Say mê cảnh đẹp đèo Hải Vân trên chuyến tàu du lịch '5 sao'
Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn mạn tính, xảy ra khi hệ miễn dịch tấn công nhầm các mô khỏe mạnh của cơ thể, đặc biệt là màng hoạt dịch của khớp. Hệ quả là gây viêm, sưng, đau và cứng khớp, có thể gây tổn thương khớp vĩnh viễn nếu không được điều trị kịp thời, theo chuyên trang sức khỏe Verywell Health (Mỹ).Do đó, bệnh nhân viêm khớp dạng thấp không chỉ đối mặt với đau khớp mà còn bị ảnh hưởng trên toàn cơ thể. Nhiều người bệnh xuất hiện các triệu chứng sớm của viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, những triệu chứng này dường như không liên quan đến viêm khớp, dẫn đến làm chậm trễ trong việc chẩn đoán và điều trị. Những triệu chứng này gồm:Cảm thấy mệt mỏi dai dẳng dù đã nghỉ ngơi đầy đủ và ngủ từ 7-8 tiếng/ngày thì có thể là do viêm khớp dạng thấp. Tình trạng này không chỉ là mệt mỏi mà gần như là kiệt sức, ảnh hưởng lớn đến hoạt động hằng ngày.Sụt cân không rõ nguyên nhân là tình trạng mà trọng lượng cơ thể sụt giảm mà không do ăn kiêng, tập thể dục hay bất kỳ nỗ lực giảm cân có chủ đích nào. Đây là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh, trong đó có viêm khớp dạng thấp.Nguyên nhân là do tình trạng viêm mạn tính trong khớp làm tăng tốc độ trao đổi chất và làm giảm cảm giác thèm ăn, cuối cùng gây sụt cân không chủ ý. Các chuyên gia cho biết đây là dấu hiệu bệnh thường bị bỏ qua do thấy không nghiêm trọng.Viêm khớp dạng thấp sẽ gây viêm trong khớp.Tình trạng viêm sẽ làm chèn ép dây thần kinh, chẳng hạn như gây hội chứng ống cổ tay. Triệu chứng của dây thần kinh bị chèn ép là cảm giác ngứa ran, tê nhức ở các chi.Viêm khớp dạng thấp còn gây một vấn đề sức khỏe nữa là khiến mắt bị đỏ, khô và nhạy cảm với ánh sáng. Trong nhiều trường hợp nghiêm trọng, viêm khớp dạng thấp còn gây viêm củng mạc, tức phần tròng trắng của mắt.Nếu gặp một trong số những triệu chứng này, đặc biệt là kết hợp từ 2 triệu chứng trở lên, thì người bệnh không được chủ quan mà cần đến bác sĩ kiểm tra. Điều trị sớm sẽ giúp bệnh cải thiện tốt hơn, cải thiện chất lượng sống, theo Verywell Health.
3 dược liệu hồi xuân cho phụ nữ
Mới đây, mạng xã hội xuất hiện thông tin mức phạt cao nhất lỗi đỗ xe trên vỉa hè đối với xe máy, ô tô thu hút sự quan tâm của cư dân mạng. Trong đó, nhiều người đi xe máy bình luận nêu thắc mắc không biết phải dừng, đỗ thế nào mới đúng?Lãnh đạo một đội CSGT cho hay, điểm e khoản 3 Điều 6 Nghị định 168/2024 quy định, phạt tiền từ 800.000 - 1.000.000 đồng đối với người điều khiển xe ô tô đỗ, để xe ở vỉa hè trái quy định; đỗ xe không sát theo lề đường, vỉa hè phía bên phải theo chiều đi hoặc bánh xe gần nhất cách lề đường, vỉa hè quá 0,25 m.Đây cũng là mức phạt nếu tài xế đỗ xe trên đường dành riêng cho xe buýt; đỗ xe trên miệng cống thoát nước, miệng hầm của đường điện cao thế, đỗ xe nơi có biển "Cấm đỗ xe" hoặc biển "Cấm dừng và đỗ xe".