Ronaldo chính thức lên tiếng vụ chiếc thẻ đỏ ‘đáng hổ thẹn’
Theo người dân, khoảng 21 giờ ngày 9.2, một người (chưa rõ là ai) đến châm lửa đốt rác thải tại bãi đất trống phía sau khu dân cư ở Tổ 1, Liên ấp 1-2, xã Vĩnh Lộc A, H.Bình Chánh.Sau khi đốt, người này bỏ đi đâu không rõ. Không lâu sau, người dân phát hiện lửa cháy lan ra đám cỏ xung quanh tiến sát khu dân cư, uy hiếp nhà dân và khu mộ gần đó.Lúc này, mọi người hô hoán cùng nhau huy động xô, chậu chứa nước, kéo vòi nước máy dập lửa. Vụ việc cũng được báo cho địa phương. UBND xã Vĩnh Lộc A (H.Bình Chánh) nhanh chóng cử người xuống nắm tình hình cùng người dân chữa cháy.Khu vực cháy chứa nhiều rác thải là cây cối nên gần 24 giờ cùng ngày, lực lượng địa phương cùng người dân mới dập tắt được đám cháy. Ngoài ra, trong lúc chữa cháy vì trời tối có người dân bị thương do dẫm phải các vật nhọn."Chúng tôi cũng không biết họ chặt cây ở đâu rồi chở rác bằng xe đến đây đổ tràn lan. Tối ở đây vắng vẻ, may mà mọi người phát hiện chữa cháy, chứ không cháy lan nhà dân luôn rồi", một người dân bức xúc.Hiện địa phương xác minh vụ việc cũng như khuyến cáo người dân không vứt, đổ rác bừa bãi, đốt rác không an toàn, mọi hành vi vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.Cô gái hẹn hò với 100 chàng trai trước khi kết hôn
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Diện 8 mẫu áo blouse giống như nàng thơ xứ Hàn, nàng sẽ tỏa sáng tết này
Tại các vườn cây cảnh trên đường Phạm Văn Đồng (TP.Thủ Đức) và Q.Tân Bình, cúc mâm xôi, trạng nguyên, đỗ quyên, kim ngân lượng... đã được bày bán. Những chậu hoa được sắp xếp ngay ngắn, khoe sắc rực rỡ, tạo không khí tết sớm trên khắp các tuyến đường. Nhiều người ghé đến tham khảo mẫu và giá hoa tết Ất Tỵ 2025. Mặc dù chưa bước vào giai đoạn cao điểm mua sắm hoa tết, các vườn cây cảnh đã bắt đầu nhộn nhịp với những khách hàng đầu tiên, phần lớn là các công ty, ngân hàng, nhà hàng.... Họ thường đặt sớm những chậu hoa rực rỡ để trang trí văn phòng, tạo không khí tươi mới.Bà Vũ Thị Thu Hiền, 60 tuổi, chủ vườn hoa Lâm Đại Phát (TP.Thủ Đức), cho biết năm nay bà bán hoa tết sớm hơn thường lệ. Phần lớn các loại hoa và cúc mâm xôi đã được các doanh nghiệp và ngân hàng đặt trước để trưng bày hoặc trang trí sự kiện tết. Ngoài các đơn đặt hàng lớn, bà Hiền cũng mang thêm vài chục chậu cúc mâm xôi và hoa tết dư ra để bán lẻ. Hiện tại, những chậu hoa được bày bán đều là "hàng tuyển". Theo bà, sau ngày 23 tháng chạp, nhu cầu mua lẻ của khách hàng mới bắt đầu tăng.Trong số các loại hoa tết, cúc mâm xôi đang chiếm được nhiều sự quan tâm nhờ chất lượng và hình thức bắt mắt. Anh Nguyễn Hoàng Anh (33 tuổi, TP.Thủ Đức) chia sẻ, đây là lần đầu tiên anh mua hoa tết sớm. Sau Tết Dương lịch, gia đình anh đã bắt đầu trang trí nhà cửa cho có không khí năm mới. "Tôi thấy hoa tết năm nay rất đẹp, cúc mâm xôi nở sớm nhưng bông đều và tươi. Hai ngày qua, tôi có ghé thăm một số nhà vườn và thấy giá hoa không chênh mấy. Không biết gần tết giá có thay đổi không, nhưng hiện tại mọi thứ khá ổn", anh Hoàng Anh chia sẻ.Anh Trần Vũ Trung Nam, 34 tuổi, chủ vườn hoa Nguyên Hưng (Q.Tân Bình), cho biết hoa tết ở thời điểm này có chất lượng tốt hơn với các năm trước. Riêng cúc mâm xôi, dù nở sớm nhưng lại rất dễ chăm sóc, tùy thuộc vào điều kiện môi trường. Hiện nay, giá cúc mâm xôi là 380.000 đồng/cặp, gần như không khác biệt nhiều so với năm ngoái. Bên cạnh cúc mâm xôi, nhiều loại hoa tết khác cũng được yêu thích. Trạng nguyên, với màu đỏ tươi may mắn, hiện được bán với giá 100.000 đồng/cây hoặc 200.000 đồng/cặp. Đỗ quyên có giá 180.000 đồng/cây hoặc 360.000 đồng/cặp, phù hợp để trang trí nhà và văn phòng.Kim ngân lượng cũng được ưa chuộng nhờ vẻ đẹp từ những chùm quả đỏ và ý nghĩa phong thủy, tượng trưng cho tài lộc và thịnh vượng. Loại cây này có giá khoảng 200.000 đồng/cây, là lựa chọn lý tưởng để trang trí hoặc làm quà tết."Tuy không được ưa chuộng nhiều như cúc mâm xôi, nhưng trạng nguyên, đỗ quyên hay kim ngân lượng vẫn được tìm mua mỗi dịp tết", bà Vũ Thị Thu Hiền (60 tuổi), chủ vườn hoa Lâm Đại Phát (TP.Thủ Đức) chia sẻ.
