Đã có điểm thi lớp 10 TP.HCM, bạn đọc tra cứu ngay trên Báo Thanh Niên
Có dịp tác nghiệp tại huyện A Lưới (Thừa Thiên-Huế), tôi thường được anh em người bản địa nhắn gửi tết này về với bản làng để họ đãi những thức ngon, món lạ chỉ có trong dịp tết. "Anh sẽ không thất vọng đâu! Nhiều người khi ăn Tết Nguyên đán cùng đồng bào đã ví von tết ở thung lũng A Lưới cứ như một "đại hội" ẩm thực với rất nhiều món đặc sản của các dân tộc mà không phải ai cũng có dịp thưởng thức một lần trong đời", anh Lê Văn Hôi (33 tuổi, người dân tộc Pa Kôh, trú tại xã Hồng Thượng) mời gọi.Anh Hôi dẫn chứng không phải người địa phương nào cũng một lần được nếm món sâu tre (loài sâu sống trong ống tre - NV) xào lá kiệu, gọi là P'reng. Bởi, trước tháng 9 và sau khoảng tháng 2 - 3 hằng năm, sâu đã chui khỏi thân tre, hóa bướm. Hay món chuột rừng ướp với gừng, ớt hiểm thêm chút muối rồi cho vào ống tre để nướng. Rồi món A choor (một loài cá suối) gói trong mấy lớp lá chuối đem vùi trong than hồng… Đây là những món ăn "có tiền cũng không mua được" bởi nguyên liệu, gia vị đều là những loài đặc hữu chỉ xuất hiện theo mùa và chỉ có ở dãy Trường Sơn. Ngày thường, muốn ăn những món này cũng không có nhưng đến Tết Nguyên đán là rất nhiều gia đình Pa Kôh sửa soạn để mời khách."Trước tết khoảng 1 tháng, trai tráng trong làng hú gọi nhau cắt rừng đi tìm sản vật, dĩ nhiên không phải là động vật hoang dã cấm đánh bắt mà là những con cá suối, ốc, ếch nhái, nòng nọc… Chúng tôi cũng đi hái, đào các loại gia vị như tiêu rừng (mắc khén), gừng, riềng… mang về tích trữ. Đến ngày tết, khách đến chơi nhà, tùy theo món mà chỉ cần mang ra nướng, xào với lá kiệu, nấu với môn thục… là đã có ngay món ăn ngon lành, nóng hổi", anh Hôi cho biết. Trước tết 1 tháng, cộng đồng người Tà Ôi cũng tất bật chuẩn bị những món ăn đậm vị vùng cao. Có những món được làm trước tết cả chục ngày, đặc biệt là các loại bánh làm từ nếp. Cụ bà Căn Hoan (80 tuổi, người Tà Ôi, trú tại xã Hồng Thái) bảo đàn ông đi kiếm mồi nhắm, làm rượu còn đàn bà thì giã gạo, chọn nếp, tìm lá gói bánh. Người Tà Ôi thường chọn các loại gạo nếp bản địa thơm ngon như ra dư, cu cha, trưi… để làm bánh, xôi ống. "Mẹ thường làm để dâng Yàng (Trời - NV) vào dịp tết. Trong đó, bánh a quát khó gói nhất vì phải làm nhọn 2 đầu bằng lá đót tươi rồi cho nếp vào. Khi làm xong, bánh nhìn như 2 chiếc sừng trâu nên còn gọi là bánh sừng trâu. Ăn bánh kèm thịt nướng, rất ngon", cụ Căn Hoan nói. Cụ vẫn làm bánh nếp giã nhuyễn cùng mè đen (adeep man), món bánh đặc biệt đang có nguy cơ thất truyền.Gắn bó nhiều năm với đại ngàn Trường Sơn, nhà nghiên cứu Trần Nguyễn Khánh Phong nhận định vào ngày tết người Tà Ôi thể hiện nét truyền thống qua văn hóa ẩm thực với những món ăn độc đáo, chuẩn bị công phu. "Vì sinh sống ở vùng núi rừng lạnh buốt, di chuyển nhiều nên người Tà Ôi thích ăn khô, mặn, cay. Bởi vậy, hầu hết các món ăn của đồng bào đều được chế biến theo cách nướng, thui, luộc hoặc tái", ông Phong cho hay. Một số món ăn độc đáo vùng cao vào dịp tết có thể kể đến gồm cá và thịt thui ống (cho thịt vào ống tre rồi lấy cùi bắp đậy lại, đặt nướng lăn tròn đều trên than hồng), môn thục cắt thành từng khúc trộn chung với thịt đã ướp sẵn rồi đổ vào ống để thui… Lạ lùng hơn, theo ông Trần