Smartphone vivo V29 series 5G ra mắt, giá từ 9 triệu đồng
Các quan chức chính quyền Tổng thống Donald Trump được cho là đang vội vã nắm bắt tình hình và phần nào “chữa cháy” sau tuyên bố của ông chủ Nhà Trắng về ý tưởng Mỹ tiếp quản Gaza tái thiết dải đất này.CNN dẫn các nguồn thạo tin cho hay ý tưởng của ông Trump đã được ấp ủ một thời gian và dường như do chính tổng thống đề ra, thay vì được đội ngũ chuyên gia và cố vấn từng bước xây dựng và cuối cùng trình lên ông chủ Nhà Trắng.Các quan chức cho rằng quyết định này phần nào phản ánh bức tranh về sự bế tắc khi không có nước nào đưa ra được giải pháp hợp lý do vấn đề tái thiết Gaza nếu xung đột chấm dứt. Song, việc ông Trump công bố ý tưởng này khi đọc từ bản ghi chú đã gây sốc chính trường trong và ngoài nước, thậm chí nhiều cố vấn của ông Trump không biết trước ý tưởng này.Đặc phái viên Trung Đông của ông Trump Steve Witkoff đã đến Gaza vào tuần trước, trở lại Washington và báo cáo cho ông Trump cũng như trả lời phóng viên rằng Gaza không còn là nơi có thể sống được.“Đó là những tòa nhà có thể đổ bất cứ lúc nào. Không có bất kỳ tiện ích nào ở đó, không có nước, điện, khí đốt, không gì cả. Có Chúa mới biết loại dịch bệnh nào có thể đang hoành hành ở đó. Vì vậy, khi tổng thống nói về việc dọn dẹp nơi này, ông ấy nói về việc biến nơi này thành nơi có thể ở được. Đây là một kế hoạch dài hạn”, ông Witkoff nói với phóng viên hôm 4.2. Trong khi đó, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Mike Waltz nói rằng ông Trump có thể đã nghĩ về kế hoạch cho Gaza hậu chiến ngay từ khi chiến sự bùng phát ngày 7.10.2023.Trong các cuộc trò chuyện với trợ lý, ông Trump than thở về các bên khác trong khu vực Trung Đông thiếu những kế hoạch cụ thể về tái thiết Gaza. Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết ông Trump đã suy nghĩ về ý tưởng trên trong một thời gian dài. Tuy nhiên, nó chưa được cụ thể hóa bằng văn bản vào thời điểm ông Trump tuyên bố ngày 3.2.Thông tin tin từ chuyến thăm Gaza của ông Witkoff ít nhiều ảnh hưởng đến quyết định của ông Trump, song các quan chức trong Nhà Trắng, thậm chí phía Israel không nghĩ nhà lãnh đạo Mỹ lại đưa ra tuyên bố sớm như vậy, trong khi thiếu kế hoạch chi tiết, theo The New York Times.Một số thành viên nội các và nghị sĩ Cộng hòa đã bất ngờ trước thông tin này. Ý tưởng về Gaza nêu trên không được ông Trump đề cập trong cuộc gặp kín với thành viên đảng Cộng hòa thuộc Ủy ban quân vụ thượng viện Mỹ tuần trước.Đài CNN cho hay Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio lần đầu nghe nói đến ý tưởng tiếp quản Gaza khi đang xem TV về buổi họp báo của ông Trump sau cuộc gặp Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Phần lớn thông tin và công việc về vấn đề Trung Đông được cho là đã chuyển sang cho ông Steve Witkoff phụ trách, do đó công việc của ông Rubio liên quan khu vực này đã giảm đáng kể. Trong ngày 5.2, ông Rubio giải thích rằng tổng thống Mỹ không có ý thù địch và kế hoạch di dời người dân tại Gaza chỉ là tạm thời trong thời gian dọn dẹp đống đổ nát sau hơn 1 năm