Bí quyết để ăn chay trường vẫn dư sức lái xe xuyên Việt, leo Fansipan, Tây Tạng
Có dịp tác nghiệp tại huyện A Lưới (Thừa Thiên-Huế), tôi thường được anh em người bản địa nhắn gửi tết này về với bản làng để họ đãi những thức ngon, món lạ chỉ có trong dịp tết. "Anh sẽ không thất vọng đâu! Nhiều người khi ăn Tết Nguyên đán cùng đồng bào đã ví von tết ở thung lũng A Lưới cứ như một "đại hội" ẩm thực với rất nhiều món đặc sản của các dân tộc mà không phải ai cũng có dịp thưởng thức một lần trong đời", anh Lê Văn Hôi (33 tuổi, người dân tộc Pa Kôh, trú tại xã Hồng Thượng) mời gọi.Anh Hôi dẫn chứng không phải người địa phương nào cũng một lần được nếm món sâu tre (loài sâu sống trong ống tre - NV) xào lá kiệu, gọi là P'reng. Bởi, trước tháng 9 và sau khoảng tháng 2 - 3 hằng năm, sâu đã chui khỏi thân tre, hóa bướm. Hay món chuột rừng ướp với gừng, ớt hiểm thêm chút muối rồi cho vào ống tre để nướng. Rồi món A choor (một loài cá suối) gói trong mấy lớp lá chuối đem vùi trong than hồng… Đây là những món ăn "có tiền cũng không mua được" bởi nguyên liệu, gia vị đều là những loài đặc hữu chỉ xuất hiện theo mùa và chỉ có ở dãy Trường Sơn. Ngày thường, muốn ăn những món này cũng không có nhưng đến Tết Nguyên đán là rất nhiều gia đình Pa Kôh sửa soạn để mời khách."Trước tết khoảng 1 tháng, trai tráng trong làng hú gọi nhau cắt rừng đi tìm sản vật, dĩ nhiên không phải là động vật hoang dã cấm đánh bắt mà là những con cá suối, ốc, ếch nhái, nòng nọc… Chúng tôi cũng đi hái, đào các loại gia vị như tiêu rừng (mắc khén), gừng, riềng… mang về tích trữ. Đến ngày tết, khách đến chơi nhà, tùy theo món mà chỉ cần mang ra nướng, xào với lá kiệu, nấu với môn thục… là đã có ngay món ăn ngon lành, nóng hổi", anh Hôi cho biết. Trước tết 1 tháng, cộng đồng người Tà Ôi cũng tất bật chuẩn bị những món ăn đậm vị vùng cao. Có những món được làm trước tết cả chục ngày, đặc biệt là các loại bánh làm từ nếp. Cụ bà Căn Hoan (80 tuổi, người Tà Ôi, trú tại xã Hồng Thái) bảo đàn ông đi kiếm mồi nhắm, làm rượu còn đàn bà thì giã gạo, chọn nếp, tìm lá gói bánh. Người Tà Ôi thường chọn các loại gạo nếp bản địa thơm ngon như ra dư, cu cha, trưi… để làm bánh, xôi ống. "Mẹ thường làm để dâng Yàng (Trời - NV) vào dịp tết. Trong đó, bánh a quát khó gói nhất vì phải làm nhọn 2 đầu bằng lá đót tươi rồi cho nếp vào. Khi làm xong, bánh nhìn như 2 chiếc sừng trâu nên còn gọi là bánh sừng trâu. Ăn bánh kèm thịt nướng, rất ngon", cụ Căn Hoan nói. Cụ vẫn làm bánh nếp giã nhuyễn cùng mè đen (adeep man), món bánh đặc biệt đang có nguy cơ thất truyền.Gắn bó nhiều năm với đại ngàn Trường Sơn, nhà nghiên cứu Trần Nguyễn Khánh Phong nhận định vào ngày tết người Tà Ôi thể hiện nét truyền thống qua văn hóa ẩm thực với những món ăn độc đáo, chuẩn bị công phu. "Vì sinh sống ở vùng núi rừng lạnh