Nguyễn Khánh Phong, những món thoạt nghe qua có vẻ sẽ kén người ăn như món thui chim, chuột, cua ủ thối lại là những đặc sản cao cấp. Nguyên liệu sau khi được làm sạch, ướp gia vị cho vào từng ống tre, nứa hoặc quả bầu khô rồi chỉ cần thui trên lửa một vòng cho có hơi nóng, sau đó cất vào gùi hoặc để lên giàn bếp, sau vài ngày mở ra ngửi thấy có mùi là ăn được. Người Tà Ôi cho rằng dịp lễ tết mang những món này ra đãi khách xem như thể hiện tấm lòng quý mến của gia chủ đối với khách.Nghệ nhân ưu tú Hồ Văn Hạnh (77 tuổi, trú tại xã Trung Sơn), người được mệnh danh là "cuốn từ điển sống của đại ngàn Trường Sơn", cho biết lịch nông vụ của cộng đồng các dân tộc ở A Lưới thường kết thúc vào tháng 10 âm lịch, sau đó người dân sẽ ăn tết mừng lúa mới Aza (chọn một ngày từ 6.11 - 24 tháng chạp). Đón Tết Nguyên đán của đất nước, người dân xem như đã gộp 2 cái tết vào chung vui một lần. Vì vậy, các gia đình không tiếc công sức đi tìm sản vật về đãi khách. Những đặc sản của mỗi dân tộc đều được soạn sửa kỳ công, dâng lễ Aza thế nào thì họ dọn tết cũng như thế đó. "Bố thì quan tâm đến "ẩm" hơn "thực". Tết mà! Đàn ông phải có chi nhâm nhi cùng bạn bè mới vui. Bố thích nhất là rượu tr'đin, tức "rượu trời" vì được cất ngay trên đọt cây", già Hạnh khề khà. Là người Pa Kôh nhưng già Hạnh lại thích thứ rượu truyền thống của người Cơ Tu. Theo già, đây là loại rượu thơm ngon nhất ở đại ngàn Trường Sơn, được chiết từ cây tr'đin mọc trong rừng sâu. Người thợ chỉ cần rạch một đường trên thân cây rồi lấy can hứng nước. Bỏ thêm ít vỏ cây chuồn phơi khô, nước sẽ tự lên men cho ra thứ hương vị có một không hai. Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Hoài Nam (79 tuổi, người dân tộc Cơ Tu, trú tại xã Hồng Hạ) tự hào vì rượu tr'đin được các dân tộc anh em, kể cả người Kinh ở A Lưới, yêu thích và "không có mà bán" vào mỗi dịp tết. Già Nam cho biết người Pa Kôh, Tà Ôi cùng người Cơ Tu còn có một loại rượu tương tự tr'đin là rượu tà vạt được cất từ cây đoác. Cây đoác dễ tìm hơn, nhưng khai thác thì nguy hiểm hơn vì phải trèo cao hơn cây tr'đin. "Đây chắc là những loại rượu duy nhất trên thế giới được lấy trên cây mang về uống mà không cần phải chưng cất", già Nam cười. Tùy vào khẩu vị của mỗi người mà đến tết, đồng bào các dân tộc thiểu số còn nấu rượu nếp (xiêu), ủ rượu cần (a riêu), rượu mía vỏ chuồn (a véc), rượu mây rừng vỏ chuồn (tà via)…Bà Lê Thị Thêm, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện A Lưới, nhận định mỗi dân tộc đều có phong tục tết cổ truyền mang màu sắc riêng. Nhưng thật đáng quý khi đồng bào mang "tết riêng" hòa vào "tết chung" của đất nước và các dân tộc vẫn giữ được nét ẩm thực độc đáo, đậm dư vị núi rừng. "Tết đến, nhà nhà lại sửa soạn những món ngon để mời khách. Cảm tưởng tết quê hương A Lưới cứ như một "đại hội" ẩm thực của các dân tộc với cơ man là món ăn, thức uống độc lạ… Thú vị hơn, giữa các gia đình còn giao lưu ẩm thực bằng cách trao đổi ống thịt, gùi bánh, chum rượu… để có thể thưởng thức những món mà nhà mình không có. Tết đoàn kết, đầm ấm", bà Thêm chia sẻ.Làm nông thức thời: Khoai lang 'mẹ của siêu nhân'
Theo một nghiên cứu, việc làm nổi bật màu răng trắng như ngọc có thể ảnh hưởng đến mức độ hấp dẫn của bạn đối với anh chàng mà bạn hằng mơ ước.