chiến sự.Về phía Israel, không rõ Thủ tướng Netanyahu đã nghe thông tin nào trong cuộc gặp ông Trump, song truyền thông Mỹ đưa tin nụ cười trên khuôn mặt khi ông Trump tuyên bố phần nào cho thấy nhà lãnh đạo Israel thích những điều đã nghe được.Trong một số cuộc thảo luận hồi năm ngoái, ông Trump đã nhiều lần nhấn mạnh giá trị ven biển Dải Gaza, cho rằng đây là vị trí đắc địa để phát triển bất động sản. Con rể của ông Trump Jared Kushner, người từng là cố vấn tại Nhà Trắng nhiệm kỳ đầu của ông Trump, cũng gọi khu vực bờ sông tại Gaza “rất có giá trị”.Sau khi ông Trump nhậm chức, Tổng thống Mỹ cũng đưa ra những gợi ý về kế hoạch tại Gaza. “Đó là một vị trí tuyệt vời, với bờ biển và thời tiết tuyệt vời. Mọi thứ đều tốt. Một số điều đẹp đẽ có thể được thực hiện tại đây”, ông Trump nói sau khi tuyên thệ nhậm chức, khẳng định sẽ xây dựng Gaza thành một nơi “mang tầm quốc tế và kinh ngạc”.Tuy nhiên, việc không loại trừ khả năng điều động quân đội đến Gaza cho kế hoạch xây dựng đã đi ngược lập trường lâu nay của ông Trump, người nhiều lần chỉ trích sự can dự của Mỹ vào nước ngoài và muốn rút dần quân đội Mỹ về nước.
Lần đầu tiên eSport góp mặt tại sân chơi thể thao sinh viên
Ngày 2.4, giá cà phê robusta trên sàn London tăng vọt tới 184 USD/tấn, kỳ hạn giao tháng 5 đạt mốc 3.663 USD/tấn. "Giá cà phê còn lên nữa. Vì thiếu hàng, Việt Nam 'một mình một chợ'. Có thể lên tới 3.700 - 3.760 USD/tấn. Giá nội địa thì không chắc nữa, đã vượt ngoài mọi dự đoán", ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Intimex, đồng thời là Phó chủ tịch VICOFA, nói với Thanh Niên.
Liverpool bước vào cuộc đua nước rút
Tờ South China Morning Post ngày 19.3 dẫn tài liệu nội bộ cho biết lãnh đạo 80 doanh nghiệp hàng đầu thế giới sẽ dự Diễn đàn Phát triển Trung Quốc tại Bắc Kinh từ ngày 22-24.3.Trong số đó, các công ty Mỹ chiếm số lượng nhiều nhất. Cụ thể, những nhân vật nổi bật của Mỹ có tên trong danh sách gồm Tổng giám đốc Tim Cook của Apple, ông Stephen Schwarzman của Blackstone, ông Hock E. Tan của Broadcom, ông Kenneth Griffin của Citadel Investment, ông Bob Sternfels của McKinsey, ông Brian Sikes của Cargill, ông Albert Bourla của Pfizer và ông Rajesh Subramaniam của FedEx.Đại diện của nhiều doanh nghiệp lớn khác như Saudi Aramco, BHP, Maersk, BMW, Mercedes-Benz, Prudential, Rio Tinto, Schneider Electric, SK Hynix, HSBC, Standard Chartered, Tata Group và Temasek Holdings cũng sẽ có mặt.Các tổ chức như Ngân hàng Thế giới, Quỹ Tiền tệ quốc tế, Ngân hàng Phát triển châu Á, Hội đồng Kinh doanh Mỹ-Trung, Đại học Harvard, Đại học Oxford cũng được mời.Theo South China Morning Post, các lãnh đạo doanh nghiệp nước ngoài thường họp cùng các quan chức Trung Quốc tại Bắc Kinh mỗi năm sau khi kỳ họp "lưỡng hội" bế mạc.Sự kiện lần này diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc đẩy mạnh thu hút và giữ chân nhà đầu tư nước ngoài để củng cố nền kinh tế và đối phó với nỗ lực của Mỹ nhằm thúc đẩy các nhà sản xuất đưa hoạt động sang Mỹ.Bất chấp những hoạt động mở cửa và khuyến khích nhà đầu tư bên ngoài, lượng