Bí quyết làm giàu: Thành triệu phú từ cây cà phê ghép
Tết Nguyên đán là thời điểm đầu của chu kỳ năm mới. Khi căn cứ vào các sử liệu và văn hóa dân gian, chúng ta khó xác định người Việt bắt đầu ăn tết vào dịp lập xuân từ khi nào; tuy nhiên, nhắc về nguồn gốc tết chúng ta lại có nhiều thông tin thú vị.PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ, Giảng viên cao cấp Viện Phát triển năng lực lãnh đạo, Đại học Quốc gia TP.HCM cho biết, người Việt cổ sớm hiểu và xác định Tết Nguyên đán là mở đầu cho một năm nông lịch nhờ vào khả năng nhận thức sự tuần hoàn của thời tiết và sự thích ứng của vụ mùa ngoài đồng. Từ thời cổ đại, khi tổ tiên người Việt nhận thức được sự chuyển giao của thời tiết và chu kỳ thời gian trong năm đã có một số hình thức sơ khai về việc xác lập chu kỳ tuần hoàn và tổ chức đón tết. Khảo cứu về phong tục của người Bách Việt cổ, trong đó có tổ tiên Lạc Việt, cho thấy ngày tết đầu năm trước đây rơi vào đầu tháng 11 âm lịch (ứng với tháng Tý), chứ không phải đầu tháng giêng (tháng Dần). Cụ thể, người Việt xưa không dùng số đếm để gọi ngày, tháng mà dùng Thiên can – Địa chi để gọi tên, chẳng hạn hết tháng Tý thì tới tháng Sửu, rồi đến Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi là hết một năm. Giờ Tý là giờ chuyển giao giữa hai ngày trong đêm, tháng Tý là tháng lạnh nhất trong năm - tháng 11, ứng với thời điểm Đông chí, thời điểm để bắt đầu một chu kỳ đếm mới. Lúc này mùa màng cũng đã kết thúc, người Việt xưa nghỉ ngơi để chờ đến khi thời tiết ấm lên mới tính tới việc gieo cấy mùa sau. Vì vậy, họ đã chọn đầu tháng Tý (tức tháng 11 âm lịch) để ăn tết. Tính từ đầu tháng 11 cho tới đầu tháng 5 năm sau là trọn 6 tháng; do đó, người Việt gọi Tết Đoan ngọ ngày mùng 5.5 âm lịch là Tết nửa năm. "Có giả thuyết cho rằng, tháng 11 ở Việt Nam trời chưa quá lạnh, người Việt cổ có thể tổ chức các hoạt động đón tết. Trong khi đó, ở Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản… tháng 11 là bắt đầu vào chính đông, quá lạnh không ăn tết được nên họ phải tính toán lựa chọn thời điểm tiết lập xuân để ăn tết, chính vì thế họ xác định tết âm lịch vào tháng Dần (tức tháng giêng, ngay trước hoặc sau tiết lập xuân). Họ xác định tháng Dần là tháng đầu năm, gọi là "Chính nguyệt" (tức tháng chính trong năm). Quá trình này diễn ra rất sớm trong lịch sử, dưới nhãn quan "di phong định tục" . Trong quá trình tiếp xúc văn hóa và hội nhập, người Việt cổ đã dần chuyển đổi tổ chức đón tết từ đầu tháng Tý (tháng 11) sang đầu tháng Dần (tháng giêng) như ngày nay vậy", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ chia sẻ.Trước đây không lâu, một số làng quê ở Vĩnh Phúc, Phú Thọ - nơi được cho là vùng đất kinh đô xưa của nhà nước Văn Lang xưa của các vị vua Hùng còn lưu lại một số tập tục cổ (như tục ăn đất khoán hun khói, tục làm lễ mở cửa rừng...) gợi về ký ức của ngày tết cổ xưa vào đầu tháng 11 của người Việt cổ. Một số gia đình người Việt gốc Hoa ở Đồng bằng sông Cửu Long vốn có nền tảng Bách Việt cổ cũng tổ chức cúng tết Đông chí bằng chè trôi nước, bánh ngọt và trái cây, coi tết Đông chí là ngưỡng thêm tuổi mới của mọi người. Như đã nói, trên đây là một giả thuyết cần có nhiều khảo cứu hơn nữa để làm rõ hơn vấn đề.Theo PGS.TS. Nguyễn Ngọc Thơ, khó có thể biết rõ người Việt xưa ăn tết