Cả khu phố trở nên lạ mắt nhờ graffiti, du khách thích thú check-in
Trường ĐH Trà Vinh, đương kim vô địch khu vực, đang thể hiện sức mạnh khủng khiếp với 3 trận toàn thắng tại vòng bảng, ghi đến 14 bàn thắng và chỉ để thủng lưới 1 bàn. Họ được đánh giá là ứng cử viên sáng giá nhất cho tấm vé duy nhất vào VCK TNSV THACO cup 2025. Với đội hình đồng đều, tinh thần thi đấu tự tin và lối chơi tấn công hấp dẫn, các học trò của HLV Trầm Quốc Nam vẫn đang trên đường bảo vệ ngôi vương. Đội trưởng Cao Lữ Minh Thuận (8) của Trường ĐH Trà Vinh cũng đang là cầu thủ dẫn đầu danh sách ghi bàn tại vòng loại khu vực Tây Nam bộ với 5 pha lập công. Trong khi đó, Trường ĐH Cửu Long cũng đã cho thấy sự tiến bộ vượt bậc so với mùa giải trước. Sau trận hòa 0-0 với Trường ĐH Đồng Tháp, họ đã tạo nên bất ngờ khi đánh bại "ông kẹ" Trường ĐH Cần Thơ với tỷ số 3-0. Chiến thắng này không chỉ giúp Trường ĐH Cửu Long trả món nợ năm trước mà còn giúp đội nắm lợi thế cực lớn trước khi lượt đấu cuối cùng vòng bảng diễn ra.Tuy nhiên, thất bại 0-2 trước Trường ĐH Nam Cần Thơ ở trận đấu cuối cùng của vòng bảng cho thấy họ vẫn còn những điểm yếu cần khắc phục. Bại trận trước Trường ĐH Nam Cần Thơ, các cầu thủ Trường ĐH Cửu Long cũng dâng luôn ngôi đầu nhóm 1 cho đối thủ. Rất may, ở trận đấu còn lại sau đó, Trường ĐH Cần Thơ và Trường ĐH Đồng Tháp đã cầm chân nhau với tỷ số 0-0. Nhờ đó, các cầu thủ Trường ĐH Cửu Long vẫn bảo toàn được vị trí nhì nhóm và lọt vào trận bán kết gặp đội đầu nhóm 2 là Trường ĐH Trà Vinh. Bước vào vòng bán kết, dù bị đánh giá thấp hơn, nhưng Trường ĐH Cửu Long vẫn có những lý do để tin tưởng vào một chiến thắng. Họ đang có được sự ủng hộ nhiệt tình từ ban giám hiệu nhà trường và người hâm mộ. Ngay sau trận thắng Trường ĐH Cần Thơ, Ban giám hiệu Trường ĐH Cửu Long đã thưởng nóng các cầu thủ 20 triệu đồng. Thêm nữa khoảng cách địa lý gần khoảng 30 km từ trường đến SVĐ Cần Thơ cũng sẽ giúp họ có nhiều cổ động viên đến sân tiếp lửa hơn so với Trường ĐH Trà Vinh nằm cách Cần Thơ hơn 80 km. Trận đấu hứa hẹn sẽ diễn ra cởi mở, hấp dẫn và nhiều bàn thắng. Liệu Trường ĐH Trà Vinh có tiếp tục thị uy sức mạnh "hủy diệt" hay Trường ĐH Cửu Long sẽ tạo nên "cơn địa chấn", cản bước đội Trường ĐH Trà Vinh để lọt vào chung kết? Câu trả lời sẽ có sau 80 phút thi đấu căng thẳng trên SVĐ Cần Thơ.Biến thể phụ BA.4, BA.5 bắt đầu chiếm ưu thế
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Đường hư hỏng nặng, đi lại khó khăn
Chiều 25.2, Công an tỉnh Ninh Bình đã thông tin về vụ nữ sinh lớp 10 bị đánh hội đồng phải nhập viện điều trị nhiều ngày qua.Theo Công an tỉnh Ninh Bình, khoảng 19 giờ 30 ngày 18.2, do có mâu thuẫn với nhau nên nữ sinh T.T.M.L (ngụ TT.Yên Thịnh, H.Yên Mô; học sinh lớp 10 Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên H.Yên Mô) bị N.V.P.M (học cùng lớp với L.) và nhóm bạn của M. đánh hội đồng tại khu vực thuộc phố Đông Nhạc 2 (TT.Yên Thịnh).Trong quá trình nói chuyện, M. và L. xảy ra mâu thuẫn nên cả hai lao vào xô xát, đánh nhau. Thấy M. thân hình nhỏ, bị yếu thế, một số bạn của M. xông vào dùng tay, chân, mũ bảo hiểm đánh L.Chị Lã Thị Hoa (mẹ nữ sinh L.), cho biết gia đình không đồng tình với thông tin cho rằng cháu L. và M. xô xát, đánh nhau. Theo chị Hoa, tối 18.2, L. được N.V.P.M rủ đi mua quần áo, nhưng thực tế chở đến khu vực vắng người để cùng nhóm bạn của M. đánh hội đồng, nên không có việc cháu L. xô xát, đánh nhau với cháu M. Sau khi xảy ra vụ việc, Công an H.Yên Mô đã triệu tập những người có liên quan đến xác minh, làm rõ.
