thủ môn dự bị mu

Chỉ huy quân đội Iran nói chỉ dùng vũ khí lỗi thời trong vụ tấn công Israel

Bụi mịn là thuật ngữ mô tả các hạt bụi lơ lửng trong không khí. Không giống như các loại bụi thông thường, bụi mịn có kích thước siêu nhỏ.Bụi mịn PM2.5 - Các hạt bụi siêu nhỏ với kích thước đường kính hơn hoặc bằng 2,5 µm, nhỏ hơn sợi tóc khoảng 30 lần. Theo đó, với kích thước siêu nhỏ, bụi PM2.5 không thể nhìn thấy bằng mắt thường, chúng có trong không khí và khi tích tụ với nồng độ cao, bụi mịn làm bầu trời trở nên nhợt nhạt và mờ đục. Bụi mịn có trong khí thải các phương tiện giao thông như ô tô, xe máy; từ các hoạt động công nghiệp, xây dựng và đến từ sinh hoạt hằng ngày như đốt rác, đốt than, hút thuốc,…Tại các thành phố lớn, chỉ số bụi mịn luôn ở mức cao, đặc biệt là những ngày nhiệt độ thấp, không khí khô, bụi không thể khuếch tán trong không khí, gây hại cho sức khỏe. Các chuyên gia sức khỏe cảnh báo, bụi mịn trong không khí gây ảnh hưởng đến sức khỏe như các bệnh về hô hấp, viêm phế quản, tim mạch, tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư,…Đặc biệt, bụi mịn còn được xem là một trong những nguyên nhân chính tàn phá làn da nhanh chóng, gây nên các tình trạng da.Cơ chế hình thành mụn viêm trên da gồm 3 yếu tố chính- Tăng sản xuất chất bã nhờn: tuyến bã nhờn hoạt động quá mức, không thể bị đào thải hoặc gây tắc nghẽn lỗ chân lông- Sừng hóa tuyến lông, lỗ chân lông: Quá trình tắc nghẽn lỗ chân lông do tế bào chết, bụi bẩn tích tụ mà không được làm sạch- Vi khuẩn Propionibacterium acnes: Loại khi khuẩn có trong bã nhờn, góp phần gây viêm nang lông, kích thích sự viêm và phát triển của mụn.Với kích thước siêu nhỏ, bụi mịn PM2.5 dễ dàng bám chặt vào các rãnh nhỏ trên da, tích tụ sâu trong nang lông trong suốt thời gian dài. Bên cạnh đó, vi khuẩn, kim loại, hóa chất bay lơ lửng trong không khí theo bụi mịn dễ dàng bám vào làn da.Theo thời gian, sự tích tụ bụi bẩn trong các nang lông gây bít tắc, là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn gây mụn phát triển nhanh chóng. Bụi mịn bít lỗ chân lông khiến cho tuyến bã nhờn hoạt động quá nhiều, không được đào thải mà tích tụ lại tạo nên nhân mụn. Mặt khác, tác động của các vi khuẩn như P.acnes sẵn trong các nang lông tuyến bã tăng sinh, các tụ cầu từ bên ngoài gây nên tình trạng mụn.Để bảo vệ làn da, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ giải phóng cytokine và bạch cầu để tiêu diệt vi khuẩn, hình thành các nốt sưng đỏ, đau và mủ trắng. Mụn đầu đen, mụn viêm, mụn mủ xuất hiện trên làn da từ đây.Đặc biệt, các hợp chất kim loại, độc tố trong bụi mịn kích thích phản ứng viêm trên da, khiến da ngứa rát và mẩn đỏ. Tiếp xúc với bụi mịn thời gian dài sẽ khiến da bị kích ứng kéo dài, gây các tổn thương mô da khiến da dễ bị thâm, sẹo cũng như kết cấu da trở nên sần sùi.Không chỉ là tác nhân gây mụn trên da, bụi mịn PM 2.5 còn khiến da xỉn màu, lão hóa sớm do các gốc tự do có trong bụi mịn kích thích quá trình oxy hóa, gây suy giảm, phá vỡ các sợi liên kết collagen và elastin trên da. Bên cạnh đó, bụi mịn PM2.5 phá hủy lớp màng lipid tự nhiên làm da khô ráp, nhạy cảm, mất nước và dễ bị kích ứng.Đây cũng là nguyên nhân vì sao người sống ở vùng đô thị, nơi có bầu không khí ô nhiễm, nhiều bụi thường gặp các vấn đề về da như mụn, sạm nám, tàn nhang,… hơn những người sống ở vùng quê, nơi có bầu không khí và môi trường trong lành hơn.Nhiều người cho rằng có thể bảo vệ sức khỏe và làn da khỏi bụi mịn thông qua việc đeo khẩu trang hằng ngày cũng như các bước làm sạch da thông thường. Tuy nhiên thực tế không phải vậy, chỉ có các loại khẩu trang chuyên dụng mới có khả năng lọc bụi mịn. Bụi mịn vẫn có trong không gian sống, len lỏi và bám trên da vào lúc sinh hoạt tại nhà, văn phòng làm việc,…Các bước tẩy trang, rửa mặt có thể làm sạch và cuốn trôi các loại bụi bẩn, vi khuẩn thông thường nhưng bụi mịn với kích thước siêu nhỏ, bám chặt trong các rãnh nhỏ trên da lại khó có thể giải quyết dứt điểm. Nếu làm sạch bụi mịn không đúng cách, tình trạng bít tắc lỗ chân lông không được cải thiện sẽ gây nên tình trạng mụn viêm nghiêm trọng hơn trên da, cản trở hiệu quả của các bước điều trị.Hiểu đúng về bụi mịn PM 2.5 và cơ chế hình thành mụn trên do do bụi mịn sẽ giúp việc giải quyết các vấn đề mụn trở nên dễ dàng.