Nguy cơ đóng cửa chợ, hơn 500 tiểu thương kêu cứu
Tương tự nhiều làng cổ khác của vùng chiêm trũng Bắc bộ, làng Nôm thuộc Đại Đồng, Hưng Yên vẫn còn đó những nét đẹp cổ kính, trầm mặc, từ đình làng, ao làng, đường làng, cùng 19 nhà thờ họ biểu trưng cho con dân làng Nôm. Ở đời thường, nhắc đến Nôm là gợi ngay về nghề đặc thù của làng, ấy là buôn đồng nát. Cái nghề ấy "lẻn" cả vào thơ vè, định danh cụ thể về làng rằng: "Đồng nát thì về cầu Nôm".Ngược dòng lịch sử, tìm hiểu chuyện hình thành làng Nôm thông qua cụm di tích đình làng còn lưu lại mới biết thành hoàng làng Nôm chính là thánh Tam Giang - vị anh hùng dân tộc vẻ vang chống ngoại xâm chẳng liên quan gì đến nghề đồng nát. Ở vùng chiêm trũng Bắc bộ, thánh Tam Giang có hai hóa thân là thiên thần và nhân thần. Ở góc độ thiên thần, đây là vị thần chuyên bảo hộ vùng sông nước. Còn ở nhân thần, thánh Tam Giang là vị tướng oai dũng chống giặc ngoại xâm, sau khi hy sinh vì nước, ông được người dân tôn thờ. Thống kê có đến gần 400 đình, đền, nghè ở các làng cổ phía bắc thờ thánh Tam Giang.Trong cụm di tích đình Tam Giang ở làng Nôm, ngoài kiến trúc cổ kính của đình làng, mái ngói, cầu đá… còn nổi bật một cây đa cổ thụ. Các cụ cao niên kể rằng đấy là nơi khi xưa thánh Tam Giang và quân sĩ buộc ngựa, chiêu binh phục vụ kháng chiến chống giặc. Việc chiêu mộ binh sĩ khắp nơi, mỗi người mang mỗi họ khác nhau, khi đất nước yên bình, nhiều người trong số đó ở lại, thành cư dân làng Nôm. Nguyên cớ có đến 19 dòng họ khác nhau ở đây là vì vậy.Cũng từ câu chuyện chiêu quân của đức thánh Tam Giang, bánh tày ra đời. Với chiều dài gần 40 cm, khẩu chỉ bằng 3 ngón tay chụm lại, cầm rất vừa tay, mỗi chiếc bánh đủ cho một người bình thường ăn no. Việc người làng Nôm phát minh ra bánh tày chính là để phục vụ nhu cầu lương binh cho quân sĩ, vừa đủ dưỡng chất vừa đáp ứng tính tiện dụng, dễ dàng vận chuyển, lưu trữ thời gian dài. Nhờ vậy, bánh tày là dạng lương thực để binh sĩ bồi bổ trong những chiến trận ác liệt hoặc những cuộc hành quân xa.Tên gọi bánh tày, khi tìm hiểu ra, cũng mang lại nhiều thuyết giải thú vị. Liệu chiếc bánh có liên quan gì đến dân tộc Tày hay không? Nếu nhìn lại danh sách các dòng họ đang hiện hữu ở làng Nôm và những họ phổ biến của người Tày như Đỗ, Lê, Tạ… có thể thấy có sự tương đồng. Biết đâu trong quá trình chiêu quân, các tráng sĩ người Tày cũng tham gia công cuộc vệ quốc, gia nhập binh đoàn thánh Tam Giang và mang thứ bánh lá đặc trưng của dân tộc mình vào đời sống quân ngũ?Một lý giải khác liên quan đến bánh tày bắt nguồn từ chiều dài chiếc bánh. Nếu đo trung bình độ dài một chiếc bánh tày sẽ tương đương chiều dài cẳng tay với điểm đầu là lòng bàn tay và điểm cuối là cùi chỏ. Trong phương ngữ vùng Bắc bộ, đặc biệt