buốt, di chuyển nhiều nên người Tà Ôi thích ăn khô, mặn, cay. Bởi vậy, hầu hết các món ăn của đồng bào đều được chế biến theo cách nướng, thui, luộc hoặc tái", ông Phong cho hay. Một số món ăn độc đáo vùng cao vào dịp tết có thể kể đến gồm cá và thịt thui ống (cho thịt vào ống tre rồi lấy cùi bắp đậy lại, đặt nướng lăn tròn đều trên than hồng), môn thục cắt thành từng khúc trộn chung với thịt đã ướp sẵn rồi đổ vào ống để thui… Lạ lùng hơn, theo ông Trần Nguyễn Khánh Phong, những món thoạt nghe qua có vẻ sẽ kén người ăn như món thui chim, chuột, cua ủ thối lại là những đặc sản cao cấp. Nguyên liệu sau khi được làm sạch, ướp gia vị cho vào từng ống tre, nứa hoặc quả bầu khô rồi chỉ cần thui trên lửa một vòng cho có hơi nóng, sau đó cất vào gùi hoặc để lên giàn bếp, sau vài ngày mở ra ngửi thấy có mùi là ăn được. Người Tà Ôi cho rằng dịp lễ tết mang những món này ra đãi khách xem như thể hiện tấm lòng quý mến của gia chủ đối với khách.Nghệ nhân ưu tú Hồ Văn Hạnh (77 tuổi, trú tại xã Trung Sơn), người được mệnh danh là "cuốn từ điển sống của đại ngàn Trường Sơn", cho biết lịch nông vụ của cộng đồng các dân tộc ở A Lưới thường kết thúc vào tháng 10 âm lịch, sau đó người dân sẽ ăn tết mừng lúa mới Aza (chọn một ngày từ 6.11 - 24 tháng chạp). Đón Tết Nguyên đán của đất nước, người dân xem như đã gộp 2 cái tết vào chung vui một lần. Vì vậy, các gia đình không tiếc công sức đi tìm sản vật về đãi khách. Những đặc sản của mỗi dân tộc đều được soạn sửa kỳ công, dâng lễ Aza thế nào thì họ dọn tết cũng như thế đó. "Bố thì quan tâm đến "ẩm" hơn "thực". Tết mà! Đàn ông phải có chi nhâm nhi cùng bạn bè mới vui. Bố thích nhất là rượu tr'đin, tức "rượu trời" vì được cất ngay trên đọt cây", già Hạnh khề khà. Là người Pa Kôh nhưng già Hạnh lại thích thứ rượu truyền thống của người Cơ Tu. Theo già, đây là loại rượu thơm ngon nhất ở đại ngàn Trường Sơn, được chiết từ cây tr'đin mọc trong rừng sâu. Người thợ chỉ cần rạch một đường trên thân cây rồi lấy can hứng nước. Bỏ thêm ít vỏ cây chuồn phơi khô, nước sẽ tự lên men cho ra thứ hương vị có một không hai. Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Hoài Nam (79 tuổi, người dân tộc Cơ Tu, trú tại xã Hồng Hạ) tự hào vì rượu tr'đin được các dân tộc anh em, kể cả người Kinh ở A Lưới, yêu thích và "không có mà bán" vào mỗi dịp tết. Già Nam cho biết người Pa Kôh, Tà Ôi cùng người Cơ Tu còn có một loại rượu tương tự tr'đin là rượu tà vạt được cất từ cây đoác. Cây đoác dễ tìm hơn, nhưng khai thác thì nguy hiểm hơn vì phải trèo cao hơn cây tr'đin. "Đây chắc là những loại rượu duy nhất trên thế giới được lấy trên cây mang về uống mà không cần phải chưng cất", già Nam cười. Tùy vào khẩu vị của mỗi người mà đến tết, đồng bào các dân tộc thiểu số còn nấu rượu nếp (xiêu), ủ rượu cần (a riêu), rượu mía vỏ chuồn (a véc), rượu mây rừng vỏ chuồn (tà via)…Bà Lê Thị Thêm, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện A Lưới, nhận định mỗi dân tộc đều có phong tục tết cổ truyền mang màu sắc riêng. Nhưng thật đáng quý khi đồng bào mang "tết riêng" hòa vào "tết chung" của đất nước và các dân tộc vẫn giữ được nét ẩm thực độc đáo, đậm dư vị núi rừng. "Tết đến, nhà nhà lại sửa soạn những món ngon để mời khách. Cảm tưởng tết quê hương A Lưới cứ như một "đại hội" ẩm thực của các dân tộc với cơ man là món ăn, thức uống độc lạ… Thú vị hơn, giữa các gia đình còn giao lưu ẩm thực bằng cách trao đổi ống thịt, gùi bánh, chum rượu… để có thể thưởng thức những món mà nhà mình không có. Tết đoàn kết, đầm ấm", bà Thêm chia sẻ.Xe điện Honda U-Be nhập từ Trung Quốc về Việt Nam, giá 25 triệu đồng
Sáng 16.3, giá vàng miếng được Công ty vàng bạc đá quý Sài Gòn - SJC mua vào 94,3 triệu đồng/lượng, bán ra 95,8 triệu đồng, tăng 3,4 triệu đồng ở chiều mua và tăng 2,9 triệu đồng ở chiều bán ra so với cuối tuần trước. Chiều mua vàng miếng tăng cao hơn giúp chênh lệch với giá bán giảm xuống còn 1,5 triệu đồng/lượng thay vì 2 triệu đồng/lượng như cuối tuần trước.Tương tự, vàng nhẫn 4 số 9 tại SJC cũng tăng 3,3 triệu đồng ở chiều mua vào, lên 94,2 triệu đồng và tăng 2,9 triệu đồng ở chiều bán ra, lên 95,8 triệu đồng. Công ty vàng bạc đá quý Phú Nhuận cũng tăng thêm 2,8 triệu đồng khi mua vào lên 94,5 triệu đồng và tăng 3 triệu đồng ở chiều bán ra, lên 96,2 triệu đồng. Hay Công ty Doji mua vàng nhẫn là 94,9 triệu đồng, bán ra 96,3 triệu đồng, tăng 3,1 - 3,2 triệu đồng sau một tuần; Bảo Tín Minh Châu cũng mua vàng nhẫn lên 95 triệu đồng, bán ra 96,6 triệu đồng, tăng từ 3 - 3,3 triệu đồng… Hiện vàng nhẫn ở nhiều công ty vàng bạc đá quý đều được bán ra cao hơn vàng miếng SJC từ 700.000 - 800.000 đồng. Giá vàng thế giới trong tuần tăng vọt và lập kỷ lục mới. Thậm chí có thời điểm trong phiên 14.3, kim loại quý đã chạm ngưỡng 3.000 USD/ounce nhưng quay đầu đi xuống còn 2.985,5 USD/ounce. Tổng cộng trong tuần, giá vàng đã tăng gần 75 USD và đây cũng là mức tăng cao trong nhiều tháng qua. Điều này khiến nhiều nhà phân tích dự báo giá vàng sẽ còn tiếp tục tăng trong tuần tới và vượt 3.000 USD/ounce. Cụ thể, cuộc khảo sát của Kitco News về xu hướng giá vàng tuần tới thu hút 15 nhà phân tích Phố Wall tham gia thì có 9 người, chiếm 60% nhận định vàng sẽ tăng. Dù vậy cũng có 3 người, tương ứng 20% cho rằng giá vàng sẽ giảm và cũng có 3 người dự báo kim loại quý đi ngang. Nhiều nhà đầu tư cá nhân cũng có đánh giá lạc quan về xu hướng của vàng. Cuộc khảo sát Main Street với 262 nhà đầu tư cá nhân thì có 175 người, chiếm 67% dự báo giá vàng sẽ tăng. Trong khi đó có 47 người, tương ứng 18% nghĩ rằng vàng sẽ giảm giá. Còn lại 40 nhà đầu tư nhận định kim loại quý đi ngang.
