'Vua tiêu' Việt Nam lần đầu mặc áo dài tết
Phát biểu khai mạc buổi lễ, ông Phạm Quang Ngọc, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình, cho biết Lễ kỷ niệm 1.100 năm ngày sinh vua Đinh Tiên Hoàng và khai mạc lễ hội Hoa Lư năm 2024 là dịp để giáo dục truyền thống yêu nước, các giá trị văn hóa tốt đẹp, ý chí độc lập, tự chủ, thống nhất và khát vọng hòa bình của dân tộc; thể hiện lòng thành kính, sự tri ân sâu sắc công lao, những đóng góp to lớn của vua Đinh Tiên Hoàng và các bậc tiền nhân.'Vua úp rổ' cập bến Hanoi Buffaloes tuyên chiến Nha Trang Dolphins ở bán kết VBA 2023
Các nhà khoa học từ Trường Y Đại học São Paulo (Brazil) đã phân tích dữ liệu của 6.378 người tham gia, ở độ tuổi trung bình gần 50, xem xét mối liên hệ giữa lượng polyphenol trong chế độ ăn uống, nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa và các yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch.Hội chứng chuyển hóa là một nhóm các tình trạng cùng xảy ra, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ và tiểu đường loại 2. Các tình trạng này bao gồm huyết áp cao, đường huyết cao, béo bụng và mức cholesterol hoặc mức chất béo trung tính triglyceride bất thường. Đây là những yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch phổ biến nhất.Trong khi đó, polyphenol là hoạt chất sinh học có đặc tính chống oxy hóa và chống viêm nổi tiếng, có nhiều trong cà phê và một số thực phẩm khác như trái cây, sô cô la, rượu vang.Những người tham gia được yêu cầu trả lời bảng câu hỏi về thói quen ăn uống và tần suất tiêu thụ 92 loại thực phẩm giàu polyphenol bao gồm cà phê. Trong thời gian theo dõi trung bình hơn 8 năm, có 2.031 người mắc hội chứng chuyển hóa, tức mắc ít nhất 3 trong số các tình trạng sau: Béo bụng, huyết áp cao, đường huyết cao, triglyceride cao và lipid cao (rối loạn mỡ máu).Kết quả đã phát hiện tiêu thụ nhiều polyphenol từ cà phê và các thực phẩm như sô cô la, rượu vang đỏ, trà và trái cây (gồm nho đỏ, dâu tây, cam) có thể giúp giảm đến 23% nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa, theo chuyên trang y khoa Medical Express.Các tác giả cũng nghiên cứu tác động của polyphenol đối với các rối loạn chuyển hóa tim mạch như tăng huyết áp, kháng insulin và tăng mức triglyceride.Kết quả cho thấy tiêu thụ nhiều polyphenol từ cà phê và các thực phẩm kể trên giúp giảm mỡ bụng, huyết áp tâm trương, huyết áp tâm thu, tình trạng kháng insulin, mức triglyceride và protein phản ứng C, đồng thời cải thiện mức cholesterol tổng, cholesterol xấu và cholesterol tốt.Đặc biệt, tiêu thụ nhiều polyphenol hơn từ cà phê và các thực phẩm kể trên giúp giảm tới 30 lần nguy cơ bị huyết áp cao hoặc kháng insulin và giảm đến 17 lần nguy cơ có mức triglyceride cao.Đáng chú ý, tác giả nghiên cứu, cô Isabela Benseñor, giáo sư tại Trường Y Đại học São Paulo, cho biết đây là nghiên cứu lớn nhất (gồm hơn 6.000 người tham gia) và trong thời gian dài (hơn 8 năm) về tác dụng của việc tiêu thụ polyphenol và tác dụng chống lại các vấn đề về tim mạch chuyển hóa. Cô nói: Đây là tin vui cho những người thích cà phê, trái cây, sô cô la và rượu vang, tất cả đều giàu polyphenol. Giáo sư Isabela Benseñor nói thêm: Những phát hiện mới đã chứng minh rằng thúc đẩy chế độ ăn giàu polyphenol có thể là một chiến lược có giá trị để giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và ngăn ngừa hội chứng chuyển hóa, theo Medical Express.Các tác giả đang có kế hoạch nghiên cứu sâu hơn về tác dụng của polyphenol đối với bệnh tim mạch. Họ giải thích sở dĩ các hợp chất này làm được điều kỳ diệu này là nhờ đặc tính chống viêm và chống oxy hóa, cũng như ảnh hưởng tích cực đến hệ vi khuẩn đường ruột của chúng.Theo các kết quả nghiên cứu, tốt nhất nên uống 2 - 3 tách cà phê mỗi ngày và nên hạn chế lượng đường thêm vào để tối đa hóa lợi ích.
Báo quốc tế so sánh thế nào về hai điểm đến Việt Nam - Thái Lan?
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Trong các ngày 18 - 19.4, nhiệt độ có thể giảm thêm 1 độ C ở nhiều nơi với mức nhiệt phổ biến 35 - 36 độ C. Riêng Cần Giờ về 33 độ C. Mưa trái mùa mở rộng sang các địa phương khác như: Thủ Đức, Q.7, Tân Bình, Tân Phú và nhiều nơi ở Q.12, Hóc Môn, Củ Chi.
Trường Giang tiết lộ từng muốn dừng tham gia '2 ngày 1 đêm'
Về công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông (ATGT), Công an tỉnh Bình Dương cho biết đã triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp tuyên truyền nâng cao ý thức người dân và nâng cao hiệu quả công tác tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm giao thông.Trong đó, Công an tỉnh Bình Dương tập trung xử lý vi phạm theo nhóm hành vi vi phạm là nguyên nhân chủ yếu gây tai nạn giao thông nghiêm trọng, ảnh hưởng đến trật tự ATGT.Trong năm 2024, trên địa bàn Bình Dương xảy ra 876 vụ tai nạn giao thông (giảm 41 vụ, tương ứng 4,47% so với cùng kỳ năm 2023), làm chết 434 người (giảm 87 người, tương ứng 16,69%), bị thương 589 người (giảm 72 người, tương ứng 10,89%), hư hỏng 1.370 phương tiện các loại (giảm 3 tiêu chí).Cũng trong năm 2024, lực lượng CSGT Bình Dương, công an các cấp phát hiện 200.451 trường hợp vi phạm giao thông, trật tự đô thị; qua đó xử phạt vi phạm hành chính 166.222 trường hợp với tổng số tiền trên 400 tỉ đồng.Lãnh đạo Công an tỉnh Bình Dương cho biết đơn vị này đang triển khai mô hình tuyến đường ATGT trên địa bàn và tiếp tục phối hợp các ban, ngành, địa phương đẩy mạnh triển khai mô hình hệ thống camera giám sát giao thông trên các tuyến đường.Đáng lưu ý, công an các cấp ở Bình Dương tiếp tục tăng cường công tác tiếp nhận, xử lý thông tin, hình ảnh, clip phản ánh vi phạm về trật tự ATGT do người dân cung cấp qua Zalo của Phòng CSGT và công an các địa phương.