Sao bóng rổ VBA cùng 600 VĐV nhí khuấy động ngày hội bóng rổ High Hoop
El Salvador đã đề nghị giam giữ những “tội phạm nguy hiểm” bị Mỹ trục xuất - bất kể quốc tịch của họ là gì.Đây là thông tin do Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cung cấp vào ngày 3.2, sau cuộc hội đàm kéo dài với Tổng thống El Salvador Nayib Bukele. Ông Bukele được chính quyền Tổng thống Donald Trump xem là đồng minh chủ chốt trong cuộc trấn áp nhập cư lậu của Mỹ.Ngoại trưởng Rubio cho biết Tổng thống Bukele cũng đã đề nghị giam giữ những tội phạm nguy hiểm là công dân Mỹ hoặc thường trú nhân hợp pháp.Không rõ liệu Mỹ có chấp nhận lời đề nghị đó hay không, nhưng công dân Mỹ không thể bị trục xuất khỏi nước này một cách hợp pháp.Ông Rubio cho biết thêm thông tin chi tiết về thỏa thuận này sẽ sớm được công bố.Trang web của Bộ Ngoại giao Mỹ lưu ý rằng điều kiện nhà tù ở El Salvador “khắc nghiệt và nguy hiểm”, với tình trạng quá tải tạo nên một “mối đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng của tù nhân”.Trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên với tư cách là ngoại trưởng Mỹ, ông Rubio đang tìm kiếm sự ủng hộ từ các quốc gia trong khu vực cho những nỗ lực của chính quyền Tổng thống Trump nhằm trục xuất số lượng lớn người nhập cư bất hợp pháp.Ông đang cố gắng bảo đảm các thỏa thuận, được gọi là “quốc gia thứ ba”, với các quốc gia khác trong khu vực, tương tự thỏa thuận mà ông cho biết đang được tiến hành với El Salvador.Trong các thỏa thuận như vậy, các nước như El Salvador sẽ nhận công dân từ các quốc gia không đồng ý nhận lại người bị Mỹ trục xuất. Ví dụ, Cuba và Venezuela có mối quan hệ lạnh nhạt với Mỹ và trong quá khứ đã hạn chế số lượng người bị trục xuất mà hai nước này sẽ tiếp nhận.Kể từ khi nhậm chức cách đây vài tuần, Tổng thống Trump đã tăng số lượng người di cư mà Mỹ trục xuất đến khu vực Mỹ Latinh.Washington ngày 4.2 cũng đã điều máy bay quân sự đầu tiên chở một số ít người di cư bị giam giữ đến căn cứ hải quân ở Vịnh Guantanamo (Cuba). Ông Trump đã hứa sẽ mở rộng nơi đây để có thể tiếp nhận tới 30.000 người.
Hôn nhân có thể giúp ngăn ngừa kiệt sức nghề nghiệp cho nam giới. Không những vậy, những người đàn ông có thành tựu nghề nghiệp tốt hơn có xu hướng hài lòng hơn trong mối quan hệ hôn nhân của họ. Nghiên cứu do các chuyên gia tại Đại học nghiên cứu Quốc gia Kinh tế Cao cấp ở thành phố Moscow (Nga) thực hiện, theo trang web y tế News-Medical Net (Anh).