Cầu thủ nào khiến M.U, Liverpool, Chelsea 'đại chiến'?
Đây cũng là trận đấu khép lại vòng đấu nhóm của vòng loại khu vực Duyên hải miền Trung. Trước đó, đội Trường ĐH CNTT&TT Việt Hàn để thua 1-3 trước đội Trường ĐH Thể dục thể thao (TDTT) Đà Nẵng ở lượt trận đầu tiên. Đến lượt thứ 2, đội Trường ĐH Luật Huế để thua đầy đáng tiếc với tỷ số 0-2 trước đội Trường ĐH TDTT Đà Nẵng, khi để thủng lưới trong 4 phút bù giờ cuối trận.Tại nhóm 2, đội Trường ĐH TDTT Đà Nẵng có thành tích toàn thắng sau 2 trận và đã sớm giành vé đi tiếp vào vòng đấu play-off với ngôi đầu, khi sở hữu 6 điểm. Trong khi đó, đội Trường ĐH CNTT&TT Việt Hàn và đội Trường ĐH Luật Huế vẫn chưa có điểm nào. Tính đến thời điểm này, cả đội Trường ĐH CNTT&TT Việt Hàn và đội Trường ĐH Luật Huế đều đã không còn cơ hội để vào vòng trong, bất kể trận đấu có kết quả như thế nào.Vòng loại khu vực miền Trung có 3 nhóm đấu, mỗi nhóm 3 đội. Chỉ có 3 đội đứng nhất và đội đứng nhì có thành tích tốt nhất. Suất dành cho đội nhì có thành tích tốt nhất đã về tay của đội Trường CĐ FPT Polytechnic (có 4 điểm).Màn so tài đội Trường ĐH CNTT&TT Việt Hàn và đội Trường ĐH Luật Huế dù không còn ý nghĩa về kết quả, nhưng hứa hẹn sẽ rất hấp dẫn. Hai đội đều không còn gì để mất sẽ nhập cuộc với tâm lý thoải mái nhất, hứa hẹn cống hiến cho người xem một trận đấu hay.Trong cuộc đối đầu này, đội Trường ĐH Luật Huế được đánh giá cao hơn. Đại diện cố đô từng khiến cho đội Trường ĐH TDTT Đà Nẵng gặp rất nhiều khó khăn.
Chiến thắng của U.19 Phong Phú Hà Nam ở trận đấu sớm khiến TP.HCM buộc phải đánh bại Zantino Vĩnh Phúc để níu giữ hy vọng giành chức vô địch ở mùa giải năm nay. Hiểu được điều này, HLV Lưu Ngọc Mai yêu cầu học trò đẩy cao đội hình nhằm sớm tìm kiếm bàn thắng. Trong khi đó, 1 điểm cũng là thành công với Zantino Vĩnh Phúc.Đội bóng phía bắc lùi sâu đội hình về phần sân nhà với mục tiêu bảo vệ khung thành. Trong hiệp 1, Zantino Vĩnh Phúc gây ra nhiều khó khăn cho U.19 TP.HCM. Hàng thủ lùi sâu giúp Zantino Vĩnh Phúc hạn chế nhiều pha bóng nguy hiểm của đối thủ. Tuy nhiên, chính U.19 TP.HCM cũng có quyền tiếc nuối khi một vài tình huống ngon ăn bị các tiền đạo bỏ lỡ.45 phút đầu tiên trôi qua mà không có bàn thắng nào được ghi. Bước sang hiệp 2, sức ép mà U.19 TP.HCM tạo ra dần tăng lên và hiệu quả là điều mà cô trò HLV Lưu Ngọc Mai có được. Phút 66, từ pha tạt bóng chuẩn xác của Nguyễn Thị Thùy Linh, Nguyễn Huỳnh Như bật cao đánh đầu chuẩn xác mở tỷ số trận đấu cho TP.HCM.Thời gian còn lại, nỗ lực tìm kiếm bàn thắng của Zantino Vĩnh Phúc bất thành. Ngược lại, U.19 TP.HCM cũng không thể tận dụng thời cơ và có thêm bàn thắng. Đội bóng thành phố mang tên Bác có được chiến thắng tối thiểu 1-0, qua đó tiếp tục bám đuổi Phong Phú Hà Nam trên bảng xếp hạng.Ở trận đấu cùng ngày, U.19 Thái Nguyên T&T cũng có chiến thắng 1-0 trước đội bóng thủ đô, qua đó giành trọn 3 điểm ở lượt 8.
