Chật kín người ở lễ hội ẩm thực mừng sinh nhật Thảo Cầm Viên 160 tuổi
Tương tự nhiều làng cổ khác của vùng chiêm trũng Bắc bộ, làng Nôm thuộc Đại Đồng, Hưng Yên vẫn còn đó những nét đẹp cổ kính, trầm mặc, từ đình làng, ao làng, đường làng, cùng 19 nhà thờ họ biểu trưng cho con dân làng Nôm. Ở đời thường, nhắc đến Nôm là gợi ngay về nghề đặc thù của làng, ấy là buôn đồng nát. Cái nghề ấy "lẻn" cả vào thơ vè, định danh cụ thể về làng rằng: "Đồng nát thì về cầu Nôm".Ngược dòng lịch sử, tìm hiểu chuyện hình thành làng Nôm thông qua cụm di tích đình làng còn lưu lại mới biết thành hoàng làng Nôm chính là thánh Tam Giang - vị anh hùng dân tộc vẻ vang chống ngoại xâm chẳng liên quan gì đến nghề đồng nát. Ở vùng chiêm trũng Bắc bộ, thánh Tam Giang có hai hóa thân là thiên thần và nhân thần. Ở góc độ thiên thần, đây là vị thần chuyên bảo hộ vùng sông nước. Còn ở nhân thần, thánh Tam Giang là vị tướng oai dũng chống giặc ngoại xâm, sau khi hy sinh vì nước, ông được người dân tôn thờ. Thống kê có đến gần 400 đình, đền, nghè ở các làng cổ phía bắc thờ thánh Tam Giang.Trong cụm di tích đình Tam Giang ở làng Nôm, ngoài kiến trúc cổ kính của đình làng, mái ngói, cầu đá… còn nổi bật một cây đa cổ thụ. Các cụ cao niên kể rằng đấy là nơi khi xưa thánh Tam Giang và quân sĩ buộc ngựa, chiêu binh phục vụ kháng chiến chống giặc. Việc chiêu mộ binh sĩ khắp nơi, mỗi người mang mỗi họ khác nhau, khi đất nước yên bình, nhiều người trong số đó ở lại, thành cư dân làng Nôm. Nguyên cớ có đến 19 dòng họ khác nhau ở đây là vì vậy.Cũng từ câu chuyện chiêu quân của đức thánh Tam Giang, bánh tày ra đời. Với chiều dài gần 40 cm, khẩu chỉ bằng 3 ngón tay chụm lại, cầm rất vừa tay, mỗi chiếc bánh đủ cho một người bình thường ăn no. Việc người làng Nôm phát minh ra bánh tày chính là để phục vụ nhu cầu lương binh cho quân sĩ, vừa đủ dưỡng chất vừa đáp ứng tính tiện dụng, dễ dàng vận chuyển, lưu trữ thời gian dài. Nhờ vậy, bánh tày là dạng lương thực để binh sĩ bồi bổ trong những chiến trận ác liệt hoặc những cuộc hành quân xa.Tên gọi bánh tày, khi tìm hiểu ra, cũng mang lại nhiều thuyết giải thú vị. Liệu chiếc bánh có liên quan gì đến dân tộc Tày hay không? Nếu nhìn lại danh sách các dòng họ đang hiện hữu ở làng Nôm và những họ phổ biến của người Tày như Đỗ, Lê, Tạ… có thể thấy có sự tương đồng. Biết đâu trong quá trình chiêu quân, các tráng sĩ người Tày cũng tham gia công cuộc vệ quốc, gia nhập binh đoàn thánh Tam Giang và mang thứ bánh lá đặc trưng của dân tộc mình vào đời sống quân ngũ?Một lý giải khác liên quan đến bánh tày bắt nguồn từ chiều dài chiếc bánh. Nếu đo trung bình độ dài một chiếc bánh tày sẽ tương đương chiều dài cẳng tay với điểm đầu là lòng