Những người 'hành xác' vì chim di cư
Có dịp tác nghiệp tại huyện A Lưới (Thừa Thiên-Huế), tôi thường được anh em người bản địa nhắn gửi tết này về với bản làng để họ đãi những thức ngon, món lạ chỉ có trong dịp tết. "Anh sẽ không thất vọng đâu! Nhiều người khi ăn Tết Nguyên đán cùng đồng bào đã ví von tết ở thung lũng A Lưới cứ như một "đại hội" ẩm thực với rất nhiều món đặc sản của các dân tộc mà không phải ai cũng có dịp thưởng thức một lần trong đời", anh Lê Văn Hôi (33 tuổi, người dân tộc Pa Kôh, trú tại xã Hồng Thượng) mời gọi.Anh Hôi dẫn chứng không phải người địa phương nào cũng một lần được nếm món sâu tre (loài sâu sống trong ống tre - NV) xào lá kiệu, gọi là P'reng. Bởi, trước tháng 9 và sau khoảng tháng 2 - 3 hằng năm, sâu đã chui khỏi thân tre, hóa bướm. Hay món chuột rừng ướp với gừng, ớt hiểm thêm chút muối rồi cho vào ống tre để nướng. Rồi món A choor (một loài cá suối) gói trong mấy lớp lá chuối đem vùi trong than hồng… Đây là những món ăn "có tiền cũng không mua được" bởi nguyên liệu, gia vị đều là những loài đặc hữu chỉ xuất hiện theo mùa và chỉ có ở dãy Trường Sơn. Ngày thường, muốn ăn những món này cũng không có nhưng đến Tết Nguyên đán là rất nhiều gia đình Pa Kôh sửa soạn để mời khách."Trước tết khoảng 1 tháng, trai tráng trong làng hú gọi nhau cắt rừng đi tìm sản vật, dĩ nhiên không phải là động vật hoang dã cấm đánh bắt mà là những con cá suối, ốc, ếch nhái, nòng nọc… Chúng tôi cũng đi hái, đào các loại gia vị như tiêu rừng (mắc khén), gừng, riềng… mang về tích trữ. Đến ngày tết, khách đến chơi nhà, tùy theo món mà chỉ cần mang ra nướng, xào với lá kiệu, nấu với môn thục… là đã có ngay món ăn ngon lành, nóng hổi", anh Hôi cho biết. Trước tết 1 tháng, cộng đồng người Tà Ôi cũng tất bật chuẩn bị những món ăn đậm vị vùng cao. Có những món được làm trước tết cả chục ngày, đặc biệt là các loại bánh làm từ nếp. Cụ bà Căn Hoan (80 tuổi, người Tà Ôi, trú tại xã Hồng Thái) bảo đàn ông đi kiếm mồi nhắm, làm rượu còn đàn bà thì giã gạo, chọn nếp, tìm lá gói bánh. Người Tà Ôi thường chọn các loại gạo nếp bản địa thơm ngon như ra dư, cu cha, trưi… để làm bánh, xôi ống. "Mẹ thường làm để dâng Yàng (Trời - NV) vào dịp tết. Trong đó, bánh a quát khó gói nhất vì phải làm nhọn 2 đầu bằng lá đót tươi rồi cho nếp vào. Khi làm xong, bánh nhìn như 2 chiếc sừng trâu nên còn gọi là bánh sừng trâu. Ăn bánh kèm thịt nướng, rất ngon", cụ Căn Hoan nói. Cụ vẫn làm bánh nếp giã nhuyễn cùng mè đen (adeep man), món bánh đặc biệt đang có nguy cơ thất truyền.Gắn bó nhiều năm với đại ngàn Trường Sơn, nhà nghiên cứu Trần Nguyễn Khánh Phong nhận định vào ngày tết người Tà Ôi thể hiện nét truyền thống qua văn hóa ẩm thực với những món ăn độc đáo, chuẩn bị công phu. "Vì sinh sống ở vùng núi rừng lạnh buốt, di chuyển nhiều nên người Tà Ôi thích ăn