là cư dân Hà Tây, chữ "tay" khi phát âm sẽ được nhấn thêm dấu huyền để thành "tày". Trong quá trình tập hợp binh về làng Nôm, có thể trong số ấy có những người lính đến từ vùng Hà Tây, việc biến âm trong phương ngữ khiến chiếc bánh tay khi xướng âm biến thành bánh tày là vậy.Trở lại với thời bình, bánh tày làng Nôm chỉ được làm vào dịp tết hoặc những sự kiện thực sự trọng đại. Cấu tạo một chiếc bánh rất đơn giản chỉ với đậu xanh đánh (đậu xanh lột vỏ, luộc chín, xào đường theo tỷ lệ 1:1) và mỡ thăn lợn cắt thỏi dài. Hai thứ này dùng làm nhân, còn lớp vỏ bánh là gạo nếp bao quanh, áo là lá dong. Bánh tày, ngoại hình giản đơn chỉ có thế. Nhưng khi ăn, bánh tày thực sự gây ấn tượng bởi sự cân bằng hài hòa giữa các nguyên liệu, hương vị. Ngọt bùi của đậu, béo ngậy của mỡ, dẻo thơm của nếp…, tất cả hòa quyện theo từng miếng cắn rất vừa nhờ kích thước khác lạ với các dòng bánh lá hiện hữu.Là đặc sản làng Nôm, ai ăn cũng khen ngon nhưng để tìm người làm ra bánh tày hôm nay lại là chuyện nan giải khi cả làng chỉ còn lại cụ Tạ Đình Hùng hằng năm vẫn gói bánh tày mùa tết đến. Tham gia cùng cụ Hùng trong một chuyến gói bánh tày, được nghe giải thích và chứng kiến các công đoạn làm bánh, mới thấy đằng sau vẻ giản đơn của chiếc bánh con con là vô số công đoạn phức tạp. Đầu tiên là phân chia tỷ lệ nguyên liệu, để ra một mẻ 100 chiếc bánh cần 10 kg gạo nếp cái hoa vàng vụ mới, 10 kg đường trắng, 10 kg đậu xanh không vỏ, 10 kg mỡ thăn. Phần chuẩn bị nguyên liệu chỉ có khoản đậu xanh đánh là nhọc sức vì phải luộc cho đậu nhừ, đánh nhuyễn không còn thấy dáng hạt rồi trộn đường đảo đều. Cái vất vả là khi đậu quết cùng đường, đảo tay không đều và nhanh sẽ làm đường chảy gây cháy khét, mẻ nhân ấy coi như hỏng. Đậu đảo đến chín nhừ, vàng ươm là hoàn thiện.So sánh làm bánh tày và bánh chưng, cụ Tạ Đình Hùng bảo: "Làm bánh tày vất hơn bánh chưng nhiều, bánh chưng có khuôn, một bánh tôi làm chậm nhất chỉ 2 phút, gói được một bánh tày bằng gói 3 - 4 cái bánh chưng". Đem câu chuyện làm bánh tày hỏi các nhà bán bánh lá ở chợ Nôm, ai cũng lắc đầu: "Không làm đâu, nhọc công lắm chú ạ". Cái sự nhọc ấy, hóa ra chẳng phải khó ở khâu chuẩn bị nguyên liệu mà ở kỹ thuật gói. Chứng kiến cụ Hùng tay thoăn thoắt từng thao tác xếp lá dong, rải 100 gram nếp cho một cái bánh, đặt phần nhân bánh lên lớp nếp, đoạn lấy tay túm hai mép lá kéo lên cao, giật xóc nhẹ, cuộn lại thật nhanh và đều, rồi thắt dây là xong một cái bánh tày. Độ khó khi làm bánh chính là ở cú giật "kinh điển" ấy. Cụ Hùng biết gói bánh tày từ năm 10 tuổi, đến nay đã hơn 70 năm tuổi nghề và cú giật điệu nghệ ấy vừa đủ lực để lớp gạo mỏng te bám đều quanh lõi nhân. Tôi làm thử mấy chiếc bánh cùng cụ nhưng cứ đến công đoạn cuối cùng với thao tác