bàn tay và điểm cuối là cùi chỏ. Trong phương ngữ vùng Bắc bộ, đặc biệt là cư dân Hà Tây, chữ "tay" khi phát âm sẽ được nhấn thêm dấu huyền để thành "tày". Trong quá trình tập hợp binh về làng Nôm, có thể trong số ấy có những người lính đến từ vùng Hà Tây, việc biến âm trong phương ngữ khiến chiếc bánh tay khi xướng âm biến thành bánh tày là vậy.Trở lại với thời bình, bánh tày làng Nôm chỉ được làm vào dịp tết hoặc những sự kiện thực sự trọng đại. Cấu tạo một chiếc bánh rất đơn giản chỉ với đậu xanh đánh (đậu xanh lột vỏ, luộc chín, xào đường theo tỷ lệ 1:1) và mỡ thăn lợn cắt thỏi dài. Hai thứ này dùng làm nhân, còn lớp vỏ bánh là gạo nếp bao quanh, áo là lá dong. Bánh tày, ngoại hình giản đơn chỉ có thế. Nhưng khi ăn, bánh tày thực sự gây ấn tượng bởi sự cân bằng hài hòa giữa các nguyên liệu, hương vị. Ngọt bùi của đậu, béo ngậy của mỡ, dẻo thơm của nếp…, tất cả hòa quyện theo từng miếng cắn rất vừa nhờ kích thước khác lạ với các dòng bánh lá hiện hữu.Là đặc sản làng Nôm, ai ăn cũng khen ngon nhưng để tìm người làm ra bánh tày hôm nay lại là chuyện nan giải khi cả làng chỉ còn lại cụ Tạ Đình Hùng hằng năm vẫn gói bánh tày mùa tết đến. Tham gia cùng cụ Hùng trong một chuyến gói bánh tày, được nghe giải thích và chứng kiến các công đoạn làm bánh, mới thấy đằng sau vẻ giản đơn của chiếc bánh con con là vô số công đoạn phức tạp. Đầu tiên là phân chia tỷ lệ nguyên liệu, để ra một mẻ 100 chiếc bánh cần 10 kg gạo nếp cái hoa vàng vụ mới, 10 kg đường trắng, 10 kg đậu xanh không vỏ, 10 kg mỡ thăn. Phần chuẩn bị nguyên liệu chỉ có khoản đậu xanh đánh là nhọc sức vì phải luộc cho đậu nhừ, đánh nhuyễn không còn thấy dáng hạt rồi trộn đường đảo đều. Cái vất vả là khi đậu quết cùng đường, đảo tay không đều và nhanh sẽ làm đường chảy gây cháy khét, mẻ nhân ấy coi như hỏng. Đậu đảo đến chín nhừ, vàng ươm là hoàn thiện.So sánh làm bánh tày và bánh chưng, cụ Tạ Đình Hùng bảo: "Làm bánh tày vất hơn bánh chưng nhiều, bánh chưng có khuôn, một bánh tôi làm chậm nhất chỉ 2 phút, gói được một bánh tày bằng gói 3 - 4 cái bánh chưng". Đem câu chuyện làm bánh tày hỏi các nhà bán bánh lá ở chợ Nôm, ai cũng lắc đầu: "Không làm đâu, nhọc công lắm chú ạ". Cái sự nhọc ấy, hóa ra chẳng phải khó ở khâu chuẩn bị nguyên liệu mà ở kỹ thuật gói. Chứng kiến cụ Hùng tay thoăn thoắt từng thao tác xếp lá dong, rải 100 gram nếp cho một cái bánh, đặt phần nhân bánh lên lớp nếp, đoạn lấy tay túm hai mép lá kéo lên cao, giật xóc nhẹ, cuộn lại thật nhanh và đều, rồi thắt dây là xong một cái bánh tày. Độ khó khi làm bánh chính là ở cú giật "kinh điển" ấy. Cụ Hùng biết gói bánh tày từ năm 10 tuổi, đến nay đã hơn 70 năm tuổi nghề và cú giật điệu nghệ ấy vừa đủ lực để