khô, mặn, cay. Bởi vậy, hầu hết các món ăn của đồng bào đều được chế biến theo cách nướng, thui, luộc hoặc tái", ông Phong cho hay. Một số món ăn độc đáo vùng cao vào dịp tết có thể kể đến gồm cá và thịt thui ống (cho thịt vào ống tre rồi lấy cùi bắp đậy lại, đặt nướng lăn tròn đều trên than hồng), môn thục cắt thành từng khúc trộn chung với thịt đã ướp sẵn rồi đổ vào ống để thui… Lạ lùng hơn, theo ông Trần Nguyễn Khánh Phong, những món thoạt nghe qua có vẻ sẽ kén người ăn như món thui chim, chuột, cua ủ thối lại là những đặc sản cao cấp. Nguyên liệu sau khi được làm sạch, ướp gia vị cho vào từng ống tre, nứa hoặc quả bầu khô rồi chỉ cần thui trên lửa một vòng cho có hơi nóng, sau đó cất vào gùi hoặc để lên giàn bếp, sau vài ngày mở ra ngửi thấy có mùi là ăn được. Người Tà Ôi cho rằng dịp lễ tết mang những món này ra đãi khách xem như thể hiện tấm lòng quý mến của gia chủ đối với khách.Nghệ nhân ưu tú Hồ Văn Hạnh (77 tuổi, trú tại xã Trung Sơn), người được mệnh danh là "cuốn từ điển sống của đại ngàn Trường Sơn", cho biết lịch nông vụ của cộng đồng các dân tộc ở A Lưới thường kết thúc vào tháng 10 âm lịch, sau đó người dân sẽ ăn tết mừng lúa mới Aza (chọn một ngày từ 6.11 - 24 tháng chạp). Đón Tết Nguyên đán của đất nước, người dân xem như đã gộp 2 cái tết vào chung vui một lần. Vì vậy, các gia đình không tiếc công sức đi tìm sản vật về đãi khách. Những đặc sản của mỗi dân tộc đều được soạn sửa kỳ công, dâng lễ Aza thế nào thì họ dọn tết cũng như thế đó. "Bố thì quan tâm đến "ẩm" hơn "thực". Tết mà! Đàn ông phải có chi nhâm nhi cùng bạn bè mới vui. Bố thích nhất là rượu tr'đin, tức "rượu trời" vì được cất ngay trên đọt cây", già Hạnh khề khà. Là người Pa Kôh nhưng già Hạnh lại thích thứ rượu truyền thống của người Cơ Tu. Theo già, đây là loại rượu thơm ngon nhất ở đại ngàn Trường Sơn, được chiết từ cây tr'đin mọc trong rừng sâu. Người thợ chỉ cần rạch một đường trên thân cây rồi lấy can hứng nước. Bỏ thêm ít vỏ cây chuồn phơi khô, nước sẽ tự lên men cho ra thứ hương vị có một không hai. Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Hoài Nam (79 tuổi, người dân tộc Cơ Tu, trú tại xã Hồng Hạ) tự hào vì rượu tr'đin được các dân tộc anh em, kể cả người Kinh ở A Lưới, yêu thích và "không có mà bán" vào mỗi dịp tết. Già Nam cho biết người Pa Kôh, Tà Ôi cùng người Cơ Tu còn có một loại rượu tương tự tr'đin là rượu tà vạt được cất từ cây đoác. Cây đoác dễ tìm hơn, nhưng khai thác thì nguy hiểm hơn vì phải trèo cao hơn cây tr'đin. "Đây chắc là những loại rượu duy nhất trên thế giới được lấy trên cây mang về uống mà không cần phải chưng cất", già Nam cười. Tùy vào khẩu vị của mỗi người mà đến tết, đồng bào các dân tộc thiểu số còn nấu rượu nếp (xiêu), ủ rượu cần (a riêu), rượu mía vỏ chuồn (a véc), rượu mây rừng vỏ chuồn (tà via)…Bà Lê