Khi thầy cô bị... bắt nạt
Năm 2013 cũng là dấu ấn đặc biệt khi trong trận tứ kết của CLB bóng đá sinh viên Trường ĐH Giao thông vận tải TP.HCM gặp đội sinh viên Trường ĐH Tôn Đức Thắng diễn ra trên sân bóng Trường ĐH Tôn Đức Thắng.‘Hô biến’ làn da thâm sần trở nên mịn màng cùng kem trị sẹo Scar Esthetique
Phụ huynh ví việc chọn đăng ký nguyện vọng vào lớp 10 trường công lập như "chơi lô tô", vì lâu nay phải đăng ký chọn trường trước khi dự thi và biết điểm thi.Giá vàng đã tăng liên tục, đặc biệt tình trạng giá vàng nhẫn cao hơn vàng miếng SJC duy trì nhiều ngày qua.Đầu tháng 3 hằng năm cũng là lúc người dân làng Kon Riêng (xã Đăk Choong, H.Đăk Glei, Kon Tum) chuẩn bị cho lễ hội lớn nhất trong năm - tết Rup ca (theo tiếng của người Gié Triêng, Rup ca nghĩa là lễ hội bắt cá).
Bom tấn Jadon Sancho ra mắt M.U, Ngoại hạng Anh hứa hẹn hấp dẫn
Tổ tiên luôn hiện diện qua bài vị - bát hương trên bàn thờ, để chứng nhận thành tựu và giám sát sự sai sót của con cháu. Trước bàn thờ, việc hiếu sẽ trợ lực cho tư tưởng giáo dục khuyến thiện và răn ác, rất nhân văn. Trong nhân sinh quan truyền thống Huế, tổ tiên được "về nhà" trong ngày giỗ và ngày tết. Con cháu phải chu toàn việc phụng dưỡng và kỵ chạp, coi sóc lăng mộ để thực hiện nghĩa vụ thứ hai của chữ hiếu là không để người nhà bị đói cơm rách áo (2 nghĩa vụ còn lại của "tam đại hiếu" là nối dõi và không để người nhà bị coi thường).Sau ngày ông Táo về trời 23 tháng chạp âm lịch, người ta lo dọn dẹp nhà cửa, bàn thờ, thay cát bát nhang và chuẩn bị phẩm vật dâng cúng. Đến khi xong mọi việc hành chính, đồng áng…, thường là ngày 29, 30 tháng chạp, gia đình cúng tất niên để tạ ơn thổ thần, tổ tiên đã phò trợ gia đạo trong năm và mời tổ tiên về ngự trên bàn thờ ăn tết. Đó là thời gian tĩnh lặng, con cháu trở về sum vầy trước tổ tiên nên mâm cúng tất niên càng thiêng liêng. Người phụ nữ dành hết tâm sức, nguồn lực của gia đình để trước cúng (tổ tiên), sau cấp (con cháu hưởng lộc), theo tinh thần tùy gia phong (nhiều ít, tùy gia cảnh), phải lễ bạc lòng thành.Trên nền tảng nông nghiệp lúa nước truyền thống nói chung là nghèo, từ làng xã đến triều đình, tiền nhân đã triết lý hóa mâm cỗ theo hướng Sẻn (dè sẻn) mà Sang (sang trọng), phải Hòa (hài hòa) và Hóa (đa dạng, biến hóa), làm cho chuyện ẩm thực càng thêm nhiều ý nghĩa: ngon về vị giác; lành về dược lý; hài hòa về dinh dưỡng, chất liệu, màu sắc, bối cảnh; trang trọng thiêng liêng về không gian, chủ thể và khách thể; cẩn thận, tỉ mỉ trong cách thể hiện… Như món nem công chả phượng trong "bát trân" ở chốn cung nội, thực sự được làm từ công, phượng với sự cẩn trọng, tinh tế, an toàn tối ưu theo điển chế triều đình. Đấy như là "bản gốc", nhưng cũng có nhiều "phiên bản" khác nữa, cứ giảm dần, trong đời sống hoàng thân quốc thích, quan lại quý tộc thượng lưu, thay thế bằng gà rừng và trong dân gian là gà nhà, chim…; kể cả làm theo lối chay với nguyên liệu phù chúc, khuôn đậu, nấm, trái mít, sa kê, vả, thậm chí là cả cùi mít vốn là một thứ bỏ đi. Đa dạng, biến hóa, tinh tế, sang trọng chính là vậy.Mâm cúng tất niên ở cố đô Huế hội tụ món ăn từ nhiều chất liệu: thịt (gia súc, gia