Đối với xe máy, hành vi đỗ, để xe ở lòng đường, vỉa hè trái phép; dừng xe, đỗ xe ở lòng đường gây cản trở giao thông sẽ bị phạt từ 400.000 - 600.000 đồng theo quy định tại điểm d khoản 2 Điều 7 Nghị định 168/2024.Theo tìm hiểu, tại TP.HCM, CSGT thường đi tuần tra kiểm soát trực tiếp hoặc ghi hình xử phạt với các trường hợp đỗ xe trên vỉa hè, chủ yếu là ô tô. Còn đối với xe máy, hành vi đỗ, để xe ở lòng đường, vỉa hè trái phép chủ yếu là công an phường hoặc cảnh sát trật tự, trật tự đô thị... đi kiểm tra, xử lý các trường hợp để xe lấn chiếm vỉa hè dành cho người đi bộ.Theo CSGT, dừng xe là trạng thái đứng yên tạm thời của xe trong một khoảng thời gian cần thiết đủ để cho người lên xe, xuống xe, xếp dỡ hàng hóa, kiểm tra kỹ thuật xe hoặc hoạt động khác. Khi dừng xe không được tắt máy và không được rời khỏi vị trí lái, trừ trường hợp rời khỏi vị trí lái để đóng, mở cửa xe, xếp dỡ hàng hóa, kiểm tra kỹ thuật xe nhưng phải sử dụng phanh đỗ xe hoặc thực hiện biện pháp an toàn khác.Còn đỗ xe là trạng thái đứng yên của xe không giới hạn thời gian. Khi đỗ xe, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ chỉ được rời khỏi xe khi đã sử dụng phanh đỗ xe hoặc thực hiện biện pháp an toàn khác. Xe đỗ trên đoạn đường dốc phải đánh lái về phía lề đường, chèn bánh.Khi dừng xe, đỗ xe trên đường phải có tín hiệu báo cho người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ khác biết khi ra, vào vị trí dừng xe, đỗ xe; Không làm ảnh hưởng đến người đi bộ và các phương tiện khác.Điều 18 luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ cũng quy định, người chạy xe chỉ được dừng xe, đỗ xe ở nơi có lề đường rộng hoặc khu đất ở bên ngoài phần đường xe chạy; trường hợp lề đường hẹp hoặc không có lề đường thì chỉ được dừng xe, đỗ xe sát mép đường phía bên phải theo chiều đi của mình.Trên đường phố, người lái xe chỉ được dừng xe, đỗ xe sát theo lề đường, vỉa hè phía bên phải theo chiều đi của mình; bánh xe gần nhất không được cách xa lề đường, vỉa hè quá 0,25 m và không gây cản trở, nguy hiểm cho người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ. Trường hợp gặp sự cố kỹ thuật hoặc bất khả kháng khác buộc phải đỗ xe thì phải có báo hiệu bằng đèn khẩn cấp hoặc đặt biển cảnh báo về phía sau xe để người điều khiển phương tiện khác biết. Người điều khiển xe cần lưu ý, không được đỗ xe ở: bên trái đường một chiều, trên cầu, gầm cầu vượt, song song cùng chiều với một xe khác đang dừng đỗ, trên phần đường dành cho người đi bộ qua đường, trước cổng và trong phạm vi 5 m hai bên cổng trụ sở cơ quan, tổ chức, che khuất biển báo hiệu đường bộ, đèn tín hiệu, trên miệng cống thoát nước, trên lòng đường, vỉa hè...
Dừng nhận học sinh từ 4 tỉnh Việt Nam: Sở Giáo dục New South Wales nói gì?