Thị Thêm, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện A Lưới, nhận định mỗi dân tộc đều có phong tục tết cổ truyền mang màu sắc riêng. Nhưng thật đáng quý khi đồng bào mang "tết riêng" hòa vào "tết chung" của đất nước và các dân tộc vẫn giữ được nét ẩm thực độc đáo, đậm dư vị núi rừng. "Tết đến, nhà nhà lại sửa soạn những món ngon để mời khách. Cảm tưởng tết quê hương A Lưới cứ như một "đại hội" ẩm thực của các dân tộc với cơ man là món ăn, thức uống độc lạ… Thú vị hơn, giữa các gia đình còn giao lưu ẩm thực bằng cách trao đổi ống thịt, gùi bánh, chum rượu… để có thể thưởng thức những món mà nhà mình không có. Tết đoàn kết, đầm ấm", bà Thêm chia sẻ.Có hàng vạn lý do khiến bạn 'mê mệt' trang phục màu hồng
Ngoài 2 môn văn và toán, Hà Nội chọn môn thi thứ ba là ngoại ngữ (tiếng Anh, Pháp, Đức, Nhật, Hàn), thời gian làm bài 60 phút, hình thức thi trắc nghiệm.Trước đó, UBND TP.Hà Nội ban hành kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2025 - 2026, trong đó có lịch thi cụ thể từng môn. Theo đó, kỳ thi vào lớp 10 THPT công lập sẽ được tổ chức trong 2 ngày 7 và 8.6. Sáng 7.6, học sinh thi môn ngữ văn trong 120 phút; buổi chiều thi ngoại ngữ trong 60 phút; sáng 8.6 thi môn toán trong 120 phút. Đáng chú ý, Hà Nội đã bỏ tính điểm xét tuyển nhân hệ số 2 với 2 môn văn, toán như nhiều năm gần đây. Theo đó, điểm xét tuyển bằng điểm 3 môn + điểm ưu tiên (nếu có) + điểm khuyến khích (nếu có). Điểm thi các môn tính theo thang điểm 10.Đối với các trường THPT công lập, khu vực tuyển sinh được chia theo địa giới hành chính quận, huyện, thị xã; toàn thành phố có 12 khu vực tuyển sinh.Mỗi học sinh được đăng ký nguyện vọng (NV) dự tuyển vào tối đa 3 trường THPT công lập, xếp theo thứ tự NV1, NV2 và NV3. Trong đó, NV1, NV2 phải thuộc khu vực tuyển sinh theo quy định, NV3 có thể thuộc một khu vực tuyển sinh bất kỳ. Học sinh không được thay đổi NV dự tuyển sau khi đã đăng ký.Học sinh trúng tuyển NV1 không được xét tuyển NV2, NV3. Học sinh không trúng tuyển NV1 được xét tuyển NV2 nhưng phải có điểm xét tuyển cao hơn điểm chuẩn trúng tuyển NV1 của trường ít nhất 1,0 điểm.Học sinh không trúng tuyển NV1, NV2 được xét tuyển NV3 nhưng phải có điểm xét tuyển cao hơn điểm chuẩn trúng tuyển NV1 của trường ít nhất 2,0 điểm. Khi hạ điểm chuẩn cho phép nhận học sinh có NV2, NV3 đủ điều kiện trúng tuyển.Đến thời điểm này hơn 50 tỉnh, thành có tổ chức thi tuyển sinh đã công bố môn thi thứ ba vào lớp 10, hầu hết đều chọn ngoại ngữ. Hà Giang là địa phương duy nhất chọn lịch sử và địa lý là môn thi thứ ba; Bình Thuận cũng chọn tiếng Anh để tuyển sinh vào THPT không chuyên và chuyên, riêng việc tuyển sinh lớp 10 trường phổ thông dân tộc nội trú thì môn thứ ba là lịch sử và địa lý.
Trọng tài sai sót, tước oan 2 bàn thắng trên sân Hòa Xuân và sân Thống Nhất?
