nhacaiuytin

Tìm lại những anh hùng: Người hùng dân tộc Tày ở Cam Cọn

Một khách sạn Việt Nam vào top tốt nhất thế giới 2023

Tương tự nhiều làng cổ khác của vùng chiêm trũng Bắc bộ, làng Nôm thuộc Đại Đồng, Hưng Yên vẫn còn đó những nét đẹp cổ kính, trầm mặc, từ đình làng, ao làng, đường làng, cùng 19 nhà thờ họ biểu trưng cho con dân làng Nôm. Ở đời thường, nhắc đến Nôm là gợi ngay về nghề đặc thù của làng, ấy là buôn đồng nát. Cái nghề ấy "lẻn" cả vào thơ vè, định danh cụ thể về làng rằng: "Đồng nát thì về cầu Nôm".Ngược dòng lịch sử, tìm hiểu chuyện hình thành làng Nôm thông qua cụm di tích đình làng còn lưu lại mới biết thành hoàng làng Nôm chính là thánh Tam Giang - vị anh hùng dân tộc vẻ vang chống ngoại xâm chẳng liên quan gì đến nghề đồng nát. Ở vùng chiêm trũng Bắc bộ, thánh Tam Giang có hai hóa thân là thiên thần và nhân thần. Ở góc độ thiên thần, đây là vị thần chuyên bảo hộ vùng sông nước. Còn ở nhân thần, thánh Tam Giang là vị tướng oai dũng chống giặc ngoại xâm, sau khi hy sinh vì nước, ông được người dân tôn thờ. Thống kê có đến gần 400 đình, đền, nghè ở các làng cổ phía bắc thờ thánh Tam Giang.Trong cụm di tích đình Tam Giang ở làng Nôm, ngoài kiến trúc cổ kính của đình làng, mái ngói, cầu đá… còn nổi bật một cây đa cổ thụ. Các cụ cao niên kể rằng đấy là nơi khi xưa thánh Tam Giang và quân sĩ buộc ngựa, chiêu binh phục vụ kháng chiến chống giặc. Việc chiêu mộ binh sĩ khắp nơi, mỗi người mang mỗi họ khác nhau, khi đất nước yên bình, nhiều người trong số đó ở lại, thành cư dân làng Nôm. Nguyên cớ có đến 19 dòng họ khác nhau ở đây là vì vậy.Cũng từ câu chuyện chiêu quân của đức thánh Tam Giang, bánh tày ra đời. Với chiều dài gần 40 cm, khẩu chỉ bằng 3 ngón tay chụm lại, cầm rất vừa tay, mỗi chiếc bánh đủ cho một người bình thường ăn no. Việc người làng Nôm phát minh ra bánh tày chính là để phục vụ nhu cầu lương binh cho quân sĩ, vừa đủ dưỡng chất vừa đáp ứng tính tiện dụng, dễ dàng vận chuyển, lưu trữ thời gian dài. Nhờ vậy, bánh tày là dạng lương thực để binh sĩ bồi bổ trong những chiến trận ác liệt hoặc những cuộc hành quân xa.Tên gọi bánh tày, khi tìm hiểu ra, cũng mang lại nhiều thuyết giải thú vị. Liệu chiếc bánh có liên quan gì đến dân tộc Tày hay không? Nếu nhìn lại danh sách các dòng họ đang hiện hữu ở làng Nôm và những họ phổ biến của người Tày như Đỗ, Lê, Tạ… có thể thấy có sự tương đồng. Biết đâu trong quá trình chiêu quân, các tráng sĩ người Tày cũng tham gia công cuộc vệ quốc, gia nhập binh đoàn thánh Tam Giang và mang thứ bánh lá đặc trưng của dân tộc mình vào đời sống quân ngũ?Một lý giải khác liên quan đến bánh tày bắt nguồn từ chiều dài chiếc bánh. Nếu đo trung bình độ dài một chiếc bánh tày sẽ tương đương chiều dài cẳng tay với điểm đầu là lòng bàn tay và điểm cuối là cùi chỏ. Trong phương ngữ vùng Bắc bộ, đặc biệt là cư dân Hà Tây, chữ "tay" khi phát âm sẽ được nhấn thêm dấu huyền để thành "tày". Trong quá trình tập hợp binh về làng Nôm, có thể trong số ấy có những người lính đến từ vùng Hà Tây, việc biến âm trong phương ngữ khiến chiếc bánh tay khi xướng âm biến thành bánh tày là vậy.Trở lại với thời bình, bánh tày làng Nôm chỉ được làm vào dịp tết hoặc những sự kiện thực sự trọng đại. Cấu tạo một chiếc bánh rất đơn giản chỉ với đậu xanh đánh (đậu xanh lột vỏ, luộc chín, xào đường theo tỷ lệ 1:1) và mỡ thăn lợn cắt thỏi dài. Hai thứ này dùng làm nhân, còn lớp vỏ bánh là gạo nếp bao quanh, áo là lá dong. Bánh tày, ngoại hình giản đơn chỉ có thế. Nhưng khi ăn, bánh tày thực sự gây ấn tượng bởi sự cân bằng hài hòa giữa các nguyên liệu, hương vị. Ngọt bùi của đậu, béo ngậy của mỡ, dẻo thơm của nếp…, tất cả hòa quyện theo từng miếng cắn rất vừa nhờ kích thước khác lạ với các dòng bánh lá hiện hữu.Là đặc sản làng Nôm, ai ăn cũng khen ngon nhưng để tìm người làm ra bánh tày hôm nay lại là chuyện nan giải khi cả làng chỉ còn lại cụ Tạ Đình Hùng hằng năm vẫn gói bánh tày mùa tết đến. Tham gia cùng cụ Hùng trong một chuyến gói bánh tày, được nghe giải thích và chứng kiến các công đoạn làm bánh, mới thấy đằng sau vẻ giản đơn của chiếc bánh con con là vô số công đoạn phức tạp. Đầu tiên là phân chia tỷ lệ nguyên liệu, để ra một mẻ 100 chiếc bánh cần 10 kg gạo nếp cái hoa vàng vụ mới, 10 kg đường trắng, 10 kg đậu xanh không vỏ, 10 kg mỡ thăn. Phần chuẩn bị nguyên liệu chỉ có khoản đậu xanh đánh là nhọc sức vì phải luộc cho đậu nhừ, đánh nhuyễn không còn thấy dáng hạt rồi trộn đường đảo đều. Cái vất vả là khi đậu quết cùng đường, đảo tay không đều và nhanh sẽ làm đường chảy gây cháy khét, mẻ nhân ấy coi như hỏng. Đậu đảo đến chín nhừ, vàng ươm là hoàn thiện.So sánh làm bánh tày và bánh chưng, cụ Tạ Đình Hùng bảo: "Làm bánh tày vất hơn bánh chưng nhiều, bánh chưng có khuôn, một bánh tôi làm chậm nhất chỉ 2 phút, gói được một bánh tày bằng gói 3 - 4 cái bánh chưng". Đem câu chuyện làm bánh tày hỏi các nhà bán bánh lá ở chợ Nôm, ai cũng lắc đầu: "Không làm đâu, nhọc công lắm chú ạ". Cái sự nhọc ấy, hóa ra chẳng phải khó ở khâu chuẩn bị nguyên liệu mà ở kỹ thuật gói. Chứng kiến cụ Hùng tay thoăn thoắt từng thao tác xếp lá dong, rải 100 gram nếp cho một cái bánh, đặt phần nhân bánh lên lớp nếp, đoạn lấy tay túm hai mép lá kéo lên cao, giật xóc nhẹ, cuộn lại thật nhanh và đều, rồi thắt dây là xong một cái bánh tày. Độ khó khi làm bánh chính là ở cú giật "kinh điển" ấy. Cụ Hùng biết gói bánh tày từ năm 10 tuổi, đến nay đã hơn 70 năm tuổi nghề và cú giật điệu nghệ ấy vừa đủ lực để lớp gạo mỏng te bám đều quanh lõi nhân. Tôi làm thử mấy chiếc bánh cùng cụ nhưng cứ đến công đoạn cuối cùng với thao tác giật là gạo bay đằng gạo, nhân rời đằng nhân, không thể nào căn đều cho được.Mỗi lần chuẩn bị cho một mẻ bánh 100 cái, mất 2 ngày trời, dù tuổi cao, sức yếu, nhưng cụ Tạ Đình Hùng vẫn cố gắng làm, bởi: "Lệ làng xưa mỗi khi bày cỗ tết hoặc cúng đình, phải có giò cây, bánh tày, chả hoa, đều là các thứ người làng tôi tự làm cả, có năm cầu kỳ hơn thì thêm món cá kho ủ trấu. Giờ các món ấy thất truyền hết, còn lại mỗi bánh tày. Gói bánh mệt người lắm nhưng con cháu ở xa chúng nó cứ bảo gói để lễ thánh và mang làm quà đặc sản làng Nôm. Mấy năm nay chúng nó đem bánh tày làm quà biếu tết, ai ăn cũng khen, chiều các cháu nên cố làm".Nhờ kích thước nhỏ, gói đều tay, cộng thêm 5 giờ luộc ngập sôi trong nước, bánh tày khi hoàn thiện ngon dẻo rền ngậy đến lạ kỳ, ăn no vẫn không ngán. Đem cắt lát miếng bánh do cụ Hùng làm, thấy rõ các lớp vỏ, nhân, mỡ phân bố đều tăm tắp, mắt nhìn đã thấy thèm. Ăn bánh của cụ Hùng thật ngon, nhưng cũng có chút bâng khuâng, bởi rằng món bánh tày trứ danh của làng Nôm đang thiếu người kế tục. Trong nhiều mâm cỗ dâng lễ thánh ngày xuân của người làng, bóng dáng bánh tày đang dần được thay bằng những cao lương mỹ vị hợp thời hơn. Lo rằng một ngày không xa, món bánh tày làng Nôm chỉ còn tồn tại trong hoài niệm và chuyện kể.