Phân khúc mô tô thể thao cỡ nhỏ - Sportbike 150 phân khối tại Việt Nam vừa có sự góp mặt của Honda CBR 150R
Ngày 8.3, Công an TP.HCM cho biết, vừa triệt phá đường dây vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy từ Campuchia về TP.HCM. Bước đầu, công an thu giữ 30 kg ma túy các loại, bắt giữ 27 đối tượng liên quan.Trước đó, Công an TP.HCM phát hiện đường dây vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy với số lượng rất lớn từ Campuchia về TP.HCM qua tuyến đường bộ Tây Nam.Ma túy về đến TP.HCM, nhóm này cất giấu tại một căn hộ chung cư ở H.Bình Chánh. Các đối tượng cầm đầu chỉ đạo đàn em hoặc sử dụng ứng dụng giao hàng công nghệ vận chuyển ma túy đi giao cho các “đầu dưới”, phân phối đến con nghiện.Dưới sự chỉ đạo của ban giám đốc Công an TP.HCM, với phương châm “lần theo dòng chảy ma túy, khui từng vỏ bọc các ông trùm, triệt xóa toàn bộ đường dây tội phạm”, các đơn vị nghiệp vụ đã sơ đồ hóa, dựng lên toàn bộ đường dây tội phạm có tổ chức, hoạt động xuyên quốc gia nêu trên.Rạng sáng 6.3, lực lượng phá án đã bắt giữ 3 đối tượng cầm đầu khi đang vận chuyển ma túy lên căn hộ chung cư ở H.Bình Chánh để chia nhỏ, cất giấu. Qua đó, công an thu giữ hơn 30 kg ma túy các loại, gồm: 3 bánh heroin, 8 kg ma túy đá, trên 12 kg ketamine, hàng chục ngàn viên thuốc lắc và hàng trăm bịch ma túy nước vui… Cùng lúc này, nhiều tổ công tác khác của Công an TP.HCM đồng loạt bắt giữ thêm 24 đối tượng đóng vai trò giúp sức, đối tượng tiêu thụ ma túy của đường dây tội phạm này.Hiện Công an TP.HCM tiếp tục chỉ đạo Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy khẩn trương củng cố hành vi phạm tội mua bán, vận chuyển, tàng trữ, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy của 27 đối tượng đã bị bắt giữ. Đồng thời, mở rộng truy xét, xử lý triệt để các đối tượng đồng phạm và đặc biệt là phát hiện, xử lý triệt để các đối tượng sử dụng trái phép chất ma túy có liên quan.
Chung tay giúp đỡ một hoàn cảnh ngặt nghèo
Lần đầu tiên kể từ sau AFF Cup 2025, trung vệ Thành Chung tái xuất trong màu áo CLB Hà Nội khi vào sân ở phút 49, thay cho Văn Xuân khi tỷ số đang là 1-0 cho đội khách.Trước đó, CLB Hà Nội đã có bàn dẫn trước do công Đậu Văn Toàn ở phút 15. Mọi thứ khó khăn hơn cho đội chủ nhà Đà Nẵng khi HLV Cristiano Roland buộc phải rút chân sút Yuri Souza bị đau ra sân, thay bằng Đinh Duy.Trước trận đấu này, CLB Đà Nẵng có thành tích cực tốt đến bất ngờ trước CLB Hà Nội khi sau 3 trận gần nhất ở sân Hòa Xuân, họ có đến 2 chiến thắng và 1 trận hòa.Diễn biến trận đấu tối nay cho thấy đội bóng sông Hàn đã gây rất nhiều khó khăn cho đối thủ đến từ thủ đô, khi vượt trội hơn về thời lượng kiểm soát bóng, số đường chuyền, tỷ lệ chuyền bóng thành công…Sang hiệp 2, Giám đốc kỹ thuật đội Đà Nẵng Cristiano Roland tiếp tục có hàng loạt sự thay đổi người trên hàng công để tìm kiếm bàn thắng như tung Minh Tuấn, Quách Tân vào sân, khiến HLV Lê Đức Tuấn ứng phó bằng việc cho Thành Chung tái xuất.Nhưng trong hoàn cảnh khó khăn này, mới thấy bản lĩnh của các cầu thủ CLB Hà Nội, đặc biệt những nhân tố nổi bật như Văn Quyết, Hai Long và Hùng Dũng chơi cơ động giúp họ giữ được nhịp độ phù hợp cần thiết, tránh bị cuốn theo lối chơi giàu thể lực của CLB Đà Nẵng.