thế nào nhưng cơ bản tết không thay đổi về ý nghĩa. Tết xưa còn lưu lại trong ký ức người Việt Nam hôm nay chỉ có thể là ký ức tết từ thời bao cấp hay ở giai đoạn đầu của cải cách – mở cửa mà thôi. Phong tục ngày tết xưa về cơ bản thể hiện sinh động các ý nghĩa tạ ơn đất trời, thần linh và tổ tiên, củng cố mối quan hệ vốn có của gia đình - dòng tộc, thực hiện các nghi lễ cổ truyền để chào đón năm mới và truyền dạy văn hóa cho các thế hệ con cháu, củng cố và mở rộng giao tiếp với láng giềng xung quanh, tổng kết – đúc kết kinh nghiệm của năm cũ và gửi gắm mong ước cho năm mới, chuẩn bị tâm thế mới cho năm làm việc tiếp theo. Nhìn chung, dù là tết xưa hay tết nay gì đi nữa thì ngày tết vẫn là dịp để chúng ta nhìn lại những thành quả của năm cũ và rút ra bài học cho năm mới (đối với cá nhân) và củng cố truyền thống gia đình và các mối quan hệ (đối với xã hội). Ông Thơ cho rằng, trước đây, cuộc sống hằng ngày chưa thật đủ đầy nên người ta mong đến tết để được nghỉ ngơi, ăn ngon, mặc đẹp. Vậy nên mới có câu:Cu kêu 3 tiếng cu kêuMong mau tới tết dựng nêu ăn chè.Còn ngày nay, cuộc sống no ấm hơn nên việc ăn mặc không là vấn đề nữa. Thay vào đó, sau một năm làm việc vất vả, dịp tết được nghỉ dài ngày, nhiều người quay về gia đình đoàn tụ và đón tết với gia đình trong khi không ít người muốn được nghỉ ngơi, giải trí, giao tiếp (không muốn các nghi lễ theo họ là "rườm rà"), hoặc đi du lịch..., nên dường như có sự chuyển dịch từ "ăn tết" sang "chơi tết". Dù vậy, dù là "ăn tết", "chơi tết" hay gì đi nữa thì các nghi lễ truyền thống trong dịp tết như cúng ông Táo, cúng tất niên và đ1n ông bà tổ tiên về ăn tết, cúng giao thừa, mừng tuổi ông bà cha mẹ, lì xì trẻ thơ, chúc tết dòng họ, láng giềng, thăm viếng thầy cô cũ thưở thiếu thời, tạ ơn những quý nhân đã giúp đỡ trong đời... vẫn được ưu tiên gìn giữ. Nói cách khác, các ý nghĩa cơ bản của ngày tết vẫn được giữ nguyên trạng qua phong tục và nghi lễ, việc tổ chức "ăn tết" hay "chơi tết" chỉ là hình thức thích ứng của cuộc sống đương đại. Cũng cần nhấn mạnh rằng, các phong tục, nghi lễ quan trọng trong mấy ngày tết chỉ đẹp khi chúng ta không tạo gánh nặng các thành viên gia đình, nhất là phụ nữ (chẳng hạn bắt buộc phải mâm cao cỗ đầy, nấu nướng phải tươm tất nhiều món, gánh nặng con cháu làm ăn xa quay về phải "lễ nghĩa" đầy đủ với cả họ, cả làng...). Tết là dịp sum vầy để củng cố hay xây đắp truyền thống gia đình, chúng ta cần chú ý đến nhu cầu được nghỉ ngơi, chơi tết của phụ nữ trong nhà và những người trẻ vốn đã vất vả ngược xuôi mưu sinh trong suốt năm qua. Theo nhà nghiên cứu văn hóa, dù là ăn tết hay chơi tết chúng ta cũng cần chú ý yếu tố về sự ấm cúng của gia đình, đặc biệt là những người có tuổi, ông bà cao tuổi vì ngày tết là khoảng thời gian thiêng liêng để các bậc cao niên được sống trong không gian thiêng liêng của gia đình, được tương tác, đối thoại và thể hiện lòng tôn kính, kính nhớ với tổ tiên. Đối với nhiều gia đình Việt Nam, bàn thờ tổ tiên những ngày tết phải đầy đủ lễ phẩm và nhang khói, có như vậy họ mới cảm thấy ấm cúng, an lòng. Vậy nên người trẻ mong muốn tổ chức chơi tết (như mời bố mẹ đi du lịch xa nhà chẳng hạn) phải lưu ý việc này."Do đó, nếu người trẻ mong muốn mời ba mẹ rời quê lên thành phố ăn tết hay cùng nhau đi du lịch đó đây mà ba