Tranh cổ 'hé lộ' chuyện vua nhà Hán say đắm… nam nhân
Để trả lời cho câu hỏi về năm Ất Tỵ 2025 này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về âm lịch - đóng vai trò quan trọng với đời sống văn hóa và tinh thần của người phương Đông nói chung và người Việt Nam nói riêng.Theo nhà nghiên cứu Đặng Vũ Tuấn Sơn, Chủ tịch Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam, nếu dương lịch được đặt ra dựa trên chu kỳ chuyển động của trái đất quanh mặt trời, thì âm lịch dựa trên chu kỳ chuyển động của mặt trăng quanh trái đất. Mặt trăng chuyển động quanh trái đất mỗi vòng hết 27,32 ngày.Trên thực tế, vì bản thân trái đất còn có chuyển động quanh mặt trời nên mặt trăng cần thêm một chút thời gian nữa để trở về vị trí cũ trên bầu trời khi nhìn từ trái đất. Do vậy chu kỳ mà chúng ta quan sát thực tế của mặt trăng là 29,53 ngày. Chu kỳ này được gọi là một "tuần trăng".Từ xa xưa, người phương Đông đã nhận thấy khoảng 12 tuần trăng tương đương với một chu kỳ thời tiết. Để thuận tiện cho việc quan sát, dự đoán thời tiết phục vụ sản xuất nông nghiệp, người ta chọn một chu kỳ này là 1 năm, mỗi tuần trăng gọi là một tháng. "Tuy vậy, cứ 3 năm thì lại bị chậm so với chu kì thời tiết khoảng 1 tháng nên cần có thêm một tháng bù vào. Những năm có tháng bù vào này được gọi là năm nhuận. Người phương Đông cổ đặt ra hai yếu tố nữa là can và chi, hay gọi đầy đủ là thiên can và địa chi, đều có cơ sở từ quan sát thiên văn", chuyên gia phân tích.Trước kia, người ta chưa biết rằng các ngôi sao trên bầu trời đều là các thiên thể như mặt trời, chỉ có riêng các hành tinh là chuyển động quanh mặt trời. Tuy vậy, người thời đó đã nhận thấy có năm đốm sáng không đứng im so với nền trời sao mà vị trí thay đổi mỗi ngày, họ gọi chúng là các hành tinh.5 hành tinh này gồm: sao Thủy, sao Kim, sao Hỏa, sao Mộc và sao Thổ, được gọi là ngũ hành. Sở dĩ không có sao Thiên Vương và sao Hải Vương chỉ có thể quan sát qua kính thiên văn nên người thời xưa không nhìn thấy.Khi quan sát 5 hành tinh này, người phương Đông cổ nhận thấy mỗi hành tinh đều có một chu kỳ nhất định để chúng trở về vị trí cũ so với nền trời sao. Cụ thể như sau: sao Thủy: khoảng 0,25 năm; sao Kim: khoảng 0,6 năm; sao Hỏa: khoảng 2 năm; sao Mộc: khoảng 12 năm; sao Thổ: khoảng 30 năm.Sao Hỏa cứ 2 năm lại về vị trí cũ, nên mỗi chu kỳ của nó được coi tương ứng với một hành trong ngũ hành (Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ), mỗi hành 2 năm như vậy nên có 1 năm mang tính dương và một năm mang tính âm. Tổng cộng mỗi chu kỳ như vậy là 10 năm, vậy nên người ta đặt ra 10 can tương ứng với âm và dương của mỗi hành.10 can gồm: Giáp, Ất tương ứng với Mộc; Bính, Đinh tương ứng với Hỏa; Mậu, Kỷ tương ứng với Thổ; Canh, Tân tương ứng với Kim; Nhâm, Quý tương ứng với Thủy. Trong khi đó sao Mộc hết khoảng 12 năm trở về vị trí cũ. Con số 12 này cũng trùng với số tuần trăng trung bình của một năm. Vậy nên 12 chi được đặt ra, mỗi chi gắn vào một năm theo chu kỳ này và vào một tháng trong năm. Sao Mộc có chu kỳ trùng khớp như vậy nên còn được gọi là Tuế Tinh. 12 chi gồm có: Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi. Mỗi năm âm lịch được gọi tên bằng một can đi với một chi. Vì bội