cầm, tự nhiên), thủy hải sản (từ sông, đầm phá, biển) và hệ thảo mộc (rau, củ, quả); được chế biến theo phương thức không sử dụng nhiệt (ăn sống, ăn gỏi, lên men, muối), có sử dụng nhiệt (tái, chín) như chiên, chưng, hầm, hấp, hon, kho, luộc, nấu, nướng, quay, tiềm, thấu, tái, um, xào…Trên mâm cúng, tô canh, tô hầm được bài trí ở giữa theo lối thủy tụ/tụ thủy, giúp định vị các món có nước xung quanh, rồi tới các món khô với thịt cá; ngoài cùng là các món xào, trộn. Hệ nước chấm, nước xốt, nước lèo đa dạng cho từng món ăn cụ thể, với sự điểm tô của gia vị nhiều màu sắc: tỏi, tiêu, ớt, hành, ngò, boa rô… Lại có ớt xanh, ớt chín đỏ, để nguyên trái hay xắt nhỏ, giã nát; tỏi nguyên củ hay lột từng tép, hoặc xắt nhỏ, để trên những đĩa nhỏ với danh xưng là phẩm vị. Gia đình càng có điều kiện thì mâm cỗ càng thịnh soạn, cầu kỳ, điển hình ở chốn cung đình. Từ năm 1793, J.Barrow trong tác phẩm Một chuyến du hành đến xứ Nam Hà 1792 - 1793 đã thấy phong cách ăn uống của người Huế rất độc đáo. Bởi người Trung Hoa thường bày hết bát đĩa trên bàn, còn người Huế không chỉ bày kín mặt bàn mà còn chồng xếp bát đĩa lên nhau ba bốn lớp, tới hơn 200 cái, rất thịnh soạn và tinh tế.Sau tất niên, tổ tiên "ở lại", con cháu chu toàn chuyện cơm nước trên bàn thờ, biểu tượng hóa thành hệ bánh (chưng, tày, tét, lọc, in, tổ), mứt, dưa cải, dưa món, dầm (thịt, rau, quả) cùng nhiều hoa, quả… Còn lại tùy tâm, tùy sức, con cháu có thể làm mâm cỗ hay đơn giản ăn gì cúng nấy bởi nhu cầu dinh dưỡng ngày tết không cao và tránh lãng phí. Cái nhỏ nhắn, tinh tế rất thiết thực là vậy.Cho nên, mâm cúng tất niên là phong phú nhất, hội tụ kết nối hai cõi âm dương, giúp bồi bổ gia phong, gắn liền hiếu - trung xuyên suốt, giúp ổn định nền tảng xã hội. Mạch nguồn thiêng liêng đó cần được duy trì, xiển dương trong bối cảnh hiện nay, khởi đầu từ chuyện mâm cơm, mâm cúng.Ẩm thực Huế càng ngon, càng ý nghĩa hơn với mâm cúng tất niên, mở ra ngày tết xứ Huế, để Huế xứng danh với "kinh đô ẩm thực". Bóng dáng người đàn ông và người phụ nữ trong gia đình cũng "rạch ròi", được định vị rõ. Thuở xưa, người đàn ông thành danh ngoài xã hội, chu toàn chữ hiếu, chữ trung cũng nhờ hậu phương vững chãi với những nội tướng phía sau lo nhà cửa, ruộng vườn, thờ cúng tổ tiên, phụng dưỡng ông bà cha mẹ, dưỡng dục con cháu. Cái bếp phía đông phòng đỏ lửa, trang bếp thắp hương thường xuyên, kết nối bát hương trên bàn thờ, là hương hỏa, lo cho mâm cơm (hằng ngày) và mâm cúng (kỵ, chạp, tết nhất, sóc vọng) luôn tinh sạch, ngon, lành và trang trọng nhất.Bàn thờ tết xứ Huế được bài trí mang khát vọng an khang, phồn thực. Ngoài mâm cỗ, còn có nếp là tinh hoa trời đất ban cho, với nhiều dưỡng chất, kết dính (xôi, bánh chưng, bánh tét…); có chè, mứt bánh là vị ngọt trời ban. Hoa ở bên trái (đông) tượng trưng cho người phụ nữ với khát vọng đơm bông. Quả ở bên phải (tây) tượng trưng cho người đàn ông, được kết trái với tâm điểm là nải chuối, cho thấy sự chuyển hóa từ màu xanh dần sang vàng, chín đen. Bên trên là những trái trong vườn nhà, ưu tiên loại nhiều hạt (mãng cầu, lựu, dưa hấu, ổi, cam…) với khát vọng sản sinh mãnh liệt.
