bundesliga

Những tấm lòng vàng 30.5.2022

Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.

Timothée Chalamet bị chê khi hóa thân thành Bob Dylan

Bản tin Xem nhanh 12h ngày 6.2.2025 của Báo Thanh Niên có những thông tin đáng chú ý sau:Một sự cố nghiêm trọng vừa xảy ra với đội tuyển xe đạp đường trường Việt Nam ngay trước thềm giải vô địch châu Á tại Thái Lan.Rạng sáng nay (6.2), gần 30 chiếc xe đạp chuyên dụng trị giá hàng tỷ đồng đã bị thiêu rụi trong một vụ cháy xe tải khi đang được vận chuyển đến địa điểm thi đấu. Trong số đó, có những chiếc xe đua cá nhân tính giờ trị giá hơn 250 triệu đồng mỗi chiếc, phương tiện không thể thiếu cho các vận động viên tranh tài ở đẳng cấp cao nhất. Cú sốc này không chỉ là tổn thất vật chất mà còn đe dọa khả năng thi đấu của đội tuyển Việt Nam, khi giải đấu sẽ chính thức khởi tranh vào ngày mai (7.2).Thời điểm giao mùa không chỉ mang đến không khí se lạnh mà còn đi kèm với nguy cơ bùng phát dịch bệnh. Và hiện tại, Nhật Bản đang đối mặt với một đợt cúm mùa bùng phát mạnh mẽ, khi theo công bố của Viện Truyền nhiễm quốc gia Nhật Bản, từ ngày 2.9.2024 - 26.1.2025 với gần 9,5 triệu ca mắc chỉ trong vòng vài tháng. Tokyo, Osaka, Hokkaido… là những thành phố đông đúc, điểm đến quen thuộc của du khách, nay trở thành điểm nóng của dịch bệnh.Không chỉ Nhật Bản, cúm mùa cũng đang hoành hành khắp các khu vực khác trên thế giới, từ châu Âu, châu Mỹ đến châu Á.Sau nhiều năm vắng bóng trên sân khấu, nữ ca sĩ Lynda Trang Đài, giọng ca đình đám của thập niên 90 bất ngờ trở thành tâm điểm chú ý, nhưng lần này không phải vì âm nhạc mà vì một vụ việc gây tranh cãi tại Mỹ.Mới đây, cảnh sát Orlando, bang Florida đã bắt giữ Lynda Trang Đài vì bị cáo buộc trộm một phụ kiện AirPods trong cửa hàng Gucci. Giá trị món hàng chỉ khoảng 8 triệu đồng, nhưng câu chuyện đằng sau lại khiến nhiều người không khỏi tò mò. Đáng chú ý, đây không phải lần đầu tiên nữ ca sĩ vướng vào tình huống này.Tất cả sẽ có trong Bản tin Xem nhanh 12h, được phát trên thanhnien.vn cùng kênh YouTube Báo Thanh Niên. Kính mời quý vị theo dõi.Xem nhanh 12h của Báo Thanh Niên sẽ quay trở lại vào lúc 12 giờ trưa mai 7.2.2025 với những thông tin trong nước và quốc tế nóng hổi khác tại địa chỉ thanhnien.vn và kênh YouTube Báo Thanh Niên.

