NSƯT Xuân Bắc ‘Tôi thích ăn phở’
Các nghệ sĩ sinh sống tại khu nhà A6 ở Trung tâm Dưỡng lão Thị Nghè. Nơi này có nhiều khu nhà dưỡng lão được xây dựng khang trang, quây quanh nhau, có nhiều cây xanh rợp bóng mát.Ước mơ nhà mới của người phụ nữ chăm chồng, con bị thiểu năng
Người đang giữ gìn, phát huy giá trị truyền thống trăm năm qua của ngôi nhà cổ này chính là ông Trần Thanh Nghị (51 tuổi), hậu duệ đời thứ 5 của gia tộc. Được nghe kể từ bà nội và ba, đến nay ông Nghị đã tích góp cho mình và gia đình những giai thoại truyền đời của tổ tiên. Ông Nghị cho biết trong trí nhớ của mình, ông chỉ biết xuất thân của bà sơ (là bà Nguyễn Thị Hạnh), là người gốc Gia Định, sống khu phía tây nam (thuộc Q.8, TP.HCM bây giờ). Xưa kia, bà Hạnh là bá hộ giàu có, làm "công xi heo", tức làm nghề giết mổ, buôn bán thịt heo. Bà Hạnh là đầu mối lớn, giao thịt heo cho các chợ lân cận trong khu vực. Bà Hạnh sở hữu ngôi nhà gỗ lớn, nằm sát đường cái, phía trước là con kênh (thuộc bến Bình Đông bây giờ). Do đó, mỗi lần giao dịch buôn bán, ghe bầu chở heo từ các tỉnh miền Tây đều tấp vào bến trước nhà bà sơ của ông Nghị. Thuật đại khái những lời từ bà nội, ông Nghị kể rằng, nhà bà sơ thuộc loại lớn nhất nhì vùng đó, rất giàu có. Nhà được làm bằng gỗ quý, với những hàng cột to, cao, diện tích lớn. "Nhà có mướn hai người, không làm việc gì khác ngoài việc mỗi ngày lau cột nhà. Khi lau phải bắt thang tre, rồi leo lên, người làm lấy bao bố nhún với dầu dừa sau đó bọc vào cột và ôm tuột xuống. Hai người đó được mướn chỉ để lau cột đó thôi", ông Nghị kể.Đồng thời, trước đó, vào khoảng năm 1910, bà sơ ông Nghị đã mua mảnh đất lớn ở khu vực xung quanh chùa Đức Lâm (nằm ở đường Gò Cẩm Đệm, Q.Tân Bình bây giờ) để làm nghĩa trang và xây nhà mồ từ đường thờ tổ tiên. Ngôi từ đường được xây theo phong cách "nhà nóc bánh ú" đơn sơ gồm mái ngói âm dương, tường gạch đúc đơn sơ. Từ đường này cũng chính là địa điểm mà ngôi nhà cổ 115 tuổi của ông Nghị đang ở. Về sau, bà sơ giao sự nghiệp cũng như khu nghĩa trang cùng nhà từ đường lại cho bà cố ông Nghị là bà Phạm Thị Sách. Tuy nhiên, thời gian sau, khoảng năm 1940 bà Sách lại bỏ nghề "công xi heo" để quy y Phật pháp. Từ đó, nghề làm "công xi heo" gia truyền của gia đình cũng mất dần. Thời điểm cuối năm 1944, bà Phạm Thị Yên, người con thứ 7 của bà Phạm Thị Sách tốt nghiệp dược sĩ ở Pháp rồi trở về Sài Gòn mở tiệm thuốc Tây mang tên Phạm Thị Yên. Thấy vậy, bà Phạm Thị Sách bán hết gia sản rồi mua nhiều nhà ở trung tâm Sài Gòn - Chợ Lớn để con gái kinh doanh thuốc và cho thuê. Lúc đó những tiệm thuốc Tây này dần trở thành đầu mối chính, cung cấp cho các bệnh viện lớn. Kinh tế gia đình từ đó tiếp tục hưng thịnh. "Tiệm thuốc chuyên nhập các loại thuốc chủ yếu là cảm, sốt, tiêu chảy… để kinh doanh cũng như lén đưa vào chiến khu D cho cách mạng", ông Nghị chia sẻ và tiết lộ rằng: "Nhà tôi thuộc dạng "tam đại đồng đường", có nghĩa nhờ nhà bán thuốc mà nuôi cả dòng họ và mọi người đều ở chung nhà. Chưa kể, đặc điểm của dòng họ có truyền thống "âm thịnh dương suy", người nam toàn làm rễ. Tài sản, sự nghiệp gì đều truyền lại cho người nữ". Khoảng năm 1950, quá trình hoạt động của bà Yên bị bại lộ. Các nhà thuốc bị bán hết, nhiều người trong gia đình tìm hướng rẽ khác