Hồi chuông cảnh tỉnh đối với văn hóa làm việc tiêu cực ở Nhật Bản
Như Báo Thanh Niên đã đưa, tiền đạo Nguyễn Tiến Linh đã nhờ thông qua VFF liên hệ BTC AFF Cup 2024, đề nghị đổi chiếc HCV "không giống ai" của mình.Trong khi cả đội tuyển Việt Nam đều nhận tấm HCV in dòng chữ "Champion" (Vô địch), riêng Tiến Linh lại ngỡ ngàng khi các fan tinh mắt phát hiện ra tấm HCV của anh dù mạ vàng nhưng lại in dòng chữ "Runner up" (Á quân).Sự cố nhỏ ngoài ý muốn với lỗi hiếm gặp này đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của các CĐV Việt Nam. Đến lúc này, Tiến Linh đã có tổng cộng 4 tấm HCV trong màu áo đội tuyển Việt Nam và U.23 Việt Nam.Chân sút sinh năm 1997 đã có 2 lần cùng đội tuyển Việt Nam vô địch AFF Cup 20218 và 2024, bên cạnh đó có 2 lần giúp đội tuyển U.23 Việt Nam đoạt 2 tấm HCV lịch sử ở nội dung bóng đá nam tại SEA Games.Đến lúc này, BTC AFF Cup 2024 đã nhận được lời đề nghị của Tiến Linh. Họ đã xin lỗi về sự cố ngoài ý muốn, khẳng định sẽ trao cho Tiến Linh tấm HCV "xịn" như các đồng đội khác.Được biết, toàn bộ chi phí để sản xuất, vận chuyển để trao tấm HCV mới có dòng chữ "Champion" cho Tiến Linh sẽ được chi trả bởi BTC AFF Cup 2024.Sau khi trở về với chức vô địch AFF Cup 2024, Tiến Linh đã vào sân trong hiệp 2 và ghi bàn trong loạt luân lưu 11 m, giúp CLB Bình Dương đánh bại CLB Nam Định ở vòng 1/8 Cúp quốc gia 2024 - 2025.Được biết do phải làm mới lại từ đầu tấm HCV, cộng thêm thời gian vận chuyển nên nhiều khả năng Tiến Linh sẽ phải chờ thêm thời gian để nhận được tấm HCV, nhiều khả năng sau Tết Nguyên đán.Xe máy vượt ẩu 'như tự sát' ngay đoạn cua, suýt tông trực diện ô tô
Chiều 10.3, tại Lăng Ông, UBND xã Nhơn Hải (TP.Quy Nhơn, Bình Định) tổ chức lễ hội cầu ngư truyền thống xã Nhơn Hải năm 2025. Tại đây, có hàng nghìn người dân và du khách đến xem, không khí lễ hội vừa sôi động và cũng thật trang nghiêm.
Sinh tố cho bữa sáng, giảm cân nhanh, dễ đẹp dáng, tiện 'sống ảo'
Theo đó, vào năm học 2025-2026 sắp tới, Phòng GD-ĐT TP.Thủ Đức tiếp tục tổ chức khảo sát đầu vào lớp 6 đối với 3 trường THCS Trần Quốc Toản 1, Hoa Lư, Bình Thọ.Cụ thể, việc xét tuyển được thực hiện theo hình thức xét duyệt điều kiện hồ sơ và làm bài khảo sát đánh giá năng lực học sinh. Mỗi trường sẽ tổ chức một điểm khảo sát lớp 6 (tùy vào số lượng học sinh đăng ký).Đối tượng dự tuyển là tất cả học sinh đã hoàn thành chương trình tiểu học có nguyện vọng vào học lớp 6 trên địa bàn TP.Thủ Đức, có điểm trung bình cuối năm môn toán, tiếng Việt đạt từ 9,0 trở lên.Các trường tổ chức khảo sát chung ngày, chung đề. Học sinh dự khảo sát vào trường nào sẽ liên hệ nộp hồ sơ đăng ký tại trường đó và chỉ được đăng ký, nộp hồ sơ tại một trường THCS.Mỗi học sinh chỉ được đăng ký dự khảo sát đầu vào tại một trường (không có nguyện vọng khác), kết quả điểm khảo sát của trường đó không được lấy để xét tuyển vào 2 trường còn lại.Dự kiến học sinh dự tuyển thực hiện bài khảo sát năng lực vào giữa tháng 6.2025 với thời gian 90 phút. Nội dung bài khảo sát gồm 2 phần: Học sinh trúng tuyển là những học sinh thực hiện bài khảo sát tuyển sinh lớp 6 đầy đủ, đúng quy định và không có bài nào bị điểm 0. Điểm xét tuyển là tổng điểm các phần của bài khảo sát vào lớp 6.Căn cứ vào kết quả bài khảo sát, hội đồng tuyển sinh lớp 6 tại 3 trường THCS Trần Quốc Toản 1, Hoa Lư và Bình Thọ sẽ xét từ cao xuống thấp cho đến đủ chỉ tiêu và theo các tiêu chí phù hợp với mô hình mỗi trường.
