Ca sĩ Đông Đào: Không cần nổi tiếng khi theo nghệ thuật
Thị trường vàng trong nước đang chứng kiến những biến động mạnh khi giá vàng nhẫn vượt cả vàng miếng. Tính đến chiều 19.3.2025, giá vàng nhẫn 4 số 9 đã có nơi chính thức vượt 100 triệu đồng/lượng. Trong khi đó, giá vàng miếng SJC tiếp tục đà tăng.Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho biết giá vàng tăng cao chủ yếu do động thái thị trường thế giới và tâm lý găm giữ vàng trong nước. "Giá vàng quốc tế đã vượt 3.030 USD/ounce do ảnh hướng của các yếu tố địa chính trị và khủng hoảng kinh tế. Trong nước, nguồn cung vàng hạn chế kèm tâm lý tích trữ đã đẩy giá lên cao", ông Hiếu nhận định.Lý giải về việc giá vàng nhẫn vượt cả vàng miếng, tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu chỉ ra hai nguyên nhân chính. Thứ nhất, vàng miếng vẫn bị kiểm soát giá bởi Ngân hàng Nhà nước theo chương trình bình ổn. Trong khi đó, vàng nhẫn được giao dịch tự do nên có tính cạnh tranh cao hơn. Thứ hai, nhu cầu mua vàng trang sức và vàng nhẫn tăng mạnh khi giá vàng miếc bị neo cao.Dù vàng mang lại lợi nhuận hấp dẫn so với chứng khoán, bất động sản và tiền gửi ngân hàng, chuyên gia cảnh báo rằng đây cũng là kênh đầu tư rủi ro nhất do biến động liên tục. "Nhà đầu tư cần theo dõi thị trường chặt chẽ, tránh vay tiền để đầu tư vàng vì nguy cơ thua lỗ rất lớn", TS Hiếu khuyên cáo.SHB đồng loạt giảm lãi suất cho vay chỉ còn từ 5,79%/năm
Hàng trăm học sinh từ nhiều trường THPT tại TP.HCM và các tỉnh lân cận đã có dịp trải nghiệm nhiều hoạt động thú vị tại ngày hội Open Day của Trường ĐH Văn Lang được tổ chức vào sáng 12.1.2025. Đặc biệt hơn khi chương trình dành riêng cho những bạn trẻ quan tâm, yêu thích Khối ngành Mỹ thuật - Thiết kế.Chương trình Open Day này là ngày hội hướng nghiệp tuyển sinh quy mô lớn hàng năm của Trường ĐH Văn Lang. Ngày hội đã thu hút được sự quan tâm và tham gia của hàng ngàn học sinh THPT trên địa bàn thành phố và các tỉnh lân cận. Thông qua chương trình, các bạn học sinh không chỉ hiểu thêm về ngành nghề mình dự định sẽ học và còn hiểu thêm về môi trường học tập ở trường đại học.Trong khuôn khổ chương trình, học sinh THPT đã có trải nghiệm môi trường học tập khác biệt tại Trường ĐH Văn Lang và khám phá các hoạt động thú vị như Campus tour "check in" các địa điểm xịn sò tại Cơ sở chính của Văn Lang, trải nghiệm các lớp học chuyên đề, workshop hấp dẫn, gặp gỡ tư vấn chuyên sâu cùng đội ngũ giảng viên, chuyên gia các ngành đào tạo, hòa mình và các hoạt động sôi nổi của CLB học sinh và đặc biệt còn được "rinh" các phần quà thương hiệu của trường.Ông Nguyễn Văn Duyên, Phó hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Trãi, Đồng Nai, cho biết: "Trong những năm qua Trường ĐH Văn Lang có rất nhiều chương trình ý nghĩa trong công tác hướng nghiệp cho học sinh, giúp học sinh có hiểu biết sâu sắc hơn về các ngành nghề mà các em quan tâm. Thông qua các chương trình đó các em có đầy đủ những kỹ năng, có những kiến thức sâu rộng để quyết định tương lai của mình một cách chính xác hơn".
