Báo Mỹ gợi ý 5 quán ăn đường phố Hà Nội xứng đáng có mặt trong Michelin
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.Cơ quan chưa trả lời bạn đọc 3.4.2023
"Chúc mừng năm mới. Chúc mọi người mọi điều tốt lành", Xuân Son nói lời chúc mừng năm mới bằng tiếng Việt trong video do CLB Nam Định thực hiện. Xuân Son chia sẻ rằng anh sẽ dành thời gian đón năm mới bên gia đình, tận hưởng khoảnh khắc thiêng liêng này cùng những người thân yêu. Dù không thể thi đấu vì chấn thương, nhưng anh vẫn cảm thấy hạnh phúc bởi sự quan tâm và tình cảm của người hâm mộ Việt Nam. Chính tình yêu và sự ủng hộ từ các CĐV đã giúp anh có thêm động lực để nhanh chóng hồi phục và trở lại sân cỏ trong thời gian sớm nhất."Tôi cảm thấy không may mắn khi gặp chấn thương, nhưng ở một khía cạnh khác, tôi lại nhận được rất nhiều tình cảm từ người hâm mộ, CLB và những người luôn bên cạnh tôi. Điều đó thật sự là một nguồn động viên to lớn", Xuân Son bày tỏ.Trong những ngày tháng khó khăn vì chấn thương, Xuân Son đã nhận được sự hỗ trợ to lớn từ CLB Thép Xanh Nam Định và đặc biệt là từ ông bầu Nguyễn Văn Thiện. Anh gọi ông bằng cái tên trìu mến "papa Thiện" và khẳng định sự biết ơn dành cho ông."Papa Thiện đã giúp đỡ tôi rất nhiều trong khoảng thời gian vừa qua, không chỉ trong sự nghiệp mà còn trong cuộc sống. Cả tôi và gia đình đều vô cùng biết ơn ông ấy. Chính vì vậy, tôi đã đưa ra quyết định gắn bó trọn sự nghiệp của mình với CLB và papa Thiện. Tôi muốn dành sự cống hiến của mình để đền đáp lại những gì mà ông đã làm cho tôi", Xuân Son chia sẻ.Theo thông báo từ CLB Thép Xanh Nam Định, ông bầu Nguyễn Văn Thiện đã khẳng định sẽ sử dụng mọi phương pháp điều trị tốt nhất để giúp Xuân Son hồi phục hoàn toàn. Ban đầu, CLB có kế hoạch đưa anh ra nước ngoài phẫu thuật, tuy nhiên, sau khi tham khảo ý kiến chuyên môn từ Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF), đội ngũ y tế đánh giá rằng Việt Nam có đầy đủ điều kiện để điều trị chấn thương này. Vì vậy, Xuân Son đã được đưa về Hà Nội để tiến hành phẫu thuật và trị liệu hồi phục.Doanh nhân Nguyễn Văn Thiện, sinh năm 1970, hiện là Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Tập đoàn Xuân Thiện. Ông là người đã tài trợ chính cho CLB Thép Xanh Nam Định từ đầu năm 2022, cam kết đầu tư ít nhất 200 tỉ đồng trong vòng 4 năm để đưa đội bóng lên một tầm cao mới.Tập đoàn Xuân Thiện, được thành lập từ năm 2000, có trụ sở tại tỉnh Ninh Bình. Đến tháng 1.2022, tập đoàn này đã tái cơ cấu và đổi tên từ Công ty TNHH Năng lượng Sơn La thành Công ty cổ phần Tập đoàn Xuân Thiện. Vốn điều lệ của doanh nghiệp lên đến 5.950 tỷ đồng, trong đó ông Nguyễn Văn Thiện nắm giữ hơn 28% cổ phần.Với sự đầu tư mạnh mẽ của ông Thiện, CLB Thép Xanh Nam Định đã có những bước tiến đáng kể trên bản đồ bóng đá Việt Nam. Chính sự quan tâm và tâm huyết của ông dành cho bóng đá đã giúp nhiều cầu thủ, trong đó có Xuân Son, có được môi trường tốt nhất để phát triển sự nghiệp.Dù phải tạm xa sân cỏ để tập trung hồi phục, Xuân Son không giấu được khát khao nhanh chóng trở lại với phong độ cao nhất. Anh khẳng định sẽ dành toàn bộ thời gian và nỗ lực cho quá trình điều trị để có thể sớm góp mặt trong màu áo đội tuyển quốc gia Việt Nam."Hiện tại, tôi tập trung 100% vào việc hồi phục. Tôi muốn trở lại sớm nhất có thể, thi đấu, hát Quốc ca và ghi thật nhiều bàn thắng cho đội tuyển. Câu chuyện của tôi với bóng đá Việt Nam thực sự giống như một giấc mơ – mọi thứ diễn ra quá nhanh. Tôi đã có những khoảnh khắc tuyệt vời cùng đội tuyển, trở thành nhà vô địch, và tôi vẫn không thể tin rằng điều đó là sự thật. Tôi sẽ luôn cố gắng hết sức để tiếp tục cống hiến", Xuân Son chia sẻ đầy quyết tâm.Năm mới, Xuân Son đặt ra những mục tiêu lớn hơn cho bản thân: hồi phục hoàn toàn, trở lại sân cỏ với phong độ đỉnh cao và tiếp tục cống hiến cho CLB cũng như đội tuyển quốc gia Việt Nam. Anh không quên gửi lời cảm ơn sâu sắc đến người hâm mộ đã luôn bên cạnh động viên mình trong suốt thời gian qua."Tôi hy vọng rằng mình sẽ sớm bình phục, thi đấu tốt và mang đến nhiều niềm vui cho CĐV Việt Nam. Cảm ơn tất cả mọi người đã luôn ủng hộ tôi", Xuân Son chia sẻ.