lớp gạo mỏng te bám đều quanh lõi nhân. Tôi làm thử mấy chiếc bánh cùng cụ nhưng cứ đến công đoạn cuối cùng với thao tác giật là gạo bay đằng gạo, nhân rời đằng nhân, không thể nào căn đều cho được.Mỗi lần chuẩn bị cho một mẻ bánh 100 cái, mất 2 ngày trời, dù tuổi cao, sức yếu, nhưng cụ Tạ Đình Hùng vẫn cố gắng làm, bởi: "Lệ làng xưa mỗi khi bày cỗ tết hoặc cúng đình, phải có giò cây, bánh tày, chả hoa, đều là các thứ người làng tôi tự làm cả, có năm cầu kỳ hơn thì thêm món cá kho ủ trấu. Giờ các món ấy thất truyền hết, còn lại mỗi bánh tày. Gói bánh mệt người lắm nhưng con cháu ở xa chúng nó cứ bảo gói để lễ thánh và mang làm quà đặc sản làng Nôm. Mấy năm nay chúng nó đem bánh tày làm quà biếu tết, ai ăn cũng khen, chiều các cháu nên cố làm".Nhờ kích thước nhỏ, gói đều tay, cộng thêm 5 giờ luộc ngập sôi trong nước, bánh tày khi hoàn thiện ngon dẻo rền ngậy đến lạ kỳ, ăn no vẫn không ngán. Đem cắt lát miếng bánh do cụ Hùng làm, thấy rõ các lớp vỏ, nhân, mỡ phân bố đều tăm tắp, mắt nhìn đã thấy thèm. Ăn bánh của cụ Hùng thật ngon, nhưng cũng có chút bâng khuâng, bởi rằng món bánh tày trứ danh của làng Nôm đang thiếu người kế tục. Trong nhiều mâm cỗ dâng lễ thánh ngày xuân của người làng, bóng dáng bánh tày đang dần được thay bằng những cao lương mỹ vị hợp thời hơn. Lo rằng một ngày không xa, món bánh tày làng Nôm chỉ còn tồn tại trong hoài niệm và chuyện kể.Lão nông miền Tây thu lãi tiền tỉ nhờ nuôi cá chình
Cuộc so tài giữa CLB Bình Dương và SLNA trên sân vận động Bình Dương (vòng 14 V-League 2024 - 2025, tối 22.2) đã đón một khán giả đặc biệt. Đó là HLV Ha Hyeok-jun của đội tuyển Lào. Chiến lược gia người Hàn Quốc khẳng định ông đến Việt Nam để theo dõi Nguyễn Tiến Linh thi đấu. "Đây là chuyến đi đột xuất, vì tôi cũng mới đưa ra quyết định vào ngày hôm trước trận đấu (21.2) thôi", HLV Ha Hyeok-jun chia sẻ với ZNews. "Tôi đến đây để khảo sát, đánh giá điều kiện sân bãi và theo dõi Tiến Linh thi đấu". Đội tuyển Lào nằm cùng bảng Việt Nam, Malaysia và Nepal ở vòng loại Asian Cup 2027. Trong đó, cuộc so tài giữa đội Lào và chủ nhà Việt Nam sẽ diễn ra vào ngày 25.3, trên sân vận động Bình Dương. Bởi vậy, ông Ha Hyeok-jun quyết định đến Bình Dương từ sớm để đích thân "tiền trạm" điều kiện thi đấu.Do trung phong Nguyễn Xuân Son cần 8 tháng để điều trị chấn thương, nên vị trí tiền đạo cắm đội tuyển Việt Nam ở trận gặp Lào sau đây 1 tháng nữa sẽ thuộc về Tiến Linh. Chân sút sinh năm 1997 từng sút tung lưới Lào ở vòng bảng AFF Cup 2024. Do đó, ông Ha Hyeok-jun rất quan tâm đến cầu thủ này.Tiến Linh đã lập công trong trận đấu tối qua (22.2), giúp CLB Bình Dương đánh bại SLNA với tỷ số 2-1. Đây đã là bàn thắng thứ 10 của Tiến Linh ở