Để điều trị mụn hiệu quả, bước làm sạch sâu, cuốn trôi bụi mịn rất cần thiết bởi lỗ chân lông, các rãnh da cần được thông thoáng. Sản phẩm làm sạch sâu lý tưởng cần đảm bảo khả năng làm sạch sâu và bảo vệ hàng rào tự nhiên trên da.Một bước khởi đầu hoàn hảo cho mọi quy trình chăm sóc da, sữa rửa mặt Rejuvaskin Facial Cleanser đến từ thương hiệu Rejuvaskin là sản phẩm giúp loại bỏ các loại bụi mịn, ngăn ngừa mụn, sáng da.Công nghệ chống ô nhiễm Công nghệ chống ô nhiễm có trong Rejuvaskin Facial Cleanser sử dụng Exopolysaccharides tinh khiết cao được chiết xuất từ quá trình lên men vi khuẩn Alteromonas – sinh vật chỉ được tìm thấy tại các vùng biển sâu tại nước pháp, sở hữu nhiều tính năng nuôi dưỡng, bảo vệ và làm sạch ấn tượng.Công nghệ EXO - P giúp tăng cường độ ẩm cho da, trung hoà tác động của các chất ô nhiễm như bụi mịn, gốc tự do, kim loại nặng và các gốc Carbon có trong không khí. Theo đó công nghệ EXO - P có khả năng hút sạch hơn 85% bụi mịn PM2.5, 28% gốc tự do và 44% kim loại nặng tích tụ trong nang lông cho làn da sạch khỏe.Làm sạch sâu bề mặt da vượt trộiCông nghệ vi sinh học EXO-P còn được nghiên cứu chỉ ra khả năng sạch sâu bụi bẩn, tế bào chết, lớp trang điểm, bã nhờn cho lỗ chân lông thông thoáng, ngăn ngừa bít tắc lỗ chân lông, sinh ra mụn và làm đều màu da. Ngoài ra, Rejuvaskin Facial Cleanser còn duy trì làn da căng khoẻ, tràn đầy sức sống, ngăn chặn kích ứng, lão hóa do bụi mịn sau 7 ngày sử dụng.Duy trì hàng rào da khỏe mạnh tự nhiênChiết xuất lô hội có trong Rejuvaskin Facial Cleanser là dưỡng chất hoàn hảo cho làn da hư tổn với khả năng kháng khuẩn, dưỡng ẩm nhẹ nhàng và thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào da. Ngoài ra làm dịu cảm giác căng thẳng trên da nhanh chóng, góp phần cải thiện các phản ứng viêm bên trong, phù hợp với da viêm đỏ, bong tróc, duy trì hàng rào bảo vệ làn da khỏe đẹp toàn diện từ bên trong và tươi sáng rạng ngời.Rejuvaskin Facial Cleanser với thành phần dịu nhẹ, hiệu quả làm sạch sâu mạnh mẽ, nhanh chóng, giải phóng làn da để sẵn sàng chào đón các liệu pháp điều trị mụn chuyên sâu. Với bảng thành phần không chứa paraben, hương liệu, chất bảo quản, chiết xuất từ các thành phần thiên nhiên không gây kích ứng, khô căng, Rejuvaskin Facial Cleanser phù hợp các mọi làn da, kể cả làn da nhạy cảm.Riêng đối với làn da mụn và đang điều trị mụn do tổn thương bởi bụi mịn, Rejuvaskin Facial Cleanser là cứu tinh giúp làn da vượt qua thách thức ô nhiễm, sáng khoẻ toàn diện từ bên trong.Rejuvaskin là thương hiệu nổi tiếng của Mỹ hoạt động trong lĩnh vực chăm sóc và phục hồi da, đặc biệt là ngăn ngừa, điều trị các vấn đề liên quan đến sẹo. Những sản phẩm đến từ Rejuvaskin đều được các chuyên gia da liễu hàng đầu của Mỹ tham gia quá trình tham vấn, giám sát và thử nghiệm lâm sàng trước khi đến tay người tiêu dùng.Sản phẩm đến từ Rejuvaskin được nghiên cứu, chiết xuất từ các thành phần an toàn, lành tính không gây kích ứng, phù hợp ngay cả với những làn da nhạy cảm. Đặc biệt, tất cả các sản phẩm của Rejuvaskin đều đã được FDA (Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) kiểm định và chứng nhận về độ an toàn.Rejuvaskin hiện đã có mặt tại hơn 70 quốc gia, tham gia vào chữa lành hơn 4 triệu vết sẹo. Tại Việt Nam, Rejuvaskin được phân phối độc quyền bởi Công ty TNHH Rejuvaskin Việt Nam, mang đến cho người dùng những giải pháp chăm sóc da tiên tiến và an toàn.Thông tin liên hệ:Cam kết hàng chính hãng - Nhập khẩu trực tiếp từ Mỹ