Chiều 30.12, đại tá Nguyễn Thanh Hương, Phó chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng Bộ đội biên phòng tỉnh Phú Yên, cho biết đã tiếp nhận thông tin 2 ngư dân trên 2 chiếc tàu cá ở Phú Yên chết bất thường trên biển, chưa rõ nguyên nhân.Theo đó, vào lúc 17 giờ ngày 29.12, Đồn biên phòng Tuy Hòa (Bộ đội biên phòng tỉnh Phú Yên) nhận tin báo của ông Nguyễn Hiền Thơ (67 tuổi, ở P.Phú Đông, TP.Tuy Hòa) về tàu cá PY 09505 TS. Tàu cá này dài 15,9 m, công suất 400 CV, trên tàu có 5 lao động, xuất bến ngày 24.12 tại cảng cá Đông Tác (TP.Tuy Hòa) do ông Nguyễn Huỳnh Hiền Thân (69 tuổi) làm thuyền trưởng. Vào khoảng 5 giờ 30 ngày 29.12, khi tàu cá đang hoạt động trên biển thì thuyền trưởng Thân phát hiện anh Lê Anh Sỹ (35 tuổi, ở P.Phú Đông, TP.Tuy Hòa) chết khi đang ngủ, chưa rõ nguyên nhân. Hiện tàu cá đang trên đường vào bờ, dự kiến ngày 31.12 sẽ cập bờ biển thôn Vũng Rô (TX.Đông Hòa).Tiếp đó, vào lúc 7 giờ 20 ngày 30.12, Đồn biên phòng Tuy Hòa nhận tin báo từ bà Nguyễn Thị Thu Hòa (41 tuổi, cũng ở P.Phú Đông) về tàu cá PY 96194 TS. Tàu cá này dài 15,2 m, công suất 400 CV, trên tàu có 6 lao động, xuất bến ngày 24.12 tại cảng cá Đông Tác, do ông Nguyễn Khắc Quy (41 tuổi) làm thuyền trưởng.Vào khoảng 18 giờ ngày 29.12, khi tàu đang hoạt động trên biển thì ông Lê Rổn (58 tuổi, ngư dân trên tàu) xuống thuyền thúng để câu mực. Sau khi lên lại tàu cá, ông Rổn có biểu hiện mệt, khó thở, các ngư dân trên tàu đã thực hiện các động tác cấp cứu nhưng ông Rổn không qua khỏi. Hiện tàu cá đang trên đường vào bờ, dự kiến ngày 2.1.2025 sẽ cập bến Đông Tác (TP.Tuy Hòa).