V-League 2024 - 2025, giúp anh dẫn đầu danh sách vua phá lưới, nhiều hơn bộ đôi Leo Artur và Alan Grafite của CLB Công an Hà Nội 3 bàn thắng. Dù dừng bước ở vòng bảng AFF Cup 2024, nhưng đội tuyển Lào của HLV Ha Hyeok-jun đã có màn trình diễn ấn tượng.Sau thất bại 1-4 trước Việt Nam ở trận ra quân, Lào đã cầm hòa Indonesia (3-3) và Philippines (1-1), đồng thời chỉ chịu thua Myanmar (2-3) trong những phút cuối cùng. Ngay ở trận gặp Việt Nam, đội tuyển Lào cũng giữ được tỷ số 0-0 đến hết hiệp 1. Đây là sự tiến bộ rõ nét của đội tuyển xưa nay bị đánh giá là nằm ở nhóm cuối Đông Nam Á.Đội tuyển Việt Nam cùng bảng Malaysia, Lào và Nepal tại vòng loại Asian Cup 2027. Thầy trò HLV Kim Sang-sik là ứng viên số một cho tấm vé đi tiếp, nhưng sẽ vấp phải sự cạnh tranh quyết liệt từ Malaysia. Mới đây, "Mãnh hổ" đã bổ sung cựu danh thủ Tim Cahill (người Úc) vào vị trí cố vấn. Vòng loại Asian Cup 2027 khởi tranh vào tháng 3. Đội tuyển Việt Nam đá sân nhà gặp Lào, trong khi Malaysia phải hành quân đến sân của Nepal.
Hai người đàn ông thách thức sự đoàn kết ở NATO và EU
Phút 90+6, HLV Phùng Thanh Phương tung vào sân trung vệ trẻ Nguyen Zan Hoyt Le Cao (tên viết tắt Zan Nguyễn) để thế chỗ Nguyễn Thái Quốc Cường.Zan Nguyễn vào sân ở những thời điểm cuối trận căng thẳng, nóng bỏng nhất, khi CLB Đà Nẵng bị dẫn 0-1 không còn gì để mất đang toàn lực tấn công để san bằng cách biệt mong manh 1 bàn thắng, bằng những đường rót bóng bổng vào khu vực cấm địa của CLB TP.HCM.Có thể xem việc HLV Phùng Thanh Phương tung Zan Nguyễn vào sân là một công đôi việc, vừa ngắt khí thế tấn công của CLB Đà Nẵng, tranh thủ thêm khoảng 1 phút thay người quý giá, lại giúp hàng thủ CLB TP.HCM chống bóng bổng hiệu quả hơn.Zan Nguyễn sinh năm 2006, chỉ mới 19 tuổi, có bố mẹ đều là người Việt. Anh sinh ra lớn lên ở TP.Boston (Mỹ), học bóng đá ở môi trường bóng đá học đường của Mỹ và chủ động liên hệ đầu quân cho CLB TP.HCM để thử sức mình ở quê hương bố mẹ.Zan Nguyễn được HLV Phùng Thanh Phương đánh giá có tiềm năng, sở hữu chiều cao và độ dày lý tưởng, có ý thức tập luyện và sinh hoạt chuyên nghiệp nhưng vẫn còn khá "non", phải trau dồi thêm nhiều kinh nghiệm.Được biết, đội bóng có biệt danh "Chiến hạm đỏ" đang cố gắng đẩy nhanh hoàn tất hồ sơ, tiến hành các bước thủ tục để sớm nhập tịch cho chàng trai 19 tuổi mang 100% dòng máu thuần Việt.Với quãng thời gian gần 10 tháng phía trước, khả năng Zan Nguyễn có hộ chiếu Việt Nam là rất cao.Nếu tiếp tục giữ tinh thần chuyên cần học hỏi, được HLV Phùng Thanh Phương từng bước "thử lửa" và có số phút thi đấu tại V-League một cách hợp lý, chàng trai cao 1,90 m này biết đâu sẽ được ban huấn luyện đội tuyển U.22 Việt Nam để mắt đến.
