Khánh thành nhà bán trú cho em ở Gia Lai
Những thói quen này không chỉ làm gia tăng các bệnh lây truyền qua đường tình dục mà còn tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm nhiều bệnh nguy hiểm, trong đó có sùi mào gà, lậu, giang mai, HIV… Anh C.K.T (34 tuổi), ngụ Q.Tân Phú, TP.HCM đến bệnh viện để "cầu cứu" bác sĩ vì sau 1 lần trót "tình một đêm" với người lạ. "Sau đêm nồng cháy, mình cảm thấy rất ngứa ngáy. Giờ mình sợ nhiễm HIV và bệnh lây qua đường tình dục quá", anh C.K.T bộc bạch.Bác sĩ chuyên khoa 2 Đoàn Văn Lợi Em, Trưởng khoa Khám bệnh, Bệnh viện Da liễu TP.HCM, cho biết theo số liệu thống kê mọi năm sau các kỳ nghỉ dài ngày, bệnh viện thường xuyên ghi nhận tăng bệnh nhân đến khám vì các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Bác sĩ Lợi Em cho rằng có rất nhiều hành vi nguy cơ làm người trẻ dễ mắc bệnh tình dục, đặc biệt thường xảy ra trong các dịp nghỉ dài ngày. Các kỳ nghỉ dài ngày thường là thời điểm đánh dấu sự bùng nổ của các hoạt động xã hội, đặc biệt là những buổi tiệc tùng ở trước và trong kỳ nghỉ. Điều này có thể dễ dàng được nhận thấy bằng số lượng người đông đúc tập trung ở các hàng quán, nhà hàng."Trong môi trường này, người ta thường có cơ hội tiếp xúc với nhiều người, gặp gỡ được nhiều người mới và khả năng kiểm soát hành vi có thể bị ảnh hưởng bởi rượu, bia. Điều này có thể dẫn đến việc tăng cường quan hệ tình dục ngẫu nhiên và tăng nguy cơ lây truyền các bệnh qua đường tình dục. Ngoài ra, rượu, bia còn làm tăng các hành vi nguy cơ cao như không sử dụng các biện pháp bảo vệ như bao cao su, hoặc sử dụng chất kích thích trong khi quan hệ tình dục. Họ cũng sẽ không ngại thử những hành vi tình dục mới để tìm kiếm "cảm giác mới lạ" như là sử dụng sextoy (đồ chơi tình dục), quan hệ qua đường miệng hoặc đường hậu môn", bác sĩ Lợi Em nói.Theo bác sĩ Lợi Em, kỳ nghỉ dài ngày thường là thời điểm người dân tìm kiếm sự giải trí và thư giãn sau những ngày làm việc căng thẳng, trong đó sự "cô đơn" và "căng thẳng" có thể khiến mọi người cảm thấy cần phải kết nối với người khác. Trong một số trường hợp, quan hệ tình dục có thể trở thành một cách phù hợp để giải tỏa sự áp lực, chính vì vậy mọi có xu hướng tìm kiếm những mối quan hệ "tình một đêm" trên mạng xã hội hoặc các ứng dụng hẹn hò. Việc quan hệ tình dục ngẫu nhiên như vậy sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh, cũng như lây truyền bệnh cho người khác. Ngoài ra, một số người còn chọn các đối tượng hành nghề mại dâm hoặc vào những địa điểm massage kích dục để thỏa mãn nhu cầu của mình. Vì vậy còn làm cho nguy cơ mắc bệnh trở nên cao hơn.Hiện nay có khoảng trên 30 bệnh lây truyền qua đường tình dục trên toàn thế giới. Một số bệnh thường gặp ở Việt Nam bao gồm: lậu, chlamydia, herpes sinh dục (hay còn gọi là mụn rộp sinh dục), sùi mào gà, giang mai, viêm gan siêu vi, HIV… Vì vậy, bác sĩ Lợi Em khuyên sau khi có những hành vi nguy cơ dẫn đến việc quan hệ tình dục không an toàn, thì người bệnh nên chú ý đến một số biểu hiện tùy vào từng tác nhân và thời gian nhiễm bệnh như tiểu gắt, tiểu buốt… Tuy nhiên, có những bệnh như HIV, viêm gan B, C không có triệu chứng rõ ràng và chỉ phát hiện qua xét nghiệm. Người bệnh nên đi khám ngay khi có dấu hiệu bất thường và tránh quan hệ tình dục trong thời gian này để tránh lây lan bệnh.Bác sĩ Lợi Em cũng khuyên người bệnh nên thông báo cho bạn tình gần đây để xét nghiệm và điều trị kịp thời, giúp giảm nguy cơ lây lan bệnh ra cộng đồng. Bao cao su là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất nhưng không đảm bảo 100% nếu sử dụng sai cách hoặc bị thủng trong quan hệ tình dục.Để giảm nguy cơ mắc bệnh trong dịp nghỉ dài ngày, bác sĩ Lợi Em khuyến cáo nên chung thủy, không quan hệ tình dục với nhiều người, và tìm hiểu lịch sử tình dục của bạn tình mới. Sử dụng bao cao su trong mỗi lần quan hệ sẽ giảm khả năng lây truyền bệnh. Tránh các hành vi tình dục nguy cơ cao gây tổn thương da và niêm mạc, ví dụ như sử dụng đồ chơi tình dục không phù hợp hoặc quan hệ qua đường hậu môn. Ngoài ra, tiêm ngừa vaccine HPV và viêm gan B, sử dụng thuốc PREP cho người có nguy cơ lây nhiễm HIV và đi kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời.TP.HCM tăng chỉ tiêu tuyển sinh lớp 10 những trường có tỷ lệ chọi cao
Kết quả, chiếc xe này đến điểm kết thúc hành trình còn lại 61% pin, đã tiêu hao 38% lượng pin, mức tiêu hao nhiên liệu trung bình rơi vào khoảng 17 kWh/100 km. Như vậy, với cách điều khiển xe của một người bình thường trên điều kiện thử đa số rơi vào tốc độ trung bình khoảng 50 km/giờ cùng bộ pin 108 kWh trên chiếc Mercedes-Benz EQS 450+, xe có khả năng di chuyển khoảng 635 km, đúng theo tiêu chuẩn WLTP công bố từ nhà sản xuất.
