Vì sao tháo gỡ quyết liệt mà dự án mới vẫn hiếm hoi?
Trọng tài tuyên thệ trong lễ khai mạcM.U lập quỹ để săn bộ đôi trẻ xuất sắc Haaland và Bellingham
Trong phiên giao dịch cuối cùng trước kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện bơm ra 39.723,57 tỉ đồng vào ngày 24.1. Trong đó, 12 thành viên đã trúng thầu 24.756,87 tỉ đồng ở kỳ hạn 14 ngày; 9 thành viên trúng thầu 14.966,7 tỉ đồng kỳ hạn 21 ngày. Ở chiều ngược lại, nhà điều hành đã hút về 8.100 tỉ đồng, 5 thành viên trúng thầu ở kỳ hạn 14 ngày. Lãi suất trúng thầu vẫn ở mức 4%/năm.Như vậy, đây là phiên bơm tiền ra thị trường mạnh nhất của nhà điều hành kể từ đầu năm đến nay. Chỉ tính riêng trong tuần này, Ngân hàng Nhà nước đã bơm ròng 103.729 tỉ đồng, cụ thể bơm ra 133.579 tỉ đồng và hút về 29.850 tỉ đồng.Việc cung tiền mạnh từ Ngân hàng Nhà nước khiến lãi suất trên thị trường liên ngân hàng sụt giảm vào những ngày cận Tết Nguyên đán. Lãi suất tiền đồng trên thị trường liên ngân hàng giảm từ 0,3 - 0,8%/năm trong tuần. Lãi suất kỳ hạn qua đêm xuống còn 3,92%/năm, 1 tuần còn 4,82%/năm, 2 tuần còn 4,74%/năm, 1 tháng còn 4,88%/năm, 3 tháng 5%/năm, 6 tháng 5,7%/năm… Doanh số giao dịch ở các kỳ hạn cũng tăng lên cao. Cao nhất là kỳ hạn qua đêm với 438.130 tỉ đồng, kỳ hạn 2 tuần lên 76.000 tỉ đồng, 1 tháng lên 7.325 tỉ đồng…Không những lãi suất giảm mà việc bơm ròng tiền ra nền kinh tế trong tuần qua còn giúp giá USD trên thị trường giảm. Trong tuần này, các ngân hàng thương mại đã giảm giá USD 200 đồng, tương đương đi xuống 0,78%. Giá USD tại Vietcombank mua USD với giá 24.770 - 24.800 đồng, bán ra 25.300 đồng…
Thắm tình đoàn kết giữa Quân khu 7 với đồng bào tôn giáo
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Bản tin Xem nhanh 12h ngày 24.2.2025 của Báo Thanh Niên có những thông tin đáng chú ý sau:Nhiều tài xế gần đây tá hỏa khi phát hiện hàng loạt lỗi phạt nguội cũ bỗng nhiên xuất hiện trở lại dù trước đó đã đăng kiểm xe mà không gặp vấn đề gì.Không chỉ một mà có nhiều tài xế khác cũng gặp tình trạng này, thậm chí có người mua xe cũ, kiểm tra phạt nguội trước khi sang tên không thấy lỗi, nhưng giờ lại phát hiện vi phạm từ… đời nào.Hôm qua (23.2), Văn phòng UBND thành phố Đà Nẵng cho biết lãnh đạo UBND thành phố vừa phê duyệt phương án đấu giá quyền sử dụng đất đối với khu đất vàng 2 mặt tiền bên sông Hàn. Đó là khu đất số 16 Bạch Đằng (phía sau là đường Trần Phú) có diện tích 1.795 mét vuông, là loại đất thương mại dịch vụ với chức năng công trình trên đất là văn phòng, khách sạn cao cấp, căn hộ du lịch và các chức năng dịch vụ du lịch khác.Khu đất này là một trong những nhà, đất liên quan vụ án Phan Văn Anh Vũ (hay còn gọi là Vũ "nhôm"). Trước đó, vào năm 2014, thành phố Đà Nẵng giao cho Công ty cổ phần Xây dựng Bắc Nam 79 của Phan Văn Anh Vũ thuê khu đất này với thời