Du khách ngủ ở chân núi, bãi biển Dinh Cô chờ chiêm bái nghi thức rước long vị
Đuôi xe gây ấn tượng với dải đèn LED đồ họa bắt mắt xuyên suốt chiều rộng “khổng lồ” của chiếc xe. Kết hợp với đường nét thiết kế vuông vức, Kia Carnival 2022 không khác gì một chiếc SUV cỡ lớn kiểu Mỹ khi nhìn trực diện từ phía sau.
Hãng Reuters ngày 5.3 dẫn lời Giám đốc Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA) John Ratcliffe cho hay Mỹ đã cắt thông tin tình báo chia sẻ với Ukraine, động thái có thể ảnh hưởng nghiêm trọng khả năng quân đội nước này nhằm và lực lượng Nga.Quyết định ngừng chia sẻ thông tin tình báo và viện trợ quân sự cho Ukraine thể hiện thái độ của chính quyền Tổng thống Donald Trump sẵn sàng cứng rắn để buộc một đồng minh phải ngồi vào bàn đàm phán.Tổng thống Trump cho biết hôm 4.3 rằng ông đã nhận được một lá thư từ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, trong đó nhà lãnh đạo Ukraine bày tỏ mong muốn ngồi vào bàn đàm phán về cuộc xung đột Nga - Ukraine."Tôi nghĩ trên mặt trận quân sự và mặt trận tình báo, sự tạm dừng (khiến tổng thống Ukraine phải phản ứng) sẽ chấm dứt", ông Ratcliffe nói với Đài Fox Business.Các nguồn tin nắm rõ tình hình cũng xác nhận rằng việc chia sẻ thông tin tình báo của Mỹ với Ukraine đã dừng lại. Một trong những nguồn tin cho biết hoạt động chia sẻ thông tin tình báo chỉ bị cắt giảm "một phần", nhưng chưa thể cung cấp thêm chi tiết.Kể từ khi chiến sự nổ ra vào năm 2022, Mỹ đã cung cấp cho Ukraine thông tin tình báo quan trọng, trong đó có những thông tin mà quân đội nước này cần để nhắm mục tiêu.Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Mike Waltz hôm 5.3 cho hay Mỹ "đã lùi lại một bước" và chính quyền đang "xem xét lại mọi khía cạnh" trong mối quan hệ tình báo của mình với Ukraine.Bên cạnh đó, ông cho biết Mỹ đang tích cực thúc đẩy để đàm phán có tiến triển về thỏa thuận khoáng sản giữa Mỹ với Ukraine và thỏa thuận hòa bình tiềm năng giữa Ukraine với Nga. "Tôi nghĩ chúng ta sẽ sớm thấy tiến triển này", theo ông Waltz.
Những tấm lòng vàng 21.2.2024
Từ nhỏ, ông Đệ đã đam mê chế tạo mô hình tàu, thuyền. Vì vậy, ông không ngừng mày mò nghiên cứu, học hỏi từ sách báo, phim ảnh và cả những con tàu ngoài đời thực.Năm 2018, ông bắt đầu làm mô hình tàu. Ban đầu, là những mô hình nhỏ bằng tấm xốp; dần dần, sản phẩm được trau chuốt và có độ chính xác cao hơn. "Tôi làm nghề cho thuê âm thanh, ánh sáng. Có dịp đi đây, đi đó nhiều, thấy những mô hình tàu, thuyền trưng bày, đam mê trỗi dậy nên tôi tự học làm", ông Đệ kể.Để hoàn thiện sản phẩm, ông học hỏi từ người quen về nguyên lý hoạt động của bộ điều khiển, thiết bị thu, nhận sóng, điều khiển tốc độ. Sau đó, ông tự tìm tòi trên mạng xã hội, cải tiến chất liệu thân tàu bằng keo composite để tàu gọn nhẹ, dễ di chuyển. Vừa làm, vừa nghiên cứu, vừa tìm nguyên vật liệu phù hợp, đến năm 2020, ông mới làm xong chiếc tàu bằng composite đầu tiên và có bộ điều khiển chạy trên mặt nước.Theo ông Đệ, nguyên liệu làm tàu là nhựa composite và nhựa pima. Nhờ đó, tàu làm ra có độ bền trên 7 năm. Khó khăn nhất trong việc làm mô hình tàu sân bay điều khiển từ xa là từng công đoạn phải tự thử nghiệm, lựa chọn vật liệu, linh kiện nhiều lần.Đến nay, ông đã làm hơn 40 chiếc tàu đồ chơi điều khiển từ xa với nhiều kích cỡ và kiểu mẫu khác nhau, như: tàu sân bay, tàu Titanic, tàu du lịch, tàu chở hàng, tuần dương hạm, tàu tuần tra điều khiển từ xa, du thuyền…Những mẫu tàu được ông Đệ làm với nhiều kích thước, tỉ lệ 1/100 so với phiên bản thật. Có những chiếc tàu sân bay được ông làm với kích thước trên 3 m, có thể di chuyển ổn định trên mặt nước.Mỗi chiếc tàu mất khoảng 45 ngày để hoàn thiện. Đặc biệt, một số mô hình tàu chiến có thể điều khiển từ xa, chạy trên mặt nước như thật. Nhờ sự công phu và chất lượng cao, các mô hình tàu của ông Đệ được nhiều người đam mê tìm mua. Mỗi chiếc tàu mô hình có giá từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng, tùy thuộc vào kích thước và độ chi tiết. Khách hàng của ông không chỉ trong nước mà còn có những người yêu thích mô hình tàu ở nước ngoài đặt mua. Ông Đệ cho biết đang ấp ủ trình làng những sản phẩm mới lạ, độc đáo hơn.
