Giá vàng hôm nay 28.4.2024: Sau đấu thầu, vàng miếng SJC đắt hơn thế giới gần 13,5 triệu đồng
Tại khu vực miền Trung - Tây nguyên, giá heo hơi tăng rải rác ở nhiều nơi, giao dịch trong khoảng 61.000 - 64.000 đồng/kg. Cụ thể, sau khi tăng 1.000 đồng/kg, giá heo hơi tại các tỉnh Quảng Bình, Bình Định, Khánh Hòa và Lâm Đồng lên 62.000 - 64.000 đồng/kg. Giá heo hơi tại Quảng Nam tăng 2.000 đồng, lên 63.000 đồng/kg.'Chia chữ' cho học trò nhỏ
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
TP.HCM, Nam bộ nắng nóng 37 độ: Dự báo còn nhiều đợt nóng gay gắt hơn
Ronaldo vừa ghi bàn thứ 921 trong sự nghiệp và góp 1 kiến tạo giúp Al Nassr thắng Al Raed tỷ số 2-1 tại vòng 18 giải Saudi Pro League ngày 31.1, để vươn lên hạng 3 với 38 điểm, tiếp tục cạnh tranh với 2 đội đầu bảng Al Hilal và Al Ittihad trong cuộc đua vô địch.Theo kênh Sky Sports (Anh): "Ronaldo nhận thấy cơ hội đua tranh ngôi vô địch của Al Nassr ở mùa giải 2024 - 2025 đang tăng lên. Với tầm ảnh hưởng của mình, danh thủ sắp bước sang tuổi 40 này, hối thúc đội bóng thuộc quyền sở hữu của Quỹ đầu tư công Ả Rập Xê Út cần tăng cường lực lượng để đủ sức cạnh tranh ngôi vương giải VĐQG nước này. Đây là lý do tại sao họ đang nhắm đến những cầu thủ hàng đầu như Jhon Duran và Mitoma".Jhon Duran đã chính thức gia nhập Al Nassr từ CLB Aston Villa ở giải Ngoại hạng Anh với mức phí 77 triệu euro cùng với các khoản phụ phí khác. Cầu thủ 21 tuổi người Colombia này đã hoàn tất thủ tục kiểm tra y tế tại London (Anh), và sẽ bay tới Ả Rập Xê Út trong ngày 31.1 để ra mắt và chính thức ký bản hợp đồng có thời hạn 5 năm rưỡi.Sau thương vụ Jhon Duran, với Ronaldo đứng sau, Al Nassr đã gửi tiếp một đề nghị chính thức đến CLB Brighton để chiêu mộ ngôi sao số 1 người Nhật Bản, cầu thủ chạy cánh xuất sắc Kaoru Mitoma với mức phí ban đầu là 65 triệu euro, theo kênh Sky Sports và tờ The Athletic."Tuy nhiên, đề xuất này đã bị Brighton bác bỏ. Đội bóng nước Anh khẳng định Mitoma không phải để bán. Kỳ chuyển nhượng mùa đông ở giải Saudi Pro League sẽ kết thúc vào ngày 1.2. Do đó, nếu Al Nassr với sự hối thúc từ Ronaldo hiện nay muốn có bằng được Mitoma, họ phải nâng giá trị thương vụ mới có thể thuyết phục Brighton. Kênh Sky (Ý) tiết lộ, Al Nassr đã đưa đề nghị mới mua Mitoma lên mức 85 triệu euro. Đây là mức giá cực khủng có thể thuyết phục Brighton. Vấn đề bây giờ sẽ tùy thuộc vào quyết định của cầu thủ người Nhật Bản", kênh Sky Sports thông tin.Mitoma, hiện 27 tuổi, còn hợp đồng với Brighton đến tháng 6.2027. Cầu thủ này được định giá chuyển nhượng 45 triệu euro, theo trang Transfermarkt. Nhưng khả năng sẽ được tăng giá hơn gấp đôi nếu đồng ý gia nhập Al Nassr cùng danh thủ Ronaldo.Mitoma được Brighton chiêu mộ từ CLB Kawasaki Frontale năm 2021 với mức phí chỉ có 1,8 triệu euro, sau đó anh được cho CLB ở Bỉ là Union Saint-Gilloise mượn 1 mùa. Tháng 8.2022, Mitoma mới đến thi đấu cho Brighton. Kể từ đó, anh đã có 92 lần ra sân trên mọi đấu trường, ghi được 18 bàn thắng. Mùa này, Mitoma thi đấu trong tất cả 23 trận tại giải Ngoại hạng Anh cho Brighton, ghi được 5 bàn và có 3 kiến tạo thành bàn.
