xsmb thứ 5

Quảng Ninh: Xử phạt ‘cò đất’ tung tin thất thiệt vụ SCB để câu like

Cách xưng hô thứ bậc trong gia đình người Việt nên biết để ứng xử cho đúng

Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.

Tuyển sinh lớp 1, 6, 10 tại TP.HCM: Những thay đổi quan trọng cần lưu ý

Trong lúc giá vàng liên tục biến động mạnh, các chuyên gia cảnh báo người dân nên cẩn trọng trong giao dịch vàng, nhất là các giao dịch sáng tay tại 'chợ đen', tránh mua phải vàng giả, vàng kém chất lượng. Suốt từ năm 2024 tới nay, giá vàng liên tục biến động theo chiều hướng tăng là chủ đạo. Gần đây, các tuyên bố về chính sách thuế của Mỹ dẫn đến lo ngại về chiến tranh thương mại leo thang. Điều này đã thúc đẩy nhu cầu đầu tư vào vàng như một tài sản an toàn. Cùng với đó, các ngân hàng T.Ư tiếp tục mua vàng để đa dạng hóa dự trữ và bảo vệ tài sản trước biến động tiền tệ. Trong bối cảnh đó thì sáng nay (13.3), giá vàng trong nước tiếp tục tăng cao. Có đơn vị kinh doanh bán ra vàng nhẫn ở mức 94,7 triệu đồng một lượng.Theo ghi nhận của Báo Thanh Niên, vào lúc 10 giờ sáng 13.3, giá vàng trong nước tiếp tục tăng cao và lập kỷ lục mới. Giá vàng miếng tại Công ty vàng bạc đá quý Sài Gòn - SJC được niêm yết mua vào 92,5 triệu đồng, bán ra 94,2 triệu đồng, tăng 900.000 đồng một lượng so với cuối ngày hôm qua.Tương tự, vàng nhẫn 4 số 9 tại SJC cũng lập kỷ lục mới khi tăng thêm 900.000 đồng và được mua bán bằng giá vàng miếng, ở mức 92,5 triệu đồng/lượng chiều mua và chiều bán ra lên 94,2 triệu đồng. Các công ty kinh doanh vàng bạc khác cũng đồng loạt đưa giá giao dịch vàng nhẫn lên cao như Công ty vàng bạc đá quý Phú Nhuận mua vàng nhẫn là 93 triệu đồng, bán ra 94,5 triệu đồng, tăng 800.000 đồng; Công ty Doji mua vào 93 triệu đồng và bán ra là 94,5 triệu đồng, tăng thêm 500.000 đồng.Công ty TNHH Bảo Tín Minh Châu mua vào 93,1 triệu đồng, bán ra 94,7 triệu đồng và đây cũng là mức kỷ lục mới của vàng nhẫn trong nước…Biến động trong nước xuất phát từ giá vàng thế giới tăng mạnh lên 2.941 USD/ounce, cao hơn hôm qua 25 USD. Theo báo cáo của Cục Thống kê lao động Mỹ, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 2 tăng 0,2% so với tháng 1 và tăng 2,8% so với cùng kỳ, đều thấp hơn dự báo 0,1 điểm phần trăm. Không tính giá thực phẩm và năng lượng, chỉ số CPI lõi cũng tăng 0,2% so với tháng 1, thấp hơn dự báo tăng 0,3% của các chuyên gia. So với cùng kỳ, CPI lõi tăng 3,1%, cũng thấp hơn dự báo tăng 3,2% của các chuyên gia.

xem trực tiếp bóng đá xoilac

Ngày 7.1, Công an H.Châu Thành (Tây Ninh) cho biết đang tạm giữ hình sự đối với Nguyễn Văn Tiến (35 tuổi, ngụ xã Bà Điểm, H.Hóc Môn, TP.HCM) để điều tra hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Cụ thể, Tiến đã dùng vé số giả để đi lừa đảo.Trước đó, vào khoảng 11 giờ 30 phút, ngày 1.1, Nguyễn Văn Tiến, điều khiển xe mô tô mang theo 70 tờ vé số giả mở thưởng ngày 31.12, mỗi tờ vé số giả đều trúng giải 6 (với 4 số trúng) số tiền thưởng tương đương 400 ngàn đồng/tờ mang đi lừa những người bán vé số dạo đổi lấy tiền tiêu xài.Đến khoảng 13 giờ cùng ngày, Tiến đi đến ấp Bình Long, xã Thái Bình, H.Châu Thành thì gặp chị Bùi Thị Thùy Trang (37 tuổi, ngụ xã Thái Bình, H.Châu Thành, Tây Ninh) đang đi bán vé số, Tiến lấy 3 tờ vé số trúng thưởng giả lừa chị Trang đổi lấy số tiền là 1,2 triệu đồng. Sau khi đổi xong, Tiến mua lại của chị Trang 30 tờ vé số thật. Sau đó, Tiến điều khiển xe mô tô đi đến khu vực ấp Bình Hòa, xã Thái Bình, H.Châu Thành thì gặp cháu Cao Diễm Thùy (15 tuổi, tạm trú ấp Bình Long, xã Thái Bình, H.Châu Thành) đang bán vé số. Tại đây, Tiến đưa ra 2 tờ vé số giả, yêu cầu cháu Thuỳ đổi lấy tiền là 800 ngàn đồng. Do không có nhiều tiền, nên cháu Thùy trả cho Tiến số tiền 140 ngàn đồng, số tiền còn lại Tiến quy đổi thành 30 tờ vé số thật của cháu Thùy.Khi Tiến đang chờ lấy vé số thì bị lực lượng công an phối hợp cùng người dân bắt giữ.

quay-thử-xổ-số-miền-trung-thứ-tư