Ngày 10.2, Techcombank tăng lãi suất tiết kiệm ở các kỳ hạn từ 0,2 - 0,3%/năm. Cụ thể, lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 1 - 2 tháng lên 3,7%/năm, 3 - 5 tháng lên 4%/năm, 6 - 11 tháng lên 4,9%/năm, từ 12 tháng trở lên là 5,1%/năm. Tương tự, Eximbank cuối tuần qua tăng lãi suất ở những kỳ hạn ngắn 0,1%/năm nhưng lại giảm lãi huy động ở kỳ hạn dài. Đối với lãi suất tiền gửi online các ngày trong tuần từ thứ 2 đến thứ 6, lãi suất cuối kỳ 1 tháng lên 4,1%/năm, 2 tháng lên 4,3%/năm, 3 tháng lên 4,4%/năm, 4 tháng lên 4,7%/năm (gần đạt mức trần lãi suất cho phép ở 4,75%/năm), 6 tháng lên 5,4%/năm, 12 tháng lên 5,6%/năm. Ở kỳ hạn 15 tháng, lãi suất giảm xuống 6,2%/năm, 18 tháng còn 6,5%/năm, 24 tháng còn 6,6%/năm…Ngoài ra, một số ngân hàng có mức lãi suất huy động vượt mức 6%/năm trên thị trường hiện nay có IVB ở mức 6,05%/năm ở kỳ hạn 12 tháng; 6,15%/năm ở kỳ hạn 36 tháng; 48 tháng ở 6,25%... Cake by VPBank áp dụng lãi suất 6%/năm cho kỳ hạn 12 - 18 tháng và 6,3%/năm cho kỳ hạn 24 - 36 tháng. GPBank áp dụng mức lãi suất 6,05%/năm cho kỳ hạn 12 tháng và 6,15%/năm đối với các kỳ hạn từ 13 - 36 tháng.Từ sau kỳ nghỉ Tết Ất Tỵ đến nay, lãi suất tiền đồng trên thị trường liên ngân hàng cũng tăng từ 0,05 - 0,65%/năm so với cách đây một tuần. Lãi suất tiền đồng gần đây nhất lên 5,21 - 5,51%/năm ở các kỳ hạn, tiến gần mức cao nhất trong vòng 1 năm qua. Thêm vào đó, doanh số giao dịch trên thị trường cũng ở mức cao. Hoạt động trên thị trường mở từ sau Tết Nguyên đán đến nay cũng khá nhộn nhịp. Ngân hàng Nhà nước đã liên tục bơm ròng, chẳng hạn, ngày 10.2 đã bơm ròng gần 30.000 tỉ đồng, trong đó bơm ra 31.365,01 tỉ đồng và hút về 1.600 tỉ đồng. Trong tuần này có khoảng 150.000 ti đồng đáo hạn.Các diễn biến trên thị trường liên ngân hàng và thị trường mở cho thấy các nhà băng tăng cường thanh khoản cũng như hút vốn trên thị trường cho vay. Hiện các ngân hàng đang tung nhiều gói tín dụng ra thị trường, đẩy mạnh cho vay vào những ngày đầu năm. Kế hoạch tăng trưởng tín dụng năm nay là 16%.Trong hệ thống, dù các ngân hàng thương mại cổ phần nhà nước có mức lãi suất huy động thấp nhưng số dư tiền gửi vẫn ở mức cao. Agribank có số huy động vốn vượt 2 triệu tỉ đồng, BIDV đạt 1,95 triệu tỉ đồng tính đến cuối năm 2024. Sau đó là VietinBank với 1,6 triệu tỉ đồng và Vietcombank với 1,5 triệu tỉ đồng. Có thể thấy, chỉ Big4 đã chiếm gần một nửa số huy động vốn trên thị trường, các ngân hàng khác chia nhau "miếng bánh" còn lại. Theo Tổng cục Thống kê, tính đến 25.12.2024, huy động vốn của các tổ chức tín dụng tăng 9,06%, tương ứng giá trị tăng 1,2 triệu tỉ đồng, lên gần 14,7 triệu tỉ đồng. Điều này cho thấy sức cạnh tranh huy động vốn trên thị trường ở mức cao.Lãi suất huy động vốn tăng đang gây áp lực đối với lãi vay. Theo Công ty chứng khoán VCBS trong năm 2024, Ngân hàng Nhà nước giữ nguyên lãi suất điều hành, trong khi lãi suất cho vay bình quân giảm tiếp 0,96% so với cuối năm 2023 (sau khi đã giảm khoảng 2,5% trong năm 2023). Việc lãi suất huy động đã điều chỉnh tăng trở lại từ quý 2/2024 sẽ có độ trễ 3 - 6 tháng để phản ánh vào lãi suất cho vay. Mặt bằng lãi suất cho vay trên thị trường tăng thêm 0,5 - 0,7% trong năm 2025 trong bối cảnh kinh tế hồi phục và nhu cầu tín dụng mạnh mẽ hơn. Chuyên gia tài chính - TS Nguyễn Trí Hiếu phân tích: Lãi suất tiết kiệm tăng lên khi các ngân hàng cần vốn thúc đẩy cho vay và tỷ lệ nợ xấu của các ngân hàng tăng lên. Nghĩa là khách hàng không trả được nợ thì ngân hàng cần tăng cường huy động vốn để trả lại cho người gửi tiền. Nhu cầu vốn trên thị trường tăng cao nên khả năng lãi suất huy động tăng sẽ kéo theo cho vay nhích lên.Trong phần nhận định mới đây, ông Tim Leelahaphan, chuyên gia kinh tế cấp cao Việt Nam và Thái Lan, Ngân hàng Standard Chartered nói: "Chính phủ đang tập trung thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ hơn, điều này có thể giúp duy trì lãi suất thấp trong ngắn hạn. Tuy nhiên, chúng tôi dự báo lãi suất sẽ dần trở lại mức bình thường vào quý 2. Lạm phát, chính sách của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) và diễn biến của VND sẽ đóng vai trò quan trọng, trong đó các quyết định chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước sẽ là yếu tố then chốt để duy trì ổn định kinh tế và tăng trưởng trong năm 2025. Để đảm bảo tăng trưởng bền vững, Việt Nam cần đa dạng hóa nền kinh tế và tăng cường khả năng ứng phó với thiên tai".
