Những câu chuyện đằng sau các bức ảnh dự thi
Tương tự nhiều làng cổ khác của vùng chiêm trũng Bắc bộ, làng Nôm thuộc Đại Đồng, Hưng Yên vẫn còn đó những nét đẹp cổ kính, trầm mặc, từ đình làng, ao làng, đường làng, cùng 19 nhà thờ họ biểu trưng cho con dân làng Nôm. Ở đời thường, nhắc đến Nôm là gợi ngay về nghề đặc thù của làng, ấy là buôn đồng nát. Cái nghề ấy "lẻn" cả vào thơ vè, định danh cụ thể về làng rằng: "Đồng nát thì về cầu Nôm".Ngược dòng lịch sử, tìm hiểu chuyện hình thành làng Nôm thông qua cụm di tích đình làng còn lưu lại mới biết thành hoàng làng Nôm chính là thánh Tam Giang - vị anh hùng dân tộc vẻ vang chống ngoại xâm chẳng liên quan gì đến nghề đồng nát. Ở vùng chiêm trũng Bắc bộ, thánh Tam Giang có hai hóa thân là thiên thần và nhân thần. Ở góc độ thiên thần, đây là vị thần chuyên bảo hộ vùng sông nước. Còn ở nhân thần, thánh Tam Giang là vị tướng oai dũng chống giặc ngoại xâm, sau khi hy sinh vì nước, ông được người dân tôn thờ. Thống kê có đến gần 400 đình, đền, nghè ở các làng cổ phía bắc thờ thánh Tam Giang.Trong cụm di tích đình Tam Giang ở làng Nôm, ngoài kiến trúc cổ kính của đình làng, mái ngói, cầu đá… còn nổi bật một cây đa cổ thụ. Các cụ cao niên kể rằng đấy là nơi khi xưa thánh Tam Giang và quân sĩ buộc ngựa, chiêu binh phục vụ kháng chiến chống giặc. Việc chiêu mộ binh sĩ khắp nơi, mỗi người mang mỗi họ khác nhau, khi đất nước yên bình, nhiều người trong số đó ở lại, thành cư dân làng Nôm. Nguyên cớ có đến 19 dòng họ khác nhau ở đây là vì vậy.Cũng từ câu chuyện chiêu quân của đức thánh Tam Giang, bánh tày ra đời. Với chiều dài gần 40 cm, khẩu chỉ bằng 3 ngón tay chụm lại, cầm rất vừa tay, mỗi chiếc bánh đủ cho một người bình thường ăn no. Việc người làng Nôm phát minh ra bánh tày chính là để phục vụ nhu cầu lương binh cho quân sĩ, vừa đủ dưỡng chất vừa đáp ứng tính tiện dụng, dễ dàng vận chuyển, lưu trữ thời gian dài. Nhờ vậy, bánh tày là dạng lương thực để binh sĩ bồi bổ trong những chiến trận ác liệt hoặc những cuộc hành quân xa.Tên gọi bánh tày, khi tìm hiểu ra, cũng mang lại nhiều thuyết giải thú vị. Liệu chiếc bánh có liên quan gì đến dân tộc Tày hay không? Nếu nhìn lại danh sách các dòng họ đang hiện hữu ở làng Nôm và những họ phổ biến của người Tày như Đỗ, Lê, Tạ… có thể thấy có sự tương đồng. Biết đâu trong quá trình chiêu quân, các tráng sĩ người Tày cũng tham gia công cuộc vệ quốc, gia nhập binh đoàn thánh Tam Giang và mang thứ bánh lá đặc trưng của dân tộc mình vào đời sống quân ngũ?Một lý giải khác liên quan đến bánh tày bắt nguồn từ chiều dài chiếc bánh. Nếu đo trung bình độ dài một chiếc bánh tày sẽ tương đương chiều dài cẳng tay với điểm đầu là lòng bàn tay và điểm cuối là cùi chỏ. Trong phương ngữ vùng Bắc bộ, đặc biệt là cư dân Hà Tây, chữ "tay" khi phát âm sẽ được nhấn thêm dấu huyền để thành "tày". Trong quá trình tập hợp binh về làng Nôm, có thể trong số ấy có những người lính đến từ vùng Hà Tây, việc biến âm trong phương ngữ khiến chiếc bánh tay khi xướng âm biến thành bánh tày là vậy.Trở lại với thời bình, bánh tày làng Nôm chỉ được làm vào