Trận đấu giữa Trường ĐH Nha Trang và Trường ĐH Đà Lạt đang được nhiều khán giả, cổ động viên mong đợi vì đây là trận đấu "duyên nợ" có diễn biến kịch tính. Ở lượt trận giành tấm vé play-off ở mùa giải trước, đội bóng Trường ĐH Nha Trang đã để thua với tỷ số 0-1 trước Trường ĐH Đà Lạt trên sân nhà. Năm nay, đội bóng Trường ĐH Nha Trang do HLV Nguyễn Anh Tú dẫn dắt đã mang đến giải các gương mặt trẻ là sinh viên năm nhất, năm hai. Đáng chú ý, trong danh sách có những cái tên đã từng tham gia U.17, U.19 Khánh Hòa, như: Minh Hy, Minh Tuấn, Quốc Khánh… Đây là những cầu thủ có thể gây đột biến trong lượt đầu ra quân chạm trán với kình địch Trường ĐH Đà Lạt. Với lực lượng pha trộn giữa trẻ và kinh nghiệm, đội bóng Trường ĐH Nha Trang sẽ mang đến một màu sắc mới với lối chơi thiên về kỹ thuật. Cùng với đội cổ động viên hùng hậu và lợi thế sân nhà, thầy trò HLV Nguyễn Anh Tú có điểm tựa vững chắc về tinh thần, ra sân với tâm trí thoải mái sẽ khiến lối cho lối chơi có phần mạch lạc và quyết tâm dành chiến thắng trước đội bóng cao nguyên Trường ĐH Đà Lạt.Đến với giải năm nay, HLV Nguyễn Văn Luận và BHL đội bóng Trường ĐH Đà Lạt đã cho các cầu thủ tập luyện với các bài sút xa, rèn luyện thể lực. Với những bài tập tăng khả năng dứt điểm cầu môn, các cầu thủ đội bóng cao nguyên sẽ gây đột biến khi thực hiện với những quả sút xa ngoài vòng cấm. Bài đánh "thực dụng" có nền tảng thể lực tốt cùng những pha dứt điểm sắc bén, Trường ĐH Đà Lạt sẽ gây nhiều bất ngờ cho đội bóng thành phố biển Nha Trang. Với tinh thần quyết tâm dành tấm vé vào vòng chung kết, vượt qua kỷ niệm buồn ở mùa giải trước, đội bóng cao nguyên hứa hẹn sẽ lập siêu phẩm dành chiến thắng ở "cuộc gặp duyên nợ" với Trường ĐH Nha Trang.Hôm nay, thời tiết tại thành phố biển Nha Trang khá mát mẻ, nhiều gió, đây là điều kiện thuận lợi dành cho đội bóng "phố núi" Trường ĐH Đà Lạt trong lượt trận ra quân. "cuộc gặp duyên nợ" giữa Trường ĐH Nha Trang và Trường ĐH Đà Lạt sẽ mang lại nhiều pha đi bóng và dứt điểm đẹp mắt, khuấy động bầu không khí tại SVĐ Trường ĐH Nha Trang.
Hãy để Quang Hải, Công Phượng… xuất ngoại!
Người dân phản ứng vì lo sợ việc khai thác cát sạn dưới lòng sông sẽ khiến nhà cửa của những hộ dân sống gần mép sông bị đe dọa bởi sạt lở. Chưa kể, có hơn 40 hộ dân ở đây sinh sống bằng nghề cào hến trên sông từ hàng chục năm qua cũng đối mặt với khó khăn.Cát sạn trên sông Con có chất lượng rất tốt nên nhiều năm qua trở thành tâm điểm chú ý của các DN khai khoáng. Chỉ khoảng 60 km, lòng sông vốn khá hẹp, nhưng hiện nay sông Con có hàng chục DN được cấp phép khai thác cát sạn. Hoạt động khai thác cát sạn khiến đất nông nghiệp hai bên bờ sông bị sạt lở, mực nước trên sông bị tụt sâu khiến nhiều trạm bơm lắp máy bơm chìm bị mất tác dụng, nhiều năm qua không thể lấy được nước tưới.Hoạt động khai thác cát sạn phải tuân thủ theo quy trình cấp phép. Tuy nhiên, việc giám sát khai thác của chính quyền và cơ quan chức năng là không thể liên tục khi hoạt động khai thác diễn ra cả ngày lẫn đêm. Việc DN lợi dụng khi không có kiểm soát để hút cát sạn sát bờ đã gây ra sạt lở, làm biến đổi dòng chảy của sông. Năm 2024, sông Con chỉ đón một vài đợt lũ nhỏ, không có lũ lớn như các năm để mang cát phù sa về.Khi làm thủ tục cấp phép khai khoáng phải lấy ý kiến của cư dân địa phương và đánh giá tác động môi trường. Trong hồ sơ cấp phép thể hiện có sự đồng ý của người dân, nhưng thực tế thì ngược lại, người dân ở nhiều khu vực có mỏ cát không đồng ý khi DN được cấp phép khai thác.Năm 2022, tỉnh Nghệ An phải đình chỉ hoạt động khai thác quặng thiếc ở một mỏ thiếc lớn tại H.Quỳ Hợp vì hoạt động khai khoáng gây ra sụt lún đất hàng loạt, đe dọa sự an toàn của người dân. Rõ ràng, bài học đánh giá tác động môi trường, lấy ý kiến dân cư theo kiểu "làm cho có", không tuân thủ nguyên tắc sẽ phải trả giá bằng hệ lụy nặng nề cho người dân và cả chính DN.