Nhật Bản bất ngờ suy thoái, kinh tế Đức giành vị trí lớn thứ 3 thế giới

Chủ trì buổi họp về tháo gỡ vướng mắc trong thực hiện dự án chống ngập 10.000 tỉ diễn ra mới đây, Phó chủ tịch UBND TP Bùi Xuân Cường đã chỉ đạo Sở Nội vụ khẩn trương rà soát, điều chỉnh nội dung (thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh dự án…) theo đúng đề xuất của Sở Kế hoạch và Đầu tư, tham mưu, đề xuất, dự thảo quyết định, trình UBND TP trước 3.3.Sở Kế hoạch và Đầu tư (Sở Tài chính) được giao khẩn trương chủ trì, phối hợp với sở, ngành và các đơn vị liên quan xem xét đề nghị của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về lựa chọn đơn vị tư vấn thẩm tra hồ sơ điều chỉnh Báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án, hoàn thành trước 3.3. Đồng thời, phối hợp với Sở Nội vụ trình ban hành Quyết định kiện toàn nhân sự Tổ công tác dự án để làm cơ sở đàm phán, ký phụ lục hợp đồng BT và điều chỉnh phương thức thanh toán dự án; tham mưu, đề xuất UBND TP cùng thời điểm; khẩn trương thực hiện theo đúng kết luận chỉ đạo của nguyên Chủ tịch UBND TP Phan Văn Mãi về đề xuất điều chỉnh thời gian thực hiện dự án, ký phụ lục hợp đồng BT và điều chỉnh phương thức thanh toán, trình trước 3.3.Phó chủ tịch Bùi Xuân Cường cũng giao Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị kiểm tra giá trị đã thực hiện của dự án; tham mưu, đề xuất và dự thảo văn bản của UBND TP gửi Kiểm toán Nhà nước về đề nghị thực hiện kiểm toán giá trị hoàn thành của dự án, trình trước 5.3.Về thanh toán quỹ đất, lãnh đạo thành phố giao Sở Tài nguyên và Môi trường, Trung tâm Phát triển quỹ đất tiếp tục đôn đốc các sở, ngành, đơn vị liên quan lập Quy hoạch chi tiết 1/500 các khu đất dự kiến thanh toán cho nhà đầu tư và thuê đơn vị thẩm định giá các khu đất này, báo cáo kết quả cho UBND TP tại buổi họp giao ban định kỳ.Liên quan tới nội dung này, UBND Q.Bình Thạnh được giao xem xét đề xuất của nhà đầu tư, khẩn trương thực hiện các thủ tục điều chỉnh chỉ tiêu Quy hoạch lô đất số 762 Bình Quới, P.27, Q.Bình Thạnh theo đúng quy định; UBND Q.7 cập nhật Quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 tại lô đất ký hiệu C8A, P.Tân Phú, Q.7; UBND TP.Thủ Đức khẩn trương tổ chức thẩm định, phê duyệt Quy hoạch chi tiết 1/500 tại lô đất số 232 Đỗ Xuân Hợp, TP.Thủ Đức.Sở Kế hoạch và Đầu tư có trách nhiệm nghiên cứu, đề xuất chủ trương đầu tư các khu đất, hoàn thành trong tháng 3. Ngoài ra, các sở GTCC, Tài nguyên và Môi trường cùng các đơn vị liên quan khẩn trương xem xét, đề xuất UBND TP về các nội dung đơn vị vận hành, định mức vận hành, bàn giao tài sản công trình... cũng trình trong tháng 3.Trước đó, nguyên Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi cũng đã có "tối hậu thư" yêu cầu các sở, ngành, đơn vị liên quan nhanh chóng hoàn thành dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về tháo gỡ vướng mắc trong thực hiện dự án chống ngập 10.000 tỉ đồng. Đồng thời, thành lập Hội đồng thẩm định cấp cơ sở và lập kế hoạch lựa chọn đơn vị tư vấn thẩm định; tham mưu, đề xuất UBND TP trước ngày 10.2.Sở Kế hoạch và Đầu tư còn được giao trách nhiệm chủ trì đàm phán, ký kết phụ lục hợp đồng BT, đề xuất UBND TP theo đúng quy định; rà soát, đề xuất đơn vị quản lý nguồn tiền ngân sách để thanh toán cho dự án, phấn đấu hoàn thành dự án và đưa vào sử dụng trước ngày 31.12.Gần 9 năm vướng mắc, dự án chống ngập 10.000 tỉ đồng đã "ngốn" rất nhiều văn bản khẩn, Nghị quyết đặc thù, "tối hậu thư", song, lời hứa về đích của công trình cấp bách này vẫn chưa được thực hiện dù đã đạt hơn 97% tiến độ thi công.

Thế nhưng chỉ trong vòng 30 giây, ngoại binh Madarious Gibbs của CLB Nha Trang Dolphins khiến khán đài như vỡ tung khi ghi 6 điểm liên tiếp để giúp đội mình dẫn ngược 78-76 trước Thang Long Warriors. Tình thế đẩy đại diện bóng rổ thủ đô phải chạy đua với thời gian để gỡ điểm nên chấp nhận phạm lỗi liên tiếp. Các cầu thủ Nha Trang Dolphins, đặc biệt là ngôi sao Madarious Gibbs tận dụng thành công cơ hội đến từ các pha ném phạt để ấn định chiến thắng chung cuộc 82-77.