Tiểu thuyết của Nguyễn Ngọc Tư sắp ra mắt tại Anh

Các bệnh liên quan đến tuyến tiền liệt như viêm tuyến tiền liệt, áp xe tuyến tiền liệt, ung thư tuyến tiền liệt có thể gây sốt. Khác với các sốt thông thường, sốt do những bệnh này sẽ kéo dài không khỏi, đồng thời kèm theo các triệu chứng như có máu trong nước tiểu hay tinh dịch, đau vùng chậu, lưng dưới hay yếu cơ, theo chuyên trang sức khỏe Healthline (Mỹ).Trong khi đó, căn bệnh nghiêm trọng nhất là ung thư tuyến tiền liệt. Ung thư tuyến tiền liệt gây ra các triệu chứng tương tự như phì đại tuyến tiền liệt, chẳng hạn như khó tiểu, tiểu yếu, tiểu đau, tăng tần suất đi tiểu, đặc biệt là vào ban đêm. Không giống như phì đại tuyến tiền liệt, ung thư tuyến tiền liệt có thể gây sụt cân.Ung thư tuyến tiền liệt gây sốt nhưng đây không phải là triệu chứng phổ biến của bệnh. Nhiều nam giới mắc ung thư tuyến tiền liệt sẽ không bị sốt. Tuy nhiên, bệnh hành sốt là do các tế bào ung thư phát triển và chặn dòng nước tiểu, dẫn đến tắc nghẽn nước tiểu và gây nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc viêm tuyến tiền liệt.Trong một số trường hợp, ung thư tuyến tiền liệt tiết ra một số protein hoặc hoóc môn khiến hệ miễn dịch tấn công thần kinh hoặc các cơ quan khác. Tình trạng này gọi là hội chứng cận ung thư.Hơn nữa, người bệnh cũng có thể bị sốt nếu ung thư tuyến tiền liệt lan sang bộ phận khác của cơ thể. Bệnh không được điều trị có thể di căn đến tuyến thượng thận, xương, gan hoặc phổi. Hệ quả là dẫn đến hàng loạt vấn đề sức khỏe như gãy xương, khó thở, vàng da và sốt. Ngoài ra, sốt có thể là tác dụng phụ của các phương pháp điều trị ung thư, chẳng hạn hóa trị.Nam giới trên 50 tuổi có nguy cơ cao bị phì đại tuyến tiền liệt và ung thư tuyến tiền liệt. Những người có tiền sử gia đình ung thư tuyến tiền liệt thì cũng có nguy cơ mắc loại ung thư này cao hơn. Nguyên nhân là do họ có thể sở hữu gien làm tăng nguy cơ mắc bệnh như BRCA1, BRCA2 hay HOXB13. Ngoài ra, người thừa cân, béo phì, ít vận động, rối loạn tuyến giáp, tiểu đường hay huyết áp cao cũng dễ gặp vấn đề về tuyến tiền liệt hơn người bình thường, theo Healthline.