Thông tin tại hội nghị tổng kết năm 2024 sáng 6.1, ông Hoàng Gia Khánh, Tổng giám đốc Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, cho biết, năm 2024 ngành đường sắt gặp nhiều khó khăn do sự cố sạt lở tại hầm Chí Thạnh, hầm Bãi Gió; ảnh hưởng của bão Yagi, Trà Mi và mưa lũ.Dù vậy, kết quả sản xuất kinh doanh tiếp tục duy trì tăng trưởng và vượt chỉ tiêu kế hoạch được giao. Sản lượng hành khách đi tàu đạt trên 7 triệu lượt, tăng 14% kế hoạch; vận chuyển hàng hóa đạt trên 5 triệu tấn, vượt hơn 7% kế hoạch và hơn 11% so với cùng kỳ.Doanh thu hợp nhất của VNR ước đạt gần 9.700 tỉ đồng, tăng gần 8% so với kế hoạch và 7,9% so với cùng kỳ. Lợi nhuận sau thuế toàn tổng công ty ước đạt trên 220 tỉ đồng; trong đó lợi nhuận công ty mẹ ước đạt 6 tỉ đồng. Thu nhập bình quân người lao động ước đạt gần 13 triệu đồng/người/tháng, tăng 11,5% so với cùng kỳ.Về phương án cơ cấu, VNR đã hợp nhất Công ty CP Vận tải đường sắt Hà Nội và Công ty CP Vận tải đường sắt Sài Gòn, hoàn thành trước thời hạn phương án tái cơ cấu. Đồng thời, hoàn thành việc sáp nhập 3 ban quản lý dự án, thu gọn từ 5 thành 3 chi nhánh xí nghiệp đầu máy theo Nghị quyết 18.Ông Khánh cho hay, thời gian tới VNR sẽ tiếp tục thực hiện thoái vốn tại 13 công ty cổ phần và thành lập Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng và phát triển đường sắt.Đường sắt đã tăng cường, mở rộng hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước, cung cấp thêm nhiều dịch vụ và chương trình khuyến mại cho khách đi tàu. Đồng thời, kết nối di sản bản địa, kết nối dịch vụ - giao thông, hướng tới "1 tấm vé cho cả hành trình".Dự kiến trong năm 2025, VNR sẽ nâng cấp cải tạo một số ga, tổ chức các kho ngoại quan ICD, logistics. Xúc tiến làm việc với nhiều tỉnh, thành khác trong cả nước để hiện thực hóa mục tiêu đưa cửa khẩu vào sâu trong nội địa, vận chuyển hàng hóa, nông sản địa phương tới thị trường quốc tế như Trung Quốc, Nga, châu Âu.Phát biểu chỉ đạo, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Danh Huy yêu cầu Tổng công ty Đường sắt phải có đề án cụ thể nhằm đáp ứng được tỷ lệ nội địa hóa, nhất là về phương tiện đầu máy, toa xe. Theo đó, cần nghiên cứu tổ chức mô hình, bộ máy để đáp ứng nhiệm vụ mới về quản lý, vận hành, bảo trì đường sắt tốc độ cao và các tuyến đường sắt đầu tư mới theo quy hoạch.
Tham gia Tiếp sức mùa thi để giúp thí sinh và lan tỏa giá trị nhân
Đặc biệt hơn, đi cùng với tiếng guitar của xứ sương mù này lại cũng là một giọng ca lúc đặc quánh, khi lẩn khuất cũng đến từ xứ sở sương mù Đà Lạt: Nguyên Thảo. Bản phối Em hãy ngủ đi như một khoảnh khắc hiếm có khi hội tụ hai cuộc đời mà khởi nguồn như những bụi hồng trên đèo Đại Ninh, với đầy đủ vẻ đẹp của sự phóng khoáng và tự do.
