Nơi để quay về
Tết Nguyên đán là thời điểm đầu của chu kỳ năm mới. Khi căn cứ vào các sử liệu và văn hóa dân gian, chúng ta khó xác định người Việt bắt đầu ăn tết vào dịp lập xuân từ khi nào; tuy nhiên, nhắc về nguồn gốc tết chúng ta lại có nhiều thông tin thú vị.PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ, Giảng viên cao cấp Viện Phát triển năng lực lãnh đạo, Đại học Quốc gia TP.HCM cho biết, người Việt cổ sớm hiểu và xác định Tết Nguyên đán là mở đầu cho một năm nông lịch nhờ vào khả năng nhận thức sự tuần hoàn của thời tiết và sự thích ứng của vụ mùa ngoài đồng. Từ thời cổ đại, khi tổ tiên người Việt nhận thức được sự chuyển giao của thời tiết và chu kỳ thời gian trong năm đã có một số hình thức sơ khai về việc xác lập chu kỳ tuần hoàn và tổ chức đón tết. Khảo cứu về phong tục của người Bách Việt cổ, trong đó có tổ tiên Lạc Việt, cho thấy ngày tết đầu năm trước đây rơi vào đầu tháng 11 âm lịch (ứng với tháng Tý), chứ không phải đầu tháng giêng (tháng Dần). Cụ thể, người Việt xưa không dùng số đếm để gọi ngày, tháng mà dùng Thiên can – Địa chi để gọi tên, chẳng hạn hết tháng Tý thì tới tháng Sửu, rồi đến Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi là hết một năm. Giờ Tý là giờ chuyển giao giữa hai ngày trong đêm, tháng Tý là tháng lạnh nhất trong năm - tháng 11, ứng với thời điểm Đông chí, thời điểm để bắt đầu một chu kỳ đếm mới. Lúc này mùa màng cũng đã kết thúc, người Việt xưa nghỉ ngơi để chờ đến khi thời tiết ấm lên mới tính tới việc gieo cấy mùa sau. Vì vậy, họ đã chọn đầu tháng Tý (tức tháng 11 âm lịch) để ăn tết. Tính từ đầu tháng 11 cho tới đầu tháng 5 năm sau là trọn 6 tháng; do đó, người Việt gọi Tết Đoan ngọ ngày mùng 5.5 âm lịch là Tết nửa năm. "Có giả thuyết cho rằng, tháng 11 ở Việt Nam trời chưa quá lạnh, người Việt cổ có thể tổ chức các hoạt động đón tết. Trong khi đó, ở Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản… tháng 11 là bắt đầu vào chính đông, quá lạnh không ăn tết được nên họ phải tính toán lựa chọn thời điểm tiết lập xuân để ăn tết, chính vì thế họ xác định tết âm lịch vào tháng Dần (tức tháng giêng, ngay trước hoặc sau tiết lập xuân). Họ xác định tháng Dần là tháng đầu năm, gọi là "Chính nguyệt" (tức tháng chính trong năm). Quá trình này diễn ra rất sớm trong lịch sử, dưới nhãn quan "di phong định tục" . Trong quá trình tiếp xúc văn hóa và hội nhập, người Việt cổ đã dần chuyển đổi tổ chức đón tết từ đầu tháng Tý (tháng 11) sang đầu tháng Dần (tháng giêng) như ngày nay vậy", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ chia sẻ.Trước đây không lâu, một số làng quê ở Vĩnh Phúc, Phú Thọ - nơi được cho là vùng đất kinh đô xưa của nhà nước Văn Lang xưa của các vị vua Hùng còn lưu lại một số tập tục cổ (như tục ăn đất khoán hun khói, tục làm lễ mở cửa rừng...) gợi về ký ức của ngày tết cổ xưa vào đầu tháng 11 của người Việt cổ. Một số gia đình người Việt gốc Hoa ở Đồng bằng sông Cửu Long vốn có nền tảng Bách Việt cổ cũng tổ chức cúng tết Đông chí bằng chè trôi nước, bánh ngọt và trái cây, coi tết Đông chí là ngưỡng thêm tuổi mới của mọi người. Như đã nói, trên đây là một giả thuyết cần có nhiều khảo