Chê chợ mới, nhiều tiểu thương quay lại vỉa hè
Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam TP.Hà Nội vừa công bố 10 sự kiện tiêu biểu trong công tác Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam TP.Hà Nội và phong trào thanh niên thủ đô năm 2024.Ngày 11.5.2024 đã diễn ra Đại hội đại biểu Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam lần thứ VIII, nhiệm kỳ 2024 - 2029 cấp xã đồng loạt tại 578 xã, phường, thị trấn trên địa bàn toàn TP.Hà Nội.Đây là lần đầu tiên sự kiện được tổ chức đồng loạt, trên cơ sở đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số, phát huy sức trẻ của thanh niên thủ đô, bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả, tạo được hiệu ứng lan tỏa, tích cực.Với các hoạt động giáo dục truyền thống, uống nước nhớ nguồn, thực hiện các công trình, phần việc thanh niên, hành trình đã phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo, tạo khí thế thi đua sôi nổi, rộng khắp trong các cấp bộ Hội thủ đô; từ đó tạo động lực mới, khí thế mới, đẩy mạnh công tác Hội và phong trào thanh niên thủ đô.Trải qua 30 hành trình khám bệnh, phát thuốc, tặng quà miễn phí tại các quận, huyện, thị xã của TP.Hà Nội đã có trên 15.200 người được thăm khám, tặng quà; huy động nguồn lực xã hội hóa trao 15.200 túi quà an sinh tặng nhân dân, thiếu nhi tổng trị giá hơn 8,7 tỉ đồng.Chương trình đã được triển khai đồng bộ tới 100% cơ sở Đoàn. Sau gần 1 năm triển khai, chương trình đã hỗ trợ giới thiệu, quảng bá hàng trăm sản phẩm OCOP của Hà Nội; hàng chục nghìn đơn hàng được chốt, tạo tổng doanh thu hơn 24 tỉ đồng; đồng thời, hỗ trợ đào tạo thanh niên, nông dân nắm bắt và có kỹ năng bán hàng trực tuyến, từ đó nâng cao doanh số.Hành trình đã tổ chức 180 buổi hiến máu, thu về 84.494 đơn vị máu. Qua đó, góp phần tăng cường đoàn kết, tập hợp lực lượng đoàn viên, thanh niên trong các hoạt động tại cộng đồng; tiếp tục khẳng định vai trò, trách nhiệm của tuổi trẻ thủ đô đối với cộng đồng và xã hội, góp phần vào sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc cứu người.Với 580 công trình phần việc được khởi công, khánh thành trong cùng một ngày, trị giá hơn 23 tỉ đồng, ngày hội đã tạo khí thế thi đua sôi nổi trong các tầng lớp thanh niên với những công trình, phần việc, việc làm hiệu quả, có ý nghĩa thiết thực đối với xã hội.Là mô hình phối hợp triển khai thành công trong suốt nhiều năm qua của các cấp bộ Hội và trại giam; góp phần cải tạo, giáo dục phạm nhân, trại viên trong độ tuổi thanh niên, giúp các bạn trẻ tái hòa nhập cộng đồng; đồng thời góp phần bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn thành phố, giảm tỷ lệ tái phạm tội và vi phạm pháp luật trong thanh niên.Hàng ngàn thanh niên thủ đô tham gia các đội hình tình nguyện thực hiện các nhiệm vụ khắc phục hậu quả do bão số 3 (Yagi) gây ra tại 30 quận, huyện, thị xã của thủ đô. Cùng với đó, phát huy tinh thần Hà Nội nghĩa tình, Hà Nội vì cả nước, hàng chục đoàn tình nguyện của tuổi trẻ thủ đô đã đến các tỉnh miền núi phía bắc tham gia hỗ trợ cứu người bị nạn, tặng trang thiết bị, nhu yếu phẩm, chung tay cùng cả nước khắc phục hậu quả thiên tai. Đặc biệt, Đội phản ứng nhanh cứu hộ cứu nạn của Câu lạc bộ xe bán tải địa hình Việt Nam (PVC) đã tổ chức hàng trăm chuyến xuồng, chuyến xe cứu hộ hỗ trợ và giải cứu hàng ngàn người dân bị mắc kẹt.Đại hội diễn ra trong 2 ngày 14 -15.10.2024 tại Hà Nội, với khẩu hiệu "Thanh niên Hà Nội: Yêu nước, tiên phong, gương mẫu, đoàn kết, sáng tạo, vươn xa". Thành công của đại hội là động lực quan trọng để mỗi hội viên, thanh niên ý thức rõ ràng, sâu sắc hơn về vị trí, vai trò của tổ chức Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam, về truyền thống vẻ vang và những đóng góp to lớn của tổ chức Hội trong mỗi giai đoạn cách mạng của đất nước.Các hoạt động được triển khai đồng bộ, đầy đủ tới tất cả các khu vực đối tượng thông qua các hoạt động cụ thể như: Ngày hội thanh niên công nhân; Ngày hội văn hóa thể thao thanh niên các dân tộc thiểu số; chương trình Xuân an lạc - Tết đoàn viên; tặng nhẫn cưới cho các cặp đôi thanh niên khuyết tật có hoàn cảnh khó khăn...Đề xuất xây 3 tòa cao ốc thay thế 3 cụm nhà chung cư cũ Thành Công