dịp tết hoặc những sự kiện thực sự trọng đại. Cấu tạo một chiếc bánh rất đơn giản chỉ với đậu xanh đánh (đậu xanh lột vỏ, luộc chín, xào đường theo tỷ lệ 1:1) và mỡ thăn lợn cắt thỏi dài. Hai thứ này dùng làm nhân, còn lớp vỏ bánh là gạo nếp bao quanh, áo là lá dong. Bánh tày, ngoại hình giản đơn chỉ có thế. Nhưng khi ăn, bánh tày thực sự gây ấn tượng bởi sự cân bằng hài hòa giữa các nguyên liệu, hương vị. Ngọt bùi của đậu, béo ngậy của mỡ, dẻo thơm của nếp…, tất cả hòa quyện theo từng miếng cắn rất vừa nhờ kích thước khác lạ với các dòng bánh lá hiện hữu.Là đặc sản làng Nôm, ai ăn cũng khen ngon nhưng để tìm người làm ra bánh tày hôm nay lại là chuyện nan giải khi cả làng chỉ còn lại cụ Tạ Đình Hùng hằng năm vẫn gói bánh tày mùa tết đến. Tham gia cùng cụ Hùng trong một chuyến gói bánh tày, được nghe giải thích và chứng kiến các công đoạn làm bánh, mới thấy đằng sau vẻ giản đơn của chiếc bánh con con là vô số công đoạn phức tạp. Đầu tiên là phân chia tỷ lệ nguyên liệu, để ra một mẻ 100 chiếc bánh cần 10 kg gạo nếp cái hoa vàng vụ mới, 10 kg đường trắng, 10 kg đậu xanh không vỏ, 10 kg mỡ thăn. Phần chuẩn bị nguyên liệu chỉ có khoản đậu xanh đánh là nhọc sức vì phải luộc cho đậu nhừ, đánh nhuyễn không còn thấy dáng hạt rồi trộn đường đảo đều. Cái vất vả là khi đậu quết cùng đường, đảo tay không đều và nhanh sẽ làm đường chảy gây cháy khét, mẻ nhân ấy coi như hỏng. Đậu đảo đến chín nhừ, vàng ươm là hoàn thiện.So sánh làm bánh tày và bánh chưng, cụ Tạ Đình Hùng bảo: "Làm bánh tày vất hơn bánh chưng nhiều, bánh chưng có khuôn, một bánh tôi làm chậm nhất chỉ 2 phút, gói được một bánh tày bằng gói 3 - 4 cái bánh chưng". Đem câu chuyện làm bánh tày hỏi các nhà bán bánh lá ở chợ Nôm, ai cũng lắc đầu: "Không làm đâu, nhọc công lắm chú ạ". Cái sự nhọc ấy, hóa ra chẳng phải khó ở khâu chuẩn bị nguyên liệu mà ở kỹ thuật gói. Chứng kiến cụ Hùng tay thoăn thoắt từng thao tác xếp lá dong, rải 100 gram nếp cho một cái bánh, đặt phần nhân bánh lên lớp nếp, đoạn lấy tay túm hai mép lá kéo lên cao, giật xóc nhẹ, cuộn lại thật nhanh và đều, rồi thắt dây là xong một cái bánh tày. Độ khó khi làm bánh chính là ở cú giật "kinh điển" ấy. Cụ Hùng biết gói bánh tày từ năm 10 tuổi, đến nay đã hơn 70 năm tuổi nghề và cú giật điệu nghệ ấy vừa đủ lực để lớp gạo mỏng te bám đều quanh lõi nhân. Tôi làm thử mấy chiếc bánh cùng cụ nhưng cứ đến công đoạn cuối cùng với thao tác giật là gạo bay đằng gạo, nhân rời đằng nhân, không thể nào căn đều cho được.Mỗi lần chuẩn bị cho một mẻ bánh 100 cái, mất 2 ngày trời, dù tuổi cao, sức yếu, nhưng cụ Tạ Đình Hùng vẫn cố gắng làm, bởi: "Lệ làng xưa mỗi khi bày cỗ tết hoặc cúng đình, phải có giò cây, bánh tày, chả hoa, đều là các thứ người làng tôi tự làm cả, có năm cầu kỳ hơn thì thêm món cá kho ủ trấu. Giờ các món ấy thất truyền hết, còn lại mỗi bánh tày. Gói bánh mệt người lắm nhưng con cháu ở xa chúng nó cứ bảo gói để lễ thánh và mang làm quà đặc sản làng Nôm. Mấy năm nay chúng nó đem bánh tày làm quà biếu tết, ai ăn cũng khen, chiều các cháu nên cố làm".Nhờ kích thước nhỏ, gói đều tay, cộng