Chuyện đời chuyện nghề: Cả họ bơ phờ vì... thơ
Để trả lời cho câu hỏi về năm Ất Tỵ 2025 này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về âm lịch - đóng vai trò quan trọng với đời sống văn hóa và tinh thần của người phương Đông nói chung và người Việt Nam nói riêng.Theo nhà nghiên cứu Đặng Vũ Tuấn Sơn, Chủ tịch Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam, nếu dương lịch được đặt ra dựa trên chu kỳ chuyển động của trái đất quanh mặt trời, thì âm lịch dựa trên chu kỳ chuyển động của mặt trăng quanh trái đất. Mặt trăng chuyển động quanh trái đất mỗi vòng hết 27,32 ngày.Trên thực tế, vì bản thân trái đất còn có chuyển động quanh mặt trời nên mặt trăng cần thêm một chút thời gian nữa để trở về vị trí cũ trên bầu trời khi nhìn từ trái đất. Do vậy chu kỳ mà chúng ta quan sát thực tế của mặt trăng là 29,53 ngày. Chu kỳ này được gọi là một "tuần trăng".Từ xa xưa, người phương Đông đã nhận thấy khoảng 12 tuần trăng tương đương với một chu kỳ thời tiết. Để thuận tiện cho việc quan sát, dự đoán thời tiết phục vụ sản xuất nông nghiệp, người ta chọn một chu kỳ này là 1 năm, mỗi tuần trăng gọi là một tháng. "Tuy vậy, cứ 3 năm thì lại bị chậm so với chu kì thời tiết khoảng 1 tháng nên cần có thêm một tháng bù vào. Những năm có tháng bù vào này được gọi là năm nhuận. Người phương Đông cổ đặt ra hai yếu tố nữa là can và chi, hay gọi đầy đủ là thiên can và địa chi, đều có cơ sở từ quan sát thiên văn", chuyên gia phân tích.Trước kia, người ta chưa biết rằng các ngôi sao trên bầu trời đều là các thiên thể như mặt trời, chỉ có riêng các hành tinh là chuyển động quanh mặt trời. Tuy vậy, người thời đó đã nhận thấy có năm đốm sáng không đứng im so với nền trời sao mà vị trí thay đổi mỗi ngày, họ gọi chúng là các hành tinh.5 hành tinh này gồm: sao Thủy, sao Kim, sao Hỏa, sao Mộc và sao Thổ, được gọi là ngũ hành. Sở dĩ không có sao Thiên Vương và sao Hải Vương chỉ có thể quan sát qua kính thiên văn nên người thời xưa không nhìn thấy.Khi quan sát 5 hành tinh này, người phương Đông cổ nhận thấy mỗi hành tinh đều có một chu kỳ nhất định để chúng trở về vị trí cũ so với nền trời sao. Cụ thể như sau: sao Thủy: khoảng 0,25 năm; sao Kim: khoảng 0,6 năm; sao Hỏa: khoảng 2 năm; sao Mộc: khoảng 12 năm; sao Thổ: khoảng 30 năm.Sao Hỏa cứ 2 năm lại về vị trí cũ, nên mỗi chu kỳ của nó được coi tương ứng với một hành trong ngũ hành (Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ), mỗi hành 2 năm như vậy nên có 1 năm mang tính dương và một năm mang tính âm. Tổng cộng mỗi chu kỳ như vậy là 10 năm, vậy nên người ta đặt ra 10 can tương ứng với âm và dương của mỗi hành.10 can gồm: Giáp, Ất tương ứng với Mộc; Bính, Đinh tương ứng với Hỏa; Mậu, Kỷ tương ứng với Thổ; Canh, Tân tương ứng với Kim; Nhâm, Quý tương ứng với Thủy. Trong khi đó sao Mộc hết khoảng 12 năm trở về vị trí cũ. Con số 12 này cũng trùng với số tuần trăng trung bình của một năm. Vậy nên 12 chi được đặt ra, mỗi chi gắn vào một năm theo chu kỳ này và vào một tháng trong năm. Sao Mộc có chu kỳ trùng khớp như vậy nên còn được gọi là Tuế Tinh. 12 chi gồm có: Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi. Mỗi năm âm lịch được gọi tên bằng một can đi với một chi. Vì bội số chung nhỏ nhất của 10 và 12 là 60 nên có thể thấy ngay rằng cứ 60 năm thì chu kỳ mới kết thúc. Chẳng hạn chúng ta đón tết Ất Tỵ bây giờ thì phải đúng 60 năm sau mới lại được thấy tết Ất Tỵ. Con số 60 này cũng chính là bội số chung nhỏ nhất của 2, 12 và 30 (chu kỳ của các hành tinh như nêu trên), nên 60 năm cũng chính là khoảng thời gian tương đối chính xác để tất cả 5 hành tinh quay trở lại vị trí tương đối như cũ. Chu kỳ này còn thường được gọi là "lục thập hoa giáp".Theo như phân tích trên, nếu như năm 2024 là năm Giáp Thìn thì năm 2025 theo can và chi sẽ là Ất Tỵ. Tương ứng, năm 2026 sẽ là năm Bính Ngọ.Bị xe máy lấn làn, tài xế ô tô tạt đầu gây tai nạn... rồi bỏ chạy