đầu tư nước ngoài tại Trung Quốc tiếp tục giảm.Cụ thể, trong hai tháng đầu năm 2025, lượng đầu tư nước ngoài tại Trung Quốc chỉ đạt 171,2 tỉ nhân dân tệ (23,7 tỉ USD), giảm hơn 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong năm 2024, tổng mức đầu tư nước ngoài tại Trung Quốc giảm 27%. Bắc Kinh cho rằng việc này là do các doanh nghiệp nước ngoài tăng cường vay vốn tại Trung Quốc, vì họ có thể vay nhân dân tệ với chi phí thấp hơn so với vay USD.Các doanh nghiệp nước ngoài đóng góp gần 7% tổng số việc làm tại Trung Quốc, 14% thu thuế và 1/3 tổng kim ngạch xuất nhập khẩu.Chưa rõ các lãnh đạo doanh nghiệp có gặp Chủ tịch nước Tập Cận Bình hay không. Bloomberg hôm đầu tuần đưa tin một số lãnh đạo doanh nghiệp nước ngoài có thể gặp ông Tập vào ngày 28.3 nhưng chi tiết có thể thay đổi.
Theo Tổng công ty Du lịch Sài Gòn (Saigontourist Group), bắt đầu từ 19 giờ, ngày 27.1 ( tức 28 tết), đường hoa Nguyễn Huệ Tết Ất Tỵ 2025 sẽ chính thức mở cửa phục vụ nhu cầu du xuân, thưởng ngoạn. Để đáp ứng nhu cầu đi lại và gửi xe máy, các đơn vị liên quan đã bố trí các khu vực giữ xe cho người dân tham quan đường hoa Nguyễn Huệ. Cụ thể các bãi giữ xe là: vỉa hè đường Hàm Nghi (đoạn từ số 3 đường Hàm Nghi đến đường Tôn Đức Thắng); vỉa hè trước Trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng, đường Huỳnh Thúc Kháng; vỉa hè trước Trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng, đường Pasteur; vỉa hè trước công trình xây dựng Thương xá Tax (cũ) đoạn từ đường Pasteur đến đường Nguyễn Huệ; khu vực giữ xe tại Nhà hát Thành phố, Công trường Mê Linh; khu vực giữ xe tại ga metro Ba Son, Bến Thành.Thời gian bắt đầu tổ chức giữ xe từ ngày 27.1 đến hết ngày 2.2 (hằng ngày từ 6 giờ đến 24 giờ). Bên cạnh đó, ban tổ chức đường hoa Nguyễn huệ cũng thông tin thêm với những người đi bằng metro từ TP.Thủ Đức có thể sử dụng bãi xe ở từng ga, và đến đường hoa ở ga Nhà hát Thành phố. Trong đó, ga Nhà hát Thành phố có 5 cửa, cách đường hoa vài bước chân, cửa số 1 và 5 là gần đường hoa nhất.Đây là các ga có bãi giữ xe: Bến Thành, Văn Thánh, Tân Cảng, Thảo Điền, An Phú, Rạch Chiếc, Phước Long, Bình Thái, Thủ Đức, Khu Công nghệ cao. Giá giữ xe tại các ga metro từ 4.000 - 6.000 đồng, gửi từ 12 tiếng trở lên có giá là 10.000 đồng. Đồng thời, các bãi giữ xe vỉa hè nêu trên cũng có giá giữ xe theo quy định.Trước đó, sau bao ngày chờ đợi, linh vật năm Ất Tỵ 2025 tại đường hoa Nguyễn Huệ (Q.1, TP.HCM) đã lộ diện với giao diện cực kỳ ấn tượng và thu hút ánh nhìn của nhiều người. Nổi bật nhất ở đường hoa là linh vật rắn mang nét duyên ngầm của người con gái miền Nam trong trang phục đặc trưng, với "phụ kiện" khăn rằn và nón lá. Phần đầu được cấu tạo bởi xốp, lưới nhuyễn, thép và vải mùng. Phần thân của nàng Tỵ được tạo hình từ gần 3.000 vảy bằng xốp phủ sơn, uốn thành hai vòng, trong đó vòng lớn nhất có đường kính gần 9 m. Ngoài ra, đường hoa năm nay có khoảng 90 tạo hình linh vật rắn được thể hiện với đa dạng sắc thái và hình dáng, đa phần tập trung sau cổng chào đường hoa và nhiều tiểu cảnh hấp dẫn khác.