hạn 50 năm. Giá thuê đất và bán nhà, vật kiến trúc là 45 tỉ đồng, trả tiền một lần cho cả thời gian thuê đất. Tuy nhiên, sau đó Thanh tra Chính phủ đã kết luận việc thành phố Đà Nẵng cho thuê đối với cơ sở nhà đất 16 Bạch Đằng không đúng quy định, do không đưa ra đấu giá quyền thuê đất. Đến năm 2018, khu đất này bị kê biên tài sản để điều tra liên quan đến vụ án Vũ "nhôm".Một vụ việc có thể nói là nhớ đời đối với 2 người đàn ông ở Bình Chánh, TP.HCM khi cả hai bị trâu húc phải nhập viện.Hiện tại, một trong hai người đã xuất viện, người còn lại vẫn đang được điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy. Công an cũng đang xác minh, làm rõ vụ việc. Thế nhưng, theo thông tin ban đầu từ người dân, lý do con trâu “nổi điên” tấn công 2 nạn nhân cũng rất bất ngờ.Tất cả sẽ có trong Bản tin Xem nhanh 12h, được phát trên thanhnien.vn cùng kênh YouTube Báo Thanh Niên. Kính mời quý vị theo dõi.Xem nhanh 12h sẽ quay trở lại vào lúc 12 giờ trưa mai 25.2.2025 với những thông tin trong nước và quốc tế nóng hổi khác.
Trao tiền bạn đọc giúp mẹ đơn thân điều trị bệnh
Đài NDTV ngày 6.2 đưa tin món quà trên đã gợi nhớ lại chiến dịch kích nổ loạt thiết bị bộ đàm và máy nhắn tin ở Li Băng trong hai ngày 17 - 18.9.2024, khiến ít nhất 37 người thiệt mạng và hơn 3.000 người khác bị thương. Tới tháng 11.2024, Thủ tướng Netanyahu đã thừa nhận các đơn vị tình báo Israel là bên đứng sau chiến dịch tấn công. Theo CNN, phía Israel được cho là đã giấu thuốc nổ bên trong pin máy nhắn tin mà các thành viên Hezbollah sử dụng. Có khoảng 3 gram vật liệu nổ được giấu trong mỗi máy nhắn tin, và được kích hoạt khi nhận được 1 tin nhắn cụ thể. Công nghệ này hiện đại đến mức hầu như không thể phát hiện được. "Đó là một chiến dịch tuyệt vời", Tổng thống Trump nói với Thủ tướng Netanyahu. Ông chủ Nhà Trắng sau đó tặng Thủ tướng Israel một bức ảnh chụp chung giữa hai người, kèm chữ ký và thông điệp "Tặng Bibi (biệt danh của ông Netanyahu), nhà lãnh đạo tuyệt vời".Ông Netanyahu đã đến Mỹ vào đầu tuần này để gặp ông Trump và các quan chức Mỹ nhằm thảo luận về thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza và kế hoạch hòa bình Trung Đông. Tại hội đàm, Tổng thống Trump tuyên bố rằng Mỹ sẽ "tiếp quản" Dải Gaza và triển khai quân đội nước này trong khu vực nếu cần thiết.Về phần mình, Thủ tướng Netanyahu đã gọi Tổng thống Trump là "người bạn tuyệt vời nhất mà Israel từng có", đồng thời nói rằng "người dân Israel vô cùng kính trọng" nhà lãnh đạo Mỹ. Ông Netanyahu nhấn mạnh kế hoạch Gaza của vị tổng thống Mỹ có thể "thay đổi lịch sử". Nhà lãnh đạo Israel cho biết ông Trump đã "suy nghĩ vượt ra ngoài khuôn khổ với những ý tưởng mới mẻ" và "sẵn sàng phá vỡ lối suy nghĩ thông thường". Ông Netanyahu cũng ca ngợi vai trò của ông Trump trong thỏa thuận giải cứu con tin ở Gaza.