Hãng hàng không có tiền, muốn thuê ướt thêm máy bay cũng không được
Bất chấp tác động của nền kinh tế khiến thị trường ô tô điện toàn cầu đang chậm lại và đang đối mặt với nhiều hoài nghi, thị trường Na Uy vẫn cho thấy tốc độ thần tốc trong việc chuyển đổi từ ô tô động cơ đốt trong sang xe điện.Theo thống kê từ Hội đồng thông tin đường bộ Na Uy (OFV), trong năm 2024 tổng doanh số bán ô tô du lịch tại nước này đạt 128.691 xe, tăng gần 1.800 xe so với năm 2023. Đây được xem là con số khá khiêm tốn so với nhiều thị trường ô tô trên thế giới, tuy nhiên đang chú ý trong tổng số gần 128.700 xe ô tô mới tiêu thụ tại Na Uy năm 2024, có tới gần 90% là ô tô điện.Kết quả này giúp Na Uy tiến gần đến mục tiêu 100% ô tô mới bán ra thị trường là xe không phát thải vào năm 2025, đồng thời cũng là quốc gia đang dẫn đầu thế giới về tốc độ chuyển đổi từ ô tô động cơ đốt trong chạy bằng xăng, dầu sang ô tô điện. Trước đó, vào năm 2021 tỷ lệ tiêu thụ ô tô điện tại Na Uy đạt 64,5%, tăng lên 79,3% vào năm 2022 và 82,4% trong năm 2023.Điều thú vị là những khách hàng mua ô tô mới tại Na Uy trong năm 2024 nếu không chọn ô tô thuần điện vẫn hướng đến việc giảm phát thải ra môi trường bằng cách chọn xe xe hybrid hay plug-in hybrid. Theo OFV có khoảng 5,3% số ô tô mới bán ở Na Uy năm 2024 là xe hybrid, trong khi khoảng 2,7% là xe plug-in hybrid. Chỉ có 986 xe ô tô tiêu thụ trên thị trường xe là chạy hoàn toàn bằng xăng.Theo người phát ngôn của Hội đồng thông tin đường bộ Na Uy (OFV), chúng tôi đã có những bước tiến mạnh mẽ trong việc chuyển đổi sang ô tô điện trong những năm gần đây, và đang tiến gần đến mục tiêu đã đề ra vào năm 2025. Kết quả này có sự hỗ trợ đáng kể từ phía Chính phủ thông qua các gói ưu đãi, miễn thuế cho khách hàng mua ô tô điện.Trong số các thương hiệu ô tô trên thế giới đang sản xuất, phân phối tại Na Uy, hãng xe điện Tesla tiếp tục dẫn đầu với doanh số đạt 24.259 xe bán ra trong năm 2024, chiếm 18,9% thị phần. Volkswagen xếp thứ 2 với 14.000 xe bán ra chiếm 10,9% thị phần. Tiếp theo là Toyota với 13.678 xe (chiếm 10,6%); Volvo đạt 11.118 xe (chiếm 8,6%); BMW đạt 6.952 xe (chiếm 5,4%)…Đáng chú ý, các thương hiệu ô tô Trung Quốc với thế mạnh về xe điện cũng đang từng bước gia tăng vị thế tại thị trường Na Uy. Trong đó, BYD dù mới "chân ướt, chân ráo" gia nhập thị trường cũng đã bán được 2.669 xe (chiếm 2,1% thị phần); Xpeng đạt 1.962 xe (chiếm 1,5% thị phần) đồng thời xếp trên những thương hiệu như Mazda, Kia, Lexus, Peugeot…Trong danh sách 10 ô tô bán chạy nhất Na Uy năm 2023, ô tô điện cũng chiếm đa số. Trong đó, Tesla Model Y vẫn là dòng xe bán chạy nhất với doanh số bán đạt 16.858 xe. Các vị trí tiếp theo lần lượt thuộc về Tesla Model 3 (7.264 xe), Volvo EX30 (7.229 xe), Volkswagen ID.4 (7.222 xe), Toyota bZ4X (6.007 xe), Skoda Enyaq (4.610 xe), Nissan Ariya (3.772 xe)…Như vậy, tính trung bình trong năm 2024, cứ 10 chiếc ô tô đăng ký mới tại Na Uy có tới 9 chiếc là ô tô thuần điện. Kết quả này giúp Na Uy tiếp tục là quốc gia có tỷ lệ tiêu thụ ô tô điện trong tổng số ô tô mới bán ra trong năm cao nhất thế giới