TP.HCM ban hành chỉ thị chống gian lận trong thi tốt nghiệp, thi lớp 10
Theo giới phân tích nhận định, đến nay, cuộc xung đột giữa Iran và Israel chưa tác động lớn đến nguồn cung dầu từ Trung Đông - khu vực sản xuất hàng đầu thế giới. Theo đó, thị trường tiếp tục trượt dốc và khá khó khăn để có thể quay lại mức đỉnh giá cao trên 92 USD/thùng được xác lập từ 10 ngày trước. Thậm chí, Reuters cho biết, một số loại dầu thô quan trọng nhất đang có dấu hiệu giảm giá.
Gói thầu mua bồn nước ở Quảng Trị: Phòng Dân tộc H.Hướng Hóa báo cáo gì?
Bí quyết làm giàu: Sống khỏe nhờ trồng nấm sạch
Trong phiên "Ask Me Anything" trên Reddit, CEO Sam Altman cho biết OpenAI đang "đi ngược lại lịch sử" khi xem xét khả năng công khai các nghiên cứu AI của mình. Ông bày tỏ sự ủng hộ đối với ý tưởng này và cho biết đây là một chủ đề đang được thảo luận nội bộ tại OpenAI.Ông Sam Altman nói: "Cá nhân tôi nghĩ rằng chúng ta đã đi sai hướng trong lịch sử và cần tìm ra một chiến lược nguồn mở khác". Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng không phải tất cả thành viên của OpenAI đều đồng tình với quan điểm này và đây không phải là ưu tiên hàng đầu của công ty vào thời điểm hiện tại.Sự thay đổi suy nghĩ tại OpenAI diễn ra trong bối cảnh công ty này đang chịu sức ép mạnh mẽ đến từ công ty AI mới nổi của Trung Quốc là DeepSeek. DeepSeek đã thu hút sự chú ý gần đây với chatbot AI R1 hứa hẹn có chi phí thấp và hiệu suất cao. DeepSeek tuyên bố dự án của họ là "nguồn mở" và hướng đến cộng đồng, điều này trái ngược với các giải pháp đóng của OpenAI và Google.Mô hình nguồn mở cho phép các lập trình viên công khai mã nguồn phần mềm của họ thay vì chỉ cung cấp chương trình đã được biên dịch sẵn. Điều này tạo ra một sự mâu thuẫn với mục tiêu theo đuổi doanh thu và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của các công ty tư nhân. Các công ty như Meta, DeepSeek và Mistral (công ty AI của Pháp) đang cố gắng tạo ra sự khác biệt bằng cách cho phép các nhà phát triển truy cập miễn phí vào hoạt động bên trong công cụ AI của họ.Khi một thành viên trên Reddit hỏi Sam Altman liệu DeepSeek có ảnh hưởng đến kế hoạch của OpenAI trong tương lai hay không, ông đã nhận xét: "Đây là một mô hình rất tốt". Ông cũng cho biết OpenAI sẽ phát triển những mô hình tốt hơn nhưng không thể duy trì vị thế dẫn đầu như trong những năm trước.