Cô gái xinh đẹp thành phố nuôi mộng giúp đỡ nhà nông

Tin nhắn của phụ huynh N.T.H như sau: "Kính chào thầy Huy. Đêm 9.1.2025 con tôi (sinh ngày 28.8.2012) đi học võ taekwondo tại CLB Seung Ri (151/1 Hồ Nguyên Trừng, phường Khuê Đông, quận Cẩm Lệ, TP.Đà Nẵng do HLV trưởng Nguyễn Văn Kin phụ trách) về thì cháu nói bị HLV trưởng đánh bằng roi tre (HLV này thường xuyên đánh võ sinh như vậy) nhưng ít đau, nhưng cháu bị trợ lý tên là Quý (2 đẳng) đánh và đạp rất mạnh khi cháu ở tư thế nằm sấp, cả người cháu đầy vết tích (ngực, lưng, mông, 2 bắp đùi). Tôi đã dùng điện thoại chụp ảnh lại và báo đường dây nóng TP.Đà Nẵng về việc xâm phạm thân thể trẻ em, tôi đưa cháu đi khám tại bệnh viện và đưa cháu đến Công an phường Khuê Trung để làm việc. Tôi đã từng góp ý cách dạy võ sinh mà dùng roi là không nên (phản giáo dục và xâm phạm thân thể trẻ em, vì rất nhiều võ sinh học cấp 1 và cấp 2). Sáng nay tôi đưa cháu đến Ủy ban Bảo vệ bà mẹ và trẻ em để báo cáo".Trong tin nhắn gửi đến lãnh đạo VTF, phụ huynh N.T.H cho biết: "Từ đó đến nay cháu bị khủng hoảng tâm lý trầm trọng, luôn lo sợ bị HLV và trợ lý HLV đánh đập khi đi học võ lại, lo sợ đi học trên trường bị các võ sinh học tại CLB này đánh khi ba làm rõ mọi chuyện, lo sợ sẽ bị đánh khi gặp lại HLV và trợ lý HLV tại công an phường Khuê Trung sắp đến. Tôi phải liên tục an ủi và động viên cháu đồng thời đã chuyển cháu đến học tập và rèn luyện tại CLB khác.Trước đây con tôi học võ Teakwon tại CLB An Hải Bắc - Đà Nẵng với thầy Thiên (võ sư, 5 đẳng, Thầy đã mất) và trợ lý HLV Lê Tuấn Vũ, thời gian học khoảng hơn 5 năm (kể cả thời gian dịch bệnh) và đạt đai đen 1 đẳng. Sau đó gia đình chuyển nhà nên tôi đưa cháu đến học tại CLB Seung Ri từ ngày 1.12.2023 đến nay, cháu đạt đai đen 2 đẳng. Cháu là đứa trẻ hiền lành, ngoan, nhỏ con. Tôi rất bức xúc khi cháu bị đánh dã man như vậy chỉ vì cháu thực hiện động tác võ không chuẩn, trợ lý HLV đánh cháu dã man cũng là đai đen 2 đẳng".Được biết, CLB Seung Ri trực thuộc sự quản lý của Liên đoàn Taekwondo Việt Nam (VTF). Nếu sự việc được xác minh đúng như những gì phụ huynh N.T.H tố cáo, CLB này sẽ bị khai trừ khỏi VTF. Những cá nhân liên quan đến vụ việc sẽ bị xử lý thích đáng, ở phương diện pháp luật và nghề nghiệp. Các HLV đã đánh đập võ sinh N.T.N.M có nguy cơ bị tước thẻ hành nghề suốt đời và đối diện với mức phạt khác của cơ quan chức năng. VTF cho biết quan điểm: "Hành vi sử dụng bạo lực trong huấn luyện thể thao, đặc biệt với trẻ em, là hoàn toàn phản giáo dục và vi phạm pháp luật".Cơ quan chức năng sẽ vào cuộc để điểu tra vụ việc dù HLV muốn giải quyết nội bộ với gia đình em N.T.N.M.