Mỹ dùng Ukraine để thử nghiệm dự án dùng AI trong chiến tranh
Ngày 15.1, Sở GD-ĐT TP.HCM thông báo đến các trường học việc chi tiền quà Tết Nguyên đán cho giáo viên theo quy định của UBND TP.HCM về tổ chức các hoạt động và kinh phí chăm lo Tết Ất Tỵ năm 2025.Theo đó, căn cứ công văn số 237/STC-HCSN ngày 10.1.2025 của Sở Tài chính về hướng dẫn nguồn kinh phí thực hiện kế hoạch chăm lo Tết Ất Tỵ năm 2025, Sở GD-ĐT triển khai đến các trường việc thực hiện chi quà tết cho giáo viên, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tại đơn vị với mức chi 1.800.000 đồng/người.TP.HCM quy định nguồn kinh phí chi tiền quà tết cho giáo viên như sau: Đối với đơn vị sự nghiệp công tự đảm bảo chi thường xuyên, đơn vị sự nghiệp công tự đảm bảo một phần chi thường xuyên, tự cân đối từ nguồn kinh phí giao tự chủ, nguồn thu của đơn vị để chi quà.Đối với cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công do Nhà nước đảm bảo chi thường xuyên thì ngân sách thành phố bổ sung dự toán kinh phí để chi quà tết cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của đơn vị.Trước mắt, Sở GD-ĐT yêu cầu trường thực hiện chi quà tết cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động từ nguồn kinh phí được giao trong dự toán năm 2025. Đồng thời, các đơn vị có văn bản đề nghị bổ sung dự toán năm 2025.
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
5 ưu điểm, 3 hạn chế trên Mercedes GLC thế hệ mới tại Việt Nam
Trên sân Quy Nhơn, cả đội chủ nhà Bình Định lẫn CLB Bình Dương đều thi đấu cực kỳ cởi mở. Những sự bổ sung chất lượng ở giai đoạn giữa mùa như Trương Văn Thiết, Nguyễn Đức Hoàng Minh giúp đoàn quân của HLV Bùi Đoàn Quang Huy chơi khởi sắc, gây ra nhiều khó khăn về phía khung thành của Nguyễn Minh Toàn. Trong đó, pha bóng đáng chú ý nhất là cú sút xa đưa bóng trúng xà ngang của Mạc Hồng Quân ở phút 34. Bên kia chiến tuyến, CLB Bình Dương cũng tạo được không ít sóng gió cho Huỳnh Tuấn Linh dù không sử dụng Nguyễn Tiến Linh, tân Quả bóng vàng Việt Nam ngay từ đầu. Lần lượt Nguyễn Thành Nhân, Quế Ngọc Hải, Bùi Vĩ Hào đã có cơ hội dứt điểm nhưng đều thực hiện chưa sắc bén. Nhìn chung, chất lượng chuyên môn trong 45 phút đầu tiên khá ổn với tổng cộng 15 cú dứt điểm. CLB Bình Dương đang đứng ở vị trí thứ 5 và có nhiều cơ hội thăng tiến trên bảng xếp hạng. Vì thế, đầu hiệp 2, Tiến Linh được HLV Nguyễn Công Mạnh tung vào sân. Đây chính là khoảnh khắc thay đổi trận đấu. Phút 86, đương kim Quả bóng vàng Việt Nam thực hiện cú đánh đầu ngược chiến thuật, tạo điều kiện cho Abdurakhmanov băng vào bắt vô-lê mở tỷ số trận đấu. Đến phút 90+4, Tiến Linh suýt hoàn tất cú đúp kiến tạo. Tiền đạo sinh năm 1997 thả bóng thông minh để Thành Nhân băng xuống đối mặt với thủ môn đội Bình Định. Chỉ đáng tiếc là cú dứt điểm cuối cùng của cầu thủ CLB Bình Dương lại đưa bóng trúng xà ngang. Chung cuộc, CLB Bình Dương giành chiến thắng 1-0. Thầy trò HLV Nguyễn Công Mạnh có 24 điểm, leo lên vị trí thứ 4 trên bảng xếp hạng và kém đội đầu bảng Nam Định 6 điểm. Trong khi đó, CLB Bình Định chưa thể thoát khỏi khủng hoảng với 5 trận liên tiếp không biết đến mùi chiến thắng, đứng thứ 12 với 13 điểm. Họ chỉ xếp trên SLNA nhờ nhỉnh hơn ở hiệu số bàn thắng - bại (-10 so với -13). FPT Play - Đơn vị duy nhất phát sóng trọn vẹn LPBank V.League 1-2024/25, tại https://fptplay.vn