giật là gạo bay đằng gạo, nhân rời đằng nhân, không thể nào căn đều cho được.Mỗi lần chuẩn bị cho một mẻ bánh 100 cái, mất 2 ngày trời, dù tuổi cao, sức yếu, nhưng cụ Tạ Đình Hùng vẫn cố gắng làm, bởi: "Lệ làng xưa mỗi khi bày cỗ tết hoặc cúng đình, phải có giò cây, bánh tày, chả hoa, đều là các thứ người làng tôi tự làm cả, có năm cầu kỳ hơn thì thêm món cá kho ủ trấu. Giờ các món ấy thất truyền hết, còn lại mỗi bánh tày. Gói bánh mệt người lắm nhưng con cháu ở xa chúng nó cứ bảo gói để lễ thánh và mang làm quà đặc sản làng Nôm. Mấy năm nay chúng nó đem bánh tày làm quà biếu tết, ai ăn cũng khen, chiều các cháu nên cố làm".Nhờ kích thước nhỏ, gói đều tay, cộng thêm 5 giờ luộc ngập sôi trong nước, bánh tày khi hoàn thiện ngon dẻo rền ngậy đến lạ kỳ, ăn no vẫn không ngán. Đem cắt lát miếng bánh do cụ Hùng làm, thấy rõ các lớp vỏ, nhân, mỡ phân bố đều tăm tắp, mắt nhìn đã thấy thèm. Ăn bánh của cụ Hùng thật ngon, nhưng cũng có chút bâng khuâng, bởi rằng món bánh tày trứ danh của làng Nôm đang thiếu người kế tục. Trong nhiều mâm cỗ dâng lễ thánh ngày xuân của người làng, bóng dáng bánh tày đang dần được thay bằng những cao lương mỹ vị hợp thời hơn. Lo rằng một ngày không xa, món bánh tày làng Nôm chỉ còn tồn tại trong hoài niệm và chuyện kể.Cuối tuần trải nghiệm Cần Thơ, nên đi đâu?
Sáng 20.2, T.Ư Đoàn, Quỹ Hỗ trợ Tài năng trẻ Việt Nam tổ chức họp báo công bố danh sách 19 đề cử xuất sắc lọt vào vòng bình chọn trực tuyến của Giải thưởng "Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu" năm 2024.Tham gia buổi họp có anh Nguyễn Minh Triết, Bí thư T.Ư Đoàn, Chủ tịch T.Ư Hội Sinh viên Việt Nam, Phó chủ tịch thường trực Hội đồng xét tặng giải thưởng.Ban tổ chức cho biết, trải qua 28 năm, giải thưởng đã tuyên dương 280 Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu và 277 Gương mặt trẻ Việt Nam triển vọng trên các lĩnh vực. Sau khi được tôn vinh, các gương mặt trẻ tiếp tục phấn đấu, cống hiến, trưởng thành và có thêm nhiều đóng góp tích cực cho đơn vị, cộng đồng, đất nước. Nhiều Gương mặt trẻ đã trở thành những nhà lãnh đạo uy tín trong hệ thống chính trị, trở thành những doanh nhân thành đạt, công dân tiêu biểu…Năm 2024, ban tổ chức đã nhận được 159 hồ sơ đề cử từ 55 đơn vị trên cả nước, trong đó có 3 hồ sơ tự ứng cử. Học hàm cao nhất là phó giáo sư với 3 người; 21 tiến sĩ và 4 thạc sĩ. Đề cử nhiều tuổi nhất là 38 tuổi; ít tuổi nhất là 13 tuổi. Trong đó, lĩnh vực học tập được đề cử nhiều nhất (38 hồ sơ); lĩnh vực quản lý hành chính nhà nước ít đề cử nhất (1 hồ sơ).Hội đồng xét tặng Giải thưởng Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2024 họp lần 1, với sự chủ trì của anh Bùi Quang Huy, Uỷ viên dự khuyết T.