Khi vé số ở đỉnh tiêu thụ: Áp lực 'ngầm' sau doanh số gần 140.000 tỉ
Báo Thanh Niên cập nhật nhanh nhất kết quả xổ số (KQXS), kết quả xổ số miền Bắc (XSMB), kết quả xổ số miền Nam (XSMN), kết quả xổ số miền Trung (XSMT), kết quả xổ số điện toán trực tiếp nhanh nhất hôm nay thứ sáu ngày 10.1.2025.KQXS Vĩnh Long, Bình Dương, Trà Vinh, Ninh Thuận...ngày 10.1.2025 ngày 10.1.2025 Ký hiệu trúng đặc biệt: Mời bạn đọc xem kết quả xổ số (KQXS) miền Bắc (XSMB), kết quả xổ số miền Nam (XSMN), kết quả xổ số miền Trung (XSMT) được cập nhật trên Báo Thanh Niên mỗi ngày.
Trao tiền bạn đọc giúp các hoàn cảnh khó khăn
Thái Vinh chia sẻ: "Trong tất cả vai diễn, vai nào Vinh cũng thích. Nhưng có lẽ ấn tượng nhất là vai Liêu Vương trong Hoàng hậu hai quê hương". Đây là vai mà mẹ Bạch Mai đã 'đo ni đóng giày' cho Vinh, đồng thời cũng là vai Vinh có nhiều kỷ niệm nhất khi bước chân vào con đường nghệ thuật chuyên nghiệp"
23 tháng chạp, cúng ông Táo: Lau dọn bàn thờ, xử lý tượng thờ hư cũ thế nào?
Theo báo cáo tại phiên họp, đến nay tất cả các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ đã trình phương án sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy và báo cáo tổng kết việc thực hiện Nghị quyết 18.Ban chỉ đạo của Chính phủ đã ban hành văn bản hướng dẫn UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư tổ chức sắp xếp bộ máy của hệ thống chính trị ở địa phương cơ bản đảm bảo tiến độ, yêu cầu.Kết luận phiên họp, Thủ tướng nhấn mạnh, thực hiện chỉ đạo của T.Ư, Bộ Chính trị, Chính phủ đã và đang làm rất quyết liệt việc tổng kết Nghị quyết 18 gắn với việc sắp xếp tổ chức bộ máy của Chính phủ. Tuy nhiên, đây là vấn đề khó bởi hoạt động, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ và các bộ, ngành liên quan trực tiếp đến người dân, doanh nghiệp, tài sản, đất đai, thể chế, các văn bản pháp lý… nên vừa làm, vừa phải lắng nghe, đánh giá tác động kỹ lưỡng.Về kết quả triển khai từ phiên họp trước tới nay, đã thống nhất phương án hợp nhất, sáp nhập các bộ, ngành, cơ quan. Chính phủ đã ban hành 3 nghị định liên quan đến chính sách, chế độ đãi ngộ với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và lực lượng vũ trang và chính sách thu hút, trọng dụng người có tài. Đồng thời, chuẩn bị ban hành nghị định về quản lý tài sản công trong quá trình sắp xếp. Đối với phương án sắp xếp của các cơ quan, đơn vị, Thủ tướng lưu ý, cần lắng nghe ý kiến nhiều chiều, được đa số đồng tình thì hoàn thiện phương án, báo cáo cấp có thẩm quyền quyết định. Với những vấn đề còn ý kiến khác nhau thì đề xuất cấp có thẩm quyền để khẩn trương nghiên cứu.Việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế phải gắn với cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức. Tiếp tục rà soát chính sách để đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động.Cùng với đó, tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung quy định để giải quyết các vướng mắc phát sinh trong thực tiễn, trong đó khẩn trương trình Chính phủ ban hành nghị định về quản lý tài sản công để có căn cứ xử lý vấn đề về tài sản công trong quá trình sắp xếp.Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Tư pháp chủ trì, xây dựng để trình Quốc hội ban hành Nghị quyết về việc xử lý các vấn đề vướng mắc, phát sinh liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy, đặc biệt là những văn bản nếu không sửa ngay sẽ ảnh hưởng đến người dân, doanh nghiệp, đến nền kinh tế, cản trở sự phát triển.Liên quan tới các tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước, Thủ tướng yêu cầu tổng kết các mô hình hay, lựa chọn phương án tối ưu nhất. Dù cơ quan nào thực hiện quyền, trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu nhà nước thì cũng phải giao nhiệm vụ cho các doanh nghiệp, trao quyền nhiều hơn cho hội đồng thành viên.
