Đi về miền Dao: Huyền bí tranh thờ người Dao
Hình ảnh giải PES Báo Thanh Niên lần 6 - 2022:V-League và chuyện mặt sân cỏ
Các bệnh nhiệt đới bị lãng quên (NTD) là nhóm bệnh gây ra bởi nhiều tác nhân như virus, vi khuẩn, ký sinh trùng, nấm và độc tố, theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Những bệnh này thường không được chú ý và có thể gây ra tác động nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng.Ngày quốc tế phòng chống NTD 30.1 năm nay, WHO kêu gọi các quốc gia tăng cường đầu tư phòng chống NTD; cần tích hợp các mục tiêu NTD vào các mục tiêu y tế; đồng thời kêu gọi ủng hộ các nguồn lực bền vững để đáp ứng các mục tiêu lộ trình NTD của WHO. Theo lộ trình, WHO hướng tới mục tiêu đến 2030 giảm 90% số người cần điều trị NTD; xóa bỏ ít nhất một NTD khỏi 100 quốc gia, xóa sổ hai căn bệnh (bệnh giun chỉ và bệnh ghẻ cóc) trên toàn cầu.WHO đánh giá, dịch tễ học của NTD rất phức tạp và thường liên quan đến các điều kiện môi trường. Nhiều bệnh thuộc NTD là do véc tơ (vật trung gian) truyền, có vật chủ là động vật và liên quan đến vòng đời phức tạp, khiến việc kiểm soát sức khỏe cộng đồng khó khăn. Các bệnh bị "bỏ quên" vì chúng hầu như không có trong chương trình nghị sự y tế toàn cầu. Tại một số nơi, ngay cả khi triển khai bảo hiểm y tế, NTD chỉ nhận được các nguồn lực hạn chế và hầu như bị các cơ quan tài trợ toàn cầu bỏ qua. Các bệnh này còn liên quan đến sự kỳ thị. Trên toàn cầu, số người cần can thiệp NTD (cả phòng ngừa và chữa bệnh) là khoảng hơn 1 tỉ người.Theo WHO, nhiễm giun sán là bệnh còn khá thường gặp trong nhóm NTD. Trong đó, bệnh sán dây nhỏ, bệnh sán lá truyền qua thực phẩm vẫn còn ghi nhận tại nhiều nơi. Sán dây nhỏ là bệnh do ấu trùng của sán dây hình thành nang, gây bệnh trong các cơ quan của cơ thể người. Người mắc bệnh do ăn phải trứng sán dây thường có trong phân của chó và động vật hoang dã. Còn sán lá gan nhỏ và sán lá gan lớn mắc phải do ăn cá, động vật giáp xác và rau bị nhiễm ấu trùng ký sinh trùng, chưa được nấu chín.Cũng theo WHO, một trong các bệnh NTD bị lãng quên là bệnh do virus dại lây truyền sang người thông qua vết cắn của động vật bị nhiễm bệnh, đặc biệt là chó. Bệnh thường gây tử vong khi đã có triệu chứng.Tại Việt Nam, Bộ Y tế cho biết, trong năm 2024, cả nước ghi nhận 84 trường hợp tử vong do bệnh dại tại 33 tỉnh, thành. Nguyên nhân tử vong do người bị động vật nghi dại cắn không tiêm vắc xin phòng dại; tiêm muộn, không đủ liều, không đúng chỉ định; do tự điều trị, dùng thuốc nam; tỷ lệ bao phủ vắc xin phòng dại trên đàn chó mèo thấp (chỉ khoảng 50% tổng đàn chó, mèo). Nguy cơ lây truyền bệnh dại từ động vật sang người vẫn rất lớn, khả năng tiếp tục ghi nhận các trường hợp tử vong do bệnh dại ở người vẫn rất cao.Đáng lưu ý, trong các bệnh bị lãng quên, hiện vẫn ghi nhận các bệnh nhiễm trùng da do ve, bọ chét hoặc chấy gây ra. Trong đó, bệnh ghẻ xảy ra khi con ve đào sâu vào lớp trên cùng của da người, nơi chúng sinh sống và đẻ trứng, gây ngứa dữ dội. Khi phát hiện ra bệnh ghẻ, cần điều trị cho bệnh nhân và cả gia đình, tập thể vì ghẻ rất dễ lây lan.