Chiều 2.3, thông tin từ Bộ đội biên phòng tỉnh Quảng Trị cho biết đơn vị vừa cấp cứu kịp thời cho một ngư dân gặp nạn trong lúc đi đánh bắt trên biển.Vào lúc 9 giờ 30 phút hôm nay (2.3), Biên đội tàu tuần tra, kiểm soát, giám sát hoạt động nghề cá trên biển thuộc Bộ đội biên phòng tỉnh Quảng Trị đang thực hiện nhiệm vụ thì nhận được tin báo đề nghị cấp cứu ngư dân gặp nạn trên tàu cá QT-9331 TS.Sau khi nắm được thông tin, lực lượng chức năng đã tiếp cận tàu cá và đưa ngư dân Lương Văn Được (46 tuổi, trú tại TT.Cửa Việt, H.Gio Linh) vào đảo Cồn Cỏ để cấp cứu.Ông Được trong lúc gỡ lưới đánh cá (kẹt ở chân vịt) đã bị sóng đánh và va đập gây chấn thương. Hiện tại, sức khỏe của ngư dân cơ bản ổn định.Lực lượng Bộ đội biên phòng Quảng Trị cũng trao tặng cờ Tổ quốc và tuyên truyền cho ngư dân trên tàu cá QT-9331 TS các quy định về hoạt động khai thác thủy sản, các quy định về chống khai thác IUU khi đánh bắt trên biển.
Người dân giảm mua điện thoại, doanh nghiệp 'mất' hàng ngàn tỉ lợi nhuận
Nghiên cứu mới vừa được công bố trên tạp chí khoa học Food Bioscience, đã làm nổi bật lợi ích đối với tim mạch của các hoạt chất sinh học có trong một số loại thực vật như nho, dầu ô liu - và quen thuộc nhất là tỏi, cho thấy chúng có thể là chìa khóa trong việc cải thiện sức khỏe tim mạch, phát triển các phương pháp điều trị xơ vữa động mạch và giảm nguy cơ đau tim và đột quỵ.Các bệnh tim mạch là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh tật và tử vong trên toàn thế giới. Chiết xuất thực vật, giàu hợp chất hoạt tính sinh học, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển thuốc nhờ tiềm năng điều trị của chúng. Tuy nhiên, việc sử dụng rộng rãi của những loại thực vật này bị hạn chế do lo ngại về tác dụng phụ, tương tác thuốc và thiếu bằng chứng khoa học mạnh mẽ từ các thử nghiệm lâm sàng.Nghiên cứu mới, do tiến sĩ René Delgado, giảng viên tại khoa Dược và Khoa học thực phẩm, Đại học Barcelona (Tây Ban Nha) hướng dẫn, đã phân tích 6 loại thực vật tiêu biểu của Chế độ ăn Địa Trung Hải nổi tiếng lành mạnh và các thành phần hoạt tính chính của chúng, bao gồm:Nghiên cứu đánh giá tập trung vào các cơ chế dược lý quan trọng nhất, bao gồm tác dụng chống oxy hóa, chống viêm và giãn mạch, cũng như khả năng điều hòa chuyển hóa lipid, có thể liên quan đến các tình trạng như xơ vữa động mạch và tăng huyết áp.Kết quả cho thấy các thành phần hoạt tính này có triển vọng trong việc điều trị xơ vữa động mạch tiềm năng và có thể làm giảm nguy cơ đau tim và đột quỵ, theo trang tin khoa học ScitechDaily.Ngoài việc tóm tắt các bằng chứng khoa học hiện tại, các tác giả còn đưa ra hướng nghiên cứu trong tương lai bao gồm tính an toàn lâu dài của các hợp chất này, đánh giá tác dụng hiệp đồng của chúng khi được tiêu thụ trong chế độ ăn Địa Trung Hải.Bằng cách mở rộng cơ sở khoa học của các phương pháp chữa bệnh truyền thống này, bài đánh giá này có thể giúp mở đường cho việc sử dụng chúng làm thành phần dược phẩm hoạt tính để phát triển các loại thuốc thực vật trong tương lai.