mẹ từ chối thì không nên buồn, bởi ba mẹ và những người lớn trong nhà còn có những nhiệm vụ phải làm để giữ lửa, giữ phong tục, giao tiếp với người tổ tiên đã khuất", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ lưu ý.Thêm vào đó, những ai đang làm bố làm mẹ cần chú ý tạo điều kiện để con trẻ được trải nghiệm không khí tết qua những tập tục cổ truyền như cùng bố mẹ tảo mộ ông bà, bài trí bàn thờ, dán liễn xuân, quây quần bên nồi bánh chưng/bánh tét và sum họp đêm giao thừa, được mặc trang phục đẹp nhất chúc tết ông bà cha mẹ, mừng tuổi dòng họ, láng giềng, khuyến khích các con biết thể hiện lòng biết ơn đối với gia đình, thầy cô, láng giềng. Tất cả những hình ảnh ấy sẽ kết thành ký ức tuổi thơ thật đẹp về ngày tết, sẽ theo các con suốt cuộc đời, và sẽ thôi thúc chúng thực hiện những điều tương tự đối với thế hệ sau nữa khi chúng trưởng thành.Phát động phong trào hiến máu tình nguyện trong tuổi trẻ quân đội năm 2024
Số lượng phao xốp trên là nguồn gây ô nhiễm và đe dọa lâu dài đến môi trường, sinh thái biển nếu không có giải pháp thay thế kịp thời. Đặc biệt, những chiếc phao xốp này phần lớn được nuôi trồng thủy sản trái phép chồng lấn vào luồng thủy nội địa.
Sự thật về bức ảnh Thành Long với vẻ ngoài già nua
Song song đó là các chương trình nghệ thuật dân tộc, văn nghệ đường phố, với các làn điệu dân tộc như: văn hóa Chăm, văn hóa Raglai, bài chòi, đờn ca tài tử, biểu diễn nhạc cụ đàn đá, đàn Chapi, trống Ghi-năng, Paranưng, kèn Saranai… tại lòng đường Trần Quang Diệu.
Nguyễn Huỳnh Phú Vinh cùng CLB Saigon Heat là chủ nhân của 4 danh hiệu vô địch liên tiếp tại giải bóng rổ chuyên nghiệp Việt Nam (VBA). Riêng anh được nhiều người biết đến nhờ sở hữu chiều cao vượt trội, là nội binh có chiều cao tốt nhất ở giải VBA. Tay ném được bầu chọn là nội binh xuất sắc nhất VBA 2023 sẽ tham dự đủ 4 chặng của sự kiện ngày hội bóng rổ Hight Hoop diễn ra tại TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng và TP.Vinh (Nghệ An).
Học chương trình Mỹ với học phí dưới 10 triệu đồng/tháng tại TP.HCM có khả thi?
Một đĩa nhạc tạo nhiều cảm hứng cho khán giả lẫn người trong nghề mà chẳng cần truyền thông gì nhiều, chẳng cần những top trending, seeding… thường thấy vẫn chinh phục người nghe bằng chính tinh thần của âm nhạc. Rất hiếm sản phẩm âm nhạc làm được như Nụ cười, để người ta phải nhắc đến nó thật lâu, tận những ngày Tết Nguyên đán 2025.Nếu nàng Remedios - người đẹp trong Trăm năm cô đơn của Gabriel Garcia Marquez là một tuyệt thế giai nhân thì "sắc đẹp" của Nguyên Thảo chính là giọng hát lộng lẫy có một không hai cùng một tư duy xử lý bài hát vô cùng tinh tế. Và điều đáng buồn là Remedios - người đẹp thì không thuộc về thế giới thực tại (trong tiểu thuyết vĩ đại) còn Nguyên Thảo lại chẳng thuộc về showbiz Việt nên một người thì bay lên trời còn một người thì… ở ẩn nhiều năm qua! Nụ cười được "cộp mác" thực hiện trong vòng 16 năm, nhưng có lẽ người trong cuộc và những ai theo dõi hành trình dài đằng đẵng từ Đối thoại với Thượng đế (tên ban đầu của đĩa nhạc) đều hiểu rằng đó là 16 năm giãn cách - không liên tục. Hai năm sau debut album Suối & cỏ (2006), Nguyên Thảo tìm đến nhạc sĩ, nhà sản xuất Võ Thiện Thanh để giới thiệu quyển sách cũng như đề nghị anh hợp tác thực hiện một album dựa trên cảm hứng từ tác