kết – đúc kết kinh nghiệm của năm cũ và gửi gắm mong ước cho năm mới, chuẩn bị tâm thế mới cho năm làm việc tiếp theo. Nhìn chung, dù là tết xưa hay tết nay gì đi nữa thì ngày tết vẫn là dịp để chúng ta nhìn lại những thành quả của năm cũ và rút ra bài học cho năm mới (đối với cá nhân) và củng cố truyền thống gia đình và các mối quan hệ (đối với xã hội). Ông Thơ cho rằng, trước đây, cuộc sống hằng ngày chưa thật đủ đầy nên người ta mong đến tết để được nghỉ ngơi, ăn ngon, mặc đẹp. Vậy nên mới có câu:Cu kêu 3 tiếng cu kêuMong mau tới tết dựng nêu ăn chè.Còn ngày nay, cuộc sống no ấm hơn nên việc ăn mặc không là vấn đề nữa. Thay vào đó, sau một năm làm việc vất vả, dịp tết được nghỉ dài ngày, nhiều người quay về gia đình đoàn tụ và đón tết với gia đình trong khi không ít người muốn được nghỉ ngơi, giải trí, giao tiếp (không muốn các nghi lễ theo họ là "rườm rà"), hoặc đi du lịch..., nên dường như có sự chuyển dịch từ "ăn tết" sang "chơi tết". Dù vậy, dù là "ăn tết", "chơi tết" hay gì đi nữa thì các nghi lễ truyền thống trong dịp tết như cúng ông Táo, cúng tất niên và đ1n ông bà tổ tiên về ăn tết, cúng giao thừa, mừng tuổi ông bà cha mẹ, lì xì trẻ thơ, chúc tết dòng họ, láng giềng, thăm viếng thầy cô cũ thưở thiếu thời, tạ ơn những quý nhân đã giúp đỡ trong đời... vẫn được ưu tiên gìn giữ. Nói cách khác, các ý nghĩa cơ bản của ngày tết vẫn được giữ nguyên trạng qua phong tục và nghi lễ, việc tổ chức "ăn tết" hay "chơi tết" chỉ là hình thức thích ứng của cuộc sống đương đại. Cũng cần nhấn mạnh rằng, các phong tục, nghi lễ quan trọng trong mấy ngày tết chỉ đẹp khi chúng ta không tạo gánh nặng các thành viên gia đình, nhất là phụ nữ (chẳng hạn bắt buộc phải mâm cao cỗ đầy, nấu nướng phải tươm tất nhiều món, gánh nặng con cháu làm ăn xa quay về phải "lễ nghĩa" đầy đủ với cả họ, cả làng...). Tết là dịp sum vầy để củng cố hay xây đắp truyền thống gia đình, chúng ta cần chú ý đến nhu cầu được nghỉ ngơi, chơi tết của phụ nữ trong nhà và những người trẻ vốn đã vất vả ngược xuôi mưu sinh trong suốt năm qua. Theo nhà nghiên cứu văn hóa, dù là ăn tết hay chơi tết chúng ta cũng cần chú ý yếu tố về sự ấm cúng của gia đình, đặc biệt là những người có tuổi, ông bà cao tuổi vì ngày tết là khoảng thời gian thiêng liêng để các bậc cao niên được sống trong không gian thiêng liêng của gia đình, được tương tác, đối thoại và thể hiện lòng tôn kính, kính nhớ với tổ tiên. Đối với nhiều gia đình Việt Nam, bàn thờ tổ tiên những ngày tết phải đầy đủ lễ phẩm và nhang khói, có như vậy họ mới cảm thấy ấm cúng, an lòng. Vậy nên người trẻ mong muốn tổ chức chơi tết (như mời bố mẹ đi du lịch xa nhà chẳng hạn) phải lưu ý việc này."Do đó, nếu người trẻ mong muốn mời ba mẹ rời quê lên thành phố ăn tết hay cùng nhau đi du lịch đó đây mà ba mẹ từ chối thì không nên buồn, bởi ba mẹ và những người lớn trong nhà còn có những nhiệm vụ phải làm để giữ lửa, giữ phong tục, giao tiếp với người tổ tiên đã khuất", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ lưu ý.Thêm vào đó, những ai đang làm bố làm mẹ cần chú ý tạo điều kiện để con trẻ được trải nghiệm không khí tết qua những tập tục cổ truyền như cùng bố mẹ tảo mộ ông bà, bài trí bàn thờ, dán liễn xuân, quây quần bên nồi bánh chưng/bánh tét và sum họp đêm giao thừa, được mặc trang phục đẹp nhất chúc tết ông bà cha mẹ, mừng tuổi dòng họ, láng giềng, khuyến khích các con biết thể hiện lòng biết ơn đối với gia đình, thầy cô, láng giềng. Tất cả những hình ảnh ấy sẽ kết thành ký ức tuổi thơ thật đẹp về ngày tết, sẽ theo các con suốt cuộc đời, và sẽ thôi thúc chúng thực hiện những điều tương tự đối với thế hệ sau nữa khi chúng trưởng thành.