nhau. Bà nội ông Nghị là bà Nguyễn Thị Huê dọn về khu nghĩa trang và nhà từ đường sinh sống. Bà Huê lấy chồng năm 16 tuổi, sinh được 19 người con. Chồng làm biện lý tòa án ở trong Sài Gòn. Ông Trần Hữu Chí (là ba ông Nghị) là người con thứ 10 trong gia đình và cũng là người được giao trọng trách giữ nhà từ đường sau này. Khi trở về sinh sống, bà Huê cải tạo lại nhà từ đường thành nhà để ở và gần như vẫn giữ nguyên hiện trạng ngôi nhà và khu đất xung quanh. Tuy nhiên, về sau, một phần mảnh đất nghĩa trang được bà Sách chia lại cho các con để xây nhà sinh sống, tức anh chị em của bà Huê. Khu vực bán kính xung quanh nhà ông Nghị hiện tại đa phần là những người trong cùng dòng họ với nhau. Ông Nghị kể tiếp, vì quá giàu có nên bà nội ông luôn sống trong nhung lụa. Hầu như cuộc đời bà Huê chỉ biết sinh con và đánh bài tứ sắc mỗi ngày. Còn với bà cố, luôn có truyền thống khi con gái xuất giá, lấy chồng sẽ được tặng một bộ nữ trang có đính hột xoàn cùng 20 cây vàng làm của hồi môn. Do đó, bà nội ông Nghị cũng được thừa hưởng tương tự. "Tôi còn nhớ mỗi lần hết tiền bà nội lại nại một hột lớn lắm rồi mang ra chợ bán. Giá trị của bộ nữ trang này mà quy đổi ra thời này chắc giá trị rất lớn", ông Nghị nói. Từ năm 2006, ông Nghị bắt đầu tiếp quản ngôi nhà cổ này từ ba và bắt đầu cải tạo sửa chữa gia cố, tuy nhiên, ông vẫn giữ nguyên vẹn kết cấu chung của ngôi nhà. Ngôi nhà được chia làm 3 gian chính, đậm chất Nam bộ. Bao gồm gian thờ, khu thảo bạt (khu vực sinh hoạt chung), gian bếp và phòng ngủ. Dù trải qua trăm năm nhưng kết cấu ngôi nhà vẫn với mái ngói âm dương, hệ kèo gỗ, cột chính trong nhà là loại gỗ căm xe cùng tường xây bằng gạch đúc hoàn toàn. Bên dưới chân móng được lót lớp gạch lớn, mỗi viên nặng khoảng 5 kg. Phía trước ngôi nhà là hành lang, sau là ba cửa chính vòng cung "nam tả, nữ hữu". Bao bọc xung quanh nhà hiện nay là con hẻm bê tông nhỏ. Diện tích nhà hiện nay lên đến 250 m2 . Càng về sau, con hẻm được nâng lên, nên nhìn vào ngôi nhà như đang "chìm xuống" lòng đất. Những vật dụng theo nhà từ thời trước có tuổi đời gần trăm tuổi như: bộ ván gỗ đỏ, bộ bàn ghế gỗ hình chữ nhật và các bàn thờ cẩm xà cừ được ông gìn giữ cẩn thận cho đến ngày nay. Ông Nghị bày tỏ, ở nhà cổ trăm tuổi rất cực. Để ngôi nhà không rơi vào cảnh hoang tàng, xuống cấp ông phải bỏ ra rất nhiều mồ hôi và công sức. Ông sợ nhất vào mùa mưa, nước ngập làm chân tường nhà càng thêm ẩm mục. Nếu sửa chữa tổng thể nhà rất khó. Chỉ cần đụng vào kết cấu, nhà có thể sập bất cứ lúc nào. Nhiệm vụ giữ nhà cổ từ đường cũng lắm công phu, ông phải chọn loại nụ xông trầm và nhang trầm để thắp cho tổ tiên bởi theo ông nhựa của trầm sẽ chống mối mọt. Chưa kể khi giữ những món đồ trong nhà, ông phải lắp nhiều camera, khóa 2 đến 3 lớp cửa mới đảm bảo an toàn. Mỗi ngày thắp nhang, ông phải tắm sạch sẽ, thay bộ đồ bà ba, khấn vái từng ông bà tổ tiên. Công đoạn này ông mất đến 30 phút mỗi ngày. Dù ngôi nhà đã cũ, nhưng đây như là giá trị tinh thần, văn hóa, kiến trúc, đồ vật lớn đối với ông và dòng họ. Mỗi năm, trong nhà ông phải thực hiện đến 8 lễ cúng giỗ, chưa kể giao thừa, Tết Nguyên đán. Tuy nhiên, điều ông tâm tư bây giờ tìm được con cháu tiếp nối, giữ gìn ngôi nhà cũng như giá trị truyền thống của tổ tiên khi xưa.