Bâng khuâng nhớ vị sấu chín mùa thu
Theo số liệu cập nhật mới nhất từ Maoyan, nền tảng tổng hợp số liệu phòng vé xứ Trung, "ngựa thồ" Na Tra 2 vừa đạt tổng doanh thu hơn 7,495 tỉ nhân dân tệ (hơn 1 tỉ USD) ở ngày thứ 12 xuất xưởng, chỉ riêng tại thị trường Trung Quốc. Có thể nói đây là con số gây kinh ngạc cho những nhà quan sát phòng vé vì nhiều dự đoán đưa ra là phim sẽ rời rạp với tổng doanh thu gần 10 tỉ nhân dân tệ. Trước đó vào chiều 6.2 theo giờ địa phương, doanh thu của Na Tra 2 đã đạt trên 5,77 tỉ nhân dân tệ, chính thức vượt "bom tấn" Trường luật hồ trở thành phim ăn khách nhất trong lịch sử phòng vé nước này. Na Tra 2 chỉ tốn 8 ngày và 5 giờ tại rạp để vượt Trường luật hồ giành vị trí đầu bảng, còn Trường luật hồ mất đến 2 tháng để có thể giành vị trí quán quân là phim ăn khách nhất trước đây. Hiện danh sách các phim ăn khách nhất trong lịch sử phòng vé Trung Quốc gồm có: Na Tra 2, Trường luật hồ với doanh thu 5,775 tỉ nhân dân tệ (802 triệu USD), Chiến lang 2 với doanh thu 5,413 tỉ nhân dân tệ (791 triệu USD) và Xin chào Lý Hoán Anh với số tiền 5,035 tỉ nhân dân tệ (752 triệu USD) (các phim này đều chỉ chiếu ở Trung Quốc). Phòng vé trong dịp Tết Nguyên đán ở thị trường tỉ dân "chốt sổ" với tổng doanh thu 9,7 tỉ nhân dân tệ (tương đương 1,35 tỉ USD) tính từ ngày 28.1 - 4.2, tăng 18% so với mùa phim Tết năm 2024. Ra rạp từ ngày 29.1, phim Na Tra 2 hiện đã đạt mốc 1 tỉ USD như dự đoán tại thị trường trong nước và đang chờ xuất xưởng tại nhiều thị trường phim khác trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Với doanh thu trên 1 tỉ USD, Na Tra 2 vượt bom tấn người đóng Star Wars: Episode VII – The Force Awakens năm 2015 với số tiền 936,7 triệu USD chỉ tại Bắc Mỹ để giành vị trí là phim ăn khách nhất mọi thời đại chỉ tại 1 thị trường. Tính đến 22 giờ ngày 8.2 theo giờ địa phương, Na Tra 2 đã có mặt trong top 50 phim điện ảnh ăn khách nhất mọi thời đại, theo Sina. Phim xếp vị trí thứ 50 sau phim hoạt hình Despicable Me 3 (2017). Còn ở danh sách phim hoạt hình ăn khách nhất mọi thời đại, phim xếp thứ 11, vẫn sau Despicable Me 3 và trước Finding Dory (2016). Phim Na Tra 2 từ khi ra rạp Trung Quốc đã được đón nhận tích cực. Nhiều nhà nghiên cứu phim ảnh, văn hóa đánh giá cao chất lượng phim và sự tác động về mặt văn hóa mà tác phẩm này mang đến cho khán giả không chỉ trong mùa tết mà còn đối với tình hình phòng vé nói chung. Na Tra 2 có diễn biến nối tiếp phần 1, kể về cuộc sống của Na Tra tam thái tử sau khi mâu thuẫn với Ngao Bính - xuất thân từ Ngao tộc ở đại dương, để bảo vệ người dân. Phim Na Tra 2 sẽ ra rạp Việt trong thời gian tới (chưa xác nhận lịch cụ thể), theo các đơn vị phát hành trong nước như BHD, CGV, Galaxy... Khán giả "đứng ngồi không yên" khi hay tin phim được mua bản quyền chiếu trong nước, còn phía các nhà phát hành cho biết họ đang tiến hành các thủ tục để hoàn tất các công đoạn còn lại. Đồng thời, thời lượng của phim khi ra rạp Việt cũng được xác nhận kéo dài 144 phút (tức 2 tiếng 24 phút) với tựa là Natra 2: Ma Đồng Náo Hải.