Cô sinh viên rút ra bài học: Không sợ thất bại...

Clip trích xuất camera hành trình ghi lại tại giao lộ Nguyễn Thái Học - Trần Hưng Đạo (quận 1, TP.HCM) vào khoảng 12 giờ ngày 19.2.2025. Tại thời điểm đó, 1 xe buýt, 2 xe ô tô và nhiều xe máy đã vô tình vượt đèn vàng, rồi sau đó là vượt đèn đỏ do không để ý tín hiệu đèn chuyển đột ngột. Trong khi đó, một số người nhìn lên đèn cũng vội vàng dừng lại, dù có người đã đi qua vạch.Liên quan sự việc này, đại diện Trung tâm Quản lý hạ tầng giao thông đường bộ cho biết qua xác minh thì vào thời điểm xảy ra sự việc, đèn bị lỗi chương trình, có thể thiết bị không đồng bộ nên còn 15 giây đèn xanh đã chuyển sang vàng và đèn đỏ.Vì trụ đèn tín hiệu này kết nối trực tiếp về Trung tâm quản lý điều hành giao thông đô thị nên đơn vị này đang phối hợp khắc phục. Đồng thời, đơn vị phụ trách đang rà soát lại tất cả các trụ đèn tín hiệu để khắc phục nếu có.Lãnh đạo một đội CSGT tại TP.HCM cho hay, trong clip, đèn tín hiệu chuyển màu đột ngột do lỗi nên CSGT sẽ không thổi phạt trực tiếp hay phạt nguội sau đó.Nhiều người dùng mạng xã hội cho rằng dạo này đèn tín hiệu giao thông hay lỗi. Một số người lo ngại, nếu không để ý vượt thì sợ bị phạt nguội, còn dừng xe gấp thì sợ người phía sau không xử lý kịp sẽ tông vào đuôi xe mình.Bên cạnh đó, cũng có những ý kiến cho rằng, chưa có trường hợp nào bị CSGT phạt khi đèn bị lỗi nên người tham gia giao thông không phải sợ.Ngoài ra, những người vượt đèn trong clip đã có hình ảnh camera ghi lại sự việc, không cần quá lo lắng.Thông thường, khi trích xuất camera để xử lý vi phạm qua hình ảnh, CSGT sẽ xem hết một quá trình của hành vi để xác định người điều khiển xe có cố tình vi phạm hay không, có các yếu tố khách quan xung quanh tác động hay không... rồi mới gửi thông báo vi phạm về chủ phương tiện.Trên địa bàn TP.HCM hiện có 1.070 chốt đèn tín hiệu giao thông, gồm gần 800 chốt đèn hoạt động chế độ xanh vàng đỏ, hơn 250 chốt đèn hoạt động chế độ chớp vàng.Trong đó hơn 840 chốt đèn tín hiệu giao thông hoạt động độc lập, 227 chốt đèn hoạt động kết nối điều khiển tại Trung tâm điều khiển.Sở GTVT TP.HCM cho hay, trong quá trình hoạt động, có lúc vẫn xảy ra sự cố như: mất nguồn cung cấp điện, hư hỏng thiết bị tủ điều khiển, hư hỏng đèn... gây khó khăn cho người tham gia giao thông.

