Hạnh phúc đong đầy từ những chuyến đi
Bogotá là một trong những thành phố có hệ thống đường dành riêng cho xe đạp quy mô và chỉn chu nhất thế giới, trở thành hình mẫu về phát triển xe đạp giảm kẹt xe và khí thải. Họ đã làm điều đó như thế nào?Vào chủ nhật và ngày lễ từ 7 giờ sáng đến 2 giờ chiều, chính quyền thủ đô Bogotá, Colombia cấm ô tô trên 120 km đường phố chính, tạm thời biến chúng thành không gian riêng cho xe đạp, người đi bộ, trượt patin… Sáng kiến Ciclovía này ra đời đã được nửa thế kỷ (từ năm 1974) nhằm khuyến khích lối sống xanh giảm khí thải, hoạt động ngoài trời và giao lưu cộng đồng. Mô hình Ciclovía trở thành nguồn cảm hứng toàn cầu, được nhiều thành phố trên thế giới áp dụng như Santiago - Chile, Los Angeles - Mỹ, Seoul - Hàn Quốc…Sáng kiến Ciclovía dù sao cũng chỉ là "cái ngọn", chính quyền Bogotá còn đầu tư giải quyết "cái gốc" bằng chương trình CicloRutas. Từ năm 2004, xe đạp được đưa vào quy hoạch tổng thể đô thị và chiến lược giao thông của thành phố bằng cách xây dựng mạng lưới đường dành riêng cho xe đạp, gọi là CicloRutas. Xây dựng gần 600 km đường dành cho xe đạp trong một thành phố 8 triệu dân không phải là chuyện dễ dàng. Phải mất hơn 10 năm, chính quyền mới đưa được hệ thống CicloRutas vào hoạt động suôn sẻ.Các tuyến đường này kết nối đến những đầu mối giao thông quan trọng: trung tâm thành phố, các khu dân cư, điểm tham quan, hệ thống xe buýt nhanh TransMilenio (tại các bến này đều có khu giữ xe đạp)… Nhờ đó, di chuyển bằng xe đạp ở Bogotá an toàn và nhanh hơn phương tiện công cộng vào giờ cao điểm (17 km/h so với 13 km/h). Ngoài ra, mạng lưới này còn có các tuyến đường dành cho xe đạp chạy dọc theo sông, hồ quanh thành phố phục vụ cho nhu cầu đạp xe thể dục, ngắm cảnh. Tại các điểm dừng chân có dịch vụ hỗ trợ kĩ thuật. Nhờ vậy, đạp xe trở thành môn thể thao phổ biến, hơn một nửa số hộ gia đình có xe đạp…Theo thống kê của Tổ chức toàn cầu ITDP (Institute for Transportation & Development Policy), năm 2000, Bogotá chỉ có khoảng 0,2% số chuyến đi trong thành phố là bằng xe đạp. Năm 2019 tăng lên 7% và năm 2022 là 8%."Để phát triển được xe đạp như hiện tại không thể chỉ bằng mệnh lệnh. Chính quyền Bogotá đã thực sự đầu tư phát triển hệ thống xe công cộng, xây dựng hạ tầng thuận lợi và an toàn cho người đi xe đạp. Người dân có thể đi đến bất cứ đâu bằng xe đạp hoặc xe buýt một cách dễ dàng mà rẻ thì đương nhiên họ sẽ chọn thôi", Julio Salas, nhà hoạt động môi trường sống tại Bogotá nói.Giảm kẹt xe và ô nhiễm môi trường, nâng cao chất lượng cuộc sống là những mục tiêu lớn của bất cứ quốc gia nào. Việt Nam có thể rút được bài học kinh nghiệm nào từ Colombia?Với quan điểm một thành phố sống tốt thì chất lượng sống (môi trường, giao thông…) của người nghèo đô thị phải được đảm bảo, từ năm 2005, chính quyền Bogotá tập trung quy hoạch và phát triển giao thông an toàn, ưu tiên đáp ứng nhu cầu của người nghèo đô thị. Cụ thể, thành phố mở thêm làn cho xe đạp, phát triển diện tích cây xanh cho tuyến đi bộ và xe đạp, quy hoạch lại hệ thống xe công cộng sao cho việc tiếp cận cũng như đón, trả khách thuận tiện nhất. Người đi xe đạp phải có thể tiếp cận mọi khu vực trong thành phố một cách dễ dàng. Đặc biệt chú trọng việc này ở những khu nghèo nhất để người dân nơi này cảm thấy không bị phân biệt đối xử và từ đó thay đổi ý thức giao thông.