Highlights VBA 2023: Nha Trang Dolphins thăng hoa, thắng kịch tính Danang Dragons
Ngày 17.3, Phòng GD-ĐT quận 1, TP.HCM đã công bố kế hoạch kiểm tra dạy thêm, học thêm tại các trường công lập, các trung tâm dạy thêm, học thêm, các hộ kinh doanh dạy thêm, học thêm nhằm đảm bảo quyền lợi của học sinh, thực hiện đúng quy định về dạy thêm, học thêm theo quy định của Thông tư 29.Theo đó, từ ngày 20.3 đến ngày 15.4, Phòng GD-ĐT quận 1 sẽ phối hợp với UBND 10 phường của sẽ kiểm tra các cơ sở giáo dục công lập, trung tâm dạy thêm, học thêm; hộ kinh doanh dạy thêm, học thêm, các trung tâm kỹ năng sống. Các nội dung kiểm tra gồm: Việc thực hiện theo giấy phép tổ chức hoạt động, hồ sơ quản lý hoạt động, nội dung công khai, nội dung dạy thêm, học thêm, công tác phòng cháy và chữa cháy tại cơ sở dạy thêm, học thêm…Phòng GD-ĐT quận 1 yêu cầu hiệu trưởng các trường tiểu học, THCS thông báo cho giáo viên có tham gia dạy thêm trong nhà trường, dạy thêm ngoài nhà trường biết và thực hiện đúng các quy định về dạy thêm, học thêm. Đồng thời có kế hoạch kiểm tra nội bộ nhà trường về công tác quản lý dạy thêm, học thêm. Lập danh sách cán bộ quản lý, giáo viên đang tham gia giảng dạy tại các cơ sở dạy thêm, học thêm.Các cơ sở dạy thêm, học thêm phải thực hiện công khai giấy phép hoạt động và các văn bản hướng dẫn có liên quan đến công tác dạy thêm, học thêm; Chấp hành các quy định về dạy thêm, học thêm; Cung cấp hồ sơ có liên quan về tổ chức hoạt động dạy thêm, học thêm cho đoàn kiểm tra.Bà Lê Thị Thanh Giang, Trưởng phòng GD-ĐT quận 1, cho hay việc kiểm tra nhằm tăng cường công tác phối hợp, nâng cao trách nhiệm quản lý, thường xuyên kiểm tra, giám sát hoạt động tại các cơ sở dạy thêm trên địa bàn. Tuyệt đối không để các tổ chức, cá nhân hoạt động dạy thêm không phép. Kiểm tra, xử lý vi phạm, giám sát hoạt động các cơ sở dạy thêm đã được cấp phép, đảm bảo hoạt động đúng quy định, đúng nội dung được cấp phép. Kịp thời xử lý nghiêm các cơ sở hoạt động dạy thêm không phép, không tuân thủ quy định, gây mất an ninh, trật tự và ảnh hưởng đến quyền lợi của người học.Bức xúc hai thanh niên đầu trần, lái xe máy 'phóng như bay' trên cao tốc
Sau ngày cuối cùng đăng ký bổ sung cầu thủ cho giai đoạn 2 V-League, tương lai của Hendrio cuối cùng cũng được định đoạt. Cựu tiền vệ U.16 Barca không chuyển đến CLB Bình Định như những tin đồn xuất hiện trước đó và cũng không được CLB Nam Định đăng ký thi đấu. Điều này có nghĩa là cầu thủ sinh năm 1993 trở thành khán giả bất đắc dĩ của V-League trong phần còn lại của mùa giải. Việc Hendrio không được thi đấu ở giai đoạn 2 V-League khiến anh buồn vô tận. Ở mùa giải này, anh được thi đấu 8 trận, ghi 3 bàn thắng và 3 kiến tạo tại V-League. Mùa trước, anh cũng góp công lớn trong chiến tích giành chức vô địch của đội bóng thành Nam với 10 bàn thắng và 12 kiến tạo. Nhờ đó, anh lọt vào tốp 3 đề cử cho danh hiệu Ngoại binh xuất sắc nhất năm 2024. Cá nhân Hendrio cũng tích cực học tiếng Việt trong hơn 2 năm qua với khao khát được nhập quốc tịch Việt Nam để có thể khoác áo đội tuyển Việt Nam. Vì thế, nhiều người hâm mộ cảm thấy tiếc vì Hendrio không được thi đấu, có thể ảnh hưởng đến phong độ. Không được thi đấu trong phần còn lại của V-League chắc chắn ảnh hưởng rất nhiều đến phong độ của Hendrio. Nếu rơi vào tình trạng như tiền vệ sinh năm 1993, nhiều ngoại binh sẽ chọn cách chuyển sang một giải đấu khác để chơi bóng. Tuy nhiên, cựu cầu thủ CLB Bình Định vẫn quyết tâm ở lại Việt Nam. Hendrio chia sẻ với Báo Thanh Niên: "Tôi thất vọng và rất buồn vì không được đăng ký thi đấu. Tôi cũng không hiểu lý do việc này xảy ra. Nhưng có một điều chắc chắn rằng tôi sẽ nỗ lực, tập luyện chăm chỉ để giữ được phong độ cao nhất, để có những màn trở lại mạnh mẽ nhất". Anh nói thêm: "Tôi yêu Việt Nam nên tôi không có kế hoạch chuyển sang giải đấu khác. Tôi đang có cơ hội có quốc tịch Việt Nam vào năm sau và tôi cực kỳ hào hứng vì điều đó. Tôi yêu Việt Nam, và thật tuyệt nếu tôi có thể thể hiện tình yêu của mình bằng cách đóng góp sức lực cho đội tuyển Việt Nam. Sẽ thật tự hào và hạnh phúc nếu tôi làm được điều đó". Hiện tại, Hendrio vẫn ở lại Nam Định. Anh vẫn tập luyện cùng các đồng đội và chăm chỉ tập một mình, đồng thời tuân thủ một chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt nghiêm ngặt để duy trì thể trạng, phong độ tốt nhất.
