Cảm thương nghĩa tình miền Tây từ những ngày hè xanh
Nghệ sĩ Linh Tâm là ngôi sao cải lương nổi tiếng, ghi dấu ấn qua các vở kinh điển như Giũ áo bụi đời, Đèn khuya, Tướng cướp Bạch Hải Đường, Người không cô đơn… Linh Tâm thường kết hợp ăn ý với NSƯT Vũ Linh, tạo nên một cặp thiện - ác trên sân khấu. Khi đàn anh qua đời, nam nghệ sĩ lập bàn thờ riêng, không tránh khỏi cảm giác hụt hẫng vì mất đi một người bạn diễn ăn ý trên sân khấu cải lương.Lộ thông tin Audi mua khung gầm xe Trung Quốc để làm ô tô điện
Viên Vịnh Nghi vừa tái xuất màn ảnh rộng với phim mới OMG! Mom's Big News và có buổi quảng bá vào hôm 8.3. Theo HK01, nữ diễn viên 54 tuổi được hỏi về lý do không hợp tác với chồng - tài tử Trương Trí Lâm suốt nhiều năm qua. Khi nhắc đến khả năng cặp sao tái hợp trên màn ảnh, Hoa hậu Hồng Kông 1990 kiên quyết từ chối. Cô giải thích: "Tôi đã quyết định không làm việc cùng anh ấy trong nhiều năm. Thực tế, nhiều năm về trước, chúng tôi đã cố gắng làm việc cùng nhau trong phim nhưng có rất nhiều mâu thuẫn, bất đồng quan điểm. Tôi không muốn mang những xung đột đó về nhà".Tuy nhiên, Viên Vịnh Nghi cảm thấy thoải mái khi cùng chồng xuất hiện trên các chương trình giải trí. "Ở các chương trình tạp kỹ thì lại khác. Bạn có thể thoải mái nói ra sự thật. Nếu trong quá trình tham gia những show này, tôi có điều gì đó không thích, tôi có thể nói ra. Còn khi quay phim, bạn sẽ luôn phải nhập vai, từ đó hai bên sẽ có nhiều bất đồng vì góc nhìn khác nhau", bà mẹ một con chỉ ra điểm khác biệt. Đối với những cảnh thân mật của chồng với các nữ diễn viên khác trên phim, minh tinh 7X hài hước chia sẻ cô không bận tâm.Viên Vịnh Nghi - Trương Trí Lâm là một trong những cặp sao được săn đón hàng đầu làng giải trí Hồng Kông. Theo lời kể của minh tinh sinh năm 1971, cô và chồng gặp nhau trên phim trường A Warrior's Tragedy hồi 1993, họ có nhiều cơ hội tiếp xúc và sớm nảy sinh tình cảm. Cả hai đã trở thành một đôi vài tháng sau đó và âm thầm hẹn hò. Cặp đôi kết hôn vào năm 2001 và đón con trai hồi 2006.Hơn 30 năm bên nhau, Viên Vịnh Nghi - Trương Trí Lâm vẫn mặn nồng. Mỹ nhân phim Kim chi ngọc diệp dành nhiều lời có cánh khi nhắc về bạn đời. Cô từng chia sẻ ba điều yêu thích ở chồng: "Thứ nhất, anh ấy có văn hóa và đọc sách rất nhiều, vì vậy chúng tôi có nhiều thứ để nói với nhau. Thứ hai, anh ấy rất điềm tĩnh, đó là một sự cân bằng tuyệt vời đối với một người dễ bị kích động như tôi. Anh ấy giúp tôi bình tĩnh lại. Thứ ba, chúng tôi sẽ không bên nhau suốt 30 năm nếu không có khiếu hài hước của anh ấy. Ngay cả đến bây giờ, chúng tôi vẫn thường nói về những điều ngớ ngẩn và cười đùa cùng nhau". Tại sự kiện hồi tháng 12.2024, Viên Vịnh Nghi tiết lộ cô để Trương Trí Lâm quản lý tài chính trong gia đình vì chồng giỏi tính toán, đầu tư để sinh lời.Viên Vịnh Nghi sinh năm 1971, cô đăng quang Hoa hậu Hồng Kông 1990 rồi gia nhập TVB và tiến xa trên con đường diễn xuất. Nữ diễn viên ghi dấu ấn qua nhiều bộ phim truyền hình lẫn điện ảnh như: Hoa Mộc Lan, Tiếu ngạo giang hồ (bản 2000), Tân Sở Lưu Hương, Phú quý môn, Kim chi ngọc diệp, Tuyệt đại song kiêu, Quốc sản 007… Trong khi đó, Trương Trí Lâm là ca sĩ, diễn viên nổi tiếng tại xứ cảng thơm. Ngôi sao 54 tuổi được nhiều khán giả yêu mến qua các bộ phim: Anh hùng xạ điêu (bản 1994, vai Quách Tĩnh), Đường về hạnh phúc, Thiên địa nam nhi, Lục Tiểu Phụng truyền kỳ, Bao la vùng trời 2…
Những lỗi thường gặp khi tự lắp ráp PC
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Giá heo hơi tiếp tục tăng ở một số địa phương trên cả nước. Tại thị trường miền Bắc, giá heo hơi tăng 1.000 đồng/kg ở các tỉnh Thái Nguyên, Thái Bình và TP.Hà Nội, lên chung mức 65.000 đồng/kg, cao nhất khu vực. Cùng mức tăng trên, các địa phương khác gồm Yên Bái, Nam Định, Vĩnh Phúc, Ninh Bình và Tuyên Quang đang thu mua heo hơi chung mức giá 64.000 đồng/kg.
Thăng trầm khoai Lệ Cần
Ngưng thở khi ngủ có biểu hiện đầu tiên thường là ngủ ngáy với những cơn ngưng thở ngắn. Và ngủ ngáy thường xuyên sẽ có nguy cơ ngưng thở khi ngủ.