thêm 5 giờ luộc ngập sôi trong nước, bánh tày khi hoàn thiện ngon dẻo rền ngậy đến lạ kỳ, ăn no vẫn không ngán. Đem cắt lát miếng bánh do cụ Hùng làm, thấy rõ các lớp vỏ, nhân, mỡ phân bố đều tăm tắp, mắt nhìn đã thấy thèm. Ăn bánh của cụ Hùng thật ngon, nhưng cũng có chút bâng khuâng, bởi rằng món bánh tày trứ danh của làng Nôm đang thiếu người kế tục. Trong nhiều mâm cỗ dâng lễ thánh ngày xuân của người làng, bóng dáng bánh tày đang dần được thay bằng những cao lương mỹ vị hợp thời hơn. Lo rằng một ngày không xa, món bánh tày làng Nôm chỉ còn tồn tại trong hoài niệm và chuyện kể.Về Đồng Tháp nhớ ghé Tràm Chim
Từ thứ tư đến chủ nhật tuần qua (tức từ ngày 29.1 - 2.2), phòng vé Trung Quốc chứng kiến sự tăng trưởng kỷ lục với lượng vé bán ra đạt 7 tỉ nhân dân tệ (tương đương 965,4 triệu USD), và các tựa phim "bom tấn", "cây nhà lá vườn" (sản xuất để phục vụ khán giả trong nước) là những tựa thắng lớn, theo Maoyan (công ty phân tích doanh thu phòng vé Trung Quốc). 4 phim hiện đang chen chân và xưng vương tại bảng xếp hạng phim xứ Trung hiện tại gồm Na Tra 2, Thám tử phố Tàu 1900 (Detective Chinatown 1900), Gấu Boonie: Khởi động tương lai (Boonie Bears: Future Reborn) và Phong thần 2 (Creation of the Gods II: Demon Force). Phim hoạt hình Na Tra 2 đứng nhất phòng vé với số tiền 3,12 tỉ nhân dân tệ (tương đương 430,3 triệu USD). Maoyan dự đoán phim sẽ rời rạp với tổng số tiền 938 triệu USD, nhưng giới quan sát phòng vé quốc tế nhìn nhận phim có thể vượt mốc 1 tỉ USD chỉ ở thị trường Trung Quốc và là phim đầu tiên đạt được thành tích này vì khởi đầu quá thuận lợi. Không chỉ vậy, ở rạp chiếu chất lượng cao Imax (tính đến chủ nhật, các rạp này thu về tổng số tiền 38,1 triệu USD), phim Na Tra 2 thu 22,1 triệu USD, nhanh nhất trong lịch sử phòng vé nước này. Na Tra 2 là phim hoạt hình 3D pha trộn các chất liệu truyền thuyết với đương đại, kể về mối quan hệ không mấy êm thấm giữa Na Tra và Ngao tộc ở biển. Phần đầu ra mắt năm 2019 được đón nhận rất tốt tại thị trường nước này, cũng nắm giữ nhiều "kỷ lục" phòng vé với số tiền 725 triệu USD sau khi rời rạp. Về mặt hàn lâm, đây là phim hoạt hình đầu tiên của Trung Quốc được chọn vào vòng sơ tuyển hạng mục Phim hoạt hình xuất sắc giải Oscar tại mùa giải lần thứ 92. Một cột mốc đáng kể khác là phim Thám tử phố Tàu 1900 - sê ri điện ảnh hiện đã vượt lên doanh thu 1,3 tỉ USD của đạo diễn Trần Tư Thành - hiện phần thứ 4 này thu về 1,82 tỉ nhân dân tệ (tương đương 251 triệu USD) trong cùng thời điểm ra rạp với Na Tra 2. Dịp Tết Nguyên đán 2025 là thời điểm phòng vé xứ Trung có doanh thu cao nhất trong lịch sử tính đến thời điểm hiện tại.
5 món ăn nhẹ 'kích' đôi năng lượng, giải tỏa áp lực và mệt mỏi hiệu quả
Sau đó, đến cuối tháng 4 lại Nam bộ lại tiếp tục đón đợt triều cường rằm tháng 3 âm lịch, tương ứng từ ngày 22 - 28.4. Đây là đợt triều cường cao, đẩy ranh mặn 4‰ tiếp tục xâm nhập sâu vào các nhánh sông chính ở ĐBSCL thêm khoảng 5 km. Cụ thể như sông Vàm Cỏ Đông và Vàm Cỏ Tây từ 90 - 110 km, các nhánh sông Tiền - Hậu từ 50 - 60 km, sông Cái Lớn 45 - 55 km.