Có 2 giai đoạn Khuất Văn Khang buộc phải thi đấu ở vị trí hậu vệ cánh trái, giai đoạn đầu tiên là tại vòng loại thứ 2 World Cup 2026 khu vực châu Á, dưới thời HLV Troussier hồi đầu năm ngoái. Giai đoạn thứ 2 là tại AFF Cup 2024 hồi cuối năm ngoái. Cả 2 giai đoạn đấy, cầu thủ đang khoác áo CLB Thể Công Viettel đều thi đấu không thành công.Thậm chí, Khuất Văn Khang còn suýt trở thành tội đồ của đội tuyển Việt Nam tại AFF Cup 2024. Anh mắc lỗi nặng trong trận đấu với Philippines ở lượt trận thứ 3 vòng bảng. Nếu đội tuyển Việt Nam thua Philippines trong trận đấu nói trên, con đường lên đến ngôi vô địch của đoàn quân trong tay HLV Kim Sang-sik chắc chắn gập ghềnh hơn nhiều.Thế nhưng, khi quay về với vị trí tiền vệ tấn công sở trường, Khuất Văn Khang gần như lột xác. Cầu thủ này góp công rất lớn trên hành trình lên ngôi đầu bảng V-League 2024-2025 của Thể Công Viettel. Khuất Văn Khang góp 2 bàn thắng cho đội bóng của HLV Nguyễn Đức Thắng tại V-League. Ngoài ra, cầu thủ này còn đóng góp cho đội bóng chủ quản bằng những đường chuyền, những tình huống đá phạt, những pha đi bóng làm rối loạn hàng thủ đối phương.Khuất Văn Khang thi đấu tốt ở cả vị trí tiền vệ tấn công bên cánh trái lẫn cánh phải. Chưa hết, khi di chuyển vào trung lộ để hỗ trợ chiếm lĩnh các khoảng trống ngay trước mắt các trung vệ đối phương, Khuất Văn Khang cũng tỏ ra khá nguy hiểm.Đây cũng là cách Khuất Văn Khang đã thi đấu dưới thời HLV Hoàng Anh Tuấn, ở các giải U.23 và U.20 châu Á các năm 2024 và 2023. Khi đó, HLV Hoàng Anh Tuấn cũng đặt Khuất Văn Khang vào vị trí tiền vệ tấn công, thay vì hậu vệ cánh trái. Chỉ khi đá ở vai trò tiền vệ tấn công, chất kỹ thuật và sự sáng tạo của cầu thủ này mới được thể hiện. Ngược lại, khi đá ở vị trí hậu vệ cánh trái, cầu thủ này lại bộc lộ nhược điểm về thể hình và khả năng tranh chấp tay đôi.Có lẽ HLV Kim Sang-sik cũng đã thấy hết những điều đó, thấy hết các điểm mạnh và điểm yếu của Khuất Văn Khang. Việc cầu thủ của Thể Công Viettel xuất sắc trong vai trò tiền vệ tấn công có thể cũng sẽ mở ra khả năng HLV Kim Sang-sik trao cho anh vai trò dẫn dắt lối chơi của đội tuyển U.22 Việt Nam, tại SEA Games. Về mặt kinh nghiệm thi đấu quốc tế, cũng như về mặt tuổi tác (22 tuổi), Khuất Văn Khang hiện rất thích hợp để sắm vai cầu thủ đầu tàu nơi hàng tiền vệ của đội tuyển U.22 Việt Nam. Chưa hết, một kỹ năng khác cũng rất đáng chú ý ở Khuất Văn Khang, đó là kỹ năng đá phạt. Cầu thủ này từng ghi 1 bàn thắng rất đẹp ở giải U.23 châu Á năm ngoái, với pha đá phạt vào lưới đội tuyển U.23 Malaysia từ khoảng cách gần 30m. Đây là bàn thắng khiến nhiều người liên tưởng đến những tình huống đá phạt của Nguyễn Quang Hải. Một cầu thủ như thế nếu không đặt anh ở hàng tấn công mà lại đặt ở hàng phòng ngự thì quá phí.Nếu buộc Khuất Văn Khang chơi ở hàng phòng ngự, việc này vừa trái sở trường của anh, vừa khiến cho cầu thủ này bị bào mòn thể lực một cách vô ích, trong khi anh hoàn toàn có thể tiết kiệm nguồn thể lực đó cho những tình huống tấn công, hỗ trợ tấn công và uy hiếp khung thành đối phương.Có lẽ đến lúc này, các HLV nội như Nguyễn Đức Thắng và Hoàng Anh Tuấn vừa giúp HLV Kim Sang-sik làm được một việc rất quan trọng, đó là gạch tên 1 hậu vệ không giỏi, thay bằng 1 tiền vệ tấn công rất sáng giá, mang tên Khuất Văn Khang!