Nhận định bóng đá, Brentford - Arsenal (2 giờ ngày 14.8): ‘Bầy ong’ dưới họng ‘Pháo’
Khi không khí xuân rộn ràng khắp nơi, nhiều người đã tạm gác công việc để trở về bên gia đình, thì tại công trường cầu vượt QL 61 thuộc nút giao IC4 cao tốc Cần Thơ - Cà Mau (H.Phụng Hiệp, Hậu Giang), không khí làm việc vẫn tất bật, khẩn trương.Giữa trưa nắng gắt, tiếng máy móc thi công vang rền, những bóng dáng công nhân, kỹ sư cần mẫn lao động không ngơi nghỉ. Bữa cơm giờ giải lao ai cũng ăn vội, nhanh chóng trở lại công việc, gác lại nỗi nhớ nhà để tập trung toàn lực đưa công trình cao tốc Bắc – Nam về đích trước ngày 31.12.2025.Công trường cầu vượt QL 61 hiện đã đạt 80% khối lượng hợp đồng, nhưng với quyết tâm đẩy nhanh tiến độ, đội ngũ thi công vẫn duy trì làm việc đến hết ngày 29 tết.Đội thi công có khoảng 10 người, nỗ lực làm việc trên tinh thần vượt nắng, thắng mưa để lao lắp dầm cầu, gia công cốt thép, lắp đặt khe co giãn, làm dầm ngang. Đối với các công nhân, kỹ sư nơi đây, cao tốc Bắc - Nam, đặc biệt là đoạn Cần Thơ - Cà Mau, không chỉ là một dự án giao thông trọng điểm mà còn mang ý nghĩa lớn lao với miền Tây Nam bộ. Người dân ai cũng mong mỏi công trình sớm hoàn thành, nên đội ngũ thi công rất ý thức về trách nhiệm của mình, đồng lòng vượt qua mọi khó khăn.Theo BQL Dự án Mỹ Thuận – đơn vị chủ đầu tư cao tốc Cần Thơ - Cà Mau – tính đến ngày 24.1, dự án đã đạt 58% sản lượng thi công. Để đáp ứng tiến độ, các nhà thầu đang tổ chức thi công xuyên Tết, dù gặp một số khó khăn khi các mỏ vật liệu, đơn vị vận chuyển và nhà cung cấp tạm ngưng hoạt động trong 3 ngày tết (29, mùng 1, mùng 2 âm lịch).Tính chung trên cả hai dự án thành phần của cao tốc, hiện có 234 mũi thi công với 2.881 nhân sự và 926 thiết bị máy móc hoạt động ngày đêm.Với tinh thần trách nhiệm cao và sự phối hợp chặt chẽ, các công nhân, kỹ sư trên công trường cao tốc Cần Thơ - Cà Mau không chỉ làm việc mà còn gửi gắm niềm hy vọng về một mùa xuân ý nghĩa, khi những cây cầu, con đường mới sẽ sớm nối liền miền Tây với cả nước.
