Tuyển sinh đầu cấp TP.HCM: Phân tuyến theo nơi ở của học sinh
Tối 4.1, chương trình Gương mặt Việt Nam mùa 2 với chủ đề Vì một Việt Nam hạnh phúc chính thức ra mắt khán giả tại rạp Cinestar Hai Bà Trưng TP.HCM), thu hút hơn 200 khách mời đến tham dự. Đây là một trong những chương trình truyền hình hiếm hoi được công chiếu trên màn ảnh rộng. Theo đó, Gương mặt Việt Nam mùa 2 không chỉ gửi đến khán giả quá trình cống hiến không ngừng nghỉ của GS-TS-BS Nguyễn Thị Ngọc Phượng dành cho nền y học Việt Nam mà còn có câu chuyện về hành trình từ thiện của ông bà Lê Văn Kiểm và bà Trần Cẩm Nhung. Song song đó, chương trình cũng khắc họa chân dung anh Ma Seo Chứ, người đã kịp thời đưa ra quyết định sơ tán bản làng Kho Vàng, Xã Cốc Lầu, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai nhằm tránh khỏi thảm kịch trong bão Yagi. Ngoài ra, khán giả còn được lắng nghe tâm sự của tập thể cán bộ, chiến sĩ Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 5 thuộc Lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc tại Nam Sudan. Bên cạnh đó, chương trình còn ghi dấu với sự tham gia của nhiều tên tuổi khác như GS-TS Ngô Thị Phương Lan - Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân Văn, Chủ tịch Hiệp hội mạng lưới giáo dục Đông Nam Á; ông Ngô Minh Hải – Thành ủy viên, Bí thư Thành đoàn TP.HCM, Chủ tịch Hội LHTN TP.HCM và những bác sĩ trẻ đến từ dự án Xóa bớt – Vẽ tương lai.Biên tập viên Lan Nhi, tác giả kiêm nhà sản xuất chương trình, chia sẻ: "Mỗi Gương mặt Việt Nam năm nay đều mang đến một câu chuyện, lát cắt về sự hạnh phúc riêng biệt. Tất cả niềm hạnh phúc đó được thể hiện qua 3 trường đoạn: một Việt Nam hòa bình, độc lập với những cá nhân, tập thể không ngừng lao động và khẳng định trí tuệ, tầm vóc con người Việt Nam. Một Việt Nam với những con người nghĩ cho nhau và làm vì nhau và cuối cùng một Việt Nam hạnh phúc là hành trình được tiếp bước bởi rất nhiều người trẻ đang ngày đêm dấn thân, hội nhập và phát triển đất nước".Sau buổi công chiếu tại rạp, chương trình Gương mặt Việt Nam mùa 2 chính thức lên sóng vào lúc 21 giờ ngày 5.1 trên kênh HTV9.Những thiếu sót của doanh nghiệp Việt trong đảm bảo an ninh mạng
Chị Lý Nguyên Hương (35 tuổi), làm việc ở Khu chế xuất Linh Trung 1, TP.Thủ Đức, TP.HCM, nói: "Cuộc sống công nhân vất vả, khó khăn. Vì thế, chỉ mong sao có thật nhiều chính sách ưu đãi cho những người công nhân, để được an tâm sinh con. Có thể là xây dựng các điểm trông, giữ trẻ, nhà mẫu giáo lân cận các khu chế xuất, công nghiệp hoặc hỗ trợ chi phí giáo dục trẻ em, được thuê nhà giá rẻ…".
