Sắc màu ẩm thực hè với vịt quay Đài Loan xí muội, thực đơn hạnh phúc...
Theo trang tin Avions Legendaires, 3 máy bay Mirage 2000-5F đầu tiên mang tên lửa có thể sẽ đến Ukraine vào ngày 20.1.2025. Một số nguồn tin thậm chí còn suy đoán rằng máy bay đã có mặt tại Ukraine và được sử dụng cho các chuyến bay huấn luyện.Số máy bay chiến đấu này từng thuộc về không quân Pháp, hiện đã được nâng cấp. Dự kiến có khoảng 10 máy bay loại này được chuyển giao cho Ukraine.Pháp đã tối ưu hóa Mirage 2000-5F để mang và phóng tên lửa hành trình SCALP-EG/Storm Shadow, giúp Ukraine mở rộng khả năng tấn công.Trang Avions Legendaires bình luận rằng “Mirage 2000-5F đã trở thành biểu tượng chính của viện trợ quân sự từ Pháp cho Ukraine, cùng với pháo Caesar và xe tăng AMX-10RC”.Các phi công Ukraine đã dành nhiều tháng học cách vận hành những máy bay này.Theo bài báo, “Mặc dù Mirage 2000-5F thoạt trông có vẻ nhỏ và nhẹ hơn so với máy bay phản lực MiG-29 và Su-27, các phi công Ukraine nhanh chóng nhận ra đây là một máy bay đáng gờm được thiết kế cho các nhiệm vụ thâm nhập sâu vào lãnh thổ của đối phương”.Vào ngày 25.12.2024, có thông tin cho biết các phi công và kỹ thuật viên mặt đất của Ukraine đã hoàn thành sáu tháng đào tạo tại Pháp để vận hành Mirage 2000-5F.Trước đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đầu tháng 6.2024 tuyên bố nước này sẽ cung cấp cho Ukraine máy bay chiến đấu Mirage và đào tạo phi công tại Pháp. Sau đó, tờ Le Monde đưa tin không quân Pháp đã cam kết đào tạo 26 phi công quân sự Ukraine trong hai năm.Đến tháng 10.20224, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Sébastien Lecornu đã xác nhận việc chuyển giao máy bay phản lực Mirage 2000 cho Ukraine vào tháng 3.2025. Ngoại trưởng Pháp Jean-Noël Barrot cũng xác nhận thông tin tương tự.Theo Avions Legendaires, Pháp có kế hoạch chuyển giao tới 20 máy bay chiến đấu Mirage 2000-5F cho Ukraine.Tặng phẩm từ nghệ nhân Tịnh Hải
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Chồng hôn mê vì tai nạn, vợ mất khả năng lao động
Ngày 13.3, UBND tỉnh Quảng Bình đã ban hành văn bản chấn chỉnh tình trạng chậm trễ trong xử lý thủ tục hành chính (TTHC) sau khi dữ liệu từ Cổng dịch vụ công quốc gia cho thấy nhiều sở, ngành và địa phương vẫn để xảy ra tình trạng hồ sơ quá hạn trong tháng 2.2025.Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính trong tiếp nhận và giải quyết TTHC, UBND tỉnh Quảng Bình đã liên tục đưa ra các văn bản nhắc nhở, nhưng tình trạng chậm trễ vẫn chưa được khắc phục triệt để. Theo báo cáo mới nhất, nhiều lĩnh vực thuộc thẩm quyền của các sở và UBND cấp huyện có tỷ lệ hồ sơ quá hạn vượt mức 5%, gây ảnh hưởng đến chỉ số cải cách hành chính của tỉnh.Đặc biệt, lĩnh vực xây dựng của Sở Xây dựng có đến 28,17% hồ sơ quá hạn. Kế đến là lĩnh vực tài nguyên và môi trường của Sở Nông nghiệp và Môi trường lên đến 23,7%. Bên cạnh đó, các sở Tài chính, Nội vụ, Y tế, Công thương và nhiều địa phương khác cũng bị yêu cầu giải trình về tình trạng này.Trước tình hình đó, UBND tỉnh Quảng Bình đã chỉ đạo các đơn vị liên quan nhanh chóng rà soát, xử lý dứt điểm các hồ sơ tồn đọng trên Hệ thống thông tin giải quyết TTHC của tỉnh và Cổng dịch vụ công quốc gia. Kết quả thực hiện phải được báo cáo về UBND tỉnh trước ngày 25.3.Ngoài ra, nếu hồ sơ bị chậm trễ do lỗi kỹ thuật hoặc lỗi đồng bộ dữ liệu, các đơn vị phải tổng hợp danh sách, xác định rõ nguyên nhân và phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ để khắc phục nhanh chóng. Sở Khoa học và Công nghệ có trách nhiệm hỗ trợ các sở, ngành trong việc xử lý các sự cố kỹ thuật.Văn phòng UBND tỉnh Quảng Bình được giao nhiệm vụ giám sát, kiểm tra tiến độ thực hiện và đánh giá kết quả của các sở, ban, ngành cũng như UBND cấp huyện. Tất cả các cơ quan, đơn vị liên quan phải nghiêm túc thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, đảm bảo kỷ luật hành chính và nâng cao chất lượng phục vụ người dân.
Theo thông tin Tổng cục Thống kê (Bộ KH-ĐT) công bố ngày 6.2, trong tháng 1, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa đạt 63,15 tỉ USD, giảm 10,5% so với tháng trước và giảm 3,5% so với cùng kỳ năm trước.Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tháng 1 đạt 33,09 tỉ USD, giảm 6,9% so với tháng trước và giảm 4,3% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước đạt 9,49 tỉ USD, giảm 11,2%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 23,6 tỉ USD, giảm 5,0%.Có 7 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỉ USD, chiếm 67,9% tổng kim ngạch xuất khẩu. Về cơ cấu nhóm hàng xuất khẩu, sơ bộ nhóm hàng nhiên liệu và khoáng sản đạt 0,22 tỉ USD, chiếm 0,7%; nhóm hàng công nghiệp chế biến đạt 29,43 tỉ USD, chiếm 89,0%; nhóm hàng nông sản, lâm sản đạt 2,65 tỉ USD, chiếm 8,0%; nhóm hàng thủy sản đạt 0,77 tỉ USD, chiếm 2,3%.Ở chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa tháng 1 đạt 30,06 tỉ USD, giảm 14,1% so với tháng trước, giảm 2,6% so với cùng kỳ năm trước. Việt Nam chủ yếu nhập khẩu nhóm hàng tư liệu sản xuất với kim ngạch đạt 28,26 tỉ USD, chiếm 94,0%.Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam trong tháng 1 với kim ngạch đạt 9,8 tỉ USD; xuất siêu sang Mỹ đạt 8,5 tỉ USD, giảm 3,5% so với cùng kỳ năm trước.Trong khi đó, Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch đạt 11,6 tỉ USD; nhập siêu từ Trung Quốc 5,8 tỉ USD, giảm 19,6%.Cán cân thương mại hàng hóa xuất siêu 3,03 tỉ USD trong tháng 1 (cùng kỳ năm trước xuất siêu 3,7 tỉ USD). Trong đó, khu vực kinh tế trong nước nhập siêu 1,4 tỉ USD; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) xuất siêu 4,43 tỉ USD.Trước đó, cán cân thương mại hàng hóa tháng 12.2024 xuất siêu 0,52 tỉ USD; cả năm 2024 xuất siêu 24,77 tỉ USD.Thực tế nhiều năm cho thấy, hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa giảm trong tháng đầu năm là hoàn toàn bình thường. Lý do bởi đây thường là thời điểm diễn ra đợt nghỉ tết Nguyên đán kéo dài. Những tháng sau đó, hoạt động xuất nhập khẩu sẽ dần lấy lại đà tăng trưởng.
Bất chấp nhu cầu sụt giảm, giá nhà đất vẫn tăng
MacBook Air thế hệ mới được trang bị chip M4 hứa hẹn mang lại hiệu suất vượt trội và có thêm tùy chọn màu sắc "xanh da trời" mới đầy ấn tượng.Khi nói đến thiết kế, MacBook Air M4 vẫn giữ nguyên hai lựa chọn kích thước màn hình 13 inch và 15 inch, kết hợp các cổng kết nối quen thuộc: 2 cổng Thunderbolt và 1 cổng MagSafe ở bên trái, trong khi bên phải là jack cắm tai nghe. Nhìn chung, thiết kế tổng thể của sản phẩm vẫn giữ được sự thanh lịch và tinh tế mà người dùng yêu thích.Nói về Apple M4, đây là một con chip mang đến nhiều cải tiến đáng kể, bao gồm CPU 10 lõi và GPU lên đến 10 lõi, cho phép mở rộng bộ nhớ RAM lên đến 32 GB thay vì 24 GB như trên phiên bản M3. Apple đã trình diễn khả năng của MacBook Air M4 với RAM 32 GB trong các ứng dụng như Pixelmator và Markdown Bear, tất cả đều cho thấy sự cải thiện vượt trội trong khả năng xử lý máy học và trí tuệ nhân tạo (AI).Điểm nổi bật nhất là khả năng xử lý đồ họa của MacBook Air M4, với ứng dụng Blender cho phép tạo ra bản kết xuất 4K chỉ trong 18 giây, được Apple xác nhận nhanh hơn gấp 5 lần so với phiên bản M1. Đáng chú ý nhất liên quan đến giá bán khi Apple đã quyết định giảm giá khởi điểm cho MacBook Air M4. Cụ thể, phiên bản 13 inch sẽ có giá 999 USD, trong khi phiên bản 15 inch sẽ có giá 1.199 USD, giảm 100 USD so với các thế hệ trước. Tại Việt Nam, giá trên Apple Store Việt Nam lần lượt là 26,999 triệu đồng và 31,999 triệu đồng, rẻ hơn 1 triệu đồng so với MacBook Air M3 khi ra mắt vào năm ngoái. Đây được xem là động thái tích cực trong bối cảnh giá cả thiết bị công nghệ ngày càng tăng, giúp người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận hơn với sản phẩm mới.MacBook Air M4 hiện đã có thể đặt hàng trước tại một số thị trường, với kế hoạch lên kệ từ ngày 12.3. Với những cải tiến vượt bậc về hiệu năng và thiết kế, sản phẩm này hứa hẹn sẽ tiếp tục là lựa chọn hàng đầu cho người dùng yêu thích sự tiện lợi và hiệu suất cao.Cùng với việc ra mắt MacBook Air M4, Apple cũng đã ngừng bán các biến thể M2 và M3 trên các cửa hàng trực tuyến của công ty, mặc dù người dùng vẫn có thể mua chúng từ các nhà bán lẻ. Được biết, Apple ra mắt MacBook Air M2 vào tháng 7.2022, trong khi MacBook Air M3 được ra mắt vào tháng 3.2024.