Tin giả tác hại thật
Theo đó, các phòng, trường tiến hành rà soát về cơ sở vật chất và nhân lực với số lớp, số phòng học lý thuyết, số phòng học bộ môn cũng như đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên... Đây là cơ sở để đánh giá điều kiện tổ chức thí điểm dạy học 5 ngày/tuần thay vì 6 ngày/tuần như hiện nay.Sở GD-ĐT tỉnh Gia Lai cho biết, chủ trương này hướng đến mục đích giúp học sinh có thêm thời gian tự học ở nhà, tham gia các hoạt động phát triển toàn diện về năng lực, phẩm chất.Đối với các trường đủ điều kiện, đề xuất tổ chức thí điểm dạy học 5 ngày/tuần, căn cứ kế hoạch thời gian thực hiện chương trình của từng môn học bắt buộc, môn học tự chọn, môn học lựa chọn, chuyên đề học tập lựa chọn, hoạt động giáo dục bắt buộc, nội dung giáo dục địa phương... để chủ động bố trí thời gian thực hiện chương trình, bảo đảm tính khoa học, sư phạm.Đặc biệt, không bắt buộc phải dạy môn học ở tất cả các tuần, không bắt buộc phải chia đều tiết/tuần để sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên, nhân viên của nhà trường. Tuyệt đối không vì mục đích nghỉ học chính khóa ngày thứ bảy mà dồn ép lịch dạy học, bố trí thời gian biểu không khoa học, gây áp lực học tập đối với học sinh.Trao đổi với PV Thanh Niên ngày 13.3, một lãnh đạo Sở GD-ĐT tỉnh Gia Lai, cho biết nếu triển khai dạy 5 buổi/tuần, các trường phải đảm bảo dạy đủ số tiết theo chương trình khung, cũng như đảm bảo chất lượng dạy và học. Các trường đủ điều kiện sẽ tổ chức dạy thí điểm và sau đó sẽ xem xét tính hiệu quả, tiến tới mở rộng.Nụ mướp xào thịt ếch, món ngon giản dị từ hoa
Bản tin Xem nhanh 12h ngày 28.1.2025 của Báo Thanh Niên có những thông tin đáng chú ý sau:Lực lượng Cảnh sát hình sự Công an TP.HCM phối hợp Cục Cảnh sát hình sự Bộ Công an và Công an tỉnh Vĩnh Long ập vào, rút súng trấn áp vag giải cứu được nữ nhân viên quán karaoke bị bắt cóc tống tiền.Tết Nguyên đán, lễ hội quan trọng nhất trong năm của người Việt, không chỉ là dịp để nghỉ ngơi sau một năm lao động vất vả mà còn là thời gian để mọi người sum họp gia đình, thể hiện lòng hiếu kính với tổ tiên và thắt chặt tình làng nghĩa xómTheo chia sẻ của anh Tạ Quang Cường, nhân viên nhà in làm việc từ 18 giờ đến hơn 2 giờ sáng hằng ngày. Đội in báo thường làm việc với thời gian hơi 'trái ngược', đi đi về về lúc rạng sáng nên không tránh được những chuyện không hay trên đường.Tất cả sẽ có trong Bản tin Xem nhanh 12h, được phát trên thanhnien.vn cùng kênh YouTube Báo Thanh Niên. Kính mời quý vị theo dõi.Xem nhanh 12h của Báo Thanh Niên sẽ quay trở lại vào lúc 12 giờ trưa mai 29.1.2025 với những thông tin trong nước và quốc tế nóng hổi khác tại địa chỉ thanhnien.vn và kênh YouTube Báo Thanh Niên.
