Việt Nam có 6 tỉ phú USD trong danh sách người giàu nhất hành tinh 2023
Timeanddate.com cho biết sự kiện ít khi xảy ra này chỉ có thể nhìn thấy được do sự bất thường trong quỹ đạo của sao Kim xung quanh mặt trời.Theo các nhà nghiên cứu, sao Kim có quỹ đạo gần mặt trời hơn trái đất. Ở hầu hết mọi địa điểm, người ta có thể nhìn thấy hiện tượng này vào buổi tối sau khi mặt trời lặn hoặc vào buổi sáng trước khi mặt trời mọc, nhưng hiếm khi có cả hai hiện tượng này trong cùng một đêm. Thời gian có thể nhìn thấy nó dao động từ vài phút đến vài giờ, tùy thuộc vào vị trí của nó so với mặt trời khi nhìn từ trái đất. Tuy nhiên lần này, mặt trời và sao Kim không thẳng hàng một cách bất thường, tạo ra cơ hội hiếm có để bạn nhìn thấy sao Kim vừa là sao lúc rạng sáng vừa là sao buổi tối trong một khoảng thời gian nhất định, tùy thuộc vào vị trí của bạn. Sao Kim chuyển từ bầu trời buổi tối sang buổi sáng vào khoảng thời gian hành tinh này đi qua giữa trái đất và mặt trời. Quá trình này được gọi là "sự hợp nhất dưới" của nó. Thông thường, vào thời điểm sao Kim "giao hội dưới", chúng ta sẽ không nhìn thấy hành tinh này trong một khoảng thời gian ngắn vì nó ở quá gần ánh sáng rực rỡ của mặt trời trên bầu trời. Trong quá trình đó nếu sao Kim, mặt trời và trái đất thẳng hàng, chúng ta sẽ chứng kiến sao Kim xuất hiện như một chấm đen nhỏ bay qua trước mặt trời. Tuy nhiên, lần này, sao Kim và mặt trời đặc biệt không thẳng hàng, khiến hành tinh này xuất hiện đủ xa về phía bắc của mặt trời để có thể nhìn thấy trên bầu trời buổi tối và buổi sáng từ một số địa điểm nhất định. Lý do trên đã tạo ra sự "xuất hiện kép" hiếm hoi của sao Kim trước khi "hợp nhất dưới", xảy ra vào ngày 23.3 năm nay. "Hiện tượng này tương đối hiếm. Sau mỗi 8 năm, sao Kim và trái đất quay trở lại gần như cùng một điểm trên quỹ đạo của chúng. Trên thực tế, lần cuối cùng sao Kim xuất hiện kép là vào năm 2017", Timeanddate.com thông tin.Để tìm sao Kim vào buổi tối, hãy nhìn về phía tây không lâu sau khi mặt trời lặn, thấp trên bầu trời. Nếu bạn là người dậy sớm, bạn sẽ có thể phát hiện ra sao Kim ngay trước khi mặt trời mọc, gần đường chân trời ở bầu trời phía đông. Sự kiện diễn ra vào ngày 20 - 21.3 ở một số nơi.Tin tốt là bạn sẽ không cần bất kỳ thiết bị đặc biệt nào để quan sát nó, vì sao Kim là vật thể sáng thứ ba trên bầu trời của chúng ta sau mặt trời và mặt trăng. Tìm kiếm những địa điểm có tầm nhìn thông thoáng ra đường chân trời và nhớ kiểm tra thời tiết với điều kiện trời quang mây. Toàn bộ chu kỳ của sao Kim, từ sao Mai đến sao Hôm và ngược lại mất khoảng 584 ngày để hoàn thành. Các nhà thiên văn học gọi đây là chu kỳ giao hội của sao Kim. Do vị trí thay đổi trên bầu trời, sao Kim từng được cho là 2 ngôi sao riêng biệt, một ngôi sao xuất hiện vào lúc bình minh, ngôi sao kia xuất hiện vào lúc hoàng hôn. Nhiều nhà thiên văn học đầu tiên không biết rằng sao mai và sao hôm thực ra là cùng một vật thể. Hiện tượng thoáng qua này mang đến cho những người đam mê thiên văn một niềm vui đặc biệt. Mặc dù chỉ kéo dài trong thời gian ngắn, nhưng đây là một cảnh tượng đáng để chứng kiến.Hơn 20.000 căn nhà đã được cấp sổ hồng
Lễ trao giải Oscar lần thứ 97 vừa khép lại hôm 3.3 (giờ Việt Nam) bằng chiến thắng vang dội của Anora ở 5 hạng mục quan trọng, bao gồm giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất dành cho Mikey Madison. Thành tích của ngôi sao sinh năm 1999 được xem là một bất ngờ không nhỏ ở đêm trao giải. Bởi lẽ, dù cô vốn được nhắc đến là ứng viên mạnh của đường đua năm nay song minh tinh kỳ cựu Demi Moore được đánh giá nhỉnh hơn. Trước khi lễ trao giải điện ảnh lớn nhất năm diễn ra, nhiều cây viết trong ngành hay các trang tin tức uy tín như Variety, The Hollywood Reporter, New York Post… nghiêng về dự đoán Demi Moore (phim The Substance) sẽ giành chiến thắng.
