premier

Những tấm lòng vàng 4.5.2022

Hyundai Kona và Ford EcoSport: ‘Tân binh’ thách thức ‘ông hoàng’

Ông Sơn cho hay, hiện tại Hiếu đang học năm 2 Trường đại học Kinh tế Đà Nẵng. Có lần Hiếu tâm sự với ông, do vừa đi đá bóng vừa phải học đại học nên đôi lúc cũng rất mệt mỏi, nhưng mong muốn có được tấm bằng đại học nên Hiếu không ngừng cố gắng.

Sẽ có thêm nhiều Văn Hậu, Công Phượng...

Triển lãm và Lễ hội Quốc tế thú cưng lớn nhất Việt Nam - InterPetFest 2025 cuối tuần qua thu hút hơn 13.000 người tham gia. Trong khuôn khổ lễ hội thú cưng, nhiều phần thi hấp dẫn như chó mèo đẹp hệ phong trào và chuyên nghiệp hội tụ hàng trăm thú cưng tranh tài. Nổi bật, được mong chờ và khiến người tham quan phải trầm trồ là những thí sinh thú cưng ở TP.HCM góp mặt trong phần thi trình diễn thời trang. Bà Nhan Lieu - trưởng BTC lễ hội cho biết: "Những bộ trang phục của chó mèo được chủ nuôi đầu tư, thiết kế rất kỳ công. Tình yêu thương thú cưng của chủ nuôi không chỉ được thể hiện qua việc cho ăn, chăm sóc đơn thuần mà còn qua những bộ trang phục độc đáo".

Tỉ mẩn tạo hình con voi bên căn nhà dài truyền thống, nghệ nhân H'Huyên BHôk (49 tuổi) dừng tay mời chúng tôi vào nhà để tìm hiểu về nghề gốm cổ Yang Tao. Dưới chân nhà dài, những tạo hình như: con voi, con lợn, lọ hoa… đang được bà phơi dưới ánh nắng của ngày đông. "Trong làng tôi chỉ còn vài nghệ nhân làm gốm Yang Tao, họ cũng đã già hết rồi, nếu tính nghệ nhân làm được gốm Yang Tao thì tôi là người trẻ nhất", bà H'Huyên BHôk nói.Bà H'Huyên BHôk cho hay, qua lời kể của bà cố, ngày xưa trong buôn người dân sinh sống không có các vật dụng sinh hoạt như chén, bát…, chỉ dùng lá chuối để đựng cơm. Từ đó, người xưa đã suy nghĩ và sáng tạo, tìm kiếm nguồn đất để nặn ra cái chén đầu tiên, đem đi nung thành công, rồi tiếp tục làm các vật dụng lớn hơn như sành đựng nước, chóe đựng gạo. Thời điểm đó, người dân trong buôn học hỏi lẫn nhau và tự tạo ra các vật dụng riêng để sử dụng trong gia đình."Để thể hiện lòng biết ơn và tôn kính với bề trên, người sáng kiến đã đặt ra rất nhiều quy tắc khi làm gốm Yang Tao, người vi phạm quy tắc sẽ bị bề trên khiển trách", bà H'Huyên BHôk kể và tiếp lời: "Ngày trước, chỉ có phụ nữ làm gốm, đàn ông trong buôn không được làm vì chế độ mẫu hệ. Độ tuổi mà con gái được làm gốm phải từ 17,18 tuổi, chưa có chồng. Trước khi đi lấy đất, con gái không được tiếp xúc với con trai, không trùng ngày 'đèn đỏ', nếu vi phạm sẽ bị run tay chân, không tìm thấy đường về nhà".Nghệ nhân H'Lưm Uông (63 tuổi), nhà ở bên cạnh và là người chỉ dạy cho bà H'Huyên BHôk làm gốm, vừa nằm viện về, tay chân vẫn còn yếu do bị tai biến (hồi tháng 6.2024), nhưng nỗi nhớ nghề vẫn hằn sâu trong đôi mắt của bà. "Bị thế này, mẹ (tôi) cũng nhớ nghề lắm, tay chân cứ khó chịu. Hằng ngày, chỉ có thể ngồi trong nhà dài nhìn H'Huyên BHôk làm gốm, mong mau khỏi bệnh để lại tiếp tục làm gốm như ngày xưa. Từ những năm 1990, chén bát hiện đại từ nơi khác về nên buôn này chỉ còn vài người làm gốm…", bà H'Lưm Uông chia sẻ.Giọng trầm buồn, nghệ nhân H'Huyên BHôk và H'Lưm Uông kể lại khoảng hơn chục năm trước, trong một lần đi bán gốm Yang Tao ở H.Cư Mgar (Đắk Lắk), chiếc xe chở mọi người không may bị lật ở giữa đèo, bà H'Huyên BHôk bị chấn thương ở vùng đầu, rất may không ảnh hưởng đến tính mạng. Nhưng cũng từ đây, người dân trong buôn không còn đi bán gốm ở xa nữa (vì sợ gặp tai nạn) mà chỉ làm các vật dụng phục vụ sinh hoạt trong gia đình. Rồi theo xu hướng phát triển, gốm thủ công không cạnh tranh được với gốm công nghiệp, nên người làm gốm trong buôn ít dần, chỉ còn 5 – 6 người giữ nghề đến ngày nay.Năm 2008, bà Lương Thanh Sơn (nguyên Giám đốc Bảo tàng Đắk Lắk) đã đến buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, H.Lắk) để động viên, hỗ trợ cho bà con giữ lấy nghề gốm cổ lâu đời trong vùng. Các nghệ nhân và người làm gốm cổ ở Yang Tao luôn ghi nhớ rằng, nếu không có TS Lương Thanh Sơn thì nghề gốm đã mất đi.Bà Sơn cho hay những năm trước 2008, bà đã nghiên cứu và đề xuất các dự án phục hồi các làng nghề truyền thống của người Ê Đê, người M'nông tại địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Trong đó, bà xin được nguồn vốn cho dự án phục dựng nghề làm gốm của người M'nông tại buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, H.Lắk). Thời điểm này, tại buôn có mở một lớp dạy nghề làm gốm cổ khoảng 15 – 20 người, trong đó có 3 nghệ nhân được mệnh danh là "bàn tay vàng" của địa phương."Qua thời gian làm văn hóa, gắn bó với người dân tại các buôn làng, điều mà tôi đau đáu đến bây giờ là làm sao tạo được nguồn thu, đầu ra cho các sản phẩm gốm Yang Tao của bà con. H.Lắk là vùng du lịch nổi tiếng của tỉnh Đắk Lắk, đặc biệt là khu du lịch hồ Lắk, đây là cơ sở để phát triển các sản phẩm gốm cổ Yang Tao gửi đến tay du khách thập phương", bà Sơn nói.Bà Sơn cho biết thêm, theo thông tin từ một người nghiên cứu (Bỉ) do bà hướng dẫn, sản phẩm gốm cổ Yang Tao đã hiện diện tại Bảo tàng Anh. Trong lần trở lại Dơng Bắk cách đây không lâu, các nghệ nhân (nay già yếu nhưng bàn tay của họ chưa bao giờ biết mỏi) cũng khoe với bà, gốm Yang Tao đã được du khách từ các công ty du lịch lữ hành đến tham quan và tìm mua. Từ đó, cũng tạo nguồn thu nhập đáng kể cho bà con duy trì với nghề.Trao đổi với Thanh Niên, Sở VH-TT-DL Đắk Lắk cho biết, Bộ VH-TT-DL vừa có Quyết định về việc công bố danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với nghề làm gốm của người M'nông ở xã Yang Tao (H.Lắk, Đắk Lắk). Đây sẽ là cơ sở quan trọng để gốm cổ Yang Tao được hồi sinh.