Người mẹ bệnh tật nuôi con bại não
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Khởi tranh vòng loại từ ngày 18 và 19.1, Hội thi cờ người Xuân Ất Tỵ năm nay quy tụ hơn 40 kỳ thủ có thứ hạng cao trong làng cờ tướng Khánh Hòa về tham gia thi đấu. Tại hội thi, các kỳ thủ tranh tài 5 ván, tính điểm theo hệ Thuỵ Sĩ để chọn ra các kỳ thủ xuất sắc vào bán kết, chung kết. Các trận bán kết, chung kết diễn ra từ 31.1 đến 2.2 theo hình thức cờ người trong dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025. Trải qua các cuộc tranh tài sôi nổi, hấp dẫn ở vòng loại, 4 kỳ thủ xuất sắc gồm: Lưu Minh Hiệp, Thân Đức Công, Lê Thành Công và Đỗ Ngọc Thanh đã giành suất vào bán kết, thi tài tại hội thi.Theo chia sẻ của ông Nguyễn Văn Việt, Giám đốc Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh Khánh Hòa, Trưởng ban tổ chức, CLB cờ người được thành lập từ năm 2006 và tổ chức thi đấu thường niên vào dịp Tết Nguyên đán, dịp Festival biển hàng năm. Hội thi cũng là một trong những chương trình mừng Đảng, mừng Xuân, đón chào năm Ất Tỵ được tỉnh Khánh Hòa tổ chức xuyên suốt dịp Tết dọc bãi biển Nha Trang. Riêng sự độc đáo của Hội thi cờ người đã thu hút được rất nhiều người dân và du khách đến xem. Ngoài việc gìn giữ truyền thống văn hóa dân gian, Hội thi cờ người còn góp phần quảng bá hình ảnh đẹp của văn hóa dân gian đến du khách trong và ngoài nước.Độc đáo của môn thi đấu cờ người đến từ sự kết hợp giữa trí tuệ của 2 kỳ thủ và các pha biểu diễn kỹ năng đấu võ mãn nhãn của các võ sinh đóng vai quân cờ. Mỗi nước đi của kỳ thủ trên bàn cờ thì ở dưới sân là kỹ năng biểu diễn của các võ sinh. Trong ngày thi đấu, màn biểu diễn kỹ năng đấu võ đối kháng của các "quân cờ", cũng như các nước đi kỳ ảo của 2 kỳ thủ đã nhận được nhiều tràng vỗ tay reo hò của khán giả xung quanh.
Tỉnh táo trước chiêu lừa đảo tuyển dụng mạo danh các công ty, tập đoàn nổi tiếng
Ngày 20.2, UBND P.Quảng Phúc (TX.Ba Đồn) cho biết vào hôm 18.2, chính quyền địa phương đã tổ chức buổi đối thoại với phụ huynh học sinh khối Tân Mỹ nhằm tìm giải pháp đưa các em trở lại trường học sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán. Tuy nhiên, sau cuộc thảo luận, vẫn chưa có sự thống nhất giữa các bên.Buổi đối thoại diễn ra tại Trường tiểu học số 1 phường Quảng Phúc với sự tham gia của lãnh đạo Phòng GD-ĐT thị xã Ba Đồn, chính quyền phường Quảng Phúc, Ban giám hiệu nhà trường, giáo viên chủ nhiệm cùng hơn 100 phụ huynh học sinh điểm trường lẻ Tân Mỹ. Tại đây, các phụ huynh bày tỏ mong muốn được giữ lại điểm trường lẻ, và không đồng tình với phương án chuyển học sinh về điểm trường chính.Trước những lo ngại của phụ huynh, ông Nguyễn Tiến Thành, Chủ tịch UBND P.Quảng Phúc, đã thông báo kết luận của Sở Xây dựng Quảng Bình về tình trạng xuống cấp của trường học tại Tân Mỹ. Theo đó, cơ sở vật chất của điểm trường này không còn đảm bảo an toàn, buộc phải đóng cửa. Tuy nhiên, đông đảo phụ huynh vẫn phản đối phương án di dời, đồng thời đề nghị chính quyền tìm giải pháp sửa chữa để học sinh có thể tiếp tục học tập tại chỗ.Như Thanh Niên đã thông tin, kể từ sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, 154 học sinh thuộc điểm trường Tân Mỹ đã không trở lại trường. Sau một tuần nghỉ học, chỉ có một học sinh lớp 2 đến lớp. Phụ huynh cho rằng việc di chuyển đến điểm trường chính sẽ gây nhiều khó khăn vì đa số học sinh sống cùng ông bà, cha mẹ làm ăn xa.Từ năm 2019, địa phương đã bố trí kinh phí sửa chữa điểm trường lẻ theo mong muốn của người dân. Tuy nhiên, hiện tại, cơ sở hạ tầng đã xuống cấp nghiêm trọng, không thể tiếp tục sử dụng. Do đó, chính quyền địa phương khẳng định việc di dời học sinh về điểm trường chính là biện pháp cần thiết để đảm bảo an toàn.Lãnh đạo thị xã Ba Đồn và phường Quảng Phúc nhất trí với nguyện vọng lâu dài của phụ huynh về việc duy trì điểm trường lẻ. Tuy nhiên, trước mắt, việc di chuyển học sinh đến điểm trường chính là điều bắt buộc để đảm bảo điều kiện học tập an toàn, trong khi phương án sửa chữa hoặc xây mới vẫn đang chờ nguồn kinh phí thực hiện.
