Tác giả gốc Việt tìm về nguồn cội thông qua ký ức của mẹ
Tính đến thời điểm hiện tại Ford Explorer với giá bán 1,999 tỉ đồng được xem là mẫu xe SUV "xịn" nhất và có giá bán cao nhất trong danh mục sản phẩm xe Ford tại thị trường Việt Nam. Tuy nhiên, những năm gần đây, Explorer liên tục dính lỗi dẫn đến việc phải triệu hồi để kiểm tra, sửa chữa.Sau những hàng loạt vấn đề liên quan đến hệ thống treo, hay phần mềm điều khiển camera… Mới đây, Ford Việt Nam tiếp tục thông báo về đợt triệu hồi mới liên quan đến Ford Explorer. Cụ thể, trên trang thông tin của hãng tại Việt Nam, hãng xe Mỹ cho biết công ty đang triển khai chương trình triệu hồi 4.142 xe Explorer. Tất cả được xác định sản xuất trong khoảng thời gian từ ngày 17.5.2010 - 3.3.2019 và đã phân phối đến tay người tiêu dùng tại Việt Nam.Theo Ford Việt Nam, trên các xe Explorer thuộc diện ảnh hưởng, có thể xảy ra tình trạng một số kẹp giữ ốp bên ngoài trụ A lắp không vào đúng vị trí ăn khớp, khiến ốp trụ A có thể bị lỏng, bong ra (một phần) hoặc rơi mất. Nguyên nhân có thể do quá trình lắp ráp hoặc sửa chữa không phù hợp.Ford Việt Nam đã gửi thông báo đến từng khách hàng sở hữu xe thuộc chương trình triệu hồi để thông báo về việc kiểm tra, sửa chữa. Hãng xe Mỹ cũng ủy quyền cho các đại lý thực hiện việc kiểm tra và sửa chữa miễn phí bất kỳ trụ A nào bị lỏng hoặc mất (bao gồm phụ tùng và công lắp đặt). Ước tính thời gian cần thiết cho quá trình này mất khoảng nửa ngày.Exlorer là mẫu xe nhập khẩu nguyên chiếc từ Mỹ, bắt đầu được Ford Việt Nam phân phối chính hãng từ năm 2016. Hiện tại, phiên bản Ford Explorer đang phân phối tại Việt Nam thuộc thế hệ thứ sáu của dòng xe này. Ford Explorer được định vị ở phân khúc xe SUV cỡ lớn cạnh tranh cùng các đối thủ như Toyota Land Cruiser, Volkswagen Teramont... Năm 2024 vừa qua, doanh số bán Ford Explorer tại Việt Nam đạt 689 xe.Top 5 kem chống nắng được tìm mua nhiều trong mùa nắng nóng kỷ lục
Trước vòng đấu thứ 13 V-League 2024-2025, CLB Thanh Hóa có 22 điểm, kém đội đầu bảng Nam Định 2 điểm. Nếu đánh bại CLB TP.HCM, thầy trò HLV Popov sẽ đòi lại vị trí số 1 nhưng kịch bản này đã không xảy ra. Trong buổi họp báo sau trận đấu, ông Mai Xuân Hợp, trợ lý HLV trưởng của CLB Thanh Hóa tỏ ra không hài lòng với trọng tài chính Lê Vũ Linh, người đã truất quyền chỉ đạo của HLV Popov và rút thẻ đỏ cho ông Hoàng Thanh Tùng, thành viên ban huấn luyện đội khách. Ông Hợp tỏ ra bức xúc: "Hôm nay, CLB Thanh Hóa khát khao giành 3 điểm tại Thống Nhất. Chúng tôi rất muốn chiến thắng để lấy lại ngôi đầu bảng. Nhưng trọng tài đã xé nát trận đấu, thật đáng buồn. Một số tình tiết trên sân đã rõ rồi, không cần phải nhắc lại nữa. Nó làm ảnh hưởng trực tiếp đến tính chất trận đấu. Với chúng tôi, chỉ giành được 1 điểm là vấn đề. Bởi CLB Thanh Hóa đang cố gắng từng trận một với mong muốn đạt được điều tốt nhất trong mùa giải này". Cựu tuyển thủ Việt Nam nói thêm: "Việc thiếu vắng HLV Popov ảnh hưởng lớn đến CLB Thanh hóa. Ông ấy là người nhiệt huyết, luôn thúc đẩy, động viên cầu thủ trong từng pha bóng. CLB Thanh Hóa thiệt thòi lớn khi không có sự chỉ đạo của HLV Popov trong hiệp 2". Bên kia chiến tuyến, HLV Phùng Thanh Phương không bất ngờ về việc HLV Popov bị truất quyền chỉ đạo. Thuyền trưởng CLB TP.HCM nói: "Một trận đấu mà trọng tài cần tham khảo VAR nhiều thì ảnh hưởng đến nhịp độ, tinh thần cầu thủ 2 đội. Không chỉ ở trận này, những trận khác đều có VAR và tôi cũng như các đối thủ đều bị ảnh hưởng. Nhưng trong bóng đá, các đội cần phải tuân thủ, thực hiện theo điều lệ. Còn về Popov, đó là cá tính của ông ấy rồi. Đây không phải trận đầu tiên HLV Popov có những phản ứng như vậy". HLV Phùng Thanh Phương cũng tỏ ra vui mừng với 1 điểm có được: "Với chúng tôi, 1 điểm này cũng rất quý giá, đặc biệt là khi đối đầu một đối thủ đang thuộc nhóm dẫn đầu như CLB Thanh Hóa. Chúng tôi đã đạt được mục tiêu ban đầu đề ra. Các cầu thủ đã thi đấu với một tinh thần tốt. Đây là tiền đề để chúng tôi hướng đến các trận đấu tiếp theo".