Những kỷ lục thế giới về rượu vang
Tờ USA Today dẫn lời các quan chức cấp cao trong chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump cho hay dự kiến ông ký sắc lệnh về việc giải thể Bộ Giáo dục trong ngày 20.3 (giờ địa phương), thực hiện cam kết từ khi tranh cử nhiệm kỳ 2.Theo đó, ông sẽ chỉ đạo Bộ trưởng Giáo dục Linda McMahon tiến hành "mọi bước cần thiết để xúc tiến việc đóng cửa Bộ Giáo dục và trả lại quyền giáo dục cho các tiểu bang", theo bản tóm tắt của Nhà Trắng về dự thảo sắc lệnh.Bản dự thảo cũng yêu cầu các bên liên quan đảm bảo rằng các dịch vụ, chương trình và lợi ích của mọi người không bị gián đoạn.Giới quan sát cho rằng sắc lệnh của ông Trump gần như chắc chắn sẽ gặp phải những thách thức pháp lý từ những người phản đối. Động thái này cũng sẽ đặt ra một thử thách mới về ranh giới quyền hạn của tổng thống, sau khi nỗ lực đóng cửa Cơ quan Phát triển quốc tế Mỹ (USAid) của chính quyền ông đã bị một thẩm phán liên bang tại Maryland chặn lại vào tuần này.Bộ Giáo dục Mỹ được Quốc hội thành lập là cơ quan cấp nội các vào năm 1979 và sẽ không đóng cửa ngay lập tức với sắc lệnh của ông Trump. Việc xóa bỏ hoàn toàn sẽ cần Quốc hội phê chuẩn.Dù ông Trump đã cắt giảm đáng kể lực lượng lao động của Bộ Giáo dục trong những tuần gần đây, cơ quan này vẫn tồn tại và tiếp tục giám sát các chương trình tài trợ liên bang quan trọng cho các trường học.Tuần trước, hơn 1.300 nhân viên Bộ Giáo dục nhận thông báo về việc nghỉ việc. Đảng Cộng hòa lâu nay cho rằng chính phủ liên bang có quá nhiều quyền đối với chính sách giáo dục địa phương và tiểu bang, dù không kiểm soát chương trình giảng dạy. Phó thư ký báo chí Nhà Trắng Harrison Fields cho biết sắc lệnh của ông Trump "sẽ trao quyền cho phụ huynh, tiểu bang và cộng đồng để kiểm soát và cải thiện kết quả cho tất cả học sinh".Ông cho biết điểm thi gần đây của kỳ thi Đánh giá quốc gia về Tiến bộ giáo dục (NAEP) "phơi bày một cuộc khủng hoảng quốc gia - con em chúng ta đang tụt hậu".
Chưa đầy nửa năm sau khi mở bán tại Philippines - thị trường quốc tế đầu tiên, mẫu xe điện cỡ nhỏ VinFast VF 3 vừa tiếp tục gây chú ý, khi chính thức đặt chân đến Indonesia; thông qua Triển lãm Ô tô Quốc tế Indonesia (IIMS) 2025.Tại "xứ vạn đảo", mẫu xe "hạt tiêu" nhà VinFast sẽ phân phối với duy nhất tùy chọn mua xe kèm pin. Mức giá niêm yết 227.650.000 IDR (tương đương khoảng 360 triệu đồng), cao hơn đáng kể so với cùng tùy chọn tại thị trường Việt Nam 322 triệu đồng) và thị trường Philippines (745.000 peso, tương đương 328 triệu đồng). Mặc dù vậy, với 1.000 khách hàng đầu tiên, hãng áp dụng thêm chương trình ưu đãi trị giá 7.850.000 IDR (tương đương khoảng 12 triệu đồng).