Cắm mặt vào màn hình laptop đến tận nửa đêm, anh Minh Tuấn, 32 tuổi, ngụ tại P.Cát Lái, TP.Thủ Đức (TP.HCM) không khỏi bất ngờ khi chúng tôi đặt câu hỏi đã chuẩn bị quà gì để tặng cho những người phụ nữ trong gia đình vào ngày 8.3. Anh Minh Tuấn bộc bạch: "Nhà em có 2 phụ nữ là mẹ vợ và vợ, tính luôn con gái hơn 1 tuổi là 3. Quay đi quay lại vừa sau tết lại đến ngày Quốc tế phụ nữ 8.3, như mọi năm thì cả gia đình sẽ đi ăn tối cùng nhau bên ngoài, còn mua quà thì chắc là chỉ tặng hoa cho có không khí thôi". Anh Lưu Hoàng Tuấn, 45 tuổi, kỹ sư ngành điện ngụ tại Q.Gò Vấp (TP.HCM) thì lại chuẩn bị chu đáo hơn cho ngày 8.3 vì đây là năm đầu tiên anh có bạn gái. Anh Lưu Hoàng Tuấn kể: "Tính tôi nhút nhát, lại mặc cảm ngoại hình không được đẹp trai nên hơn 40 tuổi vẫn chưa có bạn gái. May mắn nhờ một người bạn thân của tôi biết rõ hoàn cảnh nên mới làm mai mối cho người em họ, sau một thời gian tìm hiểu thì cô ấy cũng đã nhận lời. Tôi có nhờ bạn bè tư vấn và quyết định ngày lễ Quốc tế phụ nữ 8.3 sắp tới sẽ tặng một món quà thật lớn và bất ngờ, đó là một bó hoa "đồng tiền" với 40 tờ tiền mệnh giá 500.000 đồng, tổng chi phí hơn 21 triệu đồng". Trái ngược với sự "chịu chơi" của anh kỹ sư ngành điện, anh Bùi Hoàng Ân, 34 tuổi, nhân viên giao hàng tự do, ngụ tại H.Hóc Môn (TP.HCM) dè dặt hơn: "Tôi thu nhập không cao, làm bao nhiêu cũng đưa cho vợ giữ nên đến ngày lễ như 8.3 thì chẳng biết mua tặng quà gì. Hôm trước có chủ shop tặng cho phiếu mua hàng vài trăm ngàn, chắc là làm quà cho vợ cũng được rồi". Ngày Quốc tế phụ nữ 8.3 luôn là dịp quảng bá quà tặng, nhất là mặt hàng hoa tươi. Theo khảo sát, đa số phụ nữ được hỏi đều trả lời muốn được tặng quà là hoa, mỹ phẩm, phụ kiện, trang sức... Bất ngờ là theo số liệu phân tích của Metric, một đơn vị chuyên nghiên cứu thị trường thương mại điện tử, ngày 8.3 lại không phải là cao điểm mua sắm. Theo đó, những đợt sức mua gia tăng trên sàn là vào dịp Tết Nguyên đán, ngày lễ tình nhân 14.2, lễ 30.4 - 1.5, mùa tựu trường, ngày phụ nữ Việt Nam (20.10). Bên cạnh đó, tốc độ tăng trưởng của ngành hàng mỹ phẩm, làm đẹp đã nhường vị trí số 1 lại cho các mặt hàng thực phẩm, gia dụng. Điều này cho thấy xu hướng mua sắm trên sàn của phụ nữ đã quan tâm đến việc chăm sóc gia đình nhiều hơn. Thực tế trên thị trường hiện nay không thiếu những đơn vị cung cấp quà tặng độc lạ, giá cả vừa túi tiền cho mọi tầng lớp thu nhập. Điển hình như quà tặng tranh gỗ chân dung theo yêu cầu có giá chỉ từ 250.000 - 350.000 đồng tặng kèm hộp quà và chân đỡ ảnh. Một số chủ shop cho biết món quà tặng này dù đơn giản nhưng có nhiều người chọn đặt hàng vì ngoài việc khắc họa chân dung theo phong cách vẽ tự nhiên, người tặng còn có thể gửi những thông điệp cảm ơn, chia sẻ với người phụ nữ của mình. Năm nay, thị trường cũng xuất hiện khá nhiều mẫu mã các loại hoa sáp cực kỳ bắt mắt và dễ thương được đóng hộp trong suốt gọn gàng, có giá từ 500.000 đồng đến trên 3 triệu đồng. Những hộp hoa sáp giá trị cao còn kèm theo những con thú bông Baby Three đang tạo trend gần đây. Tại hệ thống siêu thị Co.op mart cũng hưởng ứng ngày Quốc tế phụ nữ "Khỏe đẹp rạng ngời - Săn deal phơi phới" đến ngày 12.3 với các sản phẩm may mặc, mỹ phẩm chăm sóc và bảo vệ cơ thể ưu đãi đến 40%, kèm quà tặng: kem dưỡng L'Oreal chống lão hóa; nước tẩy trang L'Oreal; dầu gội OLIV; kem dưỡng Olay; sữa dưỡng thể Nivea; kem tẩy tế bào chết Dove; áo kiểu nữ; đầm nữ. Ngoài ra, hệ thống siêu thị này còn tặng quà, phiếu mua hàng cho tất cả khách hàng mua sắm (theo thể lệ chương trình).