Nàng dâu Việt kể chuyện gói bánh tét đón tết ở quốc gia hạnh phúc nhất thế giới
Tuy nhiên, từ ngày 24.3 nắng nóng diện rộng có xu hướng quay trở lại và một số nơi ở miền Đông có khả năng nắng nóng gay gắt.
Vĩ tuyến 17 ngày và đêm do NSND Trà Giang đóng chính đã trở thành một tác phẩm kinh điển của điện ảnh Việt Nam. Hơn nửa thế kỷ trôi qua, bộ phim vẫn giữ nguyên giá trị lịch sử, nghệ thuật và chạm đến trái tim của biết bao thế hệ khán giả. Ra mắt vào năm 1972, Vĩ tuyến 17 ngày và đêm do đạo diễn Hải Ninh thực hiện với kịch bản của nhà biên kịch Hoàng Tích Chỉ. Bộ phim tái hiện cuộc sống và cuộc đấu tranh đầy gian khó của người dân hai bờ Hiền Lương trong bối cảnh đất nước bị chia cắt. Nhân vật chị Dịu - do NSND Trà Giang thủ vai là biểu tượng cho người phụ nữ Việt Nam kiên cường, vừa lo toan gia đình vừa dẫn dắt phong trào đấu tranh trước sự đàn áp của kẻ thù.Theo chia sẻ của NSND Trà Giang trong Cine 7 - Ký ức phim Việt, quá trình quay phim Vĩ tuyến 17 ngày và đêm không hề dễ dàng, nhất là với những cảnh đêm trên sông Bến Hải. Một trong những phân đoạn khó nhất với bà là cảnh chị Dịu ôm con vượt sông để tìm chồng. Để ghi hình cảnh này, đoàn phim phải dậy từ 2 - 3 giờ sáng, chuẩn bị nhiều giờ trước khi quay. Nếu cảnh quay diễn ra vào buổi tối, công tác chuẩn bị phải bắt đầu từ giữa trưa để đảm bảo mọi yếu tố kỹ thuật như ánh sáng, nước sông và hiệu ứng đặc biệt được kiểm soát chặt chẽ.Tại Liên hoan phim Moscow năm 1973, bộ phim đã giành giải Nhất của Ủy ban Bảo vệ Hòa bình Thế giới, trong khi NSND Trà Giang nhận huy chương Vàng cho Nữ diễn viên xuất sắc nhất. Khi nhớ lại khoảnh khắc này, bà xúc động đến mức không thể cầm được nước mắt: "Tôi không nghĩ mình sẽ đoạt giải. Khi nghe tên mình được xướng lên, tôi run rẩy và xúc động đến mức không thể thốt nên lời".Nữ nghệ sĩ tâm sự thêm: "Dù đóng rất nhiều nhân vật, từ người phụ nữ nông thôn, miền núi, miền biển đến thành phố, nhưng mỗi vai diễn đều mang đến những trải nghiệm đáng quý. Tôi hạnh phúc khi có cơ hội khắc họa vai trò của người phụ nữ trong từng giai đoạn...".Những giọt nước mắt của NSND Trà Giang trong Cine 7 - Ký ức phim Việt không chỉ là sự xúc động khi nhớ lại một thời gian khó, mà còn là niềm tự hào về một tác phẩm đã sống mãi trong lòng công chúng. Vĩ tuyến 17 ngày và đêm không chỉ là câu chuyện về chiến tranh, mà còn là bản hùng ca về lòng yêu nước, về tinh thần bất khuất của những con người ở vùng giới tuyến; và hơn hết, là lời tri ân sâu sắc đến những người phụ nữ Việt Nam đã góp phần làm nên lịch sử.
ABBANK tăng cường các gói vay ưu đãi cho doanh nghiệp SME
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