Cuộc 'gặp gỡ' của những trái tim nhân ái

Hôm nay 1.1.2025, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đã ký ban hành Thông tư 01/2025/TT-BYT, hướng dẫn chi tiết việc thực thi một số điều của luật Bảo hiểm y tế. Thông tư này có hiệu lực ngay từ ngày ký, cập nhật nhiều vấn đề trong lĩnh vực y tế, đặc biệt là về điều trị và bảo hiểm cho bệnh nhân ung thư, giúp tối ưu hóa quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm y tế, và đảm bảo chi phí y tế cho các bệnh nhân ung thư, các bệnh có chi phí lớn. Theo Thông tư 01/2025, có 62 bệnh, gồm các bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo, bệnh cần phẫu thuật hoặc sử dụng kỹ thuật cao, được 100% mức hưởng khi khám bệnh bảo hiểm y tế (theo quy định tại điểm a khoản 4 điều 22 của luật Bảo hiểm y tế), được khám bệnh, chữa bệnh tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cấp chuyên sâu. Người tham gia bảo hiểm y tế thuộc trường hợp bệnh này không phải thực hiện quy định về chuyển cơ sở khám bệnh, chữa bệnh (xin giấy chuyển tuyến điều trị).Trong số 62 bệnh thuộc danh mục nêu trên, có các trường hợp mắc bệnh ung thư, gồm: u ác tụy, u ác tuyến ức, u ác của tim, trung thất và màng phổi, u ác của xương và sụn khớp ở vị trí khác và không xác định, u ác của màng não, u ác của não, u ác của tủy sống, dây thần kinh sọ và các phần khác của hệ thần kinh T.Ư, u ác thứ phát của não và màng não, u ác của hệ lympho, hệ tạo máu và các mô liên quan.Theo Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế), với nhóm u ác tính (từ C00 - C97 theo mã bệnh, bao gồm các các ung thư) ở trẻ em, được khám bệnh, chữa bệnh tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cấp chuyên sâu, hưởng 100% quyền lợi.Người bệnh lên thẳng y tế cấp chuyên sâu khi các cơ sở y tế tại địa phương không đủ điều kiện điều trị.Thông tư 01/2025 quy định Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức triển khai thông tư này. Các sở y tế có trách nhiệm công bố danh sách cơ sở khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế ban đầu tại địa phương, hướng dẫn việc chuyển người bệnh giữa các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đối với người bệnh tham gia bảo hiểm y tế.Thông tư 01/2025 cũng quy định về hình thức tổ chức của y tế cơ quan, đơn vị, tổ chức thuộc cấp khám bệnh, chữa bệnh ban đầu; việc chuyển người bệnh giữa các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; thủ tục hẹn khám lại theo yêu cầu chuyên môn trong khám bệnh, chữa bệnh...