Đoàn xe máy 'hớt hải' quay đầu, chạy ngược chiều trên cao tốc… để tránh CSGT

Sau thị trường Indonesia, mẫu xe tay ga thể thao Yamaha Aerox Alpha còn gọi là thế hệ mới nhất của dòng Yamaha NVX đang cho thấy những tín hiệu gia nhập thị trường Việt Nam. Phía Yamaha Motor Việt Nam chưa công bố kế hoạch về việc trình làng mẫu xe này, tuy nhiên dữ liệu về mức tiêu thụ nhiên liệu kiểu loại xe mô tô hai bánh sản xuất, lắp ráp trong nước được Cục Đăng kiểm Việt Nam cập nhật mới đây đã hé lộ thông tin về Yamaha NVX thế hệ mới.Cụ thể, theo dữ liệu Cục Đăng kiểm Việt Nam, Yamaha NVX thế hệ mới có hai phiên bản có hai phiên bản tương ứng với hai mã kiểu loại được công khai mức tiêu thụ nhiên liệu, gồm NVX-D121 và NVX-D111. Trước đó, mẫu Yamaha NVX đời cũ ra mắt thị trường Việt Nam năm 2020 có mã kiểu loại là NVX-BBN1.Cả hai phiên bản này đều dùng động cơ xăng 4 kỳ, xi-lanh đơn, làm mát bằng chất lỏng, dung tích 155cc cho công suất 11,3 kW tại vòng tua máy 8.000 vòng/phút tương ứng 15,4 mã lực. Dữ liệu Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng cho thấy Yamaha NVX thế hệ mới có hai kiểu động cơ Yamaha G3W2E (tương ứng phiên bản có mã NVX-D111) và Yamaha G3W2E (tương ứng phiên bản có mã NVX-D121). Trước đó, tại thị trường Indonesia, Yamaha Aerox Alpha cũng có hai lựa chọn động cơ, gồm một loại động cơ tiêu chuẩn và bản còn lại có thêm tính năng Turbo.Trong đó, bản động cơ Turbo có trọng lượng 131 kg, bản còn lại nặng 127 kg. Những thông số này tương đương các phiên bản Yamaha Aerox Alpha từng ra mắt tại Indonesia. Trong khi đó, thế hệ hiện hành của Yamaha NVX tại Việt Nam có trọng lượng 125 kg. Theo dữ liệu từ Cục Đăng kiểm Việt Nam, các phiên bản Yamaha NVX thế hệ mới có mức tiêu hao nhiên liệu khoảng 2,21 lít/100km.Ngoài những thông số về động cơ, kích thước, trọng lượng… Yamaha NVX thế hệ mới sắp gia nhập thị trường Việt Nam dự kiến cũng sẽ có những thay đổi về kiểu dáng thiết kế, trang bị tính năng như Yamaha Aerox Alpha.So với thế hệ cũ đang phân phối tại Việt Nam, Yamaha Aerox Alpha gần như lột xác toàn diện về kiểu dáng thiết kế với "dàn áo" ốp nhựa được làm mới bằng những đường gân nổi kết hợp những đường cắt xẻ mang lại vẻ hầm hố, mạnh mẽ cho một chiếc xe tay ga thể thao. Ở phía trước, phần đầu xe được tích hợp thêm mặt nạ thiết kế khá rộng.Phần yếm trước được tạo dáng hầm hố hơn tích hợp cụm đèn pha LED kết hợp đèn xi-nhan và đèn định vị tạo hình chữ V, khác với các bố trí đèn xi-nhan thấp xuống phía dưới hai bên yếm trước như thế hệ cũ. Phần thân xe được vuốt lại trông đơn giản nhưng hiện đại hơn, trong khi đuôi xe vuốt gọn tương tự các dòng mô tô phân khối lớn.Đồng hồ hiển thị thông tin trên Yamaha NVX thế hệ mới sẽ là loại màn hình kỹ thuật số LCD, cho phép người dùng chọn 3 chế độ hiển thị khác nhau (gồm: tiêu chuẩn, năng động, thể thao) tương ứng với 3 chế độ lái.Với việc được thử nghiệm đánh giá mức tiêu hao nhiên liệu, nhiều khả năng Yamaha NVX thế hệ mới sẽ sớm ra mắt khách hàng Việt Nam trong thời gian tới. Trước đó, tại Indonesia, Yamaha NVX thế hệ mới với tên gọi Yamaha Aerox Alpha được phân phối 4 phiên bản tương ứng với nhiều màu sắc khác nhau, giá bán từ 29,9 - 41,37 triệu rupiah, tương đương 47,3 - 65,4 triệu đồng.