Nghi phạm tên Ekalak Paenoi, 41 tuổi, cựu lính thủy đánh bộ Thái Lan, đã tẩu thoát qua đường biên giới sang Campuchia sau khi bắn chết ông Lim Kimya, cựu nghị sĩ 73 tuổi của đảng Cứu nguy Dân tộc Campuchia, vào chiều 7.1.Đối tượng đã bị chặn lại ở một quán ăn của tỉnh Battambang thuộc tây bắc Campuchia vào khoảng 16 giờ 30 hôm 8.1, theo báo The Bangkok Post. Cảnh sát Campuchia đã phối hợp với các nhà điều tra của Sở Cảnh sát thủ đô Thái Lan trong vụ truy lùng nghi phạm. Ekalak sau đó bị đưa đến Phnom Penh để thẩm vấn thêm.Các nguồn tin cảnh sát tiết lộ giới chức Campuchia dự kiến sẽ xử phạt Ekalak vì tội nhập cảnh trái phép trước khi di lý đương sự về Thái Lan.Cảnh sát cho hay nghi phạm, còn có biệt danh "Trung sĩ Em", từng gia nhập lực lượng lính thủy đánh bộ của Hải quân Hoàng gia Thái Lan và hiện chạy xe ôm. Người này có tiền sử phạm tội hình sự.Trung tướng Siam Boonsom, Giám đốc Sở Cảnh sát thủ đô Thái Lan, cho hay Ekalak nhiều khả năng đã thuê súng và ám sát theo yêu cầu.Sau đó, phía cảnh sát công bố hình ảnh người được cho đã chỉ điểm mục tiêu cần ám sát cho Ekalak thực hiện. Người chỉ điểm là công dân Campuchia, có mặt trên cùng chuyến xe buýt mà nạn nhân cùng vợ và người thân đi từ Siem Reap đến Bangkok hôm 7.1.Ông Lim Kimya, 73, đã đến Bangkok vài giờ trước khi bị ám sát trước mặt vợ và người thân. Nghi phạm đã nổ tổng cộng 3 phát súng. Kết quả điều tra pháp y cho thấy đạn bắn trúng tim và gan của nạn nhân.

Học sinh ngủ vài giờ mỗi ngày, cùng lúc luyện nhiều kỳ thi vào ĐH

Ngày 10.3, Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam bộ phát bản tin cập nhật về tình hình xâm nhập mặn ở TP.HCM và các tỉnh Nam bộ. Theo đó, trên khu vực TP.HCM, ranh mặn 4‰ vào sâu trên sông Sài Gòn khoảng 70 - 75 km.