Hình ảnh những đứa trẻ thơ chụm đầu lại bên ngọn đèn dầu để tìm ánh sáng tri thức hay nói một cách chân phương là học bài và làm bài vào ban đêm là ký ức không thể nào quên của tôi hay những người bạn cùng thời. Năm tháng tuổi thơ của tôi dần trôi qua với lời dặn dò của người lớn: Cố gắng học bài và làm bài vào ban ngày vì ban đêm đèn dầu không đủ ánh sáng, ảnh hưởng đến thị lực. Cũng may, lúc nhỏ bài học không nhiều nên đa số là giải quyết vào ban ngày, khi nào bận rộn lắm mới học vào ban đêm.Những chiếc đèn dầu có nhiều loại với những công năng khác nhau: Đèn hột vịt thường được đặt trên bàn thờ gia tiên, đèn ABC có kích thước lớn hơn đèn hột vịt và thường được để ở phòng khách hay ở giữa nhà. Cả hai loại đèn thông dụng này đều có núm vặn điều chỉnh tim đèn để có được nguồn sáng như ý muốn. Ngoài hai loại đèn này, nhà nào sang hơn thì sử dụng đèn Hoa Kỳ mà theo nhiều người đây được xem như thành tựu nổi bật nhất của đèn dầu Việt Nam. Hầu như, mỗi nhà trong xóm đều có những chai dầu dự trữ đề phòng đèn hết dầu giữa chừng. Có những lúc hết dầu mà chưa kịp mua, thế là chạy khắp xóm để mượn hay xin một ít chế vào đèn để thắp sáng. Thế mới biết ánh sáng thật có giá trị vào những đêm tối! Hình ảnh những chiếc đèn dầu soi sáng con đường quê len lỏi vào trong tâm thức tôi và càng khắc sâu hơn khi tôi được đọc tác phẩm Hai đứa trẻ của nhà văn Thạch Lam và mãi mãi là những kỷ niệm đáng nhớ của một thời tuổi thơ.Năm tôi học lớp 9, ba sắm được một chiếc bình ắc quy và một chiếc đèn nhỏ. Thế là gian nhà nhỏ bừng lên ánh sáng trắng của bóng đèn sạc bình. Một chiếc bình nhỏ tương ứng với năng lượng và công suất của bóng đèn thắp sáng được trưng dụng thay thế những chiếc đèn dầu ngày xưa là một kỳ công của người dân nông thôn, dĩ nhiên trong đó có cả gia đình tôi. Nghề sạc bình rất thịnh hành vào thời điểm này. Có những nơi hoạt động hết công suất mà vẫn không đáp ứng được nhu cầu của khách. Thế là hẹn lần, hẹn lượt và có nhiều khi là khách giận hờn vì không có bình để thắp sáng đèn vào ban đêm. Chiếc bình ắc quy không những thắp sáng mà có một công dụng nữa đó là sử dụng để xem TV. Những chiếc TV trắng đen ngày ấy khi gần hết bình là cái khung sẽ dần nhỏ lại cho đến khi không còn thấy hình được nữa. Nhiều khi đang xem phim hấp dẫn mà hết bình thì thật là tức anh ách! Nhưng dù sao đi nữa thì chiếc bình ắc quy vẫn được xem là một bước phát triển so với những chiếc đèn dầu."Dòng điện mê say gọi ngày tương lai. Dòng điện bao la, gọi đời bay xa …" - những ca từ trong bài hát Trị An âm vang mùa xuân của cố nhạc sĩ Tôn Thất Lập mà lúc nhỏ tôi nghe các cô chú hát trong những lần hội thi văn nghệ quần chúng đã trở thành sự thật ở xóm tôi, khi những cây cột điện lần lượt được dựng lên. Cả xóm được hòa chung vào lưới điện quốc gia trong khí thế "dòng điện trong ta gọi đời bay xa". Những chiếc đèn dầu, bình ắc quy từ từ trở thành những vật kỷ niệm của một thời đã qua khi được thay thế bằng những chiếc bóng đèn hiện đại với nhiều chủng loại, màu sắc, kích cỡ theo thị hiếu của khách hàng. Đời sống của người dân được nâng chất theo sự phát triển của mạng lưới điện nông thôn. Nếu trước đây, từ trung tâm huyện đi vào xóm là hình ảnh le lói của những ngọn đèn dầu, đèn pin soi đường thì giờ đây với hệ thống đèn đường những người dân xóm tôi yên tâm hơn khi có việc ra khỏi nhà vào ban đêm. Vào những buổi tối thứ bảy trên ti vi có cải lương, bà con trong xóm không sợ cái cảnh phải về nhà sớm giữa chừng khi chưa hết tuồng vì có ông điện lực đảm bảo rồi! Vui nhất là những