phẩm văn học. Võ Thiện Thanh nhanh chóng tìm được đồng cảm với cô và bắt tay ngay vào sáng tác, anh cho ra đời 3 bài hát, lần lượt theo thứ tự là: Sương cỏ, Nhớ em và Dã quỳ. Năm 2011, trong niềm hân hoan về sản phẩm mới, cả hai đã cho một số bạn bè nghe demo và nhận về nhiều sự yêu thích lẫn kỳ vọng. Thậm chí Nguyên Thảo còn ngoại lệ mang hẳn Sương cỏ và Dã quỳ lên trình diễn lần đầu trong chương trình Không gian âm nhạc cuối năm 2011 - Tiếng chuông ngân để giới thiệu cùng khán giả thủ đô Hà Nội…Nhưng rất tiếc, sau đó dự án lại rơi vào thinh không mà chẳng có lời hồi đáp. Nguyên Thảo xuất hiện trong một vài chương trình rồi… lặng lẽ biến mất khỏi showbiz Việt. Đã có những quãng thời gian tạm ngưng dự án quá lâu mà tâm huyết của nhạc sĩ Võ Thiện Thanh dành cho album gần như chỉ còn là sự nhẫn nại. Anh kiên nhẫn gửi bản phối và chờ đợi Nguyên Thảo hẹn ngày bước vào phòng thu. Sự chờ đợi đó có khi được tính bằng số năm chứ chẳng phải ngày tháng. Bởi ai từng làm việc chung với Nguyên Thảo đều hiểu tính cô - kỹ lưỡng và... vô cùng chậm. Để Thảo học thuộc lời một bài hát, tư duy, tìm cách xử lý bài nhanh nhất cũng phải mất một tháng, với một ca khúc mới hoàn toàn lại càng lâu hơn. Và người nhận sự thách thức đầy kiên nhẫn này không ai khác ngoài Võ Thiện Thanh, bởi với anh - những ca khúc sáng tác cho dự án này, nếu không phải là Nguyên Thảo thể hiện thì sẽ không phải bất kỳ một ai khác, và sẽ mãi cất kho như thời gian qua đã minh chứng.Về sự chậm trễ của đĩa nhạc, nhạc sĩ Võ Thiện Thanh chia sẻ: "Lúc tôi có thời gian thì Nguyên Thảo lại bận và ngược lại, có lẽ do Thượng đế chưa sắp đặt đủ duyên!". Và 3 ca khúc còn lại của Nụ cười được thực hiện đúng nghĩa của hai chữ "ròng rã" từ đó đến tận năm 2024. Có lẽ cũng chính vì thế mà nhạc sĩ Võ Thiện Thanh đã chủ ý sắp đặt mạch chuyện của album theo đúng trình tự thời gian của những bản ghi, đúng như những gì anh và ca sĩ đã "đối thoại" cùng nhau thông qua âm nhạc. Ngay cả với Bọn trẻ trên thiên đàng, là một bài hát về nạn bạo hành trẻ em mà anh nhiều lần rất muốn tung ra như một sự chia sẻ sự đồng cảm lẫn bức xúc với xã hội nhưng đành phải "ém" lại chờ Nguyên Thảo. Nụ cười (tên cũ là Nụ cười trên cao) được thu âm vào năm 2023, Thảo thu âm bài hát trong lúc bị cảm, nhưng có lẽ chính vì vậy mà bản ghi âm như được phủ một lớp "trầy xước" để chuyển tải những thông điệp mà người sáng tác cài cắm bên trong bản nhạc soul được xem là nặng ký nhất album, cả về âm nhạc lẫn tinh thần. Sau này, chính Nguyên Thảo đề xuất thu âm lại bài hát trên cũng như những ca khúc đã ghi âm hơn 10 năm nhưng Võ Thiện Thanh nhất quyết dùng những bản thu âm đầu tiên bởi với anh, những bản thu đầu ấy chứa đựng nhiều cảm xúc, những khoảnh khắc lóe sáng, đẹp nhất của giọng hát Nguyên Thảo mà nếu thu lại sẽ không thể nào có được. Chính vì thế, người nghe sẽ cảm thấy giọng hát ca sĩ trong các track này có thể không đồng đều nhưng đó chính là sự trưởng thành, cái đẹp ở sát na thời gian là thứ không bao giờ lặp lại.Ca khúc cuối cùng của đĩa nhạc - Một hôm bỗng nhớ - cũng là bài hát được ghi âm cuối cùng, giữa năm 2024. Album (hay chính xác là mini album) ban đầu chỉ gồm 5 ca khúc, track cuối thực ra là bài bonus bởi nó không được viết cho dự án mà vốn là một ca khúc cũ từng được Nguyên Thảo thể