Đó là kết quả nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới năm 2022. Nhờ xe đạp, trong 10 năm, Bogotá đã giảm được 36.600 tấn khí thải CO2. Hiện tại ở Bogotá, hơn 1,5 triệu người tham gia đạp xe mỗi tuần. Cạnh đó, chính quyền đánh thuế cao, cấm xe ô tô vào thành phố 2 lần/tuần vào giờ cao điểm, người đi bộ và xe đạp luôn được ưu tiên hàng đầu…Chưa kể, hằng năm Bogotá còn có chiến dịch "Ngày không ô tô" nhằm bảo vệ môi trường. Vào ngày này, khoảng 1,5 triệu ô tô cá nhân không tham gia giao thông (trừ xe cấp cứu, xe có nhiệm vụ đặc biệt). Thay vào đó, người dân đi lại bằng xe đạp và các phương tiện công cộng…Samsung ra mắt Galaxy F15 màn hình OLED, pin 6.000 mAh
Thái Lan hòa Việt Nam
Chủ tịch FPT: Chuyển đổi số đem lại hạnh phúc cho mỗi người
Hai năm trước, anh Nguyễn Văn Hòa (trú Q.Cầu Giấy, Hà Nội) từng "tá hỏa" khi nộp hồ sơ làm thủ tục vay tiền mua nhà thì phát hiện mình có khoản nợ xấu tại một công ty tài chính. Trước đó, anh chưa từng làm hồ sơ vay tiền. Ngay lập tức liên hệ công ty tài chính, anh mới phát hiện CMND mình làm mất thời gian trước đã bị kẻ gian lợi dụng để làm hồ sơ vay tiền.Khi xác định rõ đây là trường hợp giả mạo khoản vay, anh Hòa không bị đòi tiền, được hoàn tất hồ sơ để điều chỉnh thông tin dư nợ tín dụng. Dù vậy, anh Hòa cũng gặp không ít phiền hà khi mất nhiều thời gian, công sức làm rõ câu chuyện, đồng thời bị ảnh hưởng tới tiến độ vay tiền tại ngân hàng."Tôi hoàn toàn không biết gì về khoản nợ trên trời rơi xuống đó. Nếu như không vì có nhu cầu vay tiền và kịp thời phát hiện, không biết còn chuyện gì có thể xảy ra. Từ đó tới nay, tôi luôn rất cẩn trọng bảo vệ thông tin cá nhân, đồng thời cũng để tâm hơn tới chuyện kiểm tra lịch sử tín dụng", anh Hòa nói.Vài năm trở lại đây, tình trạng đánh cắp thông tin cá nhân của người khác để làm giả hồ sơ vay tiền từ các tổ chức tài chính, ngân hàng diễn ra ngày càng nhiều với thủ đoạn tinh vi. Dù đã hạn chế hơn nhiều, song vẫn còn trường hợp đối tượng dùng thông tin cá nhân của người khác để đăng ký giả mạo tài khoản ngân hàng nhằm giải ngân các khoản vay rồi chiếm đoạt.Chuyên gia tài chính - ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện nghiên cứu và phát triển thị trường tài chính và bất động sản toàn cầu, đánh giá hiện nay việc mua bán thông tin cá nhân diễn ra nhan nhản, dễ dàng. "Khi đã có thông tin cơ bản của khách hàng như họ tên, CCCD, địa chỉ, số tài khoản…, đối tượng lừa đảo sử dụng để tiến hành vay tiền. Ngân hàng có thể vô tình cấp hạn mức tín dụng hoặc cho vay một khoản nào đó. Người bị hại hoàn toàn