Đây là lần thứ hai hoạt động này được tổ chức Nhưng khác với năm trước, năm nay nhà trường đã để các bạn học sinh, sinh viên tự thiết kế mẫu sản phẩm và gửi tham gia cuộc thi thiết kế bao lì xì "Tết sum vầy, cùng sẻ chia".Hơn 100 mẫu thiết kế với đa dạng mẫu mã được các bạn học sinh, sinh viên gửi cho cuộc thi. Ban tổ chức đã sử dụng 3 mẫu đạt giải nhất, nhì, ba và 3 mẫu đạt giải khuyến khích để in 9.000 bao lì xì và bán với giá 2.000 đồng/phong bao. Số tiền lời sau khi bán được sẽ sử dụng để mua quà trao tặng cho các bạn học sinh nghèo, góp một phần nhỏ để các bạn có một cái tết ấm no, đủ đầy.Sau khi hoàn thiện, các sản phẩm được bán cho các học sinh, sinh viên, giáo viên và phụ huynh trong trường cùng những vị khách khác. Mỗi phong bao chỉ có giá 2.000 đồng nhưng lại chất chứa sự sẻ chia, ấm áp. Đây dự kiến sẽ là hoạt động thường niên của trường mỗi dịp cận tết để không chỉ tạo ra một hoạt động ý nghĩa mà còn là sân chơi cho các bạn trẻ thể hiện mình.
Máy bay hạ cánh khẩn cấp vì hành khách tìm cách tự tử
Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cho biết, từ ngày 11.2 - 10.3, có 3 đợt không khí lạnh ảnh hưởng đến thời tiết khu vực miền Bắc nước ta, vào các ngày 16.2, 23.2 và 5.3. Trong đó, đợt không khí lạnh ngày 6.3 đã gây ra một đợt rét diện rộng tại miền Bắc và các tỉnh, thành từ Thanh Hóa - Huế. Tại khu vực vùng núi cao, trời rét đậm, rét hại với nhiệt độ nhiều nơi giảm xuống dưới 10 độ C như: Mẫu Sơn (Lạng Sơn) 2,9 độ C, Đồng Văn (Hà Giang) 8,3 độ C, Pha Đin (Điện Biên) 7,2 độ C và Tam Đảo (Vĩnh Phúc) 7,3 độ C…Trong thời kỳ này, nhiệt độ trung bình tại các khu vực trung du và đồng bằng Bắc bộ, Bắc Trung bộ phổ biến xấp xỉ và thấp hơn so với trung bình nhiều năm từ 0,5 - 1 độ C. Các khu vực khác trên cả nước có nhiệt độ cao hơn 0,5 - 1 độ C, riêng Tây Bắc Bắc bộ, Bắc Tây nguyên và miền Tây Nam bộ, nhiệt độ cao hơn từ 1 - 2 độ C.Dự báo, thời kỳ từ nay đến ngày 10.4, nhiệt độ trung bình tại miền Bắc và Thanh Hóa tiếp tục thấp hơn 0,5 - 1 độ C so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ; các nơi khác phổ biến ở mức xấp xỉ so với trung bình nhiều năm.Cạnh đó, không khí lạnh khả năng hoạt động mạnh hơn so với trung bình nhiều năm, tuy nhiên trung tâm áp cao lạnh lục địa có xu hướng lệch đông nên sẽ gây ra nhiều ngày mưa nhỏ, mưa phùn và sương mù cho khu vực Đông Bắc bộ, Bắc Trung bộ.Cơ quan khí tượng cho biết, từ nay đến ngày 15.3, Tây Bắc bộ duy trì ở trạng thái thời tiết mưa vài nơi, sớm có sương mù và sương mù nhẹ rải rác. Từ đêm 15 - 16.3, trời có mưa, mưa rào rải rác và có nơi có giông, từ khoảng 16.3, trời chuyển rét do ảnh hưởng của không khí lạnh.Đông Bắc bộ có mưa nhỏ, mưa phùn và sương mù rải rác đến ngày 14.3. Khoảng ngày 15.3 có mưa, mưa rào rải rác, trời chuyển rét. Cũng do ảnh hưởng của không khí lạnh, khu vực từ Thanh Hóa - Huế, Đà Nẵng - Khánh Hòa từ đêm 15 - 19.3 có mưa, mưa rào rải rác và có nơi có giông. Từ khoảng ngày 16.3, Bắc Trung bộ chuyển rét.Theo dự báo, đợt không khí lạnh ảnh hưởng đến miền Bắc và miền Trung sẽ kéo dài ít nhất từ ngày 16 - 21.3. Trong đợt không khí lạnh này, nhiệt độ tại thủ đô Hà Nội giảm 6 - 7 độ C so với những ngày trước đó, rét đỉnh điểm rơi vào các ngày 20 - 21.3 khi nhiệt độ thấp nhất còn 14 độ C.Địa phương được dự báo có lạnh nhất là tỉnh Lai Châu, từ ngày 20 - 21.3, nhiệt độ thấp nhất tại tỉnh này xuống 10 độ C.