Ư Đảng, Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng. Căn cứ hồ sơ và công tác thẩm định, phân tích, đánh giá, hội đồng đã bỏ phiếu chọn ra 19 đề cử tiêu biểu nhất vào vòng bình chọn trực tuyến.Trong số các đề cử xuất hiện nhiều gương mặt quen thuộc, với những thành tích nổi bật trong sự nghiệp của mình đã lan tỏa giá trị tích cực cho cộng đồng, như ca sĩ Phương Mỹ Chi; ca sĩ Soobin Hoàng Sơn, Hoa hậu Huỳnh Thị Thanh Thuỷ; cầu thủ Nguyễn Tiến Linh.Vòng bình chọn trực tuyến các đề cử Giải thưởng Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2024 dự kiến kéo dài 15 ngày, từ ngày 20.2 - 6.3.2025 tại https://tainangtrevietnam.vn/.Sau vòng bình chọn trực tuyến, Hội đồng sẽ họp lần 2 để xét chọn ra 10 Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu và các Gương mặt trẻ Việt Nam triển vọng năm 2024. Lễ tuyên dương Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2024 dự kiến diễn ra vào tháng 3.2025, tại thủ đô Hà Nội. Phát biểu tại buổi họp báo, anh Nguyễn Minh Triết cho biết, qua 28 lần tổ chức số lượng chất lượng của các đề cử ngày càng tăng lên, phản ánh sự phát triển toàn diện của thanh niên nước nhà. Đặc biệt, hội đồng rất ấn tượng về lĩnh vực học tập, với 10 bạn trẻ cùng đạt Huân chương lao động hạng nhì, Huy chương vàng trong các cuộc thi Olympic quốc tế. Điều này khẳng định sự tiếp nối truyền thống tự hào khi nhiều "hiền tài" tuổi đời còn rất trẻ, đầy đam mê, nhiệt huyết. Theo anh Triết, trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc và cụ thể hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, tuổi trẻ hôm nay phải là lực lượng đi đầu trong trong học tập, rèn luyện, nghiên cứu khoa học, lao động sản xuất, đồng thời còn phải có tinh thần dám nghĩ, dám làm, tiên phong trong khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn an ninh trật tự, nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần cho cộng đồng. "Đây là điều mà Hội đồng giải thưởng đặc biệt lưu tâm khi xét chọn từng hồ sơ để đảm bảo rằng những điển hình được vinh danh sẽ thực sự trở thành hình mẫu cho hàng triệu thanh niên Việt Nam, cùng góp sức tạo sự đột phá cho sự phát triển của xã hội, lan tỏa những giá trị tích cực tới cộng đồng, quốc tế", anh Triết nói. 19 đề cử Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu 2024 1. Thân Thế Công (19 tuổi), Đại học Bách khoa Hà Nội2. Hoàng Xuân Bách (18 tuổi), Trường THPT chuyên Khoa học tự nhiên, Trường ĐH Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội3. Nguyễn Hữu Tiến Hưng (18 tuổi) Trường THPT chuyên Bắc Ninh, Sở GD-ĐT tỉnh Bắc Ninh)4. Tiến sĩ Phạm Huy Hiệu (33 tuổi), Trường ĐH VinUni5. Tiến sĩ Nguyễn Viết Hương (35 tuổi), Trường ĐH Phenikaa6. Tiến sĩ Lê Kim Hùng (35 tuổi), Trường ĐH Công nghệ thông tin, ĐH Quốc gia TP.HCM7. Hoàng Khắc Hiếu (29 