số chung nhỏ nhất của 10 và 12 là 60 nên có thể thấy ngay rằng cứ 60 năm thì chu kỳ mới kết thúc. Chẳng hạn chúng ta đón tết Ất Tỵ bây giờ thì phải đúng 60 năm sau mới lại được thấy tết Ất Tỵ. Con số 60 này cũng chính là bội số chung nhỏ nhất của 2, 12 và 30 (chu kỳ của các hành tinh như nêu trên), nên 60 năm cũng chính là khoảng thời gian tương đối chính xác để tất cả 5 hành tinh quay trở lại vị trí tương đối như cũ. Chu kỳ này còn thường được gọi là "lục thập hoa giáp".Theo như phân tích trên, nếu như năm 2024 là năm Giáp Thìn thì năm 2025 theo can và chi sẽ là Ất Tỵ. Tương ứng, năm 2026 sẽ là năm Bính Ngọ.Midu đăng clip khóa môi chồng sắp cưới, dân mạng đoán thiếu gia Nhựa Duy Tân
Hồi trẻ, là cái hồi mà mọi thứ đều mới mẻ thanh tân, đẹp đẽ, kể cả chuyện yêu đương. Rồi đến đoạn không còn trẻ, chúng tôi đã bớt hỏi nhau câu ấy, khi mà trong cuộc tình của mỗi người đều nhuốm màu vàng phai héo úa. Thậm chí, có kẻ còn thở dài hiu hắt: "Tình yêu à? Đến một giai đoạn nào đó, tình yêu chẳng còn gì để nói, nó rỗng như một đường ống thoát nước. Và rồi mọi thứ đẹp đẽ cứ trôi tuột đi!".Có một điều lạ là xã hội ngày càng hiện đại, sự gắn kết trong tình yêu lại có vẻ hời hợt. Có thể vì chúng ta có vô vàn điều để lựa chọn, thay vì chỉ một. Khi mà mọi thứ đều phát triển vượt bậc, không điều gì còn ở thế độc tôn, duy nhất, tuyệt đối, kể cả tình yêu và sự chung thủy. Mới đây, tôi đọc được một nghiên cứu chỉ ra rằng những năm gần đây tại Việt Nam, trung bình mỗi năm có hơn 600.000 vụ ly hôn - một con số không hề nhỏ. Nó có tác động tiêu cực đến không ít các bạn trẻ đang tuổi lập gia đình. Và quanh tôi vô số những ông bố, bà mẹ trẻ đơn thân vui vẻ sống mà không vướng bận yêu đương.Vậy thì, bây giờ ngoài kia thế giới họ yêu nhau kiểu gì?Bữa đó tôi bắt gặp chú ngồi nhổ tóc ngứa cho vợ mình trước cửa tiệm tạp hóa. Tôi hay ghé mua mấy thứ linh tinh, chẳng mấy để ý đến vợ chồng chủ tiệm. Từ bữa bắt gặp cảnh "tình bể bình" đó, tôi quan tâm hơn tới họ, để rồi ngạc nhiên hơn khi thấy họ quấn quýt nhau không rời: đi đón cháu tan học, đi chợ, đi cà phê, đi ăn, đi khám bệnh… đều có đôi, như vợ chồng son. Hỏi ra mới biết, chú là kỹ sư, vẫn còn đang đi làm; vợ chỉ ở nhà nội trợ, buôn bán thêm. Hai người hai vị thế khác biệt nhưng vẫn bền bỉ bên nhau sau hơn 30 năm hôn nhân. Nếu không vì tình yêu, thì là vì điều gì?Còn tình yêu của người trẻ thì sao? Cách đây không lâu, tôi đọc được câu chuyện tình cảm động: chàng trai nọ đã dành cả thanh xuân 10 năm ròng rã chăm sóc cô người yêu bị bệnh ung thư. Họ cưới nhau ngay trong bệnh viện. Cô dâu rạng ngời trên giường bệnh với mái tóc giả che phủ trên đầu...Hai câu chuyện nhỏ nhưng cứ ám lấy tâm trí, để tôi tin rằng dù thế giới này có ra sao, thì đâu đó vẫn có những con người đang miệt mài học cách yêu và thực hành thứ tình yêu bình dị mà đẹp đẽ đến ngỡ ngàng.Tình yêu cũng giống như hoa hồng. Loài hoa đẹp sẽ không mất đi nếu ta sẵn lòng trồng và chăm sóc nó, chờ đợi nó nở hoa. (*) Lời bài hát Hoa hồng - sáng tác: Phan Mạnh Quỳnh; ca sĩ Hà Anh Tuấn trình bày.
Hương tình miền Tây
Nền văn hóa lâu đời đã liên kết đàn ông với sức mạnh, quyền lực và thành tích. Và khóc không phải là đặc điểm đáng mong đợi ở đàn ông.
