xoilac 7

Hãng bay của Việt Nam đoạt giải thưởng quốc tế về hạng ghế

Bò thả rông trên đường, nguy hiểm

Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.

Nên tặng gì cho phụ nữ vào ngày 20.10?

Chiều 3.1, T.Ư Đoàn đã tổ chức Hội nghị tổng kết công tác đảng cơ quan T.Ư Đoàn với sự chủ trì của anh Bùi Quang Huy, Ủy viên dự khuyết T.Ư Đảng, Bí thư Đảng ủy, Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn; anh Nguyễn Thanh Tùng, Phó bí thư thường trực Đảng ủy T.Ư Đoàn.Năm 2024, Đảng ủy T.Ư Đoàn đã chủ động, nỗ lực triển khai toàn diện, kịp thời, hiệu quả các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Chính phủ. Đội ngũ cán bộ, đảng viên của cơ quan tiếp tục phát huy tinh thần tiên phong, gương mẫu trong thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao. Ban Thường vụ Đảng ủy đã chỉ đạo các cơ quan tham mưu xây dựng và ban hành sớm các kế hoạch, chương trình công tác trọng tâm của Đảng ủy T.Ư Đoàn trong năm 2024. Tổ chức 14 hội nghị thường kỳ và bất thường cho ý kiến kịp thời các nội dung quan trọng, nhất là các nhiệm vụ trọng tâm nhằm chuẩn bị tổ chức Đại hội đảng bộ, chi bộ trực thuộc và Đại hội đại biểu Đảng bộ T.Ư Đoàn lần thứ XXIV, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Trong năm 2024, Đảng ủy T.Ư Đoàn đã tổ chức, thực hiện 969 đầu việc; xây dựng, ban hành 144 tờ trình, 561 công văn chỉ đạo, 8 kế hoạch, 4 chương trình, 45 báo cáo, 1 quy chế, 1 đề án, 151 quyết định và các loại văn bản khác, nhằm chỉ đạo, tổ chức thực hiện, cụ thể hóa nhiệm vụ trên các mặt công tác khác nhau. Đảng ủy T.Ư Đoàn cũng cho biết: năm qua phương thức lãnh đạo có nhiều đổi mới, đồng thời đảm bảo chặt chẽ theo quy định. Việc triển khai, vận dụng các chỉ thị, nghị quyết trong thực tiễn Đảng bộ T.Ư Đoàn được thực hiện đồng bộ và bám sát điều kiện của từng đảng bộ, chi bộ. Ứng dụng triệt để hệ thống văn phòng điện tử eoffice của T.Ư Đoàn, sổ tay đảng viên điện tử, hệ thống tổ chức hội nghị trực tuyến trong thông tin, liên lạc và tuyên truyền, qua đó các cấp ủy và đảng viên có điều kiện tiếp nhận thông tin chỉ đạo từ sớm và đầy đủ. Ban Thường vụ Đảng ủy đã phối hợp với Ban Bí thư T.Ư Đoàn tiếp tục lãnh đạo các cấp ủy trực thuộc phối hợp với lãnh đạo các ban, đơn vị và cán bộ, đảng viên phát huy tinh thần tiên phong, gương mẫu trong tham mưu triển khai các nội dung công việc theo kế hoạch.Đặc biệt là việc triển khai chủ đề công tác "Năm Thanh niên tình nguyện" của T.Ư Đoàn đạt kết quả cao: đã vận động hơn 10,7 triệu lượt đoàn viên, thanh niên tham gia các hoạt động tình nguyện do tổ chức Đoàn, Hội tổ chức; thực hiện hơn 42.000 công trình, phần việc thanh niên (tăng gần 4,5 triệu lượt và gần 1.000 công trình so với cùng kỳ năm trước). Bên cạnh đó, Đảng ủy T.Ư Đoàn cũng đã phối hợp chặt chẽ trong công tác nhân sự của Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam trong quá trình chuẩn bị, tổ chức Đại hội đại biểu Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam nhiệm kỳ 2024 - 2029.Đặc biệt, Đảng ủy T.Ư Đoàn đã triển khai việc sắp xếp tổ chức bộ máy cơ quan T.Ư Đoàn theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; chỉ đạo quản lý, phân bổ biên chế gắn với vị trí việc làm; ban hành danh mục chức danh, vị trí lãnh đạo và tương đương tại cơ quan T.Ư Đoàn. Phát biểu kết luận hội nghị, anh Bùi Quang Huy ghi nhận những kết quả đã đạt được năm 2024, trong đó có việc tham gia chuyển đổi số như sử dụng hệ thống văn phòng điện tử, cơ sở dữ liệu đảng viên 3.0…; tham mưu thực hiện chỉ đạo chương trình công tác của Ban Bí thư T.Ư Đoàn.Trong năm 2025, anh Huy đề nghị tập trung thực hiện tốt việc sắp xếp tổ chức Đảng thuộc Đảng bộ T.Ư Đoàn theo tinh thần Nghị quyết 18, để bộ máy thực sự tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả và hoạt động liên tục, không để trống chức năng, không bị gián đoạn.Anh Huy cũng đề nghị các đơn vị chủ động, chuẩn bị chu đáo các điều kiện tổ chức đại hội chi bộ, đảng bộ; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát; nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, đảng bộ; quan tâm nắm bắt tình hình tư tưởng đảng viên…Tại hội nghị, Ban thường vụ Đảng ủy T.Ư Đoàn đã khen thưởng 4 tập thể và 29 cá nhân hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm 2024.

Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng thường xuyên tiêu thụ chất béo chuyển hóa từ thực phẩm chế biến sẵn có thể làm giảm mức testosterone.

Khánh Vy tiết lộ cát sê 'khủng' khi tham gia 'Đu đêm' cùng Thùy Tiên

Trận đấu diễn ra đầy hấp dẫn khi 2 đội cho thấy sự cân tài cân sức ở từng vị trí trên sân. Bộ ba Vincent Nguyễn, Jeremy Smith, Amir Williams của CLB Ho Chi Minh City Wings vẫn thể hiện được phong độ cao trong khi John Fields, Thái Hưng, Trương Hoàng Trung là những cầu thủ chơi nổi bật bên phía CLB Thang Long Warriors. Vì thế kết thúc 2 hiệp đầu, cách biệt điểm số giữa 2 đội chỉ sít sao 1 điểm (40-39 cho Thang Long Warriors).