Châu Á - Thái Bình Dương giữa nỗi lo lạm phát 'quay xe'
AFP ngày 7.1 đưa tin Tencent và CATL đã bị đưa vào danh sách các công ty quân sự Trung Quốc đang hoạt động tại Mỹ. Quyết định sẽ được công bố chính thức vào ngày 7.1 (giờ Mỹ).Tencent là một trong những công ty hàng đầu trong lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc, điều hành "siêu ứng dụng" WeChat cùng với các dịch vụ khác như trò chơi điện tử, phát sóng trực tuyến nội dung và dịch vụ đám mây.CATL cũng là một công ty lớn của Trung Quốc, sản xuất hơn một phần ba pin xe điện được bán trên thế giới. Các loại pin của CATL được sử dụng trong các mẫu xe từ nhiều nhà sản xuất nước ngoài bao gồm Mercedes-Benz, BMW, Volkswagen, Toyota, Honda và Hyundai.Một phát ngôn viên của Tencent cho biết việc công ty này bị đưa vào danh sách "rõ ràng là một sai lầm" và "chúng tôi không phải là công ty hoặc nhà cung cấp quân sự"."Không giống như các lệnh trừng phạt hoặc kiểm soát xuất khẩu, danh sách này không ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của chúng tôi. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ làm việc với Bộ Quốc phòng để giải quyết mọi hiểu lầm", người phát ngôn này nói thêm.Đạo luật Ủy quyền quốc phòng quốc gia cho năm tài chính 2021 yêu cầu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ phải xác định các công ty quân sự Trung Quốc đang hoạt động trực tiếp hoặc gián tiếp tại Mỹ và nộp danh sách lên quốc hội. Trong đó, phần danh sách không thuộc dạng thông tin mật sẽ được công bố trên Công báo Liên bang.Danh sách này không có tác động pháp lý trực tiếp đến các công ty đang bị nghi ngờ, nhưng có thể ảnh hưởng đến danh tiếng của họ và các công ty niêm yết đã từng khởi kiện về việc bị liệt vào danh sách.Chính phủ Trung Quốc chưa phản ứng về động thái mới nhất đối với Tencent và CATL. Trong những năm qua, Mỹ đã triển khai các biện pháp nhắm vào các công ty công nghệ Trung Quốc vì lý do an ninh quốc gia và lo ngại rằng công nghệ có thể được Bắc Kinh sử dụng cho mục đích quân sự.Cổ phiếu tăng mạnh, nhiều tỉ phú USD Việt Nam bỏ túi hơn nửa tỉ đô
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
SmartPay đẩy nhanh thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam
Honda Air Blade 160 trình làng thị trường Việt Nam sáng 20.5
Huấn luyện viên Monty Williams phát biểu: “Khi nhìn vào các kỷ lục buồn, bạn nghĩ đến các huấn luyện viên, nhưng tôi chắc chắn rằng các cầu thủ không muốn điều đó gắn liền với tên trên áo đấu. Có lẽ điều đó khiến tôi khó chịu hơn bất kỳ ai. Các cầu thủ đang chơi hết mình. Tôi đang muốn tất cả các cầu thủ không quá nặng nề với tình trạng hiện tại".
Messi rực sáng ghi cú đúp và kiến tạo, Inter Miami thắng ngược Nashville SC ngoạn mục
Theo đó, ngày 2.12.2024, UBND TP.Thủ Đức ban hành công văn số 11872 về việc rà soát, xử lý các công trình xây dựng sân thể thao ngoài trời và các công trình phụ trợ vi phạm xây dựng trên địa bàn TP.Thủ Đức.UBND TP.Thủ Đức đã giao Chủ tịch UBND 34 phường chỉ đạo tăng cường kiểm tra, phát hiện, ngăn chặn và xử lý kiên quyết, không để phát sinh các điểm nóng các công trình có mái che làm sân thể thao không phù hợp với quy hoạch xây dựng hoặc không đúng mục đích sử dụng đất; công trình theo quy định phải có giấy phép xây dựng.Căn cứ ý kiến chỉ đạo nêu trên, một số phường đã có tập trung tiến hành xử lý các công trình vi phạm. Tuy nhiên chưa thực hiện triệt để và vẫn còn phát sinh nhiều công trình xây dựng mới trên đất không phù hợp quy hoạch xây dựng, không đúng mục đích sử dụng đất mà chưa xử lý kịp thời và dứt điểm. Từ cơ sở trên, UBND TP.Thủ Đức đề nghị Chủ tịch UBND 34 phường rà soát thống kê các công trình có mái che làm sân thể thao không phù hợp với quy hoạch xây dựng hoặc không đúng mục đích sử dụng đất; công trình theo quy định phải có giấy phép xây dựng trên địa bàn phường quản lý. Báo cáo về UBND TP.Thủ Đức (thông qua Thanh tra Xây dựng) trước ngày 28.2.2025 để tổng hợp báo cáo Thường trực UBND TP.Thủ Đức. Đồng thời tăng cường công tác nắm bắt địa bàn, thường xuyên kiểm tra để kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm và dứt điểm các trường hợp vi phạm về quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn, đặc biệt đối với các công trình xây dựng sân thể thao ngoài trời và các công trình phụ trợ vi phạm trật tự xây dựng và các vi phạm khác về đất đai, xây dựng. Tăng cường công tác phối hợp thực hiện nghiêm quyết định số 17/2024 của UBND TP.HCM về ban hành quy chế phối hợp quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn TP.HCM...Sau khi xử lý đảm bảo đúng các quy định pháp luật và dứt điểm các trường hợp vi phạm, báo cáo kết quả cho UBND TP.Thủ Đức (thông qua Thanh tra Xây dựng tổng hợp báo cáo hàng tháng cho UBND TP.Thủ Đức). UBND TP.Thủ Đức đề nghị Chủ tịch UBND 34 phường nghiêm túc thực hiện.Trước đó Báo Thanh Niên đã có bài viết " Sân pickleball 'lấn' đất nông nghiệp, nhà kho, công viên" phản ánh phong trào chơi môn thể thao pickleball phát triển mạnh kéo theo hàng loạt sân bóng được đầu tư nhanh chóng. Tại TP.HCM, không quá lời khi nói ở đâu có đất trống, ở đó có sân pickleball, bất kể là đất nông nghiệp hay đất quy hoạch làm công viên, làm đường... Vi phạm trật tự xây dựng khi xây dựng các sân pickleball diễn ra tràn lan và nhiều địa phương đã mạnh tay xử lý các vi phạm trên, trong đó có TP.Thủ Đức.
