Zingplay - 15 năm xây dựng và lan tỏa niềm vui
Hơn 11 giờ ngày 10.1, Công an Q.12 (TP.HCM) đã giải quyết xong hiện trường vụ tai nạn giữa xe tải và xe đạp xảy ra trên đường Lê Văn Khương (P.Tân Thới Hiệp) khiến 1 cụ ông bị thương nặng, giao thông qua khu vực ùn ứ kéo dài.Theo thông tin ban đầu, khoảng 9 giờ cùng ngày, xe tải biển số 51D - 087.97 chạy trên đường Lê Văn Khương, hướng từ đường Đặng Thúc Vịnh ra cầu vượt Tân Thới Hiệp.Khi di chuyển đến gần giao lộ Lê Văn Khương - quốc lộ 1 (Q.12) thì tài xế xe tải cho xe rẽ phải vào đường nhánh để ra quốc lộ 1 rồi về hướng cầu vượt An Sương thì xảy ra va chạm với xe đạp của người đàn ông ngoài 70 tuổi (chưa rõ hướng di chuyển).Hậu quả, cụ ông chạy xe đạp bị cuốn vào gầm xe tải, được người dân giải cứu đưa lên vỉa hè, gọi xe cứu thương chở vào bệnh viện.Theo người dân tại hiện trường, cụ ông trên đường đi nhận tiền lương hưu về đến đây thì không may gặp nạn. Vụ tai nạn khiến giao thông qua khu vực ùn ứ kéo dài, di chuyển rất khó khăn.Nhận tin báo, lực lượng chức năng Công an Q.12 đến giải quyết hiện trường. Công an cũng cho trích xuất camera an ninh quanh khu vực để điều tra, làm rõ nguyên nhân vụ tai nạn xe tải và xe đạp khiến cụ ông bị thương.Lan tỏa trên mạng xã hội: Xúc động hình ảnh con gái và cha
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Vietnam GameVerse 2024 khởi động mùa thứ 2
Chiều 12.2, mạng xã hội chia sẻ hình ảnh nhiều người đi xe máy té la liệt trên đường Cộng Hòa, đoạn gần đường Út Tịch, cầu vượt Lăng Cha Cả (Q.Tân Bình, TP.HCM). Theo hình ảnh được chia sẻ, nhiều người đi xe máy bị té đang dựng xe đứng dậy trên đoạn đường bị đổ nhớt. Anh Trần Quốc Anh, người chứng kiến sự việc cho biết, có từ 40 - 50 xe máy bị té trên đoạn đường này. Anh liền đuổi theo chiếc xe ô tô khách để báo xe dừng lại. Khi đó, tài xế xe khách mới biết xe mình đang bị chảy nhớt. Anh Quốc Anh cũng gọi báo cơ quan chức năng đến xử lý.Được biết, sự việc xảy ra lúc 15 giờ 20 phút trên đường Cộng Hòa, nhớt từ chiếc xe ô tô khách đổ trên đường tạo thành vệt dài khoảng 200 m. Thời điểm này, thiếu tá Trương Thanh Toàn, cán bộ Đội CSGT Tân Sơn Nhất, thuộc Phòng CSGT (PC08, Công an TP.HCM) đang tuần tra kiểm soát trên địa bàn theo phân công của Ban chỉ huy đội thì phát hiện sự việc.Người dân chứng kiến sự việc cho hay, một vài người đi xe máy đã bị té, xây xát nhẹ nên tự đứng dậy di chuyển ngay sau đó.Lập tức, thiếu tá Trương Thanh Toàn đã báo về Ban chỉ huy Đội CSGT Tân Sơn Nhất để nắm tình hình. Đồng thời, thiếu tá Nguyễn Quốc Bảo và đại úy Vũ Đức Thành (cùng thuộc Đội CSGT Tân Sơn Nhất) nhanh chóng có mặt tại hiện trường phối hợp tìm nhánh cây rải trên khu vực đổ nhớt, cảnh báo nguy hiểm và điều tiết giao thông để người đi xe máy tạm thời tránh khu vực trên. Trong thời gian này, thiếu tá Toàn cũng liên hệ cửa hàng vật liệu xây dựng gần đó để mua cát, nhờ giao gấp đến hiện trường để xử lý, tránh trơn trượt cho các phương tiện lưu thông trên đường. Đến khoảng 16 giờ, vết nhớt dài đổ trên đường được xử lý xong, xe cộ đi lại an toàn, tránh ùn tắc ngay trước giờ cao điểm buổi chiều.