không biết gì", ông Hiếu nói.Việc bất ngờ nhận được thông báo phải thanh toán khoản vay, hoặc bị nợ xấu trong khi chưa từng vay vốn... được các chuyên gia kinh tế đánh giá sẽ gây ra tác hại lớn cho cá nhân, bởi người dân bị ảnh hưởng đến xếp hạng tín nhiệm. Chiều ngược lại, các công ty tài chính, ngân hàng cũng bị tổn thất nghiêm trọng về tài sản và uy tín thương hiệu. Cả 2 đều là nạn nhân, mất rất nhiều thời gian để xử lý hậu quả."Hậu quả với các cá nhân bị đánh cắp thông tin rồi vay khống tiền rất lớn. Bởi cá nhân có lịch sử tín dụng không tốt thường rất khó có thể vay tiền hoặc phải vay với mức lãi suất rất cao", ông Hiếu nhìn nhận.Để tránh những câu chuyện "tá hỏa", ngỡ ngàng, bỗng dưng thành "con nợ" và phải giải quyết loạt rắc rối đi kèm, giải pháp được cơ quan quản lý nhà nước cũng như giới chuyên gia tài chính khuyến cáo là mỗi cá nhân phải nâng cao ý thức "phòng bệnh hơn chữa bệnh", chủ động bảo vệ thông tin cá nhân của mình.Bên cạnh đó, chủ động tra cứu, nắm rõ lịch sử tín dụng cũng là giải pháp hiệu quả. Dẫn ví dụ tại Mỹ, ông Hiếu cho biết hiện có 3 công ty thông tin tín dụng tư nhân lớn ở Mỹ bao gồm Equifax, Experian và TransUnion. Họ theo dõi, tạo ra các báo cáo tín dụng gồm lịch sử tín dụng và các thông tin tài chính khác. Họ có khoảng vài chục tiêu chí để chấm điểm tín dụng. Thông thường, điểm tín dụng dao động từ 400 - 800. Ai có mức điểm cao là người dễ dàng đi vay, còn nếu có điểm tín dụng từ 500 trở xuống thường rất khó vay, thậm chí không vay được."Các ngân hàng chủ động cung cấp thông tin cho 3 đơn vị kể trên nên hệ thống của họ rất chính xác. Luật về tài chính của Mỹ bắt buộc các đơn vị này phải cung cấp miễn phí báo cáo lịch sử tín dụng cho công dân Mỹ mỗi năm một lần. Đương nhiên, nếu khách hàng có nhu cầu tra cứu thông tin thường xuyên hơn sẽ phải trả mức phí phù hợp", ông Hiếu nói.Trên thực tế, tại Việt Nam cũng có đơn vị cung cấp dịch vụ tương tự như 3 công ty tại Mỹ là Công ty cổ phần Thông tin tín dụng Việt Nam (PCB). Việt Nam cũng bắt buộc công ty thông tin tín dụng tư nhân phải cung cấp miễn phí báo cáo lịch sử tín dụng cho công dân mỗi năm một lần. PCB hiện có ứng dụng "Thông tin tín dụng" để giúp khách hàng lấy báo cáo tín dụng miễn phí mỗi năm một lần, từ lần 2 là 20.000 đồng/báo cáo.Theo tìm hiểu, PCB còn đang cung cấp gói giải pháp "Phòng chống trộm cắp thông tin định danh - ID365", cho phép khách hàng cá nhân tự kiểm tra và theo dõi thông tin tín dụng thường xuyên.Gói giải pháp này gồm cảnh báo phòng chống gian lận thông tin định danh, cảnh báo qua email khách hàng đăng ký và báo cáo tín dụng trả về kèm theo. Với mức chi phí 180.000 đồng/6 tháng, khách hàng có thể nhận về 6 báo cáo tín dụng và cảnh báo qua email bất cứ khi nào thông tin định danh của khách hàng được sử dụng hoặc một khoản vay mới được giải ngân, các thay đổi liên quan đến tình trạng hợp đồng vay…"Nhìn chung, khách hàng có thể có cái nhìn toàn diện về lịch sử tín dụng, bao gồm thông tin định danh, thông tin những khoản vay, lịch sử thanh toán. Điều này giúp ngăn chặn các trường hợp gian lận thông tin để yêu cầu vay vốn tại các tổ chức tín dụng, làm tổn hại đến uy tín tín dụng của khách hàng; phát hiện và xử lý kịp thời các thông tin tín dụng không chính xác của khách hàng", đại diện PCB thông tin.