Sinh tồn hậu chấn thương tủy sống: Đi ra từ bóng tối tuyệt vọng
Sau đây là 10 tác phẩm văn học Việt đáng chú ý (xếp theo thứ tự bảng chữ cái).Là nhà văn đã quen thuộc với những tác phẩm viết về đời lính và vùng đất Tây nguyên, nhưng Con thiêng của rừng có thể nói là tác phẩm đầu tiên của cây viết này dành cho thiếu nhi. Có dung lượng khiêm tốn, tác phẩm xoay quanh cuộc đời của họa sĩ Y Man - người được mệnh danh là "cánh chim đầu đàn" của mỹ thuật Tây nguyên - từ khi còn nhỏ, sinh sống trong sự đè nén của trưởng làng tham lam cho đến những năm tháng theo cách mạng, được đào tạo chuyên nghiệp của ông.Không chỉ cho thấy sự áp bức dưới ách thống trị của người dân vùng cao dưới những tên tay sai của thực dân Pháp, yếu tố Tây nguyên cũng được nhà văn mang vào tác phẩm một cách khác biệt. Qua đó, ta hiểu được tầm quan trọng của lửa, của rừng, của các niềm tin đặc biệt... của người dân nơi đây, từ đó tạo ra bối cảnh và không gian vô cùng độc đáo của cuốn sách.Là cuốn hồi ký vô cùng rúng động của một gia đình gốc Việt, Đến nơi rồi chất chứa rất nhiều cảm xúc, từ đau đớn, chia lìa cho đến hạnh ngộ, xót xa. Bằng những ký ức được kể lại bởi cha, mẹ - thế hệ đi trước, cùng nhiều tư liệu lịch sử, Cát Thảo Nguyễn đã viết nên một cuốn sách rất đáng chú ý cho những ai quan tâm đến giai đoạn này.Không dừng ở đó, đây cũng là cuốn sách viết về những tháng năm cố gắng hòa nhập với một môi trường sống mới, một cuộc sống mới của một người Việt Nam bị bứng gốc rễ. Ở đó có những khó khăn, có những ám ảnh không thôi bám riết, tạo nên khoảng cách thế hệ, sắc tộc và nỗ lực để vượt qua nó.Ngay từ tác phẩm đầu tay mang tên Chuyến bay tháng 3, Lê Khải Việt đã để lại những dấu ấn độc đáo với cách viết mới lạ và đầy hấp dẫn. Từ sườn, cốt là những gì còn lại của một di sản chiến tranh khốc liệt, anh đã hình tượng và nâng cấp nhiều lớp để tạo nên những truyện ngắn hấp dẫn, ấn tượng, không thôi ám ảnh, cho thấy một sự kế thừa cũng như học hỏi từ các nhà văn nổi tiếng cả trong cũng như ngoài nước.Khi trẻ người ta nghĩ khác mở rộng phạm vi hơn so với Chuyến bay tháng 3 trước đó, khi dần tiến thêm vào sự đứt gãy những mối quan hệ của các cá nhân trong xã hội hiện đại, từ đó tạo nên những truyện ngắn tạo nhiều đồng cảm. Song song đó, chủ đề chiến tranh vẫn luôn hiện diện, cho thấy một nỗi ám ảnh của cây bút này.Cũng đã khá lâu nhà văn - họa sĩ Đỗ Phấn mới quay trở lại với địa hạt tiểu thuyết qua cuốn Mắt rỗng. Xoay quanh một chủ đề tương đối quen thuộc của ông là hội họa, cuốn sách đã phản ánh sự rẻ rúng khi giá trị thị trường ngấm sâu vào nghệ thuật, từ đó gây ra vô vàn hệ lụy cho cả nghệ sĩ, nghệ thuật lẫn tâm tính con người.Cùng chủ đề này, tính chất tản văn làm ông nổi tiếng cũng liên tục hiện diện, qua đó cho thấy những sự thay đổi của thủ đô nghìn năm văn hiến, nơi những giá trị cũ đang mai một dần. Đây có thể nói là cuốn tiểu thuyết về sự thay đổi, tha hóa trong cách viết tương đối cổ điển.Phải hơn một thập kỷ, Trần Ngọc Sinh (bút danh Au Min) mới trở lại (kể từ sau tác phẩm Phnom Penh). Myanmar: Truyện không phải truyện là một tác phẩm tương đối "đóng kín", không chỉ trong bối cảnh Myanmar bị cách ngăn bởi Covid-19, biến động quân sự, mà còn là cõi lòng mục ruỗng của những con người trong tác phẩm này. Đây có thể nói là tác phẩm rất đáng chú ý của năm nay.Cách viết của Au Min thinh lặng như sự lặng im. Cũng như nhan đề, không có gì trong tác phẩm này được hoàn thiện hay được chế tác đến độ tinh xảo. Mọi thứ đều mục ruỗng và tác giả cho ta thấy đó là điều không thể tránh khỏi của nhân quần này.Tuy xuất hiện vào thời điểm cuối năm nhưng nếu không nhắc đến ấn phẩm này thì đó sẽ là một thiếu sót lớn. Trong ấn phẩm năm nay, muôn mặt chủ đề đã được khai thác, từ những bài viết xoay quanh nhiều điểm mới về tết cho đến những trang văn đong đầy muôn vàn cảm xúc và những cái chạm nhẹ nhàng của những câu thơ.Trong đó, những truyện ngắn của Nguyễn Thị Thu Hệ, Ma Văn Kháng, Phạm Duy Nghĩa, Trương Anh Quốc… rất đáng chú ý. Trong khi Hồ Anh Thái, Văn Thành Lê lại mang đến nụ cười chua cay, đưa ta đến những cảm xúc riêng biệt.Là hiện tượng xuất bản ở Pháp sau khi ra mắt, Sống – cuốn tiểu thuyết đồ họa thực hiện bởi 2 người trẻ - xoay quanh thời gian tham gia chiến khu của một thiếu nữ ở tuổi đôi mươi là một tác phẩm không nên bỏ qua. Được viết dựa trên cuộc đời của nữ đạo diễn Việt Linh tài danh (mẹ của Hải Anh), qua đây ta sẽ được nghe về những kỷ niệm một thời cùng những gian khổ, khó khăn trong những tháng ngày làm đạo diễn của bà.Bên cạnh đó, Hải Anh cũng khắc họa được khoảng cách thế hệ giữa mẹ và mình – 2 người phụ nữ ở 2 thời đại và 2 độ tuổi khác nhau mà bất cứ ai cũng có thể thấy bản thân mình ở đó. Nỗi đau kéo dài bao lâu không quan trọng, mà quan trọng hơn là nhận ra nó và tiến hành thay đổi.Nói về thành công thương mại lẫn chất lượng, Phan với bộ 2 cuốn sách ra mắt trong năm nay là một cái tên đáng gờm. Những mẩu chuyện nhỏ được dẫn dắt bởi 2 nhân vật chính là những gợi nhắc cho ta về những gì đã mất, những gì còn lại cũng như nỗ lực để níu giữ chúng.Trong một đời sống điều gì cũng nhanh, con người dễ mất kết nối, Trước khi chúng ta nói lời chia tay là một ấn phẩm rất đáng chú ý để cho ta thấy trong tận cùng đau khổ, vẫn có những khoảnh khắc chói sáng khi con người nhìn thấy ở nhau một niềm hy vọng bừng sáng.Trong văn đàn Việt, Y Ban luôn được mệnh danh là cây bút nữ cá tính và đầy tinh quái. Gồm gần 20 truyện ngắn, Trên đỉnh giời tiếp tục cho thấy tài năng đặc biệt của bà ở nhiều đề tài, trong đó mảng viết về thân phận người phụ nữ trong thời chiến, trong xã hội đương đại cũng như trong những cuộc tình chếnh choáng vẫn là chủ điểm đáng quan tâm nhất.Bà cho thấy bản thân không ngại bất cứ đề tài gì, dù là miền núi hay là miền xuôi, dù là nông thôn hay thành thị, dù là bi kịch hay là hài kịch, dù là hiện thực hay là huyễn tưởng… thì không có gì cản ngăn được bà. Tính dân gian trong các tác phẩm cũng là một điểm nhấn quan trọng và rất đáng chú ý.Có thể nói, dù viết thể loại nào