Phó giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM Dương Trí Dũng yêu cầu cơ sở giáo dục công lập có học sinh THCS đã thu học phí từ tháng 9 đến nay của năm học 2024-2025 thì thực hiện hoàn trả học phí cho học sinh trước ngày 31.1.2025.Theo đó, Sở GD-ĐT TP.HCM đã triển khai đến các phòng GD-ĐT và các trường THCS yêu cầu thực hiện Nghị quyết số 37 của HĐND TP về chính sách đặc thù hỗ trợ học phí cho học sinh THCS công lập, ngoài công lập và học viên giáo dục thường xuyên trên địa bàn TP.HCM trong năm học 2024-2025.Theo đó, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM Dương Trí Dũng lưu ý các cơ sở giáo dục công lập, ngoài công lập và cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn thành phố, áp dụng chính sách đặc thù hỗ trợ học phí của TP như sau: Mức hỗ trợ cụ thể chia thành 2 nhóm học sinh như sau:Ông Dương Trí Dũng đề nghị các cơ sở giáo dục công lập có học sinh THCS đã thực hiện tạm thu học phí hoàn trả cho học sinh theo mức thu học phí THCS được quy định tại Nghị quyết số 37 trước ngày 31.1.2025.Đối với học sinh đã chuyển trường, ông Dũng yêu cầu các cơ sở giáo dục có trách nhiệm chi trả hỗ trợ học phí cho học sinh theo quy định theo số tháng thực học tại trường.Đối với các cơ sở giáo dục ngoài công lập, lãnh đạo sở này đề nghị các trường rà soát số lượng học sinh và thực hiện hỗ trợ 1 lần theo số tháng thực học vào cuối năm học 2024-2025.Phó giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM Dương Trí Dũng nêu rõ, kinh phí thực hiện hỗ trợ học phí cho học sinh theo Nghị quyết số 37 đã được bố trí trong dự toán giao cho UBND TP.Thủ Đức và các quận huyện theo Quyết định số 5828 của UBND TP."UBND TP.Thủ Đức và các quận huyện có trách nhiệm rà soát số lượng học sinh, học viên GDTX thực tế trong năm học 2024-2025 tại các cơ sở giáo dục thuộc đối tượng được hỗ trợ học phí theo quy định để chi trả đúng đối tượng, đúng định mức và thực hiện thanh quyết toán theo quy định".Nghị quyết số 37 của HĐND TP.HCM nêu rõ, chính sách hỗ trợ học phí sẽ được áp dụng trong 9 tháng của năm học 2024-2025, với kinh phí được lấy từ nguồn ngân sách TP.HCM theo quy định phân cấp ngân sách hiện hành.Theo thống kê của Sở GD-ĐT, ở cấp THCS, toàn thành phố có hơn 464.000 học sinh công lập, hơn 30.000 học sinh tư thục. Tổng kinh phí dự kiến để miễn học phí cho toàn bộ học sinh vào khoảng 237 tỉ đồng.
Tử vi hằng ngày - Xem tử vi vui 12 con giáp ngày 23.4.2024
Giá vàng vừa trải qua một tuần đầy kịch tính khi lập đỉnh vào đầu tuần và liên tiếp giảm mạnh những ngày cuối tuần. Hôm nay 3.3, giá vàng thế giới tăng 14 USD/ounce, lên 2.872 USD/ounce, song vẫn cách khá xa mức đỉnh 2.956 USD/ounce lập ngày 24.2.Trao đổi với Thanh Niên, chuyên gia vàng Trần Duy Phương phân tích, tuần qua giá vàng giảm mạnh sau khi đạt đỉnh 2.956 USD/ounce, chủ yếu do giới đầu tư quốc tế chốt lời. Trước đó khoảng 6 - 7 tuần, giá vàng liên tục tăng mạnh, xuất phát từ bối cảnh các quyết định của Tổng thống mỹ Donald Trump tuyên bố đánh thuế vào hàng hóa của nhiều quốc gia, điển hình như Trung Quốc, Mexico, Canada."Nhà đầu tư sợ rủi ro nên tăng tốc mua vào. Khi giá vàng đạt đỉnh, các tin tức cũng cơ bản được tiêu thụ xong, giới đầu tư quốc tế chốt lời dẫn tới giá vàng giảm mạnh. Trong tháng 3, giới