lần có World Cup hay Euro Cup, cả xóm tôi thật rộn ràng. Ngay cả những người phụ nữ không biết đến bóng đá cũng nôn nao. Họ chuẩn bị đủ thứ, nào là mì gói, cháo ăn liền, cà phê, sữa… để cho cánh đàn ông có sức mà thức cùng bóng đá. Những tối trực tiếp bóng đá, quán cà phê chú Ba luôn đông nghẹt. Thật thú vị khi hàng chục người chụm đầu vào màn hình la rầm trời rầm đất mỗi khi có bàn thắng hay những pha hỏng ăn của cầu thủ. Khoảng thời gian giữa hai hiệp đấu là vui nhất. Thường là một nồi cháo lòng được chuẩn bị từ lúc đầu hôm để làm ấm lòng những tín đồ túc cầu giáo giữa đêm khuya. Nếu không có nồi cháo thì cũng xôi nếp, khoai lang hay mì gói. Tình làng nghĩa xóm thật ấm lòng làm sao với sự lan tỏa tích cực của mạng lưới điện trên khắp mọi miền. Trong dịp tết vừa rồi, ngồi hàn huyên tâm sự với những người bạn cùng thời tất cả chúng tôi đều có chung một suy nghĩ là từ khi mạng lưới điện được phủ sóng thì đời sống vật chất và tinh thần của mọi người được nâng lên dần, trong đó có cả người dân trong xóm tôi hay nói một cách khác là nhờ có điện mà cuộc sống được cải thiện và xa hơn nữa là kinh tế sẽ phát triển tạo tiền đề để đất nước được giàu mạnh hơn. Cuộc thi viết "50 năm thắp sáng niềm tin" có tổng giải thưởng lên đến 100 triệu đồng. - Nhận bài thi đến hết ngày 30.04.2025. - Email: 50namdienmiennam@thanhnien.vn. Mời quý bạn xem thể lệ cuộc thi trên thanhnien.vn hoặc evnspc.vn
Neuralink xác nhận ca cấy chip não đầu tiên gặp sự cố
Ngày 4.3, đại diện Ban Quản lý dự án đường sắt đô thị Hà Nội (MRB) cho biết, nhằm khắc phục hậu quả sau sự cố "suối bùn" khi thi công đoạn ngầm dự án đường sắt đô thị thí điểm số 3 (metro), đoạn Nhổn - ga Hà Nội, phía nhà thầu sẽ triển khai các biện pháp kỹ thuật để gia cố nền đất, hạn chế nguy cơ lún, nứt trong thời gian tới.Theo đó, nhà thầu sẽ thực hiện 120 mũi khoan và bơm vữa xi măng áp lực cao vào nền đất ở khu vực ngõ 7 phố Giang Văn Minh (P.Kim Mã, Q.Ba Đình). Biện pháp này nhằm cải tạo nền đất yếu, gia cố độ ổn định của khu vực bị ảnh hưởng do sự cố phun trào chất phụ gia trong quá trình đào ngầm thi công.Dự án metro Nhổn - ga Hà Nội được khởi công năm 2009, kế hoạch hoàn thành năm 2015 nhưng nhiều lần lùi tiến độ, dự kiến hoàn thành toàn tuyến năm 2027. Trong đó, đoạn đi ngầm từ ga Cầu Giấy - ga Hà Nội dài 4 km. Theo kế hoạch, tổng thời gian từ khi bắt đầu khoan máy TBM đầu tiên cho đến khi kết thúc máy TBM số 2 là 16 tháng.Vào sáng 3.2, MRB cùng với tư vấn và các nhà thầu khởi công khoan hầm bằng máy đào TBM cho đoạn tuyến đi ngầm của dự án metro Nhổn - ga Hà Nội.Tuy nhiên, đến ngày 20.2, người dân trong ngõ 7 phố Giang Văn Minh bất ngờ phát hiện "suối bùn" trào lên từ các miệng cống thoát nước gần nhà.Nói về nguyên nhân xảy ra sự cố, MRB cho biết có thể do dưới lòng đất còn tồn tại giếng nước hoặc cống thoát nước cũ đã tạo thành đường đi cho phụ gia khoan hầm ngầm metro Nhổn - ga Hà Nội trào lên mặt đất.Do xuất hiện một số điểm có độ lún vượt ngưỡng cảnh báo nên đã có thêm 17 hộ dân trong khu vực xảy sự cố "suối bùn" được di dời khẩn cấp vào tối 27.2.Theo ghi nhận của Thanh Niên tại hiện trường vào sáng 28.2, công trình nhà ở tại địa chỉ số 20 ngõ 7 xuất hiện nhiều vết nứt từ tầng 1 đến tầng 4. Bà Cao Thị Bình (62 tuổi, người giúp việc của gia đình ở số nhà 20) cho biết các vết nứt xuất hiện cách đây khoảng 10 ngày và có dấu hiệu to dần theo thời gian.Đặc biệt, nền tầng 3 bị nứt toác có thể đút vừa cả lòng bàn tay. Riêng nền tầng 2 thì nứt nhẹ, khi đi có cảm giác bên thấp bên cao ở vị trí vết nứt.