Tham vọng đổi mới sáng tạo của Thái Lan
Nghị quyết 173/2024, có hiệu lực từ 1.1 về việc cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng từ năm 2025.Quy định mới nêu rõ một số nội dung về lĩnh vực y tế, cụ thể: Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025.Như vậy, hành vi mua bán, sử dụng bóng cười và thuốc lá điện tử là hành vi vi phạm pháp luật, cần xử lý nghiêm.Về đêm, tại phố Bùi Viện (P.Phạm Ngũ Lão, Q.1, TP.HCM), nhân viên của các cơ sở kinh doanh quán bia, club tràn xuống đường mời chào khách vào chơi và không quên giới thiệu món "best sale" bóng cười với giá 140.000 - 150.000 đồng/bóng.Nhiều đêm đầu tháng 1.2025, từ bên ngoài nhìn vào trong quán, PV Báo Thanh Niên dễ thấy nhiều khách người Việt và du khách nước ngoài sử dụng bóng cười.Càng về khuya, hoạt động buôn bán và sử dụng bóng cười tại phố Bùi Viện diễn ra rầm rộ và công khai.Gần 23 giờ, chúng tôi vừa vào quán bia C.C thì một nam nhân viên (khoảng 20 tuổi) mang một chùm 6 bóng cười đến chào bàn, giá từ 145.000 đồng/bóng.Trong ánh đèn chớp nháy, hàng chục khách nam và nữ phê pha hút bóng cười, thuốc lá điện tử, shisha rồi lắc theo tiếng nhạc chói tai.Trong khoảng 1 giờ đồng hồ, kế bên bàn chúng tôi, cô gái trẻ, tay chân gầy gò, mặt hốc hác, thâm quầng mắt, đờ đẫn hút hết hàng chục quả bóng cười. Khi mệt, cô này ngã vào lòng một người đàn ông cũng hút bóng cười. Cả 2 nhắm nghiền mắt, răng cắn giữ bóng, nhưng miệng thì luôn cười. Lúc người đàn ông tính tiền để ra về, cô gái này còn chạy tới, giật một quả bóng trên tay nhân viên để "hút cú chót". Cạnh đó, hàng loạt khách khác miệng ngậm bóng cười, 2 tay cầm thêm 2 quả bóng dự phòng.Trong khi đó, mỗi nhân viên phải mang chùm 5 - 7 bóng cười, hoạt động hết công suất mới kịp bán cho khách sử dụng. PV bám theo thì phát hiện nơi bơm bóng cười là một phòng rộng khoảng 6 mét vuông, nằm cạnh nhà vệ sinh.Đến 23 giờ 40 phút, các nhân viên bất ngờ nháo nhào chạy đến các bàn, giật lấy bóng cười hoặc dùng vật nhọn chọc cho bóng bể, ngay khi khách đang ngậm hút. Nhiều người chưa hiểu gì thì lúc này Công an P.Phạm Ngũ Lão ập vào.Tại căn phòng gần nhà vệ sinh và một số ngóc ngách, công an thu giữ 3 bình khí không rõ nguồn gốc, nặng 10 kg/bình, nghi khí cười. Đại diện cơ sở kinh doanh này không cung cấp được giấy tờ chứng minh nguồn gốc 3 bình khí. Công an đã lập biên bản, thu giữ và phối hợp các đơn vị liên quan tiếp tục xác minh, mời chủ cơ sở lên xử lý theo quy định.Mới đây, khuya 9.1 và rạng sáng 10.1, tổ công tác UBND và Công an P.Phạm Ngũ Lão kiểm tra các quán bar trên đường Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi, Cống Quỳnh. Qua đó, lực lượng phối hợp phát hiện một số vi phạm các quy định về phòng cháy chữa cháy; cơ sở không ký hợp đồng lao động với nhân viên; có biểu hiện buôn bán bóng cười, thu