Giảm từ 130kg xuống còn 75kg nhờ phẫu thuật ‘cắt tạo hình dạ dày’ tại FV
Trong quá trình di chuyển từ đường Phạm Hùng (H.Bình Chánh) đến đường Tạ Quang Bửu (Q.8), Đinh Huỳnh Long (24 tuổi), sống tại Q.11, TP.HCM đã gặp phải tình huống éo le khi chiếc xe máy hết xăng giữa đường.Không biết phải làm thế nào, Long nảy ra ý tưởng đặt một cuốc xe qua ứng dụng với giá 10.000 đồng và nhắn tin yêu cầu tài xế hỗ trợ mua xăng."Lúc đó mình chẳng còn lựa chọn nào khác, vì xung quanh không có cây xăng nào gần. Mình nghĩ nhờ tài xế giúp đỡ thì may ra mới có cách giải quyết", Long chia sẻ.Ban đầu, tài xế Nguyễn Trường (28 tuổi), sinh sống tại Q.Tân Phú khá phân vân khi nhận được yêu cầu này. "Lúc đầu mình cũng hơi ngại, không biết nên nhận lời hay không. Nhưng khi nghĩ đến tình huống khó khăn của Long, mình quyết định giúp đỡ", Trường cho biết.Từ điểm đón, Trường lái xe tìm cây xăng gần nhất, cách vị trí của Long đến 4 km. Sau 25 phút, Trường trở lại và đổ xăng cho chiếc xe máy. Dù nhận lời giúp, nhưng điều không dễ dàng với Trường là đường xá lúc đó đang kẹt xe. Trường phải vượt qua những đoạn đường đông đúc và chờ đợi tại các ngã tư, phương tiện nối đuôi nhau, khiến thời gian tìm cây xăng kéo dài hơn dự kiến. "Đôi khi phải chờ đợi, nhưng điều quan trọng là hoàn thành lời hứa", Trường chia sẻ.Trường nói thêm: "Mình nghĩ rằng dù mất một chút thời gian, nhưng việc giúp đỡ người khác là điều đúng đắn. Mình cảm thấy vui vì làm được điều tốt".Sau khi nhận được sự trợ giúp, Long vô cùng cảm kích và không quên cảm ơn tài xế, thậm chí còn gửi tặng một khoản tiền nhỏ để bày tỏ lòng biết ơn. "Mình rất may mắn khi gặp Trường. Trong tình huống khó khăn như vậy, mình không ngờ lại nhận được sự hỗ trợ từ một người hoàn toàn xa lạ”, Long nói thêm.Câu chuyện này truyền tải thông điệp về tình người và sự sẻ chia trong xã hội hiện đại. Bên cạnh sự tiện ích của các dịch vụ công nghệ, những hành động nhỏ nhưng đầy tình cảm như vậy vẫn là một phần quan trọng trong cuộc sống của chúng ta.“Giữa bối cảnh công nghệ phát triển, những khoảnh khắc như thế này nhắc nhở chúng ta về giá trị của lòng nhân ái và sự giúp đỡ lẫn nhau, bất kể người quen hay không”, Long bộc bạch.Câu chuyện về hành động nghĩa tình của Trường khiến nhiều người liên tưởng đến những lần nhận được sự giúp đỡ từ người lạ. Nguyễn Tú Quỳnh, sinh viên Trường ĐH Văn Hiến, cũng từng trải qua một tình huống tương tự. Một buổi tối, khi đang trên đường về nhà, chiếc xe máy của Quỳnh bất ngờ hết xăng. "Lúc đó mình không biết phải làm sao vì xung quanh không có cây xăng nào gần. Đang loay hoay tìm cách giải quyết, một tài xế xe ôm công nghệ dừng lại và hỏi mình có cần giúp đỡ không", Quỳnh kể lại.Tài xế xe ôm sau khi nghe xong tình huống của Quỳnh, không ngần ngại nhận lời giúp đỡ. "Anh ấy đề nghị đi mua xăng giúp mình" Quỳnh nhớ lại..Cảm giác của Quỳnh lúc đó vô cùng xúc động. "Mình không nghĩ một người xa lạ lại có thể giúp đỡ như vậy. Dù chỉ là một hành động nhỏ, nhưng sự nhiệt tình của anh ấy đã làm mình cảm thấy rất ấm áp và bớt lo lắng. Sau khi xong xuôi, mình đã cảm ơn và gửi một khoản tiền nhỏ để bày tỏ lòng biết ơn, dù biết rằng hành động của anh ấy hoàn toàn xuất phát từ sự chân thành”, Quỳnh chia sẻ.Câu chuyện của Quỳnh không chỉ là một kỷ niệm đáng nhớ mà còn là minh chứng cho những hành động tử tế giữa những người xa lạ, giúp cô cảm thấy tin tưởng hơn vào sự sẻ chia trong xã hội hiện đại. "Mặc dù chúng ta sống trong một thế giới công nghệ với nhiều tiện ích, nhưng những khoảnh khắc như thế này mới thực sự mang lại cảm giác về tình người và sự kết nối thật sự", Quỳnh nói.
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Nhiều người Việt đến New Zealand học ngành phi công, vì sao?
Giải vô địch bóng rổ Hà Nội mới bước sang mùa thứ hai nhưng tạo sức hút mạnh mẽ khi các đội phải cạnh tranh gắt gao để chọn ra những đại diện ưu tú vào vòng đấu chính. CLB Thang Long Warriors cũng phải thi đấu từ vòng ngoài và đã có màn thể hiện ấn tượng để lấy vé vào vòng trong.