Xây nhà sàn nuôi chồn hương, thu lãi hàng trăm triệu mỗi năm
Trong thời gian qua, trên hành trình chinh phục Giải Bóng đá Đông Nam Á 2024, Đội tuyển Bóng đá Nam Quốc gia Việt Nam đã thể hiện được sự nỗ lực không ngừng nghỉ, ý chí chiến đấu bền bỉ qua từng trận đấu với tinh thần bất khuất, kiên cường làm nức lòng người hâm mộ.Vượt qua bán kết đầy thuyết phục, Đội tuyển Bóng đá Nam Quốc gia Việt Nam đã xuất sắc khi giành chiến thắng 2-1 trước Đội tuyển Thái Lan trong trận lượt đi trên sân Việt Trì. Chiến thắng không chỉ khẳng định tinh thần, ý chí mà còn là động lực để các cầu thủ bóng đá Việt Nam hướng đến chinh phục Cúp vô địch Giải Bóng đá Đông Nam Á 2024.Để tiếp tục động viên, khích lệ Đội tuyển Bóng đá Nam Quốc gia Việt Nam, với vai trò của một trong các ngân hàng thương mại hàng đầu luôn đồng hành cùng các hoạt động, sự kiện lớn của đất nước; cũng như thể hiện tình cảm, niềm tin, niềm hy vọng đối với nền thể thao nước nhà của tập thể cán bộ, người lao động; Agribank sẽ trao thưởng 1 tỉ đồng khi Đội tuyển Bóng đá Nam Quốc gia Việt Nam giành chức vô địch và 10.000 USD cho cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất của đội tuyển Việt Nam tại Giải Bóng đá Đông Nam Á 2024.Trước đó, ngày 1.1, Agribank cũng đã tặng thưởng Đội tuyển Bóng đá Nam Quốc gia Việt Nam 1 tỉ đồng tại thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ trước khi đội tuyển bước vào chung kết để cổ vũ, động viên, cũng như khẳng định sự đồng hành của Agribank trong việc lan tỏa tinh thần, tình yêu bóng đá nói riêng và đóng góp vào các hoạt động xã hội nói chung.
Ngày 11.2, Ban Quản lý khu du lịch núi Bà Đen cho biết đã phối hợp cùng cơ quan chức năng làm việc với chủ bãi giữ xe gần khu du lịch núi Bà Đen do thu tiền cao hơn nhiều lần so với mức giá theo quy định. Trước đó, ngày 8.2, chị P.U.N (khách du lịch) đã phản ánh trên mạng xã hội về việc bị hộ kinh doanh bãi giữ xe Phương Mai (P.Ninh Thạnh, TP.Tây Ninh, Tây Ninh) thu phí giữ lên đến 150.000 đồng/ô tô. Mức phí này cao hơn nhiều so với mặt bằng chung trong khu du lịch (20.000 đồng/ô tô). Ngoài ra, bãi giữ xe không niêm yết giá và không cung cấp hóa đơn thu phí.Trao đổi với PV Thanh Niên, đại diện Ban Quản lý khu du lịch núi Bà Đen cho biết, sau khi tiếp nhận thông tin phản ánh, ngày 10.2, ban quản lý đã liên hệ với chị P.U.N để xác minh thông tin và chuyển toàn bộ vụ việc đến cơ quan chức năng có thẩm quyền để xử lý theo quy định.Trình bày với cơ quan chức năng, ông Lê Thanh Tâm (người trực tiếp thu tiền tại bãi giữ xe) thừa nhận có thu 150.000 đồng của chị P.U.N, tuy nhiên lúc chị N. lấy xe ra, ông Tâm không kịp thối tiền thì chị N. đã đi mất. Ngay sau đó, đoàn kiểm tra đã yêu cầu ông Võ Đức Dũng (chủ bãi giữ xe Phương Mai) trong thời gian tới thực hiện thu phí giữ xe theo đúng quy định pháp luật. Ngoài ra, chủ bãi xe phải có niêm yết giá đầy đủ, đồng thời trả lại tiền chênh lệch cho chị P.U.N.
Vì sao miễn đăng kiểm vẫn phải đóng phí?
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