giữ nhiều vỏ bóng và các bình nghi chứa khí cười.Những ngày qua, chúng tôi tìm kiếm trên Facebook với những từ khóa như pod, vad, thuốc lá điện tử, lập tức kết quả tìm kiếm xuất hiện nhiều hội nhóm buôn bán. Ngoài những cái tên thông thường như “Hội mua bán vape pod 1 lần”, “Vape pop - shisha điện tử Sài Gòn giá rẻ”... có nhiều hội nhóm bán thuốc lá điện tử nhưng đặt tên rất lạ như: “Ngọc Rồng Sao”, “ Group title pending”...Mỗi nhóm có khoảng 3.000 - 50.000 thành viên. Đơn cử như nhóm “Ngọc Rồng Sao” có 3.200 thành viên với nhiều bài viết mua bán thuốc lá điện tử, tinh dầu thuốc lá, trung bình có khoảng 10 bài/ngày.Từ sau ngày 1.1.2025, các bài đăng với nội dung như “họp chợ”, “xả lỗ” “ai pass gì không”... hàng trăm tài khoản vẫn rao mua bán nhiều loại thuốc lá điện tử, tinh dầu, đầu hút với nhiều mức giá. Trong vai một khách có nhu cầu mua thuốc lá điện tử, PV được một tài khoản thêm vào nhóm Zalo nội bộ có hơn 600 thành viên, rao bán thuốc lá điện tử từ 150.000 - 450.000 đồng.D. (chủ nhóm) thông báo: "Khách lưu ý. Hiện tại em đi đơn để tên hàng là nails box (hoặc khách muốn để tên gì em để tên đó luôn), không ghi thuốc lá điện tử nữa”. D. cũng yêu cầu khách nhận hàng, không khui trước mặt shipper.Theo ghi nhận, từ ngày 1.1.2025, đa số các cửa hàng bán thuốc lá điện tử ở TP.HCM đều đóng cửa. Tìm kiếm vài cửa hàng ở Q.10, Q.Gò Vấp, TP.Thủ Đức (bán trước đây) hiện đã dọn biển hiệu, đóng cửa. PV nhắn tin cho trang Facebook cửa hàng “Hi vape store” (có địa chỉ trước 1.1 ở Q.10), tài khoản này nói đã chuyển qua bán online, chào hàng nhiều loại thuốc lá điện tử kèm tinh dầu với các combo 300.000 - 400.000 đồng. Hôm 8.1, thông qua dịch vụ giao hàng, trang nói trên giao thuốc lá điện tử cho khách nhưng không cho khách kiểm tra, gói hàng cũng không có thông tin, địa chỉ cửa hàng, với lý do thời điểm nhạy cảm. Shipper cho hay nhận gói hàng từ Q.Tân Bình.Theo các chuyên gia y tế, bóng cười có chứa khí dinitơ monoxide (N2O), là một chất ức chế thần kinh. Người hít khí này sẽ có cảm giác lâng lâng, thoải mái, cười khúc khích (cho nên được gọi là "khí cười"). Tiếp xúc khí này lâu dài gây ức chế, giảm hấp thu vitamin B12, là một vi chất quan trọng trong quá trình tạo máu và cấu thành nên hệ thần kinh hoạt động bình thường.Người thiếu vitamin B12 sẽ có những triệu chứng đa dạng, bao gồm: tê hoặc cảm giác châm chích bàn tay, bàn chân. Đi đứng khó khăn. Thay đổi khí sắc. Ảnh hưởng trí nhớ, sự tập trung. Giảm các dòng tế bào máu, đôi khi gây nhiễm trùng, xuất huyết nặng nề.Nếu nghiện bóng cười, ngoài bị tổn hại thần kinh ngoại biên, thì còn bị tác động thần kinh trung ương nên ít nhiều gây tổn thương vỏ não - là loại tổn thương không hồi phục.Trần Duy Khánh
vb777
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
quay-thử-xổ-số-miền-trung-thứ-tư