Ở trận ra mắt CLB Đà Nẵng ở mặt trận V-League (trước đó thua SLNA 0-1 tại vòng 16 đội Cúp quốc gia), ông Cristiano Roland đã sử dụng trọn vẹn 5 quyền thay người, chấp nhận mạo hiểm để tìm kiếm bàn thắng trong những phút cuối.Trong khi đó CLB Hà Nội chơi vững vàng, đặc biệt sau khi Thành Chung được tung vào sân. Để rồi đến phút 90+5, các học trò của HLV Lê Đức Tuấn đã có bàn thắng kết liễu trận đấu, được ghi do công Văn Kiên để ấn định chiến thắng 2-0.Một chiến thắng nhọc nhằn nhưng xứng đáng cho CLB Hà Nội, giúp họ tạm thời vươn lên hạng 4 trên bảng xếp hạng với 17 điểm, bảo đảm cơ hội trong cuộc đua vô địch, khi sẽ có những thay đổi quan trọng trong giai đoạn lượt về.FPT Play - Đơn vị duy nhất phát sóng trọn vẹn LPBank V.League 1-2024/25, tại https://fptplay.vn

1,5 tỉ đồng mua bò giống, gà giống, cây con... tặng thanh niên miền núi Quảng Trị
Mong chờ mức lương hợp lý, vật giá không tăng
Tại cửa hàng chuyên về hoa khô trên đường Phan Đình Phùng, Q.Phú Nhuận (TP.HCM), không khí ngày Valentine vô cùng nhộn nhịp. Các nhân viên tất bật chuẩn bị từng hộp hoa khô kết hợp baby three, gói ghém cẩn thận để kịp giao cho khách.Nguyễn Như Thảo (28 tuổi), chủ tiệm Suri's Concept, cho biết lượng khách năm nay đông hơn hẳn. "Mọi năm hoa khô vốn đã được yêu thích vì bền lâu, nhưng năm nay baby three trở thành điểm nhấn mới, khiến khách hàng thích thú. Chỉ trong vài giờ sau khi đăng bộ sưu tập Valentine, hàng trăm tin nhắn đặt trước đổ về, có người chờ cả tuần chỉ để sở hữu đúng mẫu họ mong muốn", Thảo chia sẻ. Trước nhu cầu tăng cao, tiệm của cô phải huy động toàn bộ nhân lực, làm việc liên tục để hoàn thành đơn hàng kịp giao cho khách.Mỗi hộp hoa tại tiệm Thảo đều được làm thủ công trong 2-3 giờ đồng hồ. Vì là hoa khô, từng cánh hoa đều phải được xử lý tỉ mỉ để có độ xòe tự nhiên, đảm bảo bố cục hài hòa. "Hoa khô là hoa thật 100%, được sấy khô bằng công nghệ cao cấp để giữ nguyên vẻ đẹp tự nhiên và có độ bền từ vài tháng đến vài năm. Đặc biệt, những tông màu pastel như be, hồng, tím nhạt luôn được ưa chuộng vì mang lại cảm giác nhẹ nhàng, lãng mạn", Thảo nói.Dịp Valentine này, cô chủ tiệm còn ra mắt nhiều mẫu thiết kế mang ý nghĩa đặc biệt như hoa hình cô dâu – chú rể, tượng trưng cho sự gắn kết, hay hoa khô hình trái tim thể hiện tình yêu vững bền. Những bó hoa đơn giản nhưng thanh lịch cũng được nhiều người lựa chọn, thay vì các thiết kế quá cầu kỳ. Giá các hộp hoa dao động từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng, tùy vào kích thước và mức độ tỉ mỉ trong từng chi tiết. Đặc biệt, những mẫu kết hợp baby three thường có giá cao hơn do sức "nóng" của món đồ chơi này.Nguyễn Văn Nhân (29 tuổi), người thiết kế chính của tiệm, cho biết baby three giúp hộp hoa trở nên đặc biệt hơn. Nhiều khách còn tự mang đồ chơi đến tiệm để nhờ gắn vào hộp hoa, tạo dấu ấn riêng cho món quà."Các bạn thường thích săn lùng những mẫu baby three phiên