Quán bún thịt nướng kỳ lạ ở TP.HCM bán lúc 1 giờ sáng: Cô chủ 10 giây có ngay tô bún
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.Miền Tây – những gam màu ký ức
Thay đổi ở ngực: vú căng và nổi tĩnh mạch quanh quầng vú
Người Việt ở Đài Loan ám ảnh kể lại khoảnh khắc rung chuyển động đất 7,5 độ Richters
Sáng 2.2 (mùng 5 Tết), khu vực làm thủ tục của Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc (Kiên Giang), ken đặc hành khách xếp hàng chờ làm thủ tục lên máy bay. Các quầy làm thủ tục được mở hơn 90%; trong đó hơn 50% làm thủ tục cho các chuyến bay quốc tế.Có nhiều chuyến bay mở quầy làm thủ tục sớm hơn nhiều so với thông thường. Chẳng hạn, chuyến bay đi Đà Nẵng dự kiến cất cánh lúc 12 giờ 30, nhưng quầy thủ tục đã mở từ hơn 9 giờ.Ở ga đến quốc tế, các chuyến bay cũng liên tục hạ cánh. Bên ngoài, rất đông nhân viên các khách sạn, resort giơ bảng chờ sẵn để đón khách về khách sạn, resort của mình.Theo đại diện Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc, hình ảnh hành khách đứng chật kín sảnh làm thủ tục ở sân bay này diễn ra hơn nửa tháng nay, vì mỗi ngày có hơn 100 lượt hạ, cất cánh. Trong đó, nhiều nhất là mùng 1 Tết với 131 lượt hạ cất cánh, cao gần gấp đôi so với những ngày Tết Giáp Thìn 2024. Số hành khách mà sân bay này phục vụ trong 5 ngày qua lên đến gần 19.000 người (khách quốc tế chiếm hơn 50%). Riêng từ ngày 2 - 9.2, dự kiến mỗi ngày có hơn 100 lượt hạ, cất cánh ở sân bay này.Trong khi đó, ở Cảng Bãi Vòng, lượng hành khách đến và rời đảo Phú Quốc không nhiều; không có cảnh hành khách chạy đôn chạy đáo tìm mua vé như những năm trước đây. Phía Công ty tàu Super Dong cũng cho biết, mấy ngày tết, tàu chạy đủ tải, không có chuyện hành khách thiếu vé đi tàu.Theo báo cáo của Sở Du lịch Kiên Giang, từ ngày 25.1 đến 2.2 (26 đến mùng 5 Tết), tổng lượt khách đến tham quan du lịch ở tỉnh này ước đạt 471.191 lượt khách, tăng 19,9% so với cùng kỳ; trong đó khách quốc tế đạt 76.653 lượt, tăng 29,3% so với cùng kỳ. Tổng thu từ du lịch đạt 1.886,3 tỉ đồng, tăng 49,5% so với cùng kỳ.Riêng TP.Phú Quốc ước đón 281.659 lượt khách, tăng 26,9% so với cùng kỳ; trong đó khách quốc tế 74.833 lượt, tăng 30,2% so với cùng kỳ; khách lưu trú 108.066 lượt, tăng 35,1% so cùng kỳ.
Ngày 25.2, UBND TX.Phú Mỹ (Bà Rịa - Vũng Tàu) cho biết địa phương sẽ tổ chức bắn pháo hoa tầm cao trong dịp lễ công bố Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thành lập các phường thuộc TX.Phú Mỹ và thành lập TP.Phú Mỹ.Theo đó, màn bắn pháo hoa sẽ diễn ra lúc 21 giờ 30 ngày 28.2, tại sân vận động TX.Phú Mỹ, sau khi địa phương này tổ chức xong phần lễ công bố Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.Số lượng pháo hoa sử dụng bắn là 120 giàn tầm thấp và 500 quả tầm cao. Độ cao khi bắn từ 100 - 150m, được chia làm 3 giai đoạn. Giai đoạn 1: Chào mừng thành lập TP.Phú Mỹ (bắn thứ tự 9 phút), giai đoạn 2: Trăm hoa đua nở (bắn tập trung 5 phút); giai đoạn 3: Thăng hoa (bắn kết thúc bằng một chùm mưa bạc đủ các màu sắc trong thời gian 1 phút).Trước đó, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ký ban hành Nghị quyết số 1365 về việc thành lập các phường thuộc TX.Phú Mỹ và thành lập TP.Phú Mỹ.Theo đó, thành lập các phường thuộc TX.Phú Mỹ gồm: Tân Hòa, Tân Hải và thành lập TP.Phú Mỹ trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của TX.Phú Mỹ.Sau khi thành lập, TP.Phú Mỹ có 10 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 7 phường: Hắc Dịch, Mỹ Xuân, Phú Mỹ, Phước Hòa, Tân Hải, Tân Hòa, Tân Phước và 3 xã: Châu Pha, Sông Xoài, Tóc Tiên.