Giữ ấm với muôn kiểu áo len sành điệu cho mùa Giáng sinh năm nay
Tối 19.1, CLB Bình Phước có cuộc tiếp đón đội cuối bảng Đồng Nai ở vòng 6 giải hạng nhất quốc gia mùa giải 2024-2025. Như thường lệ, người lĩnh xướng hàng công của đội chủ nhà là Nguyễn Công Phượng. Tuy nhiên, tiền đạo quê Nghệ An đã sớm phải rời sân do chấn thương. Phút 24, sau một pha bứt tốc, Công Phượng bất ngờ khựng lại dù không xảy ra va chạm với cầu thủ đối phương. Ngay lập tức, anh ra dấu xin thay người. Cầu thủ được HLV Nguyễn Anh Đức tung vào sân là Nguyễn Hữu Khôi. Thời điểm đó, CLB Bình Phước bị dẫn 0-1 sau pha ghi bàn của Như Tân bên phía đội Đồng Nai. Và cũng thật bất ngờ, chính Hữu Khôi là người ghi bàn gỡ hòa 1-1 cho đội chủ nhà. Những phút còn lại, CLB Bình Phước chơi tương đối bế tắc khi không còn Công Phượng trên sân. Hàng thủ của đội Đồng Nai cũng thi đấu rất kỷ luật để hóa giải các pha tấn công của đoàn quân HLV Anh Đức. Chung cuộc, CLB Bình Phước cũng chỉ có 1 trận hòa 1-1 trước đội Đồng Nai. Với kết quả này, CLB Bình Phước lỡ cơ hội chiếm ngôi đầu của CLB Ninh Bình, đội bóng được nghỉ thi đấu ở vòng 6. Công Phượng và các đồng đội đang có 14 điểm, kém thầy trò HLV Nguyễn Việt Thắng 1 điểm và thi đấu nhiều hơn 1 trận. Như đã đề cập, CLB Ninh Bình vẫn giữ được ngôi đầu dù không thi đấu ở vòng 6. Trong khi đó, CLB Bình Phước để đội hạng 3 là PVF-CAND rút ngắn khoảng cách. Thầy trò HLV Mauro Jeronimo đã giành chiến thắng 1-0 trước đối thủ khó chịu là CLB Bà Rịa - Vũng Tàu để có 11 điểm, chỉ còn kém đội Bình Phước 3 điểm. Đội bóng còn lại có mặt trong tốp 4 là CLB Đồng Tháp (8 điểm). Ở phía cuối bảng xếp hạng, CLB Long An không thể cải thiện vị trí khi nhận thất bại 1-2 trên sân Thống Nhất trước đội Trẻ TP.HCM. Họ có cùng 3 điểm với đội cuối bảng Đồng Nai, xếp trên nhờ nhỉnh hơn hiệu số bàn thắng - bại (-3 so với -6). Xem Gold Star V.League 2-2024/25 đỉnh nhất trên FPT Play, tại https://fptplay.vn
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Trao tiền bạn đọc giúp các hoàn cảnh khó khăn
Chiều 29.12, 2 đội bóng Trường ĐH Văn Lang và Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM đã có màn chào sân đầy hấp dẫn và kịch tính đến phút chót trong khuôn khổ vòng loại khu vực TP.HCM giải bóng đá Thanh Niên sinh viên Việt Nam lần III-2025 cúp THACOSuốt 80 phút thi đấu, cả 2 đội đã cống hiến hết mình với lối chơi lăn xả để giữ sạch mành lưới. Cho đến phút bù giờ đầu tiên của hiệp 2, may mắn đã mỉm cười với đội tuyển Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM.Tưởng chừng chiến thắng đã mang lại niềm vui và sự thoải mái cho các cầu thủ đội tuyển Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM, thì áp lực vẫn đè nén lên toàn bộ cầu thủ và ban huấn luyện hơn khi đây chỉ mới là trận đấu đầu tiên, trước mắt đội tuyển vẫn còn đến 2 trận đấu với các đối thủ nặng ký.Theo đó, Giải bóng đá Thanh Niên sinh viên Việt Nam lần III – 2025 Cúp THACO gồm có 67 đội tham dự đến từ các trường ĐH, trường CĐ và học viện trên cả nước, chia là 6 khu vực. Trong đó có 66 đội sẽ tham gia vòng loại và 1 đội vào thẳng vòng chung kết là chủ nhà Trường ĐH Tôn Đức Thắng.Khu vực TP.HCM có 28 đội tham dự, chia vào 7 bảng. Các đội thi đấu vòng tròn 1 lượt tính điểm, xếp hạng. Theo nhận định của giới chuyên môn, các trận đấu sẽ quyết liệt và hấp dẫn hơn vì 7 bảng chỉ chọn ra 7 đội xếp nhất, cùng 1 đội nhì có thành tích tốt nhất vào đá trận play-off, để chọn 4 cái tên xuất sắc nhất tham dự vòng chung kết.