đầu tư đang trông ngóng các yếu tố khác như động thái của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) về cắt giảm lãi suất.Khả năng cao trước mắt giá vàng thế giới vẫn chịu áp lực suy giảm. Dự báo trong tháng 3, giá vàng có khả năng điều chỉnh giảm xuống dưới 2.800 USD/ounce, trước khi bật tăng trở lại", ông Phương nói.Vị chuyên gia chia sẻ, thời gian tới vẫn còn nhiều yếu tố hỗ trợ cho vàng như tương lai chiến tranh Nga - Ukraine chưa rõ ràng; câu chuyện thuế quan mà Mỹ áp cho hàng hóa các nước vẫn phức tạp; động thái gom mua vàng của các ngân hàng T.Ư..."Chính sách điều hành của ông Trump sẽ tiếp tục tạo nhiều căng thẳng trên thị trường tài chính. Bởi vậy sau nhịp giảm, giá vàng sẽ có lúc tăng, lúc giảm nhưng đà chung là tăng. Giá vàng có thể tăng cao nhất lên khoảng 3.100 USD/ounce trong năm nay, xuất hiện khoảng cuối quý 2, chậm nhất là trong quý 3", ông Phương dự báo.Theo chuyên gia vàng Dương Anh Vũ, thời gian qua, thông tin về thuế quan của Mỹ đã phản ánh vào vàng rõ nét. Sắp tới, thị trường sẽ có phản ứng "lờn" hơn đối với những thông tin liên quan đến thuế. Thông tin cần theo dõi hiện nay là lãi suất của các ngân hàng T.Ư như thế nào. Lạm phát ở Mỹ tăng lên thì khả năng Fed chưa vội giảm lãi suất, điều này gây bất lợi cho vàng. Nhìn nhận hiện vàng đang trong vùng nhạy cảm, giá vàng trong nước chỉ mới giảm nhẹ, ông Vũ khuyến nghị ngưng mua vào.Khẳng định giá vàng trong nước chắc chắn sẽ biến động theo giá vàng thế giới, song ông Phương lưu ý, giá vàng thế giới biến động rất nhanh, trong khi giá vàng trong nước luôn có độ trễ khoảng 2 tuần so với giá vàng thế giới.Ví dụ, thời gian qua, giá vàng thế giới có lúc liên tục tăng, tổng đợt tăng khoảng 200 USD/ounce, nhưng giá vàng trong nước tăng rất chậm. Thậm chí, có thời điểm giá vàng trong nước giảm dù giá vàng thế giới đang tăng, vì lực bán trong nước nhiều. Cá biệt, có lúc giá vàng trong nước thấp hơn giá vàng thế giới khoảng 500.000 - 600.000 đồng/lượng.Tuần qua, giá vàng thế giới giảm sâu, nhưng giá vàng trong nước suy giảm khá nhẹ. Lẽ ra phải giảm 2 triệu đồng/lượng mới là cùng nhịp, thực tế lại chỉ giảm khoảng 500.000 - 600.000 đồng/lượng. Dự báo, khoảng 2 tuần tới giá vàng trong nước sẽ bắt nhịp giảm giá rõ ràng hơn.Từ những phân tích trên, ông Phương đưa ra lời khuyên: "Nhà đầu tư trong nước nên kiên nhẫn chờ thêm để mua được vàng với vùng giá tốt, tỷ suất sinh lời cao hơn. Đầu tư cũng nên chia tỷ lệ khoảng 60% vào vàng, còn lại đầu tư các kênh khác như gửi tiết kiệm hay chứng khoán... Cả năm nay, vàng vẫn là kênh đầu tư tiềm năng nhưng chắc chắn không thể bằng năm trước".Theo Thông báo 65/TB-VPCP của Văn phòng Chính phủ về kết luận của Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc, Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá, tại cuộc họp của ban chỉ đạo về công tác quản lý, điều hành giá năm 2024 và định hướng công tác điều hành giá năm 2025, Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc yêu cầu Ngân hàng Nhà nước phối hợp với các cơ quan liên quan thực hiện các giải pháp quản lý vàng hiệu quả, phù hợp, bảo đảm thị trường vàng hoạt động ổn định, công khai, minh bạch.Cùng đó, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, ngăn chặn và xử lý nghiêm hành vi buôn lậu vàng.