thì nhà văn Hồ Anh Thái vẫn tìm được giọng điệu đặc biệt. Ở Trượt chân trên tầng cao, tuy vẫn là châm biếm, giễu nhại thế nhưng nội lực tác phẩm đã được cất nhắc, nâng lên rất nhiều lần hơn. Tính đa nghĩa của chúng là một điểm nhấn đáng chú ý, qua đó ông mời gọi độc giả cùng mình giải mã những vấn đề đậm đặc hơi thở thời sự và đời sống hiện đại ngày nay.Không dừng ở đó, nhiều thủ pháp nghệ thuật cũng được sử dụng, từ dòng suy tưởng đến các khung nền được chọn lựa sẵn, kích thích thêm sự sáng tạo. Tập truyện ngắn cho thấy một nỗ lực không ngừng học hỏi, đổi mới và thử thách mình của một nhà văn những tưởng không còn thách thức nào có thể đặt ra.'Hội bạn già chung cư' tổ chức sinh nhật, xem nhau như ruột thịt
CLB Nam Định vẫn đang trên đường đua vô địch, nhưng chấn thương của chân sút chủ lực Nguyễn Xuân Son đặt đội chủ sân Thiên Trường vào thế bị hoài nghi. Không có tiền đạo đã ghi tới 31 bàn sau 26 trận ở V-League mùa trước, thầy trò HLV Vũ Hồng Việt sẽ đi về đâu? Đặc biệt khi Nam Định phải tiếp đón cựu vương Thể Công Viettel vốn phòng ngự rất vững vàng trong trận đấu diễn ra lúc 18 giờ ngày 19.1 ở vòng 10. Câu trả lời đã được hé lộ trên sân Thiên Trường. Không còn trong tay chân sút giỏi nhất, CLB Nam Định dù nhỉnh hơn ở thời lượng cầm bóng, nhưng bế tắc trong việc tìm được vào khung thành Thể Công Viettel. Trong suốt hiệp 1, Joseph Mpande cùng đồng đội gặp rất nhiều khó khăn trong khâu triển khai tấn công. CLB Nam Định thiếu một mũi nhọn đột phá để mở hướng lên bóng, nên phần lớn các đường chuyền hoặc quanh quẩn giữa sân, hoặc tiến đến sát biên rồi bị khóa kín. Trước một trong những hàng thủ tốt nhất giải, cơ hội tốt nhất Nam Định tạo ra trong hiệp 1 đến từ những cú sút xa, hoặc nỗ lực đột phá cá nhân của Mpande hoặc Caio Cesar. Ở chiều ngược lại, Thể Công Viettel vốn không phụ thuộc vào ngoại binh (thậm chí nội binh còn nổi trội hơn), nên đội khách đã chơi chủ động và đa dạng với những mảng miếng sắc bén. Sang hiệp 2, khi CLB Nam Định bắt đầu đẩy cao đội hình hơn dẫn đến "hở sườn", Thể Công Viettel đã có cú đấm quyết định ở phút 64. Đức Chiến đi bóng ở cánh phải rồi tạt vào vừa tầm để Mạnh Dũng băng cắt dứt điểm hiểm hóc, mở tỷ số cho Thể Công Viettel.Để đội bóng giỏi phòng ngự như Thể Công Viettel ghi bàn trước, cơ hội cho mọi đội bóng gỡ hòa là không cao, kể cả nhà vô địch Nam Định. Ở thế phòng ngự phản công sở trường, đội bóng của HLV Nguyễn Đức Thắng đã phong tỏa tốt các ngòi nổ bên phía Nam Định. Đội chủ nhà chỉ có cơ hội ở những giây cuối cùng khi thủ môn Văn Phong lao ra và va chạm với Lucas bên phía CLB Nam Định trong vòng cấm. Song, sau khi tham khảo pha quay chậm, trọng tài từ chối cho Nam Định hưởng phạt đền do nhận định bóng còn cách Lucas khoảng cách xa, và dù thủ môn Văn Phong có không truy cản, cũng rất khó để chủ nhà ghi bàn.Bảo toàn chiến thắng với tỷ số 1-0, CLB Thể Công Viettel vươn lên hạng ba với 18 điểm. Thầy trò HLV Đức Thắng chỉ còn cách đội nhì Nam Định 2 điểm, nhưng vẫn đá ít hơn đối thủ 1 trận.