Đáng chú ý, tương tự tại Việt Nam, VinFast cũng triển khai chương trình miễn phí sạc tại hệ thống trạm sạc của hãng do V-GREEN vận hành. Áp dụng từ nay đến hết 1.3.2028 đối với chủ xe VF 3 và hết ngày 31.12.2027 đối với chủ sở hữu các mẫu xe VF 5 và VF e34. Hãng xe Việt cho biết sẽ cùng V-GREEN đặt mục tiêu phát triển 30.000 cổng sạc VinFast trên toàn lãnh thổ Indonesia đến cuối năm 2025.Đặc biệt, cùng với 2 mẫu xe "đàn anh", đây cũng là lần đầu tiên VF 3 được bố trí tùy chọn tay lái nghịch nhằm tương thích với thị trường Indonesia. Các thông số và trang bị khác về cơ bản vẫn giống với VF 3 tại quê nhà Việt Nam.Cụ thể, mẫu mini-SUV này sở hữu kích thước các chiều dài, rộng, cao lần lượt 3.190 x 1.679 x 1.652 (mm), khoảng sáng gầm xe 175 mm. Thiết kế nổi bật với biểu tượng hình đôi cánh dang rộng ở đầu xe. VF 3 trang bị bộ mâm hợp kim kích thước 16 inch.Bên trong ca-bin, mẫu xe của VinFast bố trí 2 cửa với 4 ghế ngồi; gồm hai ghế riêng biệt ở hàng trước và một ghế đôi cho hành khách phía sau. Ngoài ra, xe nổi bật với màn hình giải trí cảm ứng cỡ lớn 10 inch, cùng cần gạt chuyển số sau vô-lăng.Ở khả năng vận hành, VF 3 sử dụng động cơ điện có công suất tối đa 43 mã lực và mô-men xoắn cực đại 110 Nm, bộ pin lithium-ion dung lượng 18,64 kWh, có thể di chuyển tới 215 km sau mỗi lần sạc đầy, khả năng sạc nhanh từ 10% - 70% trong 36 phút. VF 3 tăng tốc từ 0 - 50 km/giờ trong vòng 5,3 giây và đạt vận tốc tối đa lên đến 100 km/giờ.Tại Indonesia, VinFast áp dụng chính sách bảo hành hấp dẫn lên tới 7 năm hoặc 160.000 km cho xe (tùy điều kiện nào đến trước) và 8 năm không giới hạn km cho pin.Ngoài ra, xe cũng có nhiều tùy chọn màu khác biệt cho thị trường "vạn đảo". Cụ thể, ngoài các màu cơ bản thường thấy như trắng, đỏ và xám; mẫu mini-SUV của VinFast cũng có thêm màu đen (độc quyền tại thị Indonesia), cung cấp bốn tùy chọn hai tông màu gồm vàng, xanh lá, xanh dương và hồng phấn, tất cả đều kết hợp với nóc xe sơn trắng.Những chiếc VinFast VF 3 tay lái nghịch đầu tiên dự kiến sẽ được bàn giao đến khách hàng tại Indonesia từ tháng 4.2025. Như vậy, dù chỉ chính thức ra mắt lần đầu tiên từ tháng 8.2024, nhưng đây đã là thị trường quốc tế thứ 2 mẫu "xe hạt tiêu" thương hiệu Việt đặt chân đến.Tại Việt Nam, VF 3 đã ghi nhận thành công ngoài mong đợi với doanh số lũy kế năm 2024 đạt hơn 25.000 xe sau 5 tháng mở bán. Mẫu xe này cùng "đàn anh" VF 5 giúp VinFast ghi dấu một năm "bùng nổ" với lượng xe bàn giao đạt gần 87.000 chiếc.