bản giới hạn, tuy nhiên thường trên thị trường chỉ có số lượng ít. Để đáp ứng nhu cầu, tiệm nhập nguyên kiện với số lượng lớn, giúp khách hàng đặt trước có cơ hội sở hữu đúng phiên bản mong muốn. Tụi mình thường thức đêm xem livestream trên mạng xã hội Douyin, chọn lọc kỹ từng mẫu trước khi quyết định nhập về. Nếu màu sắc và chất liệu đẹp, tụi mình mới mang về để khách có thể sở hữu sớm nhất", Nhân nói.Theo Nhân, dù hoa tươi vẫn là lựa chọn phổ biến vào ngày Valentine, nhưng hoa khô ngày càng được ưa chuộng nhờ khả năng lưu giữ lâu dài. Một hộp hoa khô có thể được bảo quản hơn một năm mà không lo úa tàn. So với hoa tươi, hoa khô không chỉ bền hơn mà giá thành cũng ổn định, không bị đội lên quá cao vào dịp lễ. Khi giao hàng, tiệm luôn lau chùi cẩn thận để hoa sạch bụi, đảm bảo đến tay khách vẫn nguyên vẹn, không bị xô lệch.Ngắm nghía hộp hoa baby three, Phan Hoàng Anh (26 tuổi), ngụ ở Q.Bình Thạnh (TP.HCM) quyết định chốt một hộp màu hồng pastel để tặng bạn gái. Bên trong là baby three phiên bản hải sản. Anh cho biết bạn gái mê mẩn món đồ chơi này đã lâu và hiện sưu tầm hơn 20 con.Để món quà thêm ý nghĩa, Hoàng Anh cẩn thận dặn tiệm ghi tên bạn gái lên hộp và thắt nơ thật chỉn chu. Trên các tuyến đường như Võ Văn Ngân, Hoàng Diệu 2, Kha Vạn Cân (TP.Thủ Đức, TP.HCM), không khí Valentine trở nên nhộn nhịp với hàng loạt gian hàng hoa rực rỡ. Đáng chú ý, bên cạnh những sạp hoa tươi truyền thống, nhiều điểm bán baby three cũng mọc lên, thu hút sự quan tâm của khách hàng. Người mua tấp nập ra vào, có người chọn hoa, có người dừng lại ngắm nghía baby three. Thậm chí, không ít khách ban đầu định mua hoa nhưng sau cùng lại quyết định "chốt đơn" một hộp baby three, món quà đang tạo nên cơn sốt trong mùa Valentine năm nay.Nguyễn Huy Hoàng, sinh viên Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM, cho biết đã chốt một con baby three phiên bản 12 con giáp để tặng bạn gái. "Bạn gái mình rất thích "đập hộp", nên mình nghĩ món quà này sẽ khiến cô ấy bất ngờ. Mình còn nhờ người bán gói hộp thật đẹp để món quà trông ấn tượng hơn", Hoàng nói.
Cần có bộ tiêu chuẩn kiểm định riêng cho đào tạo y khoa
Nói về việc thêm khung giờ chiếu phim, đại diện VFC cho hay khung giờ mới sẽ phù hợp hơn với nhiều đối tượng khán giả. Khung 20 giờ được kỳ vọng sẽ giúp các bộ phim tiếp cận đông đảo khán giả và tạo thói quen xem phim truyền hình ở một khung giờ cố định. Đơn vị sản xuất sẽ chuẩn bị những nội dung phong phú, mới lạ hơn, lựa chọn những kịch bản phù hợp với khung giờ phát sóng mới.Những bộ phim phát sóng tiếp theo ở khung giờ vàng mới sẽ là Mặt trời lạnh với câu chuyện tình yêu ở Đà Lạt mộng mơ; Cầu vồng ở phía chân trời với nội dung nhẹ nhàng của tình yêu và tuổi trẻ, do đạo diễn Vũ Minh Trí cầm trịch.Có thể thấy nội dung phim truyền hình Việt chiếu ở khung giờ mới mở đầu với những câu chuyện mới lạ, hấp dẫn về tình thân, tình người trong cuộc sống, xã hội hiện đại như Cha tôi người ở lại (đạo diễn Vũ Trường Khoa) hay Những chặng đường bụi bặm (đạo diễn Trịnh Lê Phong). Những con người vấp ngã, trải qua