Chiều nay 30.12, Bộ KH-CN đã công bố kết quả chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII) năm 2024. Kết quả top 10 PII 2024 tương đương PII 2023, trừ Bắc Ninh rơi xuống vị trí 11, trong khi Bắc Giang lọt vào top 10 (năm ngoái Bắc Giang trong nhóm từ 11 - 30).Trong 10 địa phương dẫn đầu PII 2024, có 5 thành phố trực thuộc T.Ư và 5 địa phương có công nghiệp, dịch vụ phát triển. Cụ thể, 3 địa phương không thay đổi vị trí dẫn đầu gồm: Hà Nội xếp hạng 1, TP.HCM xếp hạng 2, Hải Phòng xếp hạng 3.Các địa phương tiếp theo gồm: Bà Rịa - Vũng Tàu xếp hạng 4 (2023 xếp hạng 7), Đà Nẵng xếp hạng 5 (2023 xếp hạng 4), Quảng Ninh xếp hạng 6 (2023 xếp hạng 9), Cần Thơ xếp hạng 7 (2023 xếp hạng 5), Bình Dương xếp hạng 8 (như 2023), Thái Nguyên xếp hạng 9 (2023 xếp hạng 10) và Bắc Giang xếp hạng 10 (2023 xếp hạng 11).Cao Bằng là địa phương có điểm số thấp nhất, xếp hạng 63. Xếp kết quả theo vùng thì Đông Nam bộ đã vượt qua các địa phương vùng Đồng bằng sông Hồng để có điểm trung bình cao nhất trong 6 vùng kinh tế xã hội. Các địa phương vùng Đồng bằng sông Hồng có điểm trung bình cao thứ hai, tiếp đến là Bắc Trung bộ và Duyên hải miền trung và Đồng bằng sông Cửu Long. Hai vùng trung du và miền núi phía bắc và Tây Nguyên tiếp tục có điểm số thấp nhất.Việc đánh giá chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương được Bộ KH-CN thực hiện trên phạm vi toàn quốc từ năm 2023. PII cung cấp căn cứ khoa học và các minh chứng về điểm mạnh, điểm yếu, về các yếu tố tiềm năng và các điều kiện cần thiết để phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của từng địa phương.
Nhớ bến phà xưa
Chiều 13.1, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác T.Ư thăm và làm việc với Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Bắc Ninh, đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh khóa XX; kết quả thực hiện Nghị quyết 18 về việc sắp xếp, tinh giản tổ chức bộ máy tinh gọn đảm bảo hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả và hoàn thiện các tiêu chí của đô thị loại I, trở thành thành phố trực thuộc T.Ư, phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ trong thời gian tới.Phát biểu tại buổi làm việc, Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị tỉnh Bắc Ninh tiếp tục tăng cường xây dựng Đảng, hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; phát huy tinh thần đoàn kết, sáng tạo, hành động quyết liệt của toàn Đảng bộ. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, điều hành của các cấp chính quyền, tiến tới thực hiện theo mô hình chính quyền đô thị; cải cách hành chính, nâng cao các chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh; chỉ đạo thành công Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XXI, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Tỉnh cần triển khai thực hiện nghiêm việc sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả theo yêu cầu tại Kết luận số 09-KL/BCĐ ngày 24.11.2024 của Ban chỉ đạo T.Ư về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25.7.2017 của Ban Chấp hành T.Ư Đảng khóa XII.Tổng Bí thư đề nghị tỉnh tiếp tục đảm bảo an sinh, phúc lợi xã hội và nâng cao đời sống nhân dân; phấn đấu hoàn thành các mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, nhiệm kỳ 2020 - 2025; năm 2025, phấn đấu đạt và vượt mục tiêu: kịch bản cơ sở tăng trên 8% và kịch bản cao tăng trên 10%; đẩy mạnh thu hút đầu tư phát triển đô thị, thương mại, dịch vụ chất lượng cao. Tổng Bí thư hoan nghênh tỉnh Bắc Ninh phấn đấu đạt các tiêu chí đô thị loại I vào năm 2025 và trở thành TP trực thuộc T.Ư vào cuối năm 2026; yêu cầu tỉnh cần xây dựng các giải pháp phát triển liên tục trong thời gian tới.Cùng ngày, nhân dịp đón tết cổ truyền của dân tộc - Xuân Ất Tỵ 2025, Tổng Bí thư Tô Lâm tặng quà các nguyên Bí thư Tỉnh ủy đã nghỉ hưu, các trí thức, chức sắc tôn giáo, Mẹ Việt Nam Anh hùng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng Lao động, thương binh, bệnh binh, học sinh đạt Huy chương vàng quốc tế năm 2024; thăm Nhà máy Amkor Technology VN (H.Yên Phong), gặp mặt, chúc tết công nhân, người lao động tỉnh Bắc Ninh. Trước đó, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác T.Ư đến dâng hoa, dâng hương tưởng niệm Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ tại Khu lưu niệm Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ (P.Phù Khê, TP.Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh); dự và nhấn nút khởi công công trình "Đền thờ Bác Hồ và Công viên Văn Miếu", tại TP.Bắc Ninh.