'Người không phổi' tắt điện, PVF-CAND khó bắt kịp Đà Nẵng trong cuộc đua lên hạng
Cổ phiếu VNDIRECT giao dịch khủng, giá giảm hơn 3%
Theo ông, Kongsak Yodmanee, Thống đốc SAT: "Dù giới hạn độ tuổi U.22 ở môn bóng đá nam tại SEA Games 2025, đội tuyển trẻ Thái Lan là chủ nhà vẫn có đủ mọi tiềm lực để đặt mục tiêu đoạt HCV".Bóng đá nam Thái Lan đoạt đến 16 HCV từ trước đến nay, nhiều nhất so với các đối thủ khác trong khu vực Đông Nam Á. Tuy nhiên, lần gần nhất "Voi chiến" đoạt HCV môn bóng đá nam giải đấu khu vực là từ năm 2017 tại Malaysia. Trong khi 3 kỳ SEA Games gần đây gồm 2019, 2021 và 2023, lần lượt đội tuyển trẻ Việt Nam (2 lần liên tiếp đoạt HCV) và Indonesia 1 lần đăng quang.Do đó, trong lần tổ chức năm 2025 (dự kiến diễn ra từ ngày 9 đến 20.12), Thái Lan là chủ nhà kỳ SEA Games lần thứ 33 đã đặt mục tiêu cho đội U.22 nước này phải giành lại chiếc HCV môn bóng đá nam. Không chỉ riêng môn bóng đá nam, môn bóng đá nữ, futsal nam và futsal nữ, SAT đều đặt mục tiêu các đội tuyển Thái Lan phải giành HCV trọn bộ."Về các kế hoạch chuẩn bị và thi đấu môn bóng đá ở SEA Games 2025, tôi vẫn chưa trao đổi với Liên đoàn Bóng đá Thái Lan (FAT). Nhưng theo như tôi biết, vào thời điểm đó chúng ta vẫn tập trung vào việc sử dụng những cầu thủ trẻ ở độ tuổi U.22. Tôi tin rằng, có rất nhiều cầu thủ Thái Lan có tiềm năng và vẫn còn trẻ. Họ hoàn toàn có cơ hội giành HCV", ông Kongsak Yodmanee trả lời phỏng vấn tờ Siamsport gần đây.Cũng theo ông Kongsak Yodmanee: "Với môn bóng đá nam SEA Games 2025, có đề xuất chia 3 bảng, với mỗi bảng 3 đội hoặc có bảng 4 đội, thay vì 2 bảng 5 đội và 6 đội như trước đây thi đấu với mật độ quá dày khiến ảnh hưởng sức khỏe cầu thủ. Điều này sẽ được tham khảo với FAT trước khi quyết định. Bên cạnh đó, sau vòng bảng, các trận bán kết và chung kết dự định chỉ diễn ra trên sân Rajamangala. Mặc dù vậy, các đề xuất và phương án thi đấu sẽ chờ xác nhận số đội tham gia ở môn bóng đá nam SEA Games 2025"."Không chỉ có FAT. Như hiện nay, mọi hiệp hội thể thao khác đều có toàn quyền lên kế hoạch và tổ chức các môn thi tại SEA Games 2025. Qua đó, làm sao để tạo điều kiện tốt nhất cho mọi VĐV Thái Lan khi tham gia SEA Games có cơ hội giành chiến thắng cao nhất ở mọi môn thi", ông Kongsak Yodmanee khẳng định.Trong khi đó, theo tờ Siamsport, Madam Pang (nữ tỉ phú Nualphan Lamsam), Chủ tịch FAT, vừa thuyết phục thêm 1 cầu thủ trẻ nữa là người Anh có gốc gác Thái Lan đã đồng ý gia nhập đội tuyển U.17 nước này từ đầu năm 2025. Đó là cầu thủ Kai Law, 17 tuổi, thuộc CLB Nottingham Forest. Kai Law là một cầu thủ đa năng, có thể chơi ở mọi vị trí trong hàng phòng ngự, bao gồm hậu vệ phải và trung vệ. Anh sinh ra ở Anh, nhưng hiện cũng đã có hộ chiếu Thái Lan. Kai Law sẽ gia nhập đội U.17 Thái Lan cùng cầu thủ Silva Mexes (người Xứ Wales có gốc gác Thái Lan) của đội trẻ M.U, để thi đấu tại giải U.17 châu Á ở Ả Rập Xê Út từ ngày 3 đến 20.4.Theo tờ Siamsport, cả Kai Law và Silva Mexes đều hoàn toàn có thể được triệu tập vào đội U.22 Thái Lan thi đấu ở SEA Games 2025, nếu thể hiện tốt tại giải U.17 châu Á và được các đội trẻ Nottingham Forest và M.U đồng ý. Với tác động từ Madam Pang và mục tiêu săn HCV môn bóng đá nam SEA Games 2025, nhiều khả năng các cầu thủ này sẽ được các CLB ở Anh đồng ý, như đã chấp thuận cho tham dự giải U.17 châu Á, tờ Siamsport xác nhận.
Tam tai, năm tuổi là gặp xui rủi?
Phát biểu tại hội thảo quốc tế "Phát huy giá trị đa dụng của rừng ngập mặn cho mục tiêu giảm nhẹ và thích ứng với biến đổi khí hậu" diễn ra cuối tháng 11, bà Ramla Khalidi, Trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam, đánh giá cao sự lãnh đạo của Việt Nam trong công tác bảo tồn rừng ngập mặn.
kèo nhà cái 88
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
quay-thử-xổ-số-miền-trung-thứ-tư