biến cố cùng tìm đến nhau và trở thành một gia đình thực sự."Họ gặp nhau và tạo nên một hành trình đầy tiếng cười và yêu thương. Đây là bộ phim với chủ đề khá mới lạ, không có bối cảnh chính mà bối cảnh được trải dài trên khắp cả nước. Các diễn viên và ê kíp đã vượt qua hơn 1.000 km với nhiều cung đường đẹp, những cảnh sắc hùng vĩ… để tạo nên một cuộc hành trình, một chuyến đi của tình người, của sự yêu thương. Nên có thể gọi đây là một bộ phim hành trình cũng được và có một cách kể rất khác", đạo diễn Trịnh Lê Phong nói về tác phẩm của mình.Còn ở khung 21 giờ trên VTV1, sau khi Không thời gian kết thúc sẽ là phim Mẹ biển của đạo diễn Nguyễn Phương Điền với những câu chuyện cảm động, đầy nhân văn về cuộc sống của người dân miền biển phía nam sau cơn bão.Về sự đổi mới nội dung phim truyền hình trong thời gian tới, Phó giám đốc VFC - đạo diễn Khải Anh cho biết: "Nếu làm tốt thì nội dung nào cũng có thể thu hút khán giả, dù đó là đề tài gia đình, tình yêu, chính luận hay hình sự. Chúng tôi luôn cố gắng đa dạng, thay đổi đề tài để khán giả được thay đổi khẩu vị liên tục nên sắp tới sẽ đầu tư vào kịch bản, tìm kiếm diễn viên và đa dạng đề tài để cho ra mắt những bộ phim hấp dẫn hơn trong năm nay".Trong thời đại công nghệ số, khán giả có nhiều sự lựa chọn với đa dạng các thể loại giải trí. Phim truyền hình dù là "món ăn khoái khẩu" nhưng nếu không thay đổi thì sẽ giảm sức hút. Nói về điều này, đạo diễn Trịnh Lê Phong cho rằng: "Khán giả giờ có nhiều sự lựa chọn, chỉ cần một cái điện thoại, máy tính bảng là họ có thể xem phim hoặc chương trình giải trí của bất cứ quốc gia nào. Vì vậy, nếu không nâng cao chất lượng thì phim truyền hình sẽ càng giảm sức hút".Để đáp ứng sự thưởng thức đa dạng và thu hút nhiều đối tượng khán giả, đặc biệt khán giả trẻ ít có thời gian, Hòa Bình Film và Digi Picture đang tổ chức casting tuyển diễn viên để sản xuất phim truyền hình ngắn tập sẽ chiếu trên HTV7 vào năm 2025. Đại diện đơn vị sản xuất này cho biết đây là bước đi chiến lược nhằm đổi mới ngành phim truyền hình, vốn chủ yếu tràn ngập các sản phẩm dài tập. "Chúng tôi nhận thấy khán giả ngày nay đang tìm kiếm những nội dung dễ tiếp cận, hiệu quả trong việc truyền tải thông điệp và có tính giải trí cao. Phim ngắn tập không chỉ phù hợp với nhịp sống hiện đại mà còn tạo điều kiện cho những câu chuyện sáng tạo được thể hiện một cách súc tích, hấp dẫn", vị này nêu rõ. Theo đó, 3 bộ phim truyền hình ngắn tập sẽ ra mắt sắp tới là Xét nghiệm (6 tập), Nhà bà Hà vui quá (12 tập) và Xin chào ngày mai (12 tập) với nhiều nội dung phong phú về gia đình, tình yêu, người trẻ trong cuộc sống hiện đại được chuyển tải qua những thước phim hài hước, tình cảm lãng mạn.Nói về xu hướng làm phim truyền hình ngắn tập, đạo diễn Khải Anh cho biết: "Sắp tới bên cạnh những bộ phim dài tập, để đáp ứng nhu cầu của nhiều khán giả trẻ, chúng tôi cũng tính tới sản xuất những bộ phim ngắn tập (dạng mini sê-ri từ 16 - 20 tập)".
chụp căn cước công dân mặc áo gì
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
quay-thử-xổ-số-miền-trung-thứ-tư