Lãnh sự quán Pháp ở New York sơ tán vì sợ bị đánh bom
Live concert Trạm yêu dự kiến diễn ra tại Cung thể thao điền kinh Mỹ Đình vào ngày 8.3. Trước đó, khi chương trình công bố mở bán vé đã gặp tình huống hệ thống quá tải, khiến ban tổ chức phải lên tiếng trấn an khán giả. Một trong những lý do khiến Trạm yêu nhận được sự quan tâm là vì sở hữu dàn nghệ sĩ đình đám, trong đó phải kể đến những gương mặt quen thuộc của show Anh trai vượt ngàn chông gai như NSND Tự Long, Soobin Hoàng Sơn, Cường Seven, Rhymastic.Trong đó, Soobin Hoàng Sơn là cái tên cuối cùng được ban tổ chức công bố. Năm 2024, nam ca sĩ liên tục gặt hái thành công khi công phá tại các lễ trao giải như Mai vàng, Wechoice Awards, Làn sóng xanh… Trong chương trình “mở bát” này, giọng ca 9X sẽ cùng NSND Tự Long, Cường Seven, Rhymastic ôn lại những kỷ niệm đẹp thời tham gia Anh trai vượt ngàn chông gai, nghiên cứu phát triển thêm những màn trình diễn dành tặng khán giả. Trên trang cá nhân, NSND Tự Long hào hứng chia sẻ về cuộc hội ngộ với các “anh tài” trong live concert sắp tới. Anh chia sẻ: “Táo tôi đã lên thiên đình tham dự buổi chầu cuối năm báo cáo về tình hình hạ giới. Cả thiên đình nghe nói năm qua có chương trình Anh trai vượt ngàn chông gai hot lắm, vé concert săn hụt hoài ai cũng tiếc hùi hụi. Thế là tôi mời luôn dàn táo ngày 8.3 xuống Cung thể thao điền kinh Mỹ Đình xem Trạm yêu”. Không tham gia Anh trai vượt ngàn chông gai nhưng Hoàng Dũng là người có cá tính, mang dấu ấn riêng đậm nét trong giọng hát và các sáng tác. Hai năm khá im hơi lặng tiếng vừa qua chính là thời gian để anh ấp ủ, cho ra mắt những ca khúc mới như La bàn hay Cuối tuần. Sự có mặt của anh hứa hẹn mang tới những màn kết hợp mới lạ, bùng nổ trong live concert.Trạm yêu - Hẹn ước thời không được chia thành 4 chương, thể hiện 4 giai đoạn tình cảm mà ai cũng có thể đã trải qua. Live concert bắt đầu bằng những rung động ngây ngô - qua những tình yêu nồng thắm, đến những lỡ hẹn cách xa nhau, và cuối cùng là đúng người, đúng thời điểm để vun đắp hạnh phúc. Các nghệ sĩ cũng được sắp xếp xuất hiện ở những trạm dừng này, với những ca khúc phù hợp, để nâng đỡ cảm xúc của khán giả.