Thanh Hằng khóc nghẹn nhớ 15 năm xa xứ: Nghe cải lương nhưng không dám đến gần
Ông Phạm Tiến Môn, một kỹ thuật viên cao cấp, đã đặt những viên gạch đầu tiên cho Cương Duyên vào những năm 1960. Ông không chỉ truyền lại kỹ thuật làm gốm mà còn gieo vào lòng con cháu tình yêu sâu sắc với nghề. Tiếp nối tinh hoa, ông Phạm Duy Cương đã đưa Cương Duyên lên một tầm cao mới, sáng tạo ra những thủ pháp men màu độc bản, tạo nên "dấu ấn khác biệt" không thể lẫn tạp. Đặc biệt, ông đã nghiên cứu và phát triển thành công các kỹ thuật thủ công độc đáo như Thủ Pháp Lam Huế và Dệt Gấm Thêu Hoa. "Gốm sứ với tôi vừa là đam mê, vừa là truyền thống gia đình. Cha tôi đã dạy tôi cách để những lò gốm Bát Tràng không bao giờ tắt lửa", ông Phạm Duy Cương chia sẻ.Ông Phạm Duy Tân, thế hệ thứ ba, đã thổi làn gió mới, kết hợp nghệ thuật truyền thống với hơi thở hiện đại, mang đến những sản phẩm với màu men độc đáo, góp phần đưa thương hiệu lên tầm cao mới.Gốm sứ Cương Duyên không chỉ là một thương hiệu, mà còn là nơi lưu giữ và phát huy những giá trị văn hóa Việt, là cầu nối giữa các thế hệ. Mỗi sản phẩm là một tuyệt tác nghệ thuật, được chăm chút tỉ mỉ từ khâu chọn nguyên liệu, tạo hình, đến khâu nung và trang trí bằng tay, thể hiện sự tâm huyết và tài năng của người nghệ nhân.Với thủ pháp độc bản, đường nét tinh tế, và men màu sáng tạo, Cương Duyên tạo nên sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại, thể hiện rõ dấu ấn khác biệt trong từng chi tiết. Thương hiệu được thành lập và mở rộng quy mô sản xuất lên đến 1.200m² tại Cụm Công nghiệp Bát Tràng, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong việc nâng cao năng lực sản xuất và đáp ứng nhu cầu thị trường. Sự mở rộng này không chỉ giúp Cương Duyên tạo ra nhiều sản phẩm hơn mà còn tạo điều kiện để các nghệ nhân thỏa sức sáng tạo, mang đến những tác phẩm độc đáo và chất lượng cao.Với nhiều năm lịch sử hình thành và phát triển, Cương Duyên đã khẳng định vị thế trên thị trường gốm sứ cao cấp, cả trong và ngoài nước. Thương hiệu không ngừng nỗ lực để lan tỏa tinh hoa văn hóa Việt, mang đến những sản phẩm gốm sứ không chỉ đẹp về hình thức mà còn chứa đựng giá trị văn hóa sâu sắc. Các sản phẩm của Cương Duyên đã được giới thiệu và đón nhận tại nhiều triển lãm, hội chợ trong và ngoài nước, góp phần quảng bá gốm sứ Việt Nam đến với bạn bè quốc tế. Gốm sứ Cương Duyên là minh chứng cho sức sống của nghề gốm truyền thống, góp phần làm rạng danh gốm sứ Việt trên trường quốc tế, khẳng định vị thế của một thương hiệu gốm sứ hàng đầu Việt Nam.