Ở Khóm 1 (TT.Bến Quan, H.Vĩnh Linh, Quảng Trị), nhiều người biết đến cô bé Hoàng Lê Minh Ngọc ngoan ngoãn, chăm học, siêng năng phụ giúp bố mẹ. Sinh ra, lớn lên ở vùng đất từng bị chiến tranh tàn phá, từ những câu chuyện kể về đời lính của ông bà, cha mẹ…, Ngọc không biết mình đã yêu quý hình ảnh người lính tự bao giờ. Nhưng để trở thành người lính thực thụ, với Ngọc là cả một quá trình nỗ lực.Sau khi tốt nghiệp THPT, 2 năm liền sau đó Ngọc đăng ký thi vào Học viện Cảnh sát nhân dân và Học viện Kỹ thuật quân sự, tiếc là kết quả chưa như mong đợi. Không nản chí, ngay sau khi hoàn thành xuất sắc việc học tại Trường ĐH Kinh tế, ĐH Huế, Ngọc gác lại dự định tìm việc làm mà trở về địa phương tiếp tục theo đuổi giấc mơ trở thành người lính. Ngọc đã tự nguyện viết đơn đăng ký tham gia nghĩa vụ quân sự năm 2025. Dù đường đi hơi "lòng vòng", cuối cùng cô gái xinh xắn này đã toại nguyện.Nói về nữ tân binh Hoàng Lê Minh Ngọc, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự TT.Bến Quan Nguyễn Văn Nam cho biết đây là cô gái đầu tiên tình nguyện tham gia nghĩa vụ quân sự của thị trấn. "Không chỉ là niềm vui của gia đình em Ngọc mà còn là niềm tự hào của địa phương. Chúng tôi đã gặp gỡ, động viên và giao trách nhiệm đối với em Ngọc", ông Nam nói.Còn với Ngọc, dù biết chặng đường phía trước là những tháng ngày rèn luyện rất vất vả, nhất là đối với một cô gái trẻ, nhưng cô vẫn không giấu được niềm vui. "Xác định để có thể tham gia nghĩa vụ quân sự đòi hỏi nhiều tiêu chuẩn, nên em đã luôn cố gắng rèn luyện thể chất, phát triển bản thân về mọi mặt. Vì vậy, em rất vui mừng khi được thông báo đạt điều kiện và nhận lệnh nhập ngũ", Ngọc chia sẻ.Tại H.Vĩnh Linh còn có 3 cô gái nữa đã hiện thực hóa mong ước làm người lính trong mùa tuyển quân năm 2025, gồm Ngô Thị Quỳnh Chi (ở thôn Tân Trại 2, xã Vĩnh Giang), Lê Vân Diễm Quỳnh (thôn Liêm Công Đông, xã Hiền Thành) và Lê Thị Ánh Minh (thôn Liêm Công Tây, xã Hiền Thành). Trong đó, Diễm Quỳnh tham gia nghĩa vụ công an, 2 cô gái còn lại tham gia nghĩa vụ quân sự.Chỉ còn vài ngày nữa là lên đường nhập ngũ, tân cử nhân Trường ĐH Kiến trúc Đà Nẵng Ngô Thị Quỳnh Chi rất háo hức. "Em không tránh khỏi hồi hộp nhưng cũng rất tự tin và đã chuẩn bị tinh thần vững vàng nhất. Em quyết tâm sớm hòa nhập môi trường mới, vượt qua những trở ngại ban đầu để luôn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Từ đó được rèn luyện, học tập, cống hiến, hy vọng ghi dấu những năm tháng trong quân ngũ sẽ là thời gian ý nghĩa và đẹp nhất của tuổi thanh xuân", Chi nói.Động lực mạnh mẽ nhất giúp Chi trở thành người lính, ngoài mơ ước của bản thân, còn là sự tiếp sức của người thân. "Những ngày tới em sẽ sống xa gia đình để vào khuôn khổ của môi trường quân đội. Em biết gia đình vẫn sẽ dõi theo động viên và em sẽ cố gắng không làm mọi người thất vọng", Chi nói.Theo kế hoạch, năm 2025 tỉnh Quảng Trị có 1.000 công dân lên đường nhập ngũ. Với nền tảng học vấn, lý tưởng, sức khỏe sẵn có và niềm tin mà gia đình, địa phương gửi gắm, những thanh niên ưu tú này sẽ đóng góp sức trẻ, phát huy hơn nữa truyền thống cách mạng của quê hương.

Giải bóng đá Thanh Niên Sinh viên Việt Nam: Các đội được cung cấp trang phục và bóng

Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.