tuổi), Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội8. Phùng Thị Ngân (33 tuổi), Tổng giám đốc Công ty CP Bigfa9. Đại úy Ngô Đức Anh (32 tuổi), Vùng 3, Quân chủng Hải quân10. Đại úy Nguyễn Hoàng Hải Quang (30 tuổi), Sư đoàn 372, Quân chủng Phòng không - Không quân11. Trần Vĩnh Chiến (31 tuổi), Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Công an TP.HCM12. Nguyễn Cao Cường (36 tuổi), Phó trưởng Công an xã Cam Đường, TP.Lào Cai, tỉnh Lào Cai13. Cầu thủ Nguyễn Tiến Linh (28 tuổi), CLB Bóng đá Becamex Bình Dương, tuyển thủ quốc gia14. Tuyển thủ Trịnh Thu Vinh (25 tuổi), Đội bắn súng Công an nhân dân; Đội tuyển quốc gia Việt Nam15. Ca sĩ Phương Mỹ Chi (22 tuổi), Đại học Swinburne/Chủ tịch PMC Entertainment16. Ca sĩ Nguyễn Huỳnh Sơn (23 tuổi, ca sĩ Soobin Hoàng Sơn), Công ty SpaceSpeakers Label17. Hoa hậu Huỳnh Thị Thanh Thủy (23 tuổi)18. Phùng Quang Trung (28 tuổi), Trưởng nhóm các bạn trẻ phục dựng ảnh Skyline19. Bùi Xuân Trường (29 tuổi), rapper Double2T
Trường Sa - Tuyến đầu tổ quốc: Điểm nóng Huy Gơ, Ken Nan
Hãng Yonhap ngày 26.1 đưa tin các công tố viên tại Hàn Quốc vừa truy tố Tổng thống bị luận tội Yoon Suk Yeol với cáo buộc lãnh đạo một cuộc nổi loạn khi áp đặt thiết quân luật trong thời gian ngắn vào tháng trước.Với bản cáo trạng này, ông Yoon đã trở thành tổng thống đương nhiệm đầu tiên trong lịch sử Hàn Quốc bị truy tố trong thời gian bị giam giữ.Động thái này diễn ra chỉ một ngày trước khi thời hạn giam giữ của ông Yoon kết thúc, sau khi ông bị Văn phòng Điều tra tham nhũng đối với các quan chức cấp cao (CIO) giam giữ vào ngày 15.1 vì tuyên bố thiết quân luật vào ngày 3.12.2023. Ông chính thức bị tạm giam vào ngày 19.1.CIO - đơn vị dẫn đầu cuộc điều tra ông Yoon - đã chuyển vụ án cho bên công tố vào tuần trước vì cơ quan này không có thẩm quyền pháp lý để truy tố một tổng thống.Sáng ngày 26.1, các công tố viên cấp cao trên cả nước đã tập trung họp để thảo luận về các bước tiếp theo trong vụ án của ông Yoon, dù chưa có cơ hội thẩm vấn trực tiếp ông.Nhóm công tố điều tra vụ án cho biết rằng sau khi xem xét các bằng chứng và dựa trên đánh giá toàn diện, họ xác định rằng việc truy tố bị cáo là phù hợp.Ông Yoon đối diện cáo buộc thông đồng với cựu Bộ trưởng Quốc phòng Kim Yong-hyun và những người khác để kích động nổi loạn bằng cách ra sắc lệnh tuyên bố thiết quân luật. Ông cũng bị cáo buộc triển khai lực lượng quân đội đến quốc hội nhằm ngăn cản các nhà lập pháp bỏ phiếu bác bỏ sắc lệnh.Các công tố viên đã tìm cách thẩm vấn ông Yoon để quyết định có gia hạn thời gian giam giữ hay không, nhưng một tòa án ở Seoul đã bác bỏ yêu cầu của bên công tố về việc gia hạn thời gian giam giữ. Theo luật, nghi phạm phải được thả nếu không bị truy tố trong thời gian tạm giam.