Để nâng cao hiểu biết về lĩnh vực tài chính - ngân hàng, giúp mỗi người dân biết cách bảo vệ mình hơn trong bối cảnh lừa đảo ở lĩnh vực này ngày càng gia tăng, theo ông Hiếu, thời gian tới cần đẩy mạnh hơn nữa các chương trình giáo dục tài chính cá nhân.Trong đó, phải truyền thông rõ để người dân hiểu được tầm quan trọng của việc nắm rõ lịch sử tín dụng, biết cách tra cứu ra sao khi cần thiết. Ví dụ, họ có thể làm việc đó ở đâu, như thế nào, có thể tìm đến đơn vị, doanh nghiệp nào uy tín, đáng tin cậy…
Ở trận đấu còn lại, Olympic Iran sẽ so tài với Olympic Ả Rập Xê Út. Cả hai đội bóng này đều là ứng viên sáng giá cho vé lọt vào vòng 16 đội.
Khổng Tử chưa bao giờ được thưởng thức trà, lý do chưa ai cãi?
Những ngày cận tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, hàng chục hộ dân ở vùng cao Tây Giang lần lượt đến trụ sở UBND xã để đăng ký tham gia mô hình "Phong trào người dân tự nguyện giao nộp chìa khóa xe cho già làng, trưởng thôn, người có uy tín trong các ngày lễ tết".Việc làm có phần "lạ đời" này không phải mới được cộng đồng người Cơ Tu thực hiện, mà diễn ra từ nhiều năm nay và giờ đã thành "lệ làng". Thôn Anonh (xã A Nông) nằm giữa lưng chừng núi. Cách đây khoảng 5 năm, con đường từ trung tâm xã về thôn từng là nỗi ám ảnh của nhiều người dân bởi những vụ tai nạn kinh hoàng khi dân làng say xỉn, thanh niên phóng xe bạt mạng, lao vào vách núi, tông vào nhau...Để có một cái tết an toàn tuyệt đối, không còn cảnh xảy ra tai nạn giao thông chết người, những già làng đã mở cuộc họp khẩn.Tại cuộc họp, nhiều ý kiến, giải pháp đã được nêu ra, cuối cùng đi đến thống nhất: vận động người dân, đặc biệt là thanh niên, giao nộp chìa khóa xe máy để những người có uy tín trong làng cất giữ trong những ngày tết.Từ đó, những già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng trở thành những "cảnh sát giao thông" thật sự khi đích thân kiểm soát nồng độ cồn và tốc độ xe máy của thanh niên trong làng mỗi khi họ cầm lái. Anh Alăng Sĩ (27 tuổi, ở thôn Anonh) cho hay ban đầu khi thông báo sẽ cất giữ chìa khóa xe máy những ngày tết, nhiều người và nhất là thanh niên phản đối. Bởi, ở đây nhà cách xa nhau, lại quanh co đường núi nên ai cũng cảm thấy bất tiện vì tết mà không có xe đi chơi và thăm bà con, bạn bè. Nhưng từ sự vận động, tuyên truyền của cán bộ thôn, đặc biệt là các già làng và người có uy tín, nhiều hộ dân thấy được lợi ích trong việc giao nộp chìa khóa xe máy nên đã chấp hành nghiêm túc."Tết năm nay, không cần ai phải nhắc nhở, cứ đến ngày cận tết Nguyên đán là người dân lại chủ động tìm đến già làng, những người có uy tín để tự nguyện giao nộp chìa khóa. Nhờ duy trì được nếp trật tự này, mấy năm nay thôn Anonh không xảy ra tai nạn giao thông vào dịp lễ tết", anh Sĩ nói.Theo anh Sĩ, vào những ngày hội, ngày lễ quan trọng, ở địa phương thường tổ chức các hoạt động vui chung nên thỉnh thoảng có giao lưu, liên hoan tiệc tùng. Để an toàn cho bản thân và mọi người khi tham gia giao thông, việc giao nộp chìa khóa là việc làm hữu ích.