FPT Play - Đơn vị duy nhất phát sóng trọn vẹn LPBank V.League 1-2024/25, tại https://fptplay.vn
9 đồ uống nóng mùa thu ngon mà không béo, thử là mê
Ngày 10.1, người dân lưu thông trên một số tuyến đường ở khu trung tâm TP.HCM đã thấy các đơn vị liên quan đang lắp thêm đèn cho xe máy rẽ phải khi đèn đỏ ở một số giao lộ như: Hai Bà Trưng - Điện Biên Phủ, Pasteur - Điện Biên Phủ, Phạm Ngọc Thạch - Điện Biên Phủ, Võ Thị Sáu - Hai Bà Trưng, Nam Kỳ Khởi Nghĩa - Điện Biên Phủ...Theo ghi nhận tại các giao lộ trên, mũi tên xanh cho xe máy rẽ phải khi đèn đỏ bằng hộp đèn điện tử, tích hợp cùng trụ đèn tín hiệu khi chuyển màu. Lúc 15 giờ 30 phút, các hộp đèn cho xe máy rẽ phải khi đèn đỏ ở các giao lộ trên đã hoạt động bình thường. Dưới lòng đường xe cộ chật kín, nhiều người đã tuân thủ đúng luật giao thông, dừng đèn đỏ đúng vạch. Tuy nhiên, nhiều người vẫn ái ngại, dừng đèn đỏ chưa dám rẽ phải dù đèn tín hiệu cho xe máy rẽ phải khi đèn đỏ đã lắp đặt. Đại diện Trung tâm Quản lý hạ tầng giao thông đường bộ TP.HCM cho hay, dự kiến trước mắt, Sở sẽ lắp đèn cho xe máy rẽ phải khi đèn đỏ ở 50 giao lộ. Tuy nhiên, hiện đơn vị này đang phối hợp Phòng CSGT Công an TP.HCM để chốt phương án lắp tại các giao lộ nào cho bảo đảm an toàn, đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân.Lãnh đạo Phòng CSGT Công an TP.HCM cũng thông tin, sau khi nhận danh sách từ Sở GTVT về các giao lộ đề xuất lắp thêm đèn cho máy rẽ phải khi đèn đỏ, CSGT sẽ rà soát, đánh giá... Sau đó, Sở GTVT và Phòng CSGT sẽ cùng đánh giá để chốt lắp đèn tại giao lộ nào cần thiết."Không phải giao lộ nào cũng lắp thêm đèn cho xe máy rẽ phải khi đèn đỏ, các đơn vị sẽ khảo sát, lắp đèn này ở các giao lộ có lưu lượng xe đông, nhưng bảo đảm an toàn cho xe máy khi rẽ phải. Công tác này đang gấp rút thực hiện để đáp ứng nhu cầu đi lại, mua sắm tăng cao vào dịp cuối năm", lãnh đạo Phòng CSGT nói.Trước đó, từ ngày 1.1.2025, Nghị định 168/2024 có hiệu lực thi hành, Phòng CSGT đánh giá ý thức của người tham gia giao thông ở TP.HCM đã có chuyển biến tích cực. Tại các giao lộ, người dân chủ động dừng đèn đỏ, không leo lề, dừng chờ đèn đúng vạch.Từ đầu năm đến nay, CSGT TP cũng đã tiếp nhận 87 thông tin hình ảnh phản ánh. Các thông tin này đang trong quá trình chuyển cho các đơn vị có liên quan gửi thông báo xác minh, xử lý.Việc chi hỗ trợ cá nhân, tổ chức cung cấp thông tin phản ánh hành vi vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông, hiện nay Phòng PC08 chưa thực hiện việc chi trả do chưa có hướng dẫn cụ thể của Bộ Công an.Lãnh đạo Phòng CSGT cho hay, chưa nhận được những thông tin phản ánh hay tố cáo về việc tiêu cực liên quan như tống tiền người vi phạm; bị đánh khi đi quay vi phạm giao thông. CSGT khuyến cáo, người dân cung cấp thông tin phản ánh hành vi vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông phải đảm bảo việc thu thập thông tin không gây ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của công dân và tôn trọng quyền riêng tư cá nhân, quyền tự do hình ảnh của công dân nơi công cộng, mặt khác nếu thông tin có dấu hiệu làm giả, làm sai lệch thì người cung cấp thông tin sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Sáng 6.2, Phòng NN-PTNT H.Đăk Glei cho biết đang triển khai các biện phòng bệnh lở mồm long móng bùng phát tại địa phương.Hiện địa phương này đã ghi nhận 73 con gia súc (63 con bò và 10 con trâu) của 33 hộ dân tại xã Đăk Nhoong và xã Xốp mắc bệnh lở mồm long móng với các triệu chứng như: đi lại không bình thường, biểu hiện mệt mỏi, chảy nước dãi, bỏ ăn...Vài ngày trước, nhiều hộ dân tại xã Đăk Nhoong (H.