Chàng trai Việt được mời tâng bóng tại giải La Liga Tây Ban Nha
Tỉ mẩn tạo hình con voi bên căn nhà dài truyền thống, nghệ nhân H'Huyên BHôk (49 tuổi) dừng tay mời chúng tôi vào nhà để tìm hiểu về nghề gốm cổ Yang Tao. Dưới chân nhà dài, những tạo hình như: con voi, con lợn, lọ hoa… đang được bà phơi dưới ánh nắng của ngày đông. "Trong làng tôi chỉ còn vài nghệ nhân làm gốm Yang Tao, họ cũng đã già hết rồi, nếu tính nghệ nhân làm được gốm Yang Tao thì tôi là người trẻ nhất", bà H'Huyên BHôk nói.Bà H'Huyên BHôk cho hay, qua lời kể của bà cố, ngày xưa trong buôn người dân sinh sống không có các vật dụng sinh hoạt như chén, bát…, chỉ dùng lá chuối để đựng cơm. Từ đó, người xưa đã suy nghĩ và sáng tạo, tìm kiếm nguồn đất để nặn ra cái chén đầu tiên, đem đi nung thành công, rồi tiếp tục làm các vật dụng lớn hơn như sành đựng nước, chóe đựng gạo. Thời điểm đó, người dân trong buôn học hỏi lẫn nhau và tự tạo ra các vật dụng riêng để sử dụng trong gia đình."Để thể hiện lòng biết ơn và tôn kính với bề trên, người sáng kiến đã đặt ra rất nhiều quy tắc khi làm gốm Yang Tao, người vi phạm quy tắc sẽ bị bề trên khiển trách", bà H'Huyên BHôk kể và tiếp lời: "Ngày trước, chỉ có phụ nữ làm gốm, đàn ông trong buôn không được làm vì chế độ mẫu hệ. Độ tuổi mà con gái được làm gốm phải từ 17,18 tuổi, chưa có chồng. Trước khi đi lấy đất, con gái không được tiếp xúc với con trai, không trùng ngày 'đèn đỏ', nếu vi phạm sẽ bị run tay chân, không tìm thấy đường về nhà".Nghệ nhân H'Lưm Uông (63 tuổi), nhà ở bên cạnh và là người chỉ dạy cho bà H'Huyên BHôk làm gốm, vừa nằm viện về, tay chân vẫn còn yếu do bị tai biến (hồi tháng 6.2024), nhưng nỗi nhớ nghề vẫn hằn sâu trong đôi mắt của bà. "Bị thế này, mẹ (tôi) cũng nhớ nghề lắm, tay chân cứ khó chịu. Hằng ngày, chỉ có thể ngồi trong nhà dài nhìn H'Huyên BHôk làm gốm, mong mau khỏi bệnh để lại tiếp tục làm gốm như ngày xưa. Từ những năm 1990, chén bát hiện đại từ nơi khác về nên buôn này chỉ còn vài người làm gốm…", bà H'Lưm Uông chia sẻ.Giọng trầm buồn, nghệ nhân H'Huyên BHôk và H'Lưm Uông kể lại khoảng hơn chục năm trước, trong một lần đi bán gốm Yang Tao ở H.Cư Mgar (Đắk Lắk), chiếc xe chở mọi người không may bị lật ở giữa đèo, bà H'Huyên BHôk bị chấn thương ở vùng đầu, rất may