Cần đa dạng hóa nguồn lực phát triển nhà ở xã hội
Một trong những công bố quan trọng nhất tại sự kiện GTC 2025 (Mỹ) là nền tảng Blackwell Ultra, phiên bản nâng cấp từ kiến trúc Blackwell trước đây. Blackwell Ultra được thiết kế để cung cấp hiệu suất cao hơn đáng kể so với thế hệ GPU (card đồ họa) Hopper, giúp cải thiện khả năng xử lý suy luận AI. Theo Nvidia, nền tảng này có thể tăng tốc độ xử lý token trên mỗi giây lên tới 25 lần so với thế hệ trước, giúp các mô hình AI hoạt động nhanh và hiệu quả hơn.Ngoài ra, Nvidia cũng tích hợp NVLink thế hệ mới, cho phép kết nối nhiều GPU Blackwell Ultra để tạo thành các hệ thống tính toán hiệu suất cao. Điều này đặc biệt quan trọng khi nhu cầu tính toán AI ngày càng tăng, đặc biệt trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học và doanh nghiệp.Bên cạnh phần cứng, Nvidia giới thiệu Dynamo, một nền tảng phần mềm mới được mô tả là "hệ điều hành của nhà máy AI". Dynamo hỗ trợ quản lý toàn bộ chu trình vận hành AI, từ huấn luyện, triển khai đến tối ưu hóa mô hình. Nền tảng này giúp doanh nghiệp có thể dễ dàng triển khai AI quy mô lớn, tối ưu hóa hiệu suất trên GPU Blackwell Ultra và giảm thời gian huấn luyện mô hình.Một trong những công bố đáng chú ý nhất tại GTC 2025 là dòng máy tính AI cá nhân DGX Station và DGX Spark. Đây là những siêu máy tính nhỏ gọn nhưng có khả năng xử lý AI mạnh mẽ, giúp các nhà nghiên cứu và doanh nghiệp có thể phát triển AI ngay tại văn phòng.DGX Station sử dụng GB10 Grace Blackwell Superchip, có khả năng thực hiện tới 1 triệu tỉ phép tính AI mỗi giây. Trong khi đó, DGX Spark là phiên bản nhỏ hơn, hướng đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ với mức giá hợp lý hơn, mở rộng khả năng tiếp cận AI đến nhiều đối tượng hơn.Tại GTC 2025, Nvidia cũng nhấn mạnh vai trò của CUDA-X, nền tảng tính toán tăng tốc được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực từ vật lý, khoa học dữ liệu, kỹ thuật máy tính, học sâu (deep learning), điện toán lượng tử đến y tế và viễn thông. CUDA-X bao gồm các thư viện chuyên biệt như cuDNN, cuBLAS, cuOPT, giúp tối ưu hóa hiệu suất xử lý trên GPU Nvidia.Một trong những điểm đáng chú ý là CUDA-Q, bộ công cụ mới dành cho điện toán lượng tử, giúp các nhà nghiên cứu và doanh nghiệp tiếp cận công nghệ này dễ dàng hơn. Với việc liên tục mở rộng hệ sinh thái CUDA-X, Nvidia đang củng cố vị trí của mình không chỉ trong AI mà còn trong nhiều lĩnh vực công nghệ tiên tiến khác.Nvidia cũng công bố nhiều quan hệ hợp tác quan trọng với các tập đoàn công nghệ như Google, Cisco, HPE và General Motors. Những thỏa thuận này tập trung vào việc phát triển hạ tầng điện toán AI, tối ưu hóa mạng lưới viễn thông và hỗ trợ các ứng dụng AI trong doanh nghiệp.Ngoài ra, Nvidia tiếp tục mở rộng các nền tảng robot AI và xe tự hành, với những cải tiến mới trong nền tảng Nvidia Isaac dành cho robot và DRIVE Thor dành cho xe tự hành. Những nâng cấp này giúp cải thiện khả năng nhận diện môi trường, điều hướng và ra quyết định của các hệ thống AI.Hội nghị GTC 2025 đã cho thấy Nvidia đang tiếp tục mở rộng tầm ảnh hưởng trong lĩnh vực AI và điện toán tăng tốc. Với các sản phẩm như Blackwell Ultra, Dynamo, DGX Station, DGX Spark và hệ sinh thái CUDA-X, Nvidia không chỉ tập trung vào phần cứng mà còn xây dựng một nền tảng phần mềm và dịch vụ mạnh mẽ, thúc đẩy sự phát triển của AI trên toàn cầu.Sự kiện sẽ tiếp tục diễn ra với nhiều phiên thảo luận chuyên sâu về các xu hướng AI, học sâu, siêu máy tính và điện toán đám mây, hứa hẹn mang lại nhiều thông tin quan trọng cho giới công nghệ.