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Tác giả Đức gốc Việt ra sách về 'khoa học trong thời đại tin giả'
Liên quan đến vụ tai nạn giao thông xảy ra trên QL6 qua Sơn La đêm 21.2 khiến 6 người chết, 9 người bị thương, theo thông tin từ cơ quan đăng kiểm, xe khách, xe đầu kéo còn hạn đăng kiểm, tuy nhiên sơ-mi rơ-moóc được kéo theo bởi xe đầu kéo lại hết hạn kiểm định.Cụ thể, xe khách biển kiểm soát 26F-009.08 là ô tô khách giường nằm, sản xuất năm 2015, có niên hạn sử dụng đến hết năm 2035.Chủ phương tiện là Đào Thế V (P.Chiềng Sinh, TP.Sơn La), xe đăng ký kinh doanh vận tải, có lắp thiết bị giám sát hành trình.Số người cho phép chở tối đa của ô tô khách là 46 người (gồm 2 ghế ngồi, 44 giường nằm).Xe khách được kiểm định lần gần nhất ngày 2.11.2024 tại Trung tâm Đăng kiểm 2601D (Sơn La), có hạn đăng kiểm đến hết ngày 2.5.2025.Ô tô đầu kéo biển kiểm soát 36C - 095.93 nhãn hiệu CNHTC sản xuất năm 2014, có niên hạn sử dụng đến hết năm 2039.Chủ phương tiện là Công ty TNHH tổng hợp Hải Nam (có địa chỉ tại Đông Thọ, TP.Thanh Hoá, tỉnh Thanh Hoá). Số người cho phép chở 1 người, xe có đăng ký kinh doanh vận tải, có lắp thiết bị giám sát hành trình.Ô tô đầu kéo được kiểm định lần gần nhất ngày 24.1.2025 tại Trung tâm Đăng kiểm 3612D (Thanh Hoá), có hạn đăng kiểm đến hết ngày 2.7.2025.Trong khi đó, sơ-mi rơ-moóc biển kiểm soát 36R-004.73 cùng thuộc sở hữu Công ty TNHH tổng hợp Hải Nam, sản xuất năm 2014, kiểm định lần gần nhất ngày 26.1.2024, hạn đăng kiểm hết ngày 25.1.2025. Như vậy, tại thời điểm xảy ra tai nạn, sơ-mi rơ-moóc hết hạn kiểm định.Trước đó, như Thanh Niên đưa tin, khoảng 23 giờ 30 ngày 21.2, tại Km235+100, QL6, thuộc địa phận bản Thín (xã Sặp Vạt, H.Yên Châu) xe khách mang biển kiểm soát 26F - 009.08 đang di chuyển theo hướng từ Sơn La đi Hà Nội thì bất ngờ xảy ra va chạm với xe đầu kéo mang biển kiểm soát 36C - 095.93 đang di chuyển ngược chiều.Vụ tai nạn khiến 6 người tử vong tại chỗ. Ngay sau khi xảy ra vụ việc, các lực lượng chức năng đã có mặt tại hiện trường cấp cứu người bị thương, điều tiết giao thông và điều tra nguyên nhân vụ tai nạn.