không ảnh hưởng đến tính mạng. Nhưng cũng từ đây, người dân trong buôn không còn đi bán gốm ở xa nữa (vì sợ gặp tai nạn) mà chỉ làm các vật dụng phục vụ sinh hoạt trong gia đình. Rồi theo xu hướng phát triển, gốm thủ công không cạnh tranh được với gốm công nghiệp, nên người làm gốm trong buôn ít dần, chỉ còn 5 – 6 người giữ nghề đến ngày nay.Năm 2008, bà Lương Thanh Sơn (nguyên Giám đốc Bảo tàng Đắk Lắk) đã đến buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, H.Lắk) để động viên, hỗ trợ cho bà con giữ lấy nghề gốm cổ lâu đời trong vùng. Các nghệ nhân và người làm gốm cổ ở Yang Tao luôn ghi nhớ rằng, nếu không có TS Lương Thanh Sơn thì nghề gốm đã mất đi.Bà Sơn cho hay những năm trước 2008, bà đã nghiên cứu và đề xuất các dự án phục hồi các làng nghề truyền thống của người Ê Đê, người M'nông tại địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Trong đó, bà xin được nguồn vốn cho dự án phục dựng nghề làm gốm của người M'nông tại buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, H.Lắk). Thời điểm này, tại buôn có mở một lớp dạy nghề làm gốm cổ khoảng 15 – 20 người, trong đó có 3 nghệ nhân được mệnh danh là "bàn tay vàng" của địa phương."Qua thời gian làm văn hóa, gắn bó với người dân tại các buôn làng, điều mà tôi đau đáu đến bây giờ là làm sao tạo được nguồn thu, đầu ra cho các sản phẩm gốm Yang Tao của bà con. H.Lắk là vùng du lịch nổi tiếng của tỉnh Đắk Lắk, đặc biệt là khu du lịch hồ Lắk, đây là cơ sở để phát triển các sản phẩm gốm cổ Yang Tao gửi đến tay du khách thập phương", bà Sơn nói.Bà Sơn cho biết thêm, theo thông tin từ một người nghiên cứu (Bỉ) do bà hướng dẫn, sản phẩm gốm cổ Yang Tao đã hiện diện tại Bảo tàng Anh. Trong lần trở lại Dơng Bắk cách đây không lâu, các nghệ nhân (nay già yếu nhưng bàn tay của họ chưa bao giờ biết mỏi) cũng khoe với bà, gốm Yang Tao đã được du khách từ các công ty du lịch lữ hành đến tham quan và tìm mua. Từ đó, cũng tạo nguồn thu nhập đáng kể cho bà con duy trì với nghề.Trao đổi với Thanh Niên, Sở VH-TT-DL Đắk Lắk cho biết, Bộ VH-TT-DL vừa có Quyết định về việc công bố danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với nghề làm gốm của người M'nông ở xã Yang Tao (H.Lắk, Đắk Lắk). Đây sẽ là cơ sở quan trọng để gốm cổ Yang Tao được hồi sinh.