Tình người châu thổ
Chính phủ vừa ban hành Nghị định 176/2024 quy định quản lý, sử dụng kinh phí thu từ xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông đường bộ và đấu giá biển số xe sau khi nộp vào ngân sách. Nghị định này có hiệu lực thi hành từ 1.1.2025.Theo quy định, cùng thời điểm lập dự toán ngân sách nhà nước hằng năm, căn cứ tiến độ thực hiện, nhu cầu kinh phí, Bộ Công an xây dựng dự toán tương ứng với số tiền thu từ xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông đường bộ và 30% số tiền thu từ đấu giá biển số xe năm trước liền kề đã nộp vào ngân sách, gửi cơ quan có liên quan tổng hợp, trình cấp có thẩm quyền bố trí kinh phí theo quy định.Đối với kinh phí thu từ xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông đường bộ, Bộ Công an đề xuất phương án bố trí kinh phí cho Bộ Công an và các địa phương, tổng hợp cùng báo cáo dự toán ngân sách hằng năm của Bộ Công an để gửi cơ quan có liên quan tổng hợp theo quy định.Nghị định quy định 18 nội dung chi của Bộ Công an, gồm: đầu tư, mua sắm trang thiết bị, phương tiện; xây dựng, vận hành, quản trị, nâng cấp hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về trật tự, an toàn giao thông; xây dựng, cải tạo, sửa chữa, mở rộng các công trình, trung tâm chỉ huy, trụ sở, nơi làm việc, nơi tạm giữ phương tiện.Ngoài ra, còn có hỗ trợ cá nhân, tổ chức cung cấp thông tin phản ánh hành vi vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông; bồi dưỡng cho cán bộ, chiến sĩ trực tiếp tham gia công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông ban đêm…Nghị định cũng quy định 15 nội dung chi của UBND cấp tỉnh và cơ quan khác ở địa phương, gồm: thăm hỏi, hỗ trợ nạn nhân tai nạn giao thông; sơ kết, tổng kết, triển khai nhiệm vụ bảo đảm trật tự, an toàn giao thông; giải quyết ùn tắc giao thông, khắc phục hậu quả tai nạn giao thông…Đáng chú ý, nghị định quy định mức chi bồi dưỡng cho cán bộ, chiến sĩ trực tiếp tham gia bảo đảm trật tự, an toàn giao thông ban đêm không quá 200.000 đồng/người/ca (1 ca từ đủ 4 giờ trở lên, thời gian làm đêm từ 22 giờ đêm hôm trước đến 6 giờ sáng hôm sau), 1/2 ca (2 giờ) mức chi không quá 100.000 đồng/người, tối đa 10 ca/tháng.Mức chi bồi dưỡng làm thêm giờ cho cán bộ, công chức, viên chức và các lực lượng khác tại địa phương trực tiếp tham gia công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông ban ngày không quá 100.000 đồng/người/ca, tối đa 10 ca/tháng; đối với ca đêm không quá 200.000 đồng/người/ca (1 ca từ đủ 4 giờ trở lên, thời gian làm đêm từ 22 giờ đêm hôm trước đến 6 giờ sáng hôm sau), 1/2 ca (2 giờ) mức chi không quá 100.000 đồng/người, tối đa 10 ca/tháng.Mức chi hỗ trợ cá nhân, tổ chức cung cấp thông tin phản ánh hành vi vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông của 1 vụ, việc không quá 10% số tiền xử phạt vi phạm hành chính, tối đa 5.000.000 đồng/vụ, việc.