Tiếp tục 'cười mệt' với linh vật rồng ở công viên giữa trung tâm TP.HCM
Hôm 7.3, Tổng thống Trump viết trên mạng xã hội Truth Social rằng đang cân nhắc nghiêm túc việc cấm vận ngân hàng, thuế quan và các biện pháp quy mô lớn khác đối với Nga vì nước này tiếp tục tấn công mạnh Ukraine.Nhà lãnh đạo cho biết lệnh cấm vận sẽ được duy trì cho đến khi đạt ngừng bắn và thỏa thuận cuối cùng về hòa bình lâu dài, đồng thời kêu gọi Nga và Ukraine lập tức đàm phán. Trả lời phỏng vấn CNN cùng ngày, cựu Cố vấn an ninh quốc gia John Bolton cho rằng lời đe dọa của Tổng thống Trump "hoàn toàn sáo rỗng"."Tôi không hiểu. Năm ngoái, năm duy nhất chúng ta có số liệu đầy đủ, (hàng hóa Mỹ nhập từ Nga) chưa bằng 3 tỉ USD, con số rất nhỏ so với tổng kim ngạch thương mại Mỹ với phần còn lại của thế giới", ông Bolton giải thích.Vị cựu cố vấn nói tiếp rằng trong năm 2021, năm trọn vẹn gần nhất trước khi Nga bắt đầu tấn công Ukraine, Mỹ nhập khoảng 30 tỉ USD hàng hóa từ Nga, đồng nghĩa lượng hàng mà Mỹ nhập từ Nga đã giảm 90% trong thời gian chiến sự. Việc này đồng nghĩa lời đe dọa đánh thuế của Tổng thống Trump bị cho là vô nghĩa."Việc đánh thuế gần như vô nghĩa. Còn cấm vận ngân hàng, nếu còn lệnh cấm ngân hàng nào mà chúng ta chưa áp đặt lên Nga, tôi muốn được biết tại sao lại không đấy", ông Bolton nói tiếp.Cảnh báo được Tổng thống Trump đưa ra sau khi Mỹ dừng viện trợ quân sự cũng như cung cấp tình báo cho Ukraine. Ông Bolton chỉ trích hành động này và đánh giá Tổng thống Trump đang xử lý quan hệ giữa Mỹ và các nước như quan hệ cá nhân giữa ông Trump và lãnh đạo các nước đó."Tất cả việc này đều là một phần của cách ông Trump làm việc. Mọi thứ đều là chuyện cá nhân. Ông Trump tin rằng quan hệ của Mỹ với các nước được thể hiện qua mối quan hệ cá nhân của ông ấy với các nguyên thủ nước ngoài. Ông ấy nghĩ (Tổng thống Nga) Vladimir Putin là bạn. Ông ấy chưa bao giờ thích (Tổng thống Ukraine Volodymyr) Zelensky, không phải từ sau cuộc điện thoại hoàn hảo nổi tiếng năm 2019. Và đây là điều bạn nhận được", ông Bolton nói.Năm 2019, không lâu sau khi ông Zelensky nhậm chức, ông Trump được cho là đã gọi điện để gây sức ép lên lãnh đạo Ukraine điều tra việc kinh doanh của con trai ông Joe Biden là ông Hunter Biden tại Ukraine. Vụ việc diễn ra khi ông Biden đang vận động trở thành ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ cho cuộc bầu cử tổng thống năm 2020. Ông Trump nói không làm gì sai và miêu tả cuộc gọi là "hoàn hảo" trong khi ông Zelensky nhấn mạnh không bị đe dọa. Ông Trump bị Hạ viện Mỹ thông qua các điều khoản luận tội vì lạm quyền và cản trở công lý, nhưng sau đó được Thượng viện tuyên trắng án.Theo ông Bolton, ông Trump đang tìm cách thể hiện thái độ cân bằng giữa Nga và Ukraine sau cuộc cãi vã với ông Zelensky tại Nhà Trắng và dừng viện trợ cho Kyiv. "Tôi nghĩ ông Putin hoàn toàn hiểu rằng lời đe dọa đó là hoàn toàn sáo rỗng", ông Bolton kết luận.Ông Bolton từng là cố vấn an ninh quốc gia khi ông Trump làm tổng thống nhiệm kỳ đầu tiên. Tuy nhiên, vị cố vấn sau đó bị cách chức và thường xuyên có những tuyên bố chỉ trích nhà lãnh đạo.