Bản tin Xem nhanh 12h ngày 12.3.2025 của Báo Thanh Niên có những thông tin đáng chú ý sau:Cư dân vụ cháy chung cư mini khiến 56 người chết cho rằng mấu chốt dẫn tới hỏa hoạn gây hậu quả nghiêm trọng là tòa nhà xây sai phép, 'không khác gì chiếc hộp kín'.Đà Lạt, thành phố ngàn hoa, nay lại mang một hình ảnh đáng buồn về ô nhiễm môi trường. Tình trạng ô nhiễm tại hồ lắng cạnh đường Yersin đã đến mức báo động, gây bức xúc trong dư luận. Theo phản ánh của người dân, tình trạng ô nhiễm đã kéo dài khoảng 3 năm nay và ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn. Phóng viên Báo Thanh Niên đã có những ghi nhận thực tế về tình hình nơi này.Một trong những trường hợp phải thực hiện đổi, cấp lại căn cước đang được nhiều người quan tâm, đặc biệt là giới trẻ, đó là thủ tục đổi căn cước công dân và hộ chiếu sau phẫu thuật thẩm mỹ. Theo quy định mới nhất, việc thay đổi đặc điểm nhận dạng do phẫu thuật thẩm mỹ đòi hỏi công dân phải thực hiện cấp đổi lại các giấy tờ tùy thân này để tránh những rắc rối không đáng có khi xuất nhập cảnh.Vụ việc khiếu kiện đất đai của cụ bà lão thành cách mạng Huỳnh Kim Liên đã được báo chí phản ánh nhiều lần, thu hút sự quan tâm của dư luận. Nơi đây từng là căn cứ cách mạng, nơi nuôi giấu Tiểu đoàn 307 và anh hùng Hồ Hảo Hớn. Thế nhưng, mảnh đất ấy lại đang bị tranh chấp, đẩy người có công với cách mạng vào vòng kiện tụng.Tất cả sẽ có trong Bản tin Xem nhanh 12h, được phát trên thanhnien.vn cùng kênh YouTube Báo Thanh Niên. Kính mời quý vị theo dõi.Xem nhanh 12h của Báo Thanh Niên sẽ quay trở lại vào lúc 12 giờ trưa mai 13.3.2025 với những thông tin trong nước và quốc tế nóng hổi khác tại địa chỉ thanhnien.vn và kênh YouTube Báo Thanh Niên.
Những nơi có hiện tượng trả mặt bằng đồng loạt từ đầu năm, giờ ra sao?