Đăk Glei) phát hiện đàn trâu, bò có triệu chứng bỏ ăn, đi lại không bình thường.Ông A Nhải (thôn Đăk Nhoong, xã Đăk Nhoong) cho biết, sau khi phát hiện trâu, bò có biểu hiện lạ, ông đã báo cơ quan chức năng về tình trạng đàn trâu, bò của gia đình. Qua kiểm tra, cơ quan chức năng xác định đàn trâu, bò tại xã Đăk Nhoong mắc bệnh lở mồm long móng."Hiện tôi và bà con đang thực hiện các biện pháp ngăn ngừa, không cho dịch bùng phát", ông A Nhải nói.Theo Phòng NN-PTNT H.Đăk Glei, trong năm 2024, một số gia súc tại địa phương không được tiêm phòng vắc xin lở mồm long móng. Nguyên nhân là do trong quá trình tiêm phòng, một số gia súc đang mang thai và thả rông trong rừng không bắt giữ được. Hiện Phòng NN-PTNT H.Đăk Glei đang bám sát ổ dịch để theo dõi, hướng dẫn các hộ phòng, chống dịch bệnh lây lan.UBND H.Đăk Glei đã chỉ đạo Phòng NN-PTNT huyện xuất cấp 100 lít hóa chất, 1.000 kg vôi bột, 85 bộ quần áo bảo hộ, khẩu trang để khử trùng tiêu độc chuồng trại, môi trường tại ổ dịch và các thôn tiếp giáp; hướng dẫn người dân quản lý, cách ly, xử lý, chăm sóc, chữa trị cho gia súc mắc bệnh.UBND H.Đăk Glei cũng chỉ đạo các cơ quan chuyên môn phối hợp với UBND xã Đăk Nhoong và xã Xốp tăng cường công tác thông tin tuyên truyền, hướng dẫn các biện pháp phòng chống dịch bệnh lở mồm long móng... cho người dân địa phương.
HLV Shin Tae-yong lặng lẽ ăn mừng vì loại U.23 Hàn Quốc: Tôi hạnh phúc nhưng…
"Ly hôn là điều vô cùng đau đớn và tôi không bao giờ mong điều đó xảy ra với bất kỳ gia đình nào", Melinda Gates nói trong bài phỏng vấn với tạp chí Elle được đăng tải vào ngày 17.3 vừa qua.Nữ tỉ phú, nhà hoạt động vì quyền phụ nữ và là một trong những nhà từ thiện nổi bật nhất thế giới, tiết lộ rằng việc đệ đơn ly hôn là một trong những quyết định "khó khăn nhất" nhưng cũng "quan trọng nhất" mà bà từng thực hiện. Tuy nhiên, ở tuổi 61, Melinda Gates vẫn giữ vững niềm tin vào một tương lai tươi sáng."Khi ai đó hỏi tôi muốn được nhìn nhận thế nào trong 5 năm tới, câu trả lời là: Tôi đang thực sự hạnh phúc và rực rỡ ở phía bên kia của cuộc ly hôn", Melinda Gates bày tỏ.Melinda Gates gặp Bill Gates lần đầu tiên vào năm 1987, ngay sau khi bà gia nhập Microsoft với vai trò quản lý sản phẩm. Giờ đây, bà cho biết khoảng thời gian dành cho riêng mình là điều thật tuyệt vời, đồng thời bà cũng cảm thấy hài lòng khi có thể tự đưa ra những quyết định kinh doanh độc lập. "Một người phụ nữ cần được có tiếng nói đầy đủ và toàn quyền quyết định trong mọi việc. Và thật tốt khi tôi có được điều đó", bà khẳng định.Hiện tại, Melinda Gates cũng đã bắt đầu một chương mới trong chuyện tình cảm. Vào tháng 10.2024, bà công khai xuất hiện cùng bạn trai mới - doanh nhân Philip Vaughn - trong một buổi hẹn hò tại TP.New York (Mỹ).Được biết, Philip Vaughn từng làm việc tại Microsoft gần 9 năm và hiện là người sáng lập kiêm chủ tịch Tavour - một dịch vụ giao bia thủ công.Trong khi đó, Bill Gates cũng đã có người mới. Ông đang hẹn hò với Paula Hurd - vợ góa của cựu CEO Oracle - Mark Hurd suốt hơn 2 năm qua.Trong một cuộc phỏng vấn với Gayle King trong chương trình CBS Mornings năm 2022, Melinda Gates tiết lộ nguyên nhân tan vỡ hôn nhân đến từ nhiều yếu tố, bao gồm cả vấn đề niềm tin sau những cáo buộc ngoại tình của Bill Gates cũng như mối quan hệ của ông với tỉ phú phạm tội tình dục Jeffrey Epstein."Tôi không thích việc Bill gặp gỡ Jeffrey Epstein. Tôi đã nói rõ điều đó với ông ấy. Jeffrey Epstein là hiện thân của sự tà ác. Ông ta là một kẻ ghê tởm. Trái tim tôi tan vỡ khi nghĩ về những nạn nhân của ông ta", nữ doanh nhân sinh năm 1964 chia sẻ.