Ngày 27.1, Đội CSGT số 2 thuộc Phòng CSGT Công an tỉnh Bình Phước đã phát hiện xe khách giường nằm nhồi nhét khách quá số người quy định.Theo đó, khoảng 10 giờ 30 cùng ngày, Đội CSGT số 2 thuộc Phòng CSGT Công an tỉnh Bình Phước lập chốt xử lý vi phạm giao thông trên đường ĐT.741, đoạn qua xã Tiến Hưng, TP.Đồng Xoài. Thời điểm này, lực lượng CSGT phát hiện xe khách giường nằm BS 60H-153.64 do tài xế Trần Hữu Đ. (44 tuổi, ngụ tỉnh Đồng Nai) điều khiển chạy tuyến cố định TP.Long Khánh (Đồng Nai) - TX.Phước Long (Bình Phước) có dấu hiệu vi phạm nên đã cho dừng xe để kiểm tra.Qua kiểm tra, lực lượng CSGT đã phát hiện tài xế nhồi nhét khách, chở quá 5 người theo quy định (51/46). CSGT đã lập biên bản vi phạm hành chính đối với tài xế, đồng thời yêu cầu phải có trách nhiệm chuyển số khách chở quá quy định qua xe khác để tiếp tục hành trình.Trước đó, khoảng 20 giờ ngày 26.1, Đội CSGT số 1 thuộc Phòng CSGT Công an tỉnh Bình Phước, phát hiện tài xế Bùi Văn T. (39 tuổi, ngụ tỉnh Đồng Nai) điều khiển xe ô tô bán tải BS 74C-064.04 lưu thông trên quốc lộ 13, đoạn qua TT.Tân Khai (H.Hớn Quản, tỉnh Bình Phước) vi phạm nồng độ cồn. Kiểm tra trên xe, lực lượng công an đã phát hiện 53 kg pháo lậu các loại.Ngay sau đó, Đội CSGT số 1 đã bàn giao tang vật và người vi phạm cho Công an H.Hớn Quản để xử lý theo thẩm quyền.
CSGT TP.HCM có phạt nồng độ cồn với người đi xe đạp?
Gần 16 giờ ngày 9.3, Đội CSGT Phú Lâm (thuộc Phòng CSGT Công an TP.HCM) phối hợp lực lượng chức năng xã Lê Minh Xuân (H.Bình Chánh) cùng các đơn vị nghiệp vụ liên quan giải quyết xong hiện trường vụ tai nạn giữa xe máy và xe container xảy ra tại giao lộ Trần Văn Giàu - Láng Le Bàu Cò - Vĩnh Lộc (H.Bình Chánh, TP.HCM) .Theo thông tin ban đầu, khoảng 13 giờ cùng ngày, xe container biển số 50H - 753.21 chạy trên đường Trần Văn Giàu, hướng từ Long An đi TP.HCM. Khi đến giao lộ đường Trần Văn Giàu - Láng Le Bàu Cò - Vĩnh Lộc (xã Lê Minh Xuân giáp với xã Phạm Văn Hai, H.Bình Chánh, TP.HCM) xe container xảy ra tai nạn với xe máy biển số 59N2 - 822.89 do người nữ cầm lái (chưa rõ hướng di chuyển). Hậu quả, vụ tai nạn khiến người nữ chạy xe máy tử vong tại chỗ.Tại hiện trường, xe máy nằm kẹt dưới gầm xe container và cách thi thể người nữ khoảng 30 m. Giao thông qua khu vực bị ùn ứ. Nhận tin báo, Đội CSGT Phú Lâm phối hợp các đơn vị liên quan giải quyết hiện trường, điều tiết giao thông. Công an cũng tiến hành trích xuất camera an ninh quanh khu vực để điều tra làm rõ nguyên nhân vụ tai nạn giữa xe máy và xe container cũng như xác định danh tính người tử vong.Người dân cho biết, hằng ngày khu vực giao lộ Trần Văn Giàu - Láng Le Bàu Cò - Vĩnh Lộc (H.Bình Chánh) có mật độ phương tiện tham gia đông, đặc biệt là các phương tiện xe kích thước lớn như xe tải, xe container... Tuy nhiên, nhiều trường hợp người dân chạy xe máy ngược chiều tại giao lộ này để vào đường Võ Hữu Lợi gây cản trở giao thông. Nhiều xe máy di chuyển đúng chiều trên đường Trần Văn Giàu (hướng Long An đi TP.HCM) phải di chuyển ra phía ngoài ở làn ô tô để tránh các xe di chuyển ngược chiều, gây mất an toàn giao thông, dễ dẫn đến các sự cố, tai nạn.
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
‘Bó tay’ đoàn người đạp xe đạp dàn hàng, ‘cướp’ hết đường của xe khác
Giữa trưa trời nắng như “đổ lửa”, Đinh Thị Ngọc Diệu (26 tuổi), ngụ tại hẻm 79, đường số 2, P.3, Q.Gò Vấp, TP.HCM, tìm đến chợ Hạnh Thông Tây (Q.Gò Vấp) để mua phụ kiện chống nắng như: khẩu trang trùm đầu, găng tay, áo khoác chống tia UV và váy phủ chân.