Tại các vườn cây cảnh trên đường Phạm Văn Đồng (TP.Thủ Đức) và Q.Tân Bình, cúc mâm xôi, trạng nguyên, đỗ quyên, kim ngân lượng... đã được bày bán. Những chậu hoa được sắp xếp ngay ngắn, khoe sắc rực rỡ, tạo không khí tết sớm trên khắp các tuyến đường. Nhiều người ghé đến tham khảo mẫu và giá hoa tết Ất Tỵ 2025. Mặc dù chưa bước vào giai đoạn cao điểm mua sắm hoa tết, các vườn cây cảnh đã bắt đầu nhộn nhịp với những khách hàng đầu tiên, phần lớn là các công ty, ngân hàng, nhà hàng.... Họ thường đặt sớm những chậu hoa rực rỡ để trang trí văn phòng, tạo không khí tươi mới.Bà Vũ Thị Thu Hiền, 60 tuổi, chủ vườn hoa Lâm Đại Phát (TP.Thủ Đức), cho biết năm nay bà bán hoa tết sớm hơn thường lệ. Phần lớn các loại hoa và cúc mâm xôi đã được các doanh nghiệp và ngân hàng đặt trước để trưng bày hoặc trang trí sự kiện tết. Ngoài các đơn đặt hàng lớn, bà Hiền cũng mang thêm vài chục chậu cúc mâm xôi và hoa tết dư ra để bán lẻ. Hiện tại, những chậu hoa được bày bán đều là "hàng tuyển". Theo bà, sau ngày 23 tháng chạp, nhu cầu mua lẻ của khách hàng mới bắt đầu tăng.Trong số các loại hoa tết, cúc mâm xôi đang chiếm được nhiều sự quan tâm nhờ chất lượng và hình thức bắt mắt. Anh Nguyễn Hoàng Anh (33 tuổi, TP.Thủ Đức) chia sẻ, đây là lần đầu tiên anh mua hoa tết sớm. Sau Tết Dương lịch, gia đình anh đã bắt đầu trang trí nhà cửa cho có không khí năm mới. "Tôi thấy hoa tết năm nay rất đẹp, cúc mâm xôi nở sớm nhưng bông đều và tươi. Hai ngày qua, tôi có ghé thăm một số nhà vườn và thấy giá hoa không chênh mấy. Không biết gần tết giá có thay đổi không, nhưng hiện tại mọi thứ khá ổn", anh Hoàng Anh chia sẻ.Anh Trần Vũ Trung Nam, 34 tuổi, chủ vườn hoa Nguyên Hưng (Q.Tân Bình), cho biết hoa tết ở thời điểm này có chất lượng tốt hơn với các năm trước. Riêng cúc mâm xôi, dù nở sớm nhưng lại rất dễ chăm sóc, tùy thuộc vào điều kiện môi trường. Hiện nay, giá cúc mâm xôi là 380.000 đồng/cặp, gần như không khác biệt nhiều so với năm ngoái. Bên cạnh cúc mâm xôi, nhiều loại hoa tết khác cũng được yêu thích. Trạng nguyên, với màu đỏ tươi may mắn, hiện được bán với giá 100.000 đồng/cây hoặc 200.000 đồng/cặp. Đỗ quyên có giá 180.000 đồng/cây hoặc 360.000 đồng/cặp, phù hợp để trang trí nhà và văn phòng.Kim ngân lượng cũng được ưa chuộng nhờ vẻ đẹp từ những chùm quả đỏ và ý nghĩa phong thủy, tượng trưng cho tài lộc và thịnh vượng. Loại cây này có giá khoảng 200.000 đồng/cây, là lựa chọn lý tưởng để trang trí hoặc làm quà tết."Tuy không được ưa chuộng nhiều như cúc mâm xôi, nhưng trạng nguyên, đỗ quyên hay kim ngân lượng vẫn được tìm mua mỗi dịp tết", bà Vũ Thị Thu Hiền (60 tuổi), chủ vườn hoa Lâm Đại Phát (TP.Thủ Đức) chia sẻ.
Trường công lập tự chủ tài chính là gì? Khác gì với trường thường?
"Tôi hy vọng rằng những tín hiệu khả quan sẽ dần xuất hiện trong quý 1 năm 2024. Để qua đó, công ty có thể nâng tiền lương của nhân viên lên 30%. Chứ lãnh đạo công ty cũng thấu hiểu được nỗi niềm của nhân viên trong năm 2023", chị Hiền cho biết.