Cảnh tượng các trường học đóng cửa hàng loạt đã quay lại ở Mỹ, lần này không phải do Covid-19 mà là dịch cúm đang diễn tiến nghiêm trọng, theo chương trình tin tức TODAY phát trên Đài NBC News hôm 8.2.Theo giới chức y tế Mỹ, mùa cúm 2024–2025 chứng kiến số người mắc bệnh gia tăng và đến nay vẫn chưa thấy đỉnh dịch. Hậu quả là trường học tại các bang ghi nhận nhiều trường hợp lây và mắc bệnh cúm ở khuôn viên trường.Trong tuần qua, không ít trường học và thậm chí cả học khu thông báo đóng cửa ở ít nhất 10 tiểu bang, có thể kể đến Texas, Ohio, Oklahoma, Georgia, Virginia, Tennessee. Thời gian đóng cửa diễn ra ngắn, đa số trong vòng vài ngày.Tính đến ngày 7.2, số ca cúm tiếp tục gia tăng trên toàn nước Mỹ, theo báo cáo giám sát FluView mới nhất của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) được công bố ngày 1.2.Theo ước tính của CDC, Mỹ đã ghi nhận ít nhất 24 triệu người bị cúm, 310.000 ca nhập viện và 13.000 người chết trong mùa dịch lần này.Trên toàn quốc, tỷ lệ phát hiện cúm hiện tăng lên 31% từ mức 18% trong giữa tháng 1.CDC cho biết ít nhất 43 tiểu bang và vùng thủ đô Washington hiện ghi nhận hoạt động cúm "rất cao" hoặc "cao". Những trường hợp nhập viện hoặc cấp cứu có liên quan đến dịch cúm cũng gia tăng.Số trường hợp trẻ em mắc bệnh cúm cũng tăng, và đến nay đã có ít nhất 57 trường hợp bệnh nhi tử vong vì cúm được ghi nhận trong mùa dịch 2024-2025 ở Mỹ."Điều chúng tôi lo lắng nhất là tình trạng nhiễm trùng do vi khuẩn đến từ bệnh cúm và khiến trẻ bệnh rất nặng. Bản thân bệnh cúm và những biến chứng liên quan có thể gây tử vong ở trẻ", TODAY.com dẫn lời bác sĩ Jason Newland, trưởng khoa bệnh truyền nhiễm của Bệnh viện Nhi đồng toàn quốc ở thành phố Columbus (bang Ohio).Cùng lúc, Mỹ cũng chứng kiến sự quay lại của các đợt nhiễm norovirus, Covid-19 và RSV (virus hợp bào hô hấp), với một số chuyên gia y tế gọi đây là "bộ tứ dịch bệnh"."Chúng ta đang chứng kiến các đợt sóng dịch đầy thách thức", theo cảnh báo của bác sĩ Torey Mack, Giám đốc Y tế của Hiệp hội Bệnh viện Nhi đồng Mỹ đại diện cho hơn 200 bệnh viện trên toàn quốc.Còn bác sĩ William Schaffner, giáo sư bệnh truyền nhiễm của Trường Y Đại học Vanderbilt tại Nashville (bang Tennessee), cho biết nước Mỹ đang trải qua mùa cúm nghiêm trọng, kéo dài và chứng kiến nhiều trường hợp nhập viện. Số ca cúm vẫn chưa giảm, nên dịch cúm vẫn trong giai đoạn hoành hành và chưa đến đỉnh dịch. CDC khuyến cáo tiêm phòng cúm mùa cho lứa tuổi từ 6 tháng trở lên, và vắc xin cung cấp phòng vệ đối với cúm A và cúm B.Tiêm phòng cúm đặc biệt quan trọng đối với những nhóm đối tượng đối mặt nguy cơ cao mắc bệnh nghiêm trọng, như trẻ từ 6 tháng đến 2 tuổi, người trên 65 tuổi, thai phụ, người mắc chứng suy giảm miễn dịch hoặc có bệnh nền.
StarsBoba Net tưng bừng khai trương và các tuyển thủ DotA huyền thoại một thời tụ họp
Ở miền Nam, giá heo hơi ở các tỉnh miền Đông như: TP.HCM, Bình Dương, Tây Ninh cùng tăng 1.000 đồng lên 61.000 đồng/kg. Đây là mức giá của các địa phương còn lại, trừ Bình Phước 60.000 đồng/kg. Tại ĐBSCL, giá heo hơi tăng 1.000 đồng ở Vĩnh Long lên 60.000 đồng/kg. Các địa phương khác duy trì từ 59.000 - 62.000 đồng/kg.