cứu hơn nữa để làm rõ hơn vấn đề.Theo PGS.TS. Nguyễn Ngọc Thơ, khó có thể biết rõ người Việt xưa ăn tết thế nào nhưng cơ bản tết không thay đổi về ý nghĩa. Tết xưa còn lưu lại trong ký ức người Việt Nam hôm nay chỉ có thể là ký ức tết từ thời bao cấp hay ở giai đoạn đầu của cải cách – mở cửa mà thôi. Phong tục ngày tết xưa về cơ bản thể hiện sinh động các ý nghĩa tạ ơn đất trời, thần linh và tổ tiên, củng cố mối quan hệ vốn có của gia đình - dòng tộc, thực hiện các nghi lễ cổ truyền để chào đón năm mới và truyền dạy văn hóa cho các thế hệ con cháu, củng cố và mở rộng giao tiếp với láng giềng xung quanh, tổng kết – đúc kết kinh nghiệm của năm cũ và gửi gắm mong ước cho năm mới, chuẩn bị tâm thế mới cho năm làm việc tiếp theo. Nhìn chung, dù là tết xưa hay tết nay gì đi nữa thì ngày tết vẫn là dịp để chúng ta nhìn lại những thành quả của năm cũ và rút ra bài học cho năm mới (đối với cá nhân) và củng cố truyền thống gia đình và các mối quan hệ (đối với xã hội). Ông Thơ cho rằng, trước đây, cuộc sống hằng ngày chưa thật đủ đầy nên người ta mong đến tết để được nghỉ ngơi, ăn ngon, mặc đẹp. Vậy nên mới có câu:Cu kêu 3 tiếng cu kêuMong mau tới tết dựng nêu ăn chè.Còn ngày nay, cuộc sống no ấm hơn nên việc ăn mặc không là vấn đề nữa. Thay vào đó, sau một năm làm việc vất vả, dịp tết được nghỉ dài ngày, nhiều người quay về gia đình đoàn tụ và đón tết với gia đình trong khi không ít người muốn được nghỉ ngơi, giải trí, giao tiếp (không muốn các nghi lễ theo họ là "rườm rà"), hoặc đi du lịch..., nên dường như có sự chuyển dịch từ "ăn tết" sang "chơi tết". Dù vậy, dù là "ăn tết", "chơi tết" hay gì đi nữa thì các nghi lễ truyền thống trong dịp tết như cúng ông Táo, cúng tất niên và đ1n ông bà tổ tiên về ăn tết, cúng giao thừa, mừng tuổi ông bà cha mẹ, lì xì trẻ thơ, chúc tết dòng họ, láng giềng, thăm viếng thầy cô cũ thưở thiếu thời, tạ ơn những quý nhân đã giúp đỡ trong đời... vẫn được ưu tiên gìn giữ. Nói cách khác, các ý nghĩa cơ bản của ngày tết vẫn được giữ nguyên trạng qua phong tục và nghi lễ, việc tổ chức "ăn tết" hay "chơi tết" chỉ là hình thức thích ứng của cuộc sống đương đại. Cũng cần nhấn mạnh rằng, các phong tục, nghi lễ quan trọng trong mấy ngày tết chỉ đẹp khi chúng ta không tạo gánh nặng các thành viên gia đình, nhất là phụ nữ (chẳng hạn bắt buộc phải mâm cao cỗ đầy, nấu nướng phải tươm tất nhiều món, gánh nặng con cháu làm ăn xa quay về phải "lễ nghĩa" đầy đủ với cả họ, cả làng...). Tết là dịp sum vầy để củng cố hay xây đắp truyền thống gia đình, chúng ta cần chú ý đến nhu cầu được nghỉ ngơi, chơi tết của phụ nữ trong nhà và những người trẻ vốn đã vất vả ngược xuôi mưu sinh trong suốt năm qua. Theo nhà nghiên cứu văn hóa, dù là ăn tết hay chơi tết chúng ta cũng cần chú ý yếu tố về sự ấm cúng của gia đình, đặc biệt là những người có tuổi, ông bà cao tuổi vì ngày tết là khoảng thời gian thiêng liêng để các bậc cao niên được sống trong không gian thiêng liêng của gia đình, được tương tác, đối thoại và thể hiện lòng tôn kính, kính nhớ với tổ tiên. Đối với nhiều gia đình Việt Nam, bàn thờ tổ tiên những ngày tết phải đầy đủ lễ phẩm và nhang khói, có như vậy họ mới cảm thấy ấm cúng, an lòng. Vậy nên người trẻ mong muốn tổ chức chơi tết (như mời bố mẹ đi du lịch xa nhà chẳng hạn) phải lưu ý việc này."Do đó, nếu người trẻ mong muốn mời ba mẹ rời quê lên thành phố ăn tết hay cùng nhau đi du lịch đó đây mà ba mẹ từ chối thì không nên buồn, bởi ba mẹ và những người lớn trong nhà còn có những nhiệm vụ phải làm để giữ lửa, giữ phong tục, giao tiếp với người tổ tiên đã khuất", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ lưu ý.Thêm vào đó, những ai đang làm bố làm mẹ cần chú ý tạo điều kiện để con trẻ được trải nghiệm không khí tết qua những tập tục cổ truyền như cùng bố mẹ tảo mộ ông bà, bài trí bàn thờ, dán liễn xuân, quây quần bên nồi bánh chưng/bánh tét và sum họp đêm giao thừa, được mặc trang phục đẹp nhất chúc tết ông bà cha mẹ, mừng tuổi dòng họ, láng giềng, khuyến khích các con biết thể hiện lòng biết ơn đối với gia đình, thầy cô, láng giềng. Tất cả những hình ảnh ấy sẽ kết thành ký ức tuổi thơ thật đẹp về ngày tết, sẽ theo các con suốt cuộc đời, và sẽ thôi thúc chúng thực hiện những điều tương tự đối với thế hệ sau nữa khi chúng trưởng thành.Ô tô Mitsubishi Xpander chạy ẩu, ‘cướp đường’ bị ép lùi lại: Dân mạng tranh cãi
Thông qua trang cá nhân, H'Hen Niê gây bất ngờ khi chia sẻ hình ảnh được bạn trai cầu hôn sau 7 năm yêu nhau. Trong khoảnh khắc trọng đại này, người đẹp không giấu được niềm hạnh phúc. Cô viết: "Cảm ơn anh. Như lời anh nói: "Vì em là duy nhất". Anh là tình yêu duy nhất của H'Hen". Nhiếp ảnh gia Tuấn Khôi đã cất công chọn chiếc nhẫn kim cương với thiết kế tinh xảo của một thương hiệu đình đám, mang ý nghĩa tình yêu vĩnh cửu. Đây cũng là cách anh thể hiện sự cam kết dành cho cô gái mà mình yêu thương. Bài đăng của H'Hen Niê nhanh chóng gây sốt mạng xã hội. Dưới phần bình luận, nhiều sao Việt như Ngọc Diễm, Lê Thúy, Pha Lê... cùng đông đảo khán giả gửi lời chúc mừng đến Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2017. Bên cạnh đó, một số cư dân mạng mong chờ đám cưới của nàng hậu sinh năm 1992 trong thời gian tới. Trước khi có màn cầu hôn lãng mạn này, H'Hen Niê và bạn trai trải qua quãng thời gian dài đồng hành cùng nhau. Nàng hậu xác nhận có người yêu từ năm 2018, cho biết anh là người giàu tình cảm. Thời điểm đó, dù chưa từng tiết lộ danh tính bạn trai song thông qua những hình ảnh được lan truyền, nhiều người đồn đoán đó là nhiếp ảnh gia Tuấn Khôi. Dịp Tết Nguyên đán 2025, H'Hen Niê gây bất ngờ khi công khai bạn trai, nhận được sự chúc phúc của dân mạng. Trải qua 7 năm yêu nhau, cặp đôi đối diện không ít thử thách, từng tan vỡ song sau đó hàn gắn. Trước đó, người đẹp chia sẻ lý do kín tiếng trong chuyện tình cảm vì muốn khán giả tập trung vào các dự án nghệ thuật, cộng đồng thay vì chuyện đời tư. Trong một cuộc phỏng vấn với Thanh Niên, H'Hen Niê từng chia sẻ về chuyện hôn nhân: "Tôi nghĩ rằng đám cưới của tôi, tôi cần những người yêu thương mình, những người đã hiểu về mối quan hệ của tôi và bạn trai cũng như gia đình họ hàng hai bên. Khoảnh khắc đó, tôi mong muốn hai bên gia đình sẽ biết nhau. Tôi vẫn cần có không gian riêng của gia đình".
Anne Hathaway, nữ thần Met Gala năm nay?