"Chỉ vài phút trước, Tổng thống Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp để thành lập Quỹ dự trữ Bitcoin chiến lược", David Sacks, chuyên gia về AI (trí tuệ nhân tạo) và tiền mã hóa của Nhà Trắng, thông báo trên X vào sáng 7.3.Sacks cho biết, quỹ dự trữ sẽ dùng nguồn Bitcoin (BTC) thuộc sở hữu chính phủ liên bang, có được từ quá trình tịch thu tài sản hình sự hoặc dân sự. Điều này đồng nghĩa chính phủ Mỹ không dùng tiền để mua thêm Bitcoin như kỳ vọng của cộng đồng. Theo Coinmarketcap, giá Bitcoin đã giảm 6% từ 90.400 USD xuống còn 84.979 USD, sau thông báo. Những token trong danh sách được "Trump chọn" trước đó cũng đồng loạt giảm giá mạnh. Ethereum (ETH) giảm 4%, Ripple (XRP) giảm 7%, Solana (SOL) giảm 5,14% trong khi Cardano (ADA) giảm 9,19%.Dữ liệu của Arkham Intelligence cho thấy chính phủ Mỹ không nắm giữ bất kỳ XRP, SOL hay ADA nào. Trong khi đó lượng tiền mã hóa lớn nhất hiện tại là 198.109 Bitcoin, trị giá khoảng 17,87 tỉ USD theo tỷ giá hiện nay. Lượng Ethereum Nhà Trắng đang sở hữu trị giá khoảng 119 triệu USD. USDT - stablecoin (tiền mã hóa được neo giá trị 1:1 theo USDT) - chính phủ liên bang đang nắm giữ là 122 triệu USD. David Sacks cho biết đến nay vẫn chưa có cuộc kiểm toán đầy đủ nào về số lượng tiền mã hóa chính phủ Mỹ đang nắm giữ. Lệnh hành pháp mới nhất của ông Trump cũng "chỉ đạo một cuộc kiểm toán về loại tài sản này".Nhà Trắng cho biết các cơ quan phải báo cáo đầy đủ về số tiền điện tử mà họ nắm giữ cho Bộ trưởng Tài chính và nhóm công tác về tiền điện tử của tổng thống được thành lập vào tháng 1. Sắc lệnh hành pháp này nhằm nghiên cứu kỹ lưỡng về việc tạo thêm một kho dự trữ tiền mã hóa cho Mỹ. Theo đó, toàn bộ Bitcoin bị Bộ Tài chính tịch thu sẽ được đưa vào quỹ dự trữ. Các cơ quan liên bang khác "sẽ đánh giá thẩm quyền pháp lý" để chuyển bất kỳ Bitcoin nào họ sở hữu vào quỹ dự trữ. Bộ trưởng Tài chính và Bộ trưởng Thương mại Mỹ sẽ đưa ra "chiến lược trung lập về ngân sách" để mua thêm Bitcoin làm dự trữ. Điều kiện là những chiến lược này không gây thêm gánh nặng cho người nộp thuế ở Mỹ. Trước đó ông Trump bất ngờ thông báo sẽ đưa 5 token đầu tiên vào Quỹ dự trữ Tiền điện tử, trong đó có Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), Ripple (XRP), Solana (SOL) và Cardano (ADA). Các token này đều tăng giá sau thông báo nhưng nhanh chóng lao dốc chỉ ít ngày sau đó.Quỹ tiền số của ông Trump cũng vấp phải nhiều tranh cãi lớn trong cộng đồng khi đưa những token như Ripple, Cardano vào danh sách. Điều này khiến nhiều người hoài nghi rằng tổng thống Mỹ có thật sự nghiêm túc với chính sách "phục hưng ngành công nghiệp tiền số" cho nước Mỹ. "Tôi hiểu lý do cho một quỹ dự trữ Bitcoin Chúng ta có quỹ dự trữ vàng, Bitcoin là vàng kỹ thuật số và còn tốt hơn vàng vật lý nên cần dự trữ nhiều Bitcoin hơn nữa. Nhưng lý do cho việc dự trữ XRP là gì? Tại sao chúng ta lại cần nó", chuyên gia phân tích tài chính Peter Schiff bình luận trên X về quỹ dự trữ tiền số của ông Trump.Tin tức lạc quan hiếm hoi về quỹ dự trữ tiền mã hóa của ông Trump là cam kết "không bán bất kỳ Bitcoin nào được đưa vào dự trữ". Sacks cho biết việc này nhằm xây cho Mỹ một "pháo đài kỹ thuật số trong thị trường tiền mã hóa".