hiện cùng Hoàng Hải, nay được làm lại theo phong cách new age hoàn toàn khác với bản ballad nhiều cao trào trước đó. Nhớ lại cảm giác khi hoàn thành bản thu, nhạc sĩ Võ Thiện Thanh kể rằng Nguyên Thảo mất cả tháng để ngấm bản phối, khi cô bước chân vào phòng thu, anh thót cả tim như một người "nín thở qua sông", vì sợ cô "lậm" cách hát cũ mà không thể hiện ra chất tối giản của hòa âm mới với tiếng piano mô phỏng như từng tiếng chuông gõ đều. Tuy nhiên, khi Nguyên Thảo hoàn thành bản thu, cũng là lúc Võ Thiện Thanh biết đây chính là bài kết của album và cũng là lúc mà Nụ cười nên được đưa ra ánh sáng, không thể chần chừ thêm nữa! Khi album được công bố thời điểm phát hành, đã có nhiều nghi ngại dành cho Võ Thiện Thanh và Nguyên Thảo. Những nghi ngại không phải là không có căn cứ, như: một album thực hiện đến 16 năm thì sẽ như thế nào? Hay giọng hát của một ca sĩ không còn đi hát nữa sẽ ra sao? Album làm đến 16 năm nhưng có quá ít bài... Tuy nhiên, cả hai vẫn im lặng chờ ngày ra mắt sản phẩm. Nguyên Thảo vẫn không xuất hiện trước công chúng, chẳng có một cuộc họp báo ra mắt đình đám nào, trừ một vài chia sẻ nho nhỏ về âm nhạc của cả hai trên trang cá nhân. Ấy vậy mà người yêu nhạc vẫn xôn xao tìm nghe trên các ứng dụng kỹ thuật số và rủ nhau đặt mua đĩa vật lý. Một cơn sốt nho nhỏ được tạo ra bởi chính âm nhạc, bởi giọng hát Nguyên Thảo và những sáng tác của Võ Thiện Thanh, sự chân phương cuối cùng cũng tìm được đường đến với công chúng đích thực!Khi phát hành album, Nguyên Thảo là người hạnh phúc nhất, cô vui sướng vì "đứa con tinh thần" của mình cuối cùng cũng được ra mắt. Hơn nữa, bấy lâu nay, cảm thấy mình "mắc nợ", "có lỗi" với khán giả nên đây cũng là dịp cô trả ơn người hâm mộ của mình. Phiên bản vật lý, Thảo dành vài trăm bản để gửi tặng bạn bè, người hâm mộ trước khi cả phát hành chính thức. Về phần Võ Thiện Thanh, trong vai trò một nhà sản xuất, anh có lời hồi đáp cho rất nhiều câu hỏi. Trong đĩa nhạc, anh chủ ý sử dụng duy nhất giọng hát Nguyên Thảo, không song ca, thậm chí chẳng có nhóm bè (ngoại trừ phần bè đuổi của chính chủ trong Nhớ em). Tất cả chỉ để tôn vinh một giọng hát quá đẹp, thánh thiện và trong lành. Ở Nụ cười, Nguyên Thảo được khai thác những gì thuộc về bản ngã của một giọng hát cao nguyên mà không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ một ai khác. Về âm nhạc, Võ Thiện Thanh đã chứng tỏ được giá trị của những ca khúc hay không nằm ở việc phát hành nó ở thời điểm nào và đã "tốt" thì đương nhiên "hay", không lệ thuộc vào cách làm nhạc bằng live band hay sequencer/programing. Mặt khác, theo quan điểm của anh, âm nhạc "hay" vì cảm xúc mà nó mang lại chứ không phải vì ở trên định dạng nào. Chính vì chẳng câu nệ mà anh và Nguyên Thảo đã phát hành trên tất cả các nền tảng số (kể cả miễn phí như YouTube) trước cả bản vật lý để Nụ cười được gần gũi với công chúng hơn.Đĩa nhạc có 6 ca khúc, tuy nhiên có lẽ món ăn ngon là món ăn không nhiều để khiến thực khách còn thòm thèm quay trở lại. Võ Thiện Thanh như một bếp trưởng giàu kinh nghiệm đã sử dụng nguồn nguyên liệu thượng hạng (là giọng hát Nguyên Thảo) để tạo nên một bàn tiệc ít món nhưng đặc sắc mà ở Nụ cười, bất kỳ khán giả nào cũng tìm được cho mình một ca khúc yêu thích cũng như đồng cảm với thông điệp trong tác phẩm.