Ông Bríu Đen, Trưởng thôn Anonh, cho hay ngày tết nhiều thanh niên trong làng sử dụng rượu bia rồi phóng nhanh vượt ẩu, nhiều vụ tai nạn thương tâm đã xảy ra.Mục đích của việc thu chìa khóa là để trong 3 ngày tết người dân vùng cao không còn phải lo xảy ra tai nạn giao thông, không sợ mất mát tài sản kể cả tính mạng. Chỉ trường hợp khẩn cấp như chở ai đó đi bệnh viện cấp cứu mới được "xem xét", nếu ai vi phạm sẽ bị phạt theo luật tục của làng.Theo ông Đen, những ngày đầu, nhiều người phản đối bởi đó là tài sản của họ. Nhưng sau khi biết rõ ý nghĩa của việc "nhốt" xe, mọi người dân dần chấp nhận rồi đi đến ủng hộ rất cao. Những dịp tết cổ truyền gần đây, cán bộ thôn không phải đến nhà thu giữ nữa mà người dân tự giác tìm đến nộp chìa khóa.Việc giữ chìa khóa xe máy bắt đầu từ ngày ngày 27 tháng chạp, đến mùng 4 tết người dân mới nhận lại."Đây là mô hình hết sức đặc biệt nhằm đảm bảo an toàn giao thông và giảm thiểu tai nạn trong cộng đồng địa phương vào dịp lễ tết. Tự nguyện giao nộp chìa khóa xe máy, người dân thể hiện trách nhiệm với cộng đồng, góp phần lan tỏa ý thức chấp hành luật giao thông, đảm bảo an ninh trật tự trong dịp tết cổ truyền", ông Bríu Đen nói.Với hiệu quả thiết thực mang lại, mô hình dần được nhân rộng ra toàn xã A Nông rồi được nhiều xã khác như A Xan, Tr'Hy… của H.Tây Giang hưởng ứng.Thời gian qua, chính quyền và các tổ chức xã hội tại H.Tây Giang khởi xướng mô hình giao nộp chìa khóa xe máy vào ngày lễ tết, với mục tiêu bảo vệ tính mạng và sức khỏe cho người dân.Ông Yđêl Bốn, Chủ tịch UBND xã A Nông, cho biết mô hình này được triển khai theo cách rất giản đơn nhưng mang lại hiệu quả thiết thực.Trước ngày lễ tết hoặc có sự kiện quan trọng của thôn, người dân sẽ tự nguyện giao nộp chìa khóa xe máy cho đại diện cán bộ thôn hoặc các già làng, người có uy tín tạm giữ. Chủ xe có nhu cầu sử dụng phương tiện, các ban ngành của thôn xem xét điều kiện cần thiết trước khi giao lại chìa khóa.Ông Yđêl Bốn đánh giá mô hình này có ý nghĩa thiết thực và nhân văn, tạo sự lan tỏa lớn trong cộng đồng địa phương trong chấp hành các quy định về luật Giao thông đường bộ, giúp đảm bảo tính mạng và tài sản cho người dân khi tham gia giao thông vào dịp Tết Nguyên đán.Ông Arất Blúi, Phó chủ tịch UBND H.Tây Giang, cũng đánh giá đây là cách làm rất hay, số vụ tai nạn giao thông trong mỗi dịp tết giảm hẳn.Theo ông Arất Blúi, từ khi "lệ làng" được ban hành, nhiều làng vùng cao đã đón một tết cổ truyền bình yên. Đây là điều rất đáng ghi nhận và là nét văn hóa cần được nhân rộng ở bất cứ nơi đâu.