Bỏ con săn sắt nhằm con cá rô
Các nhà nghiên cứu tại Viện Quang học, Cơ học tinh vi và Vật lý Trường Xuân (CIOMP), được cho là có vai trò chủ chốt trong các chương trình tên lửa và không gian của Trung Quốc, đã phân tích tín hiệu hồng ngoại của F-35 trong các tình huống tác chiến được mô phỏng có liên quan Đài Loan. Nghiên cứu này đã được công bố trên tạp chí bằng tiếng Trung Công nghệ Hàng không vũ trụ, theo tờ South China Morning Post hôm nay 11.2.Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng trong khi lớp phủ hấp thụ radar và bên ngoài của F-35 được làm mát đến nhiệt độ trung bình là 281 độ Kelvin (7,85 độ C) giúp máy bay tránh được các phương pháp phát hiện thông thường, thì luồng khí thải động cơ của máy bay, đạt gần 1.000 độ Kelvin, phát ra bức xạ hồng ngoại sóng trung bình mạnh hơn rất nhiều so với khung máy bay.Bằng cách tập trung vào phạm vi bước sóng 2,8-4,3 micromet, nơi nhiễu khí quyển ở mức tối thiểu, và triển khai các máy dò thủy ngân-cadmi-telluride cùng kính viễn vọng khẩu độ 300 mm, khí cầu không người lái bay lơ lửng ở độ cao 20 km có thể phát hiện ra dấu hiệu nhiệt phía sau của một chiếc F-35 cách xa hơn 1.800 km khi chiến đấu cơ tàng hình này được nhìn từ bên hông hoặc phía sau.Tuy nhiên, khả năng phát hiện từ phía trước vẫn bị giới hạn ở phạm vi 350 km do F-35 có cấu hình nhiệt phía trước giảm.Dù vậy, phát hiện trên cho thấy một lỗ hổng tiềm ẩn trong công nghệ tàng hình thế hệ thứ 5 của Mỹ và đánh dấu bước tiến đáng kể trong việc theo đuổi năng lực chống tiếp cận/chống xâm nhập khu vực (A2/AD) của Trung Quốc, theo South China Morning Post.Hiện chưa có thông tin về phản ứng của Mỹ đối với nghiên cứu trên.
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Lần đầu mất ghế quốc hội sau 53 năm, sự nghiệp của 'huyền thoại' Mahathir có chấm dứt?
Đặc biệt, thay mặt Ban Điều hành, Tổng Giám đốc Ngô Thu Hà thông báo Lợi nhuận trước thuế quý 1/2024 đạt hơn 4.017 tỉ đồng, thực hiện 35% kế hoạch năm. Kết thúc đại hội, toàn bộ các tờ trình đều được cổ đông thông qua với tỷ lệ tán thành cao, khẳng định sự đồng lòng và tin tưởng với Ban Lãnh đạo ngân hàng.