Thầy Nguyễn Trung Việt cho biết Trường ĐH Thủy Lợi sẽ hỗ trợ hết mình cho vòng loại bảng A giải bóng đá Thanh Niên Sinh viên Việt Nam từ sân bãi đến công tác tổ chức. Sân bóng của trường có mặt sân cỏ nhân tạo đẹp, hệ thống hàng rào bao quanh khá chắc chắn, tuy chưa có khán đài nhưng nhà trường sẽ thiết kế các khu vực bên ngoài tươm tất, an toàn để sinh viên các trường tham dự có thể theo dõi và cổ vũ cho đội bóng của mình.
Ngày 17.3, tin từ Văn phòng UBND tỉnh Cà Mau, Chủ tịch UBND tỉnh này vừa ban hành Quyết định số 447/QĐ-UBND về việc quy định số lượng nhân viên y tế ấp, khóm. Theo quyết định, mỗi ấp, khóm sẽ có 2 nhân viên y tế, góp phần tăng cường công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân tại cơ sở.Theo thống kê, toàn tỉnh Cà Mau hiện có 744 ấp và 139 khóm, đồng nghĩa với việc sẽ có tổng cộng 1.766 nhân viên y tế cộng đồng được bố trí để thực hiện nhiệm vụ. Đội ngũ này đóng vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền, hướng dẫn người dân nâng cao ý thức chăm sóc sức khỏe, đồng thời phát hiện sớm các nguy cơ dịch bệnh và hỗ trợ thực hiện các hoạt động chuyên môn kỹ thuật theo chỉ đạo của ngành y tế.Việc triển khai lực lượng nhân viên y tế tại ấp, khóm sẽ giúp nâng cao chất lượng y tế cơ sở, giảm tải áp lực cho tuyến trên và đảm bảo người dân được tiếp cận với các dịch vụ y tế một cách thuận tiện hơn. Quyết định số 447 có hiệu lực từ ngày 13.3.2025, thay thế Quyết định số 2098/QĐ-UBND ngày 28.10.2024.Chính quyền địa phương kỳ vọng với sự kiện toàn lực lượng nhân viên y tế tại cơ sở, công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân trên địa bàn tỉnh sẽ được nâng cao, góp phần thực hiện tốt mục tiêu bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe cộng đồng.
Chiến sự Ukraine ngày 744: UAV Nga tấn công nhiều tỉnh, ông Zelensky đến Thổ Nhĩ Kỳ
Đến sáng 4.3 giờ Rome (chiều 4.3 giờ Việt Nam), Giáo hoàng Francis đã chuyển từ thở máy không xâm lấn sang tiếp nhận ôxy liều cao qua ống thông mũi.Phòng Báo chí Tòa thánh bổ sung rằng Đức Thánh Cha tiếp tục liệu pháp điều trị và vật lý trị liệu hô hấp.Trong thông cáo báo chí trước đó, Vatican cho biết Giáo hoàng Francis "trải qua 2 đợt suy hô hấp cấp tính, xảy ra do tích tụ nhiều đờm trong phế quản, dẫn đến co thắt phế quản".Suy hô hấp cấp tính là tình trạng hai lá phổi không thể truyền đủ ôxy cho máu, hoặc khí CO2 tích tụ trong cơ thể.Trong thông cáo hôm 4.3, Vatican không cho biết giáo hoàng có bị gây mê trong quá trình nội soi phế quản hay không.Một quan chức của Tòa Thánh không nêu tên cho biết kết quả xét nghiệm máu của Đức Thánh Cha hôm 3.3 vẫn ổn định.Đội ngũ y bác sĩ điều trị cho rằng đợt suy hô hấp cấp tính là một phần phản ứng bình thường của cơ thể trong lúc chống chọi tình trạng viêm nhiễm.Văn phòng Báo chí Tòa Thánh cho hay dù vẫn chưa thể đưa ra tiên lượng cho tình hình sức khỏe của giáo hoàng, ngài vẫn tỉnh táo và hợp tác trong đợt suy hô hấp cấp tính mới nhất và cần tiến hành 2 lần nội soi phế quản.Giáo hoàng tiếp tục nghỉ ngơi và không có kế hoạch thăm viếng nào vào ngày 4.3.Đức Thánh Cha nhập viện từ